장음표시 사용
141쪽
3. LUC BALBUS. 4. L. VALER. - . C. CAMILLUS 131 scripsit XII explanationem, res ost lona dubitationis' School p. 37. in montom seniunt Q. Valerius Soranus
hic L. Valorius sod ossallam ad XII tabulas scripsisse argumenta nulla sunt. Schoeli p. 35 sqq. Teus el- Schwab st de Vatorio Sorano dissoron scribit auehWir er dor lolchnamigo rhlarer do XII Talain sin o do nostro L. Valori 207, 1): m0glichorw0is ister aue de Valerius Wolcho als rhlaro do XII affinor ghnt Wird'. at cum ea qua sub Valerii nomino feruntur, magis grammaticum et antiquitatum studio- Sum quam iuri consultum prodant, non L. Valerius, sed Soranus illorum auctor abondus ess videtur cf. V, 1.
iuris consultus Cicoronis amicus eiusquo Sententia omnium poritissimus' ad fam 5, 20 3), sinu a. 704 500 sequenti frontia sua aliis quo scribit ad fam. 14 5, 2.5, 20, 3. 14, 14, 2) consilio enim eius utobatur in n0gotiis. itaqus ha0 logimus ' do seroditate reciana . . . velim cures si auctio anto meum adventum fiet, ut Pomponius aut, si is minus poterit, Camillus nostrum negotium curos'
Cic. ad iam 5, 20, 3 a. 705 49) . . de Volusio
quod scribis, non est id rationum docuerunt enim me periti homines, in his cum omnium peritis simu . . . tum mihi amicissimus C. Camillus, ad Volusium transferre nomen a Valerio non potuisse, praedes Valerianos teneri.
incertus quidam an idem atqus ortius Maerobii 3, 11, 5 3 itiustas saetirdotalibus vestibus videtur scripSisSe
142쪽
132 VI. CΤΑΠ ΑΕC IURIS CONSULT SERIES PRIMA Do vostibus ac ordo talibus γ1. est. 205,2 - Ossendices ait esse Titius nodos, quibus apex retineatur et remittatur.
2. est. 289, 22 . . . iticus autem ait, quod ex lana fiat γ sucida alba vesti mentum diei ricam, idque esse triplex, quod cons iciant virgines inge nuae, patrimae, quirimae, cives, quod confec tum lavetur aqua te renni et ingendo fiat caeru leum.
Pomponius 42 Mucii auditores fuerunt complures, sed praecipuae auctoritatis . . . Sextu Papirius . . cur hunc apirium ab aliis nominari non videamus Teutal Schwab φ 154 3), a causa p0t08t Sse, quod nomensius celebro posto in iuris consultorum libris fortasso deletum est. nam eum do iure scripsisse omponii verba corrupta, qua l. c. habemus, satis indicant: omnostremo hi Mucii auditoros a Servi Sulpicio nominantur: alioquin per se eorum Scripta non talia extant, ut ea omne appetunt Nihil quantum video obstat quominus Sextus Papirius, quom qu Mucii auditorem dicit, o illo Sextus Papirius, in cuius libro leges regias conscriptas extare narrat, idem habeatur. Pomponium de iuro Papiriano non iis
locis, quibus de eo hodie sermo si et ), seddsmum is dixisso iudico. Verba qua D legimus: qua omnes leges conscriptas xtant in libro Sexti Papirii cum iis, qua g 42 habemus, optime convonientia omponii esse puto, sed qua sequuntur: qui fuit illis tomporibus, quibus Superbus Domarati Corinthii filius, o principalibus viris', Triboniani si adiutoris ius doniquo orba is liber , ut diximus, . . . appollatur ius civile Papirianum', ' non quia Papirius do suo quicquam ibi adleuit, s0d quod
143쪽
6. ITIUS - . SEXTUS PAPIRIUS 133 leges in ordine lata . . . composuit', iram omponii sunt intermixtis riboniani additamoniis Tribonianum Soxium hunc Papirium cum vetor confudisso vel haec res indieat, quod in gente Papiria Sexti praenomen non
Quas vero apud Pomponium legimus: lages insordino latas in unum composuit cf. asgos regias
in unum contulit'), non omponii esse iudico: nam quin leges regiae iam antea in pontificum libris colloctas fuerint, dubitari nequit accedit, quod orba logos insordino latas contrarium etiam positum fuisso indicant. denique et exemplum Quinti Mucii, qui ius civile constituit generatim, et Varronis rerum divinarum libriS0xtum Papirium impulisse videntur, ut leges regia Secundum rerum argumenta collocaret.
Qui hunc domum S. Papirium Q. Mucii auditorem leges regias ita disposuisse sumet, etiam illud xplicabit, quod neque Varro neque Cicero libri mentionem faciunt, qua in s viri docti morito offenderunt. Granius Flaccus, qui do tur Papiriano scripsit, primus alterius iuris consulti librum commentario instruxit, quem postea multi Secuti sunt qua Sorvius ad Aen. 12, 36 do titulo logis apirias' ait, cum illis conveniunt, quae orsius 5 90 ut Arriani Epictoius 4 3 s Masuri rubrica et do Μασουριου νομοις aiunt.
Soxti Papirii librum postsa frui libris oblitteratum esse ipse Pomponius u indicat vorbis, quas ribonianimam corrupta esse apparet: deniquo nec versantur omnino scripta sorum se Mucii auditorum inter manus hominum, o Servius ue iis libros suos complevit, pro cuius scriptura ipsorum quoquo memoria habetur. Lege regiae Secundum argumenta collocata velius Papiritanum. Macrobius sat 3, 11, 5 commentarium, quem Granius Flaccus 6 iuro apiriano scripsit, ius Papirianum nun-
144쪽
134 VI OCTAVI SAEC IURIS CONSULT SERIES PRIΜΑcuparo non dubitavit. 0rvius ubi l. l. do itulo logis Ρapirias loquitur, quae e ritu sacrorum publicata sit,n0 librum, sed caput eius designat. De termini8. 1' Dionys 3 74. - α περι τους ορισμους τῖν
κτησεο ν νομοθεσια κελευσας . . εκάστω περιγράκναι την αυτου κτησιν καὶ στῆσαι λιθους επὶ τοις οροις, ιερους πεδειξεν ὁριου υιος τους λιθους . . . ει δε τις αφανισειεν η μεταθειτὶ τους ορους, ἱερον νομοθετησεν εἰναι του θ εο τι τουτων τι διαπραξάμενον.
Fest. p. 368. Iermino sacra faciebant, quod in eius tutela fines agrorum esse putabant denique Numa Pompilius statuit, eum qui terminum XaraSSet,
sit ipsum et boves Sacro eSSe. De patris familias potestate.J2. Dionys. 2. 25. - δε Ῥωμυλο .. να . . O- μον . . καταστησάμενος εἰς σωφροσυνην . . 'ηγαγε τὰς
γυναικας. ην δε τοιοσδε ὁ νομος γυναῖκα γαμετλὶντην κατὰ γάμους ερους συνελθουσαν ἀνδρι κοινωνιν απάντων εἰναι χρημάτων τε καὶ ιερων. Cf. D. 23, 2, 1. 0destinus libro primo Regularum P. 180). Nuptia sunt coniuneti maris et femina et consortium omnis vitas, divini t humani iuris communicatio. 3. lutarch. Rom. 22. - 'Εθηκε δε καὶ νομους
τινὰς ὁ Ῥωμυλος , o σφοδρος μεν εστιν ὁ γυναικιμη διδους ἀπολειπειν ἄνδρα, γυναῖκα δε διδους εκ βάλλειν επι φαρμακεια τεκνων α κλειδον υπ0βολὴ καὶ μοιχευθεισαν ει δ' ἄλλως τις αποπεμήναιτο, τῆς Ουσίας αυτο τ μεν τῆς γυναικ0 εἶναι, το δε της ημητρος
ιερδν κελευων τον δ' ποδομενον γυναῖκα θυεσθαι χθονιοις θεοῖς. 4. Dionys 2, 27. - εκ ob Νομα . . Oμων, νοὶ καὶ ουτος γεγραπται εὰν πατηρ υιῶ συγριωρησηγυναῖκα ἀγαγεσθαι, κοινωνον σομιενην ἱερῖν τε καὶ
145쪽
χρημάτων κατα τους νομους, μηκετι τὴν ἐξουσίαν εἶναι τε πατρι πωλεῖν b νιιν. Cf. ignoti illius, qui apinianum consuluit Collat. 4, 8, 1. apinianus libro singularitas adulterio P. 23), verba: cum patri lox sigia oderit in filiam vitae scisquo
potestatem, quod bonum fuit . .
5. Fest. 220. - lorare flere nunc significat et cum praepositione inplorare, invocare, at apud antiquos plane inclamare in regis Romuli 0 Tatii logibus haec est: si parentem puer verberit, ast olle plorassit parens, puer divis parentum acer estod .
Servius ad Verg. Α0n. 12 836. - quod ait morum ritusquo saerorum ipso titulo logis apiria usus est, quam sci0bat o ritu saerorum publieatam. 6. Plutarch. Numa 14. - μη σπενδειν θεοις ἀμπελων τμητων μηδε θυειν τερ αλφίτων.
7. Plinius . h. 14, 12 88. - imputata Vitelibari vina diis nefas statuit Numa).8. Cassius Hemina apud Plinium n. h. 32, 2,20. Numa constituit, ut pisces, qui quam oSi non 8Sent, ni pollucerent. 9' est. p. 222. - antiqui proprie eam paelicem nominabant, quae uxorem habenti nubebat cui generi mulierum etiam poena constituta est a Numa Pompilio hae sege ' pael sex aram Iunonis D tangito si tanget Iunoni crinibus demissis agnum feminam caedito. 9 moll. 4 3 3. - ... hae antiqui SSima lege . . quam Numae regis fuisse accepimus ' paelex aram Iunonis D tangito si tangit Iunoni crinibus demissis
10. Servius in Vergilii ecl. 4 43. - Numae legibus cautum est, ut si quis imprudens ecidisset
146쪽
136 VI OCTAVI SAEC IURIS CONSULT SERIES RIMA hominem, pro capite occisi agnatis eius in contions
11. Tacitus ann. 12 8. - addidit Claudius sacra ex legibus ulli regis piaculaque per pontifices danda.
De sacerdotibus. J12. Livius 1 20, 6. - Pontificem . . legit Numa)eique sacra omnia exscripta exsignataque adtribuit, quibus hostiis, quibus diebus, ad quae templa sacra fierent cetera quoque omnia publica privataque sacra pontificis scitis subiecit, . . ne quid divini iuris . .
13. Lydus de mens 1 31. - καὶ τουτο δε προς του Νουμα διατέθειται, στε τους ερεις χαλκαῖς κνα- λισιν, λύ ου σιδηραις ποκειρεσθαι. 14. Plutarch. Numa 10. - ιμας δὲ μεγάλας ἀπεδωκεν αυταῖς Vestalibus), ων εστι καὶ τ διαθεσθαι ζωντος ἐξεινα πατρις καὶ τὰλλα πραττειν ἄνευ προστάτου διαγουσας οσπερ α τριπαιδες. Cf. Gai. 1, 144 sq. - veteres . . Voluerunt feminaS,stiamsi porractae astatis sint, . . in tutela 8S . . . loquimur autem exceptis virginibus ostalibus, quas etiam veteres in honorem sacerdotii liberas esse voluerunt ita-qus otiam lego XII tabularum cautum est. De funeribus. J15. Plin. h. n. 14, 2 88. - Numae regis post eum Romulum lex est: in rogum ne respargito'. 16. est. p. 178. - occisum a necato distinguont quidam, quod alterum a caedendo atque ictu 0ri dicunt, alterum sine ictu itaque in Numa Pompilii regis legibus scriptum est: si hominem fulmen Iovis δOceiSit, ne Supra genua tollito'. et alibi: homo si fulmine occisus est, ei iusta nulla fieri oportet .
1 ut minibus', emendavit Scaἰiger.
147쪽
17. D. 11, 8, 2. Marcellus libro vicensimo octavo Digestorum P. 256). - vetat' lex regia, mulierem, quae praegnas mortua sit, humari, antequam partus ei excidatur. qui contra fecerit, spem animantis cum gravida peremisse videtur.J De luctu.J18'. Plutaret, Numa 12. Ο Νομας - πενθη καθ' ηλικια καὶ χρ0νους ταξεν, οἷον παῖδα sim πενθειν
νεωτερον τριετους, μηδε πρεσβυτερον πλείονας ιγὶνας ων βιο3σε ενιαυτων ριεχρι ων δεκα, καὶ περαιτερωμηδεμια ηλικιαν-αλλα του μακροτάτου πενθους χρύ- νον εἰναι δεκαμηνιαιον , φ οσον καὶ χηρευουσιν αἱτῖν ποθανουτων γυναῖκες et δε προτερον γαμηθεῖσα βουν εγκυμον κατεθυεν κεινου νομοθετήσαντος.
18' Vat. 1 r. 321 Ulpianus libro octavo ad edictum γ) P. 308). - parentem' inquit praetor). hic omnes
parente accipe utriusque sexus, nam lugendi eos mulieribus moris est quamquam apinianus libro II Quaestionum etiam a liberis virilis sexus lugendos esse dicat, quod nescio ubi segerit sed quatenus X- tendatur parentum appellatio, non est definitum apud quemquam itaque erunt lugendi otiam ex fuminino
8eX parente . . . lugendi autem sunt parentes anno, liberi maiores X annorum aeque anno quem annum decem mensuum esse Pomponius ait ne leve argumentum est annum X mensuum esse, eum minoreStibori tot mensibus lugeantur, quot annorum deeeS-serint usque ad trimatum minor trimo non lugetur, sed subiugetur minor anniculo neque lugetur neque
subiugetur. De bellicis caerimonii8.J19. Livius 1 32, 5. - ut tamen, quoniam Numni pace religiones instituisset, a se bellicae caerimoniae proderentur, nec gererentur solum sed etiam in
148쪽
138 VI. OCTAVI SAEC IURIS CONSULT SERIES PRIMA dicerontur olla aliquo ritu ius ab antiqua gente Aequiculis, quod nunc fetiales habent, descripsit Ancus Marcius), quo re repetuntUr. Cf. Cicero rep. 2, 17, 31. - Τullus constituitius, quo bella indicerentur, quod . . anxit fetiali religions, ut omne sellum, quod d0nuntiatum indictumque non osset, id iniustum ess atque impium iudicaretur. De simis spoliis. 20'. Plutarch. Marc. 8. - φασίν, εν τοῖ υπομνη- μιασι Νομαν Πομπιλιον καὶ πρωτων πιμίων καὶ δευμ τερων καὶ τρίτων μνημονευειν, τα με προτα ληφθενται τῶ Φερετρίω κελευοντα καθιερουν, τα δευτεραδε τ' Ἀρεῖ, τά δε τρίτα τι Κυρίνω καὶ λαμιβάνειν γερας, σουάρια τριακοσι τιν προτον, τον δε δευτερον διακοσια, τον δε τρίτον κατον.
20 h. Serv. in Verg. Aen. 6 860. - tertia opima spolia suspendet patrici. e. IoVi . . o 8Sumus, et quod est melius, secundum legem Numae hunc locum accipere, qui praecepit prima opima spolia Iovi Feretrio debero suspendi, quod iam Romulus fecerat, secunda Marti, quod Cossus fecit, tertia Quirino, quod fecit Marcellus.
Cf. est. 189 . . opima. - . Varro ait, . . SSeetiam Pompili regis legem . . talem: cuius auspicio lasso procincta opima spolia capiuntur, I0vi Drotrio b0vom caedito qui cepit, aeris CCC darier oporteat. Secunda spolia, in Martis aram in campo olitaurilia, utra voluerit, caedito qui cepit, aeris CC dato . tertia p0lia, anui Quirin agnum marem caedito G qui operit ex aere dato. cuius auspicio capta, dis piaculum dato.'
21. est 6. - aliuta antiqui dicebant pro aliter .; hinc os illud in iugibus Numa Pompili: si quisquam aliuta faxit, ipsos Iovi sacer esto'. 22. Fest. 230. - adicitur: si nurus, sacra divis parentum estod in servi Tulli.
149쪽
8. SERVIUS SULPICIUS RUFUS 139
oquitis Romani filius 49 10 natus 676 78 apud Rhodiosos rhotoricae et philosophia operam dedit 680 7 quaestor Ostias, a0dilis curulis 689 65 praetor quaestionis peculatus 691 6 consulatum frustra petiit 703 51 cos o fortasse is qui logom Sulpiciam rivaliciam rogavit 705 49 in Africa, ubi cum aliis sonatoribus Jubam Numidia rogem comitantibus Uticam ingressus est, 707 47 a Causars
proconsul Achaiae factus, a. 709 45 Romam reversus, 710 44 dio quo post Causaris necem senatus in aedem Telluris convocatus est, auctor senatus consulti: ne qua post Idus Martias immunitatis tabula novo cuius ensificii
figur0tur', 11I4 legatus ad Antonium Mutinam missus
ibiqu0 brevi tompore ant Ciceronem mortuus. Statuam si populus Romanus ex Ciceronis relatione pro rostris posuit othodisquo', ait Pomponius 43, exstat pro rostris Augusti'. Ex uxore Postumia filium habuit, ut 691 63 e-cusationem L. Licini Murena subscripsit filia Q. Astio Tuberoni nupsit. Pomponius o narrat ha0c ' Servius Sulpicius . . traditur ad consulondum Quintum Mucium sero amici sui PerVeni SSe cumque eum. parum intell0Xisset, iturum Quintum intorrogasso se a Quinto Mucio responsum Sse nec tamen percepisse, et ita obiurgatum sesso a Quinto Mucio nam- quo eum dixisse turpe esse patricio si nobili ot causas oranti ius in quo versaretur ignorare. a volui contumoliatae us puram odit iuri civili' utrum factum an fictum Pomponius ara et nescimus oratoriae arti cum Cicerono apud Rhodios deditus postea iuris prudentiam ampleXus
est, institutus a L. Lucilio Balbo do quo VI, ), instructus fortasse Cercinae a C. Aquilli Gallo de quo
V, 14). etiam alios ueti auditoros, scilicet Sextum P0mponium et Gaium 8 Iuventium, servium audiisso idem omponius indicat nam cum g 41 Mucii auditoros
150쪽
complures, Sed praecipuae auctoritatis quatuor nominatos fuisso dixerit, haec addit: Servius . . opseram odit iuri civili et plurimum os, quibus locuti sumus, audiit'. neque grammaticam neque dialecticam negluxit, cum M. Varron litterarum commercio coniunctus de pistula. quam Varro ad Servium scripsit, Gellius 2 10 rorari,
cuius verba transscribere a re non alienum vid0tur.
Sorvius Sulpicius, iuris civilis auctor, vir bono litteratus scripsit ad M. Varronem rogavitque, ut rescriberet, quid significaro verbum, quod in censoriis libris scriptum es sol id erat verbum favisas Capitolinae . Varro rescripsit, in memoria sibi esse, quod Q. Catulus curator rostituondi Capitolii dixisset, voluisso so arsam Capitolinam deprimere, ut pluribus gradibus in aedem conscenderetur suggestusque pro fastigii magnitudin altior fersi, sed favor id non quisse, quoniam favisa impedissent. id osse cellas quasdam si cisternas, quae in area sub terra essent, ubi reponi solerent Signa vetera, quae ex eo templo collapsa essent et alia qua0dam religiosa e donis cons0- cratis a deinde adem opistula n0gat quid om se in litteris inusnissse, cur favisa dicta sint, sed Q. Valerium Soranum solitum dicor ait, quos thesauros Graeco nomine appellaremus priscos Latinos flavisas dixisse, quod in asnon rude aes argentumque, Sed fata signataque pecunia conderetur coniectare igitur Se detractum S8 ex eo verbo oeundam littoram et favisas esse cellas quasdam et specus, quibus aeditui Capitolii uterentur ad custodiendas ros vetoros religiosas. Servium respondendi munere summo officio functum
esse Cicor tradit; nam in oration pro Murona a. 691 93 habita 4 9 hae ait: . tibi nocesso putas, etiam adversariis amicorum tuorum do iuro consulentibus respondere'. 9, 19 Sorvius hic . . hanc urbanam militiam respondondi scribundi cavondi lonam sollieitudinis et stomachi secutus st: ius civit didicit, multum vigilavit, laboravit, multis praesto fuit, multorum stultitiam per- pHSSus est, arrogantiam pertulit, difficultatem exsorbuit,