Jacobi Masenii panegyris heroica in laudem Caroli Quinti romano-germanici imperatoris /

51쪽

Sed Fortuna suo voxilla volantia flatu Extulit impellens, faciles cessere procellae, . Unda rates vexit, positosque in gurgite pontes Sustinuit, nullasque dedit Rhamnusiam plagas. Nostra Philippiaden dant secula sorte minorem, Majorem virtute sua ; minus ille laboris, Hic phis laudis habet magis est mihi dignus honore, Cui virtus, quam cui statuit Fortiana tropaeum. Mons excelsa Tibi, sublimibus aemula coelis, Cordis in arce sedet, quae , dedignata latere

Nec vulgi strepitus, nec inania vola moratur: Immortale decus sequitur, famaeque theatrum occupat. Illustris missit est Semen honoris Et calcar si tutis honor fax mentis honestae

Gloria, nec quaesita tamen fugit illa sequentes, Umbrarum similis, tantum fugientibus inflat: Aeterna Tu cogis opes mortisque tributo Exemtas, quas ulla liae , nigrumVe venenum Corripit invidiae, nec sortis spicula tangunt. Quae patriae ibi suadet amor, quae dictat honestas, Quae legum decreta monent, quae gloria Divum, Promtus adis, dextramque regula consuli potentem.

Cernimus recla lerri assurgere moles Mirandorum operum, Celsis palatia muris , Excrescunt, divumque aedes fastigia tollunt, Et subeunda luis praeeunt ad sidera Volis Sic es uti dis opes. Contemtis optimus heres, Forma patronymica genuina est hilippides, sed poetae nostri formam omeri exemplum prae se fert.1 Nemesis seu istitia distributiva, quae peccantes poenis sub sequentibus persequitur, Rhamnunte, Atticae pago celebre templum habuit, inde ea Rhamnusia.

52쪽

Ipse Deus gazis colitur; gaudetque profuso Posteritas auro, gaudent pietate nepotes. Rufiens laborim es olerans ut o Mensarianti Nec patienda fugis quae sors te cunque dolentem Λfflixit, nunquam potuit superare medelam.

Pharmac vulneribus quaeris, alienis millis

Si scit in malis. Si morbi corpus adurgent, Mens erecta Tibi constat vincitque ferendo. Si te Fama nigris inimica adverberet alis, Deliis noctis avem 1 vacuasque rem illis in auras, Et surdos repelit verbosa Calumnia ventos.

Tempora, nec varii lassant incommoda noxis. Spes firmat viatilem animum, regiturque futura Praesens sorte dolor mens, immortalia volvens,

Despicit talis mundi ludibria votis

1 Ut Fama albis, sic nigris alata ponia is alumnia, seu Fama inimica fingitur. Cum Caroltis pro suo Imperatoris ora sicio res novas in Ecclesiasticis Germaniae institutis fieri prohiberet, et Franciscum Galliae Regem, aliosque jurum AUO-rum inimicos oppugnandos haberet fieri non potuit , quin adversariorum improba convicia in se concitaret, quae recti conscius nobili animo sprevit Gliscit ad nostrum Usque tem

pus eadem scriptorum extraneorum mendacitas no a Utem

nondum habemus opus ab Historico critico atque eloquentiae et historicae artis perito Germanice scriptum non quia desunt ingenia, sed quia, quae vastissimam hanc materiem disquirere tyloque veraci et Ieganti scribere possent, oppres Sain eum rediguntur statum, ii scribere nequeant. Itaque libri historici ab obtrectatoribus Religionis catholicae et Austriacae

Domus improba falsitate consarcinati, in manus Ostr OrUm adolescentulorum dantur, Ut, quod summo revereantur amore, mature visi pendere discant.

53쪽

namimilianus I nepoti adolescensulo regalis sapientiae

monita praecipis.

Hati libi, dum teneris aetas pubescere annis Jam sceptro propior, fertur praecepta dedisse Caesar a rus memorique animo fixisse tenenda: se Care Nepos sensim fragili succumbimus aevo: seMox te regna Vocant, nobi decedere jussis. se Cogor abire throno , a nescit gloria mundi, se Sola manet Virtus Sceptris opibusque politur se emo diu, vano brevis hora reposei honores.seVive juvante eo , majorum secula in ens,,Vivendo, atque orbi pius aurea secula profert -Sis belli pacisque decus, Virtutis amicus,hJustiliae cullor doceat te grandia avorum

se Grandis honos, atque in tabula spectata RudolphiseFortis imago Ducis, quem Gens ab spurgica primum

seΡrotulit imperi, Ilanae ludibria famae, Inniis proavi falliin , sine laude , Deposes: se Sed tua nobilitas propria Virtute probetur. . seHaec neque fulcitur sceptris innixa polentum, sedi eo meluit depressa sibi procul abdita lurpi MAmbitione, nil et, nullos suspirat honores, AnXia; ne Vacuae captat mendacia famae, , audis Vara suae, nec inania ponderat auri sePraemia sed magna celsi de pectoris arce

seDespicit abjecto quidquid miramur in orbe. Fama , opes ei honores, i fusi non Semper negligenda.

MAllamen oblatos non aspernata favoresisFortunae, potiturque bonis fruiturque labore, se Audirique cupit Virtus alimenta requirit ,, riae latet, haec paucis rodest quam Velat egestas,

54쪽

-Admittat, non quaerat opes sit gloria donum,

,,Non merces Veniant, non a CC et satilia honores.sidion spectanda quidem , sed nec spernenda polenti MFama viro, quae iam Viliis afflata nigro scit, Quam ducit niveos socia robitale colores.

Sibi ipsi imperet, ili aliis recte imperare solet.

MIIaec meminisse juvel : Regni quicunque theatroni MIngreditur, dignos componat principe mores MAd populi arbitrium syectantis consula orbis,, Iudicium minus errabia , urcunque robari ,, Vul populis sua facta Regens. Quicunque timetur: -Ι timeat, quamvis legum observator et aequi. -Constituenda libi primum est dominatio merilis. -Sint famuli sensus, rationis Serva cupido, MIra furorque flagrans sint servi, serva libido. -Ηis minor indignas quisquis concedit habenas, seServit in imperio Regisque amittit honorem, ,, Tot qu/curique regit, submittit colla Frannis, ,, itot aret itiis. Aliis praescribere leges MEt calcare alas poenis adstringere Sontes, seIndulgere sibi, innocuos affligere cives,MSpernere de patria meritos, decorare scelestos, Mornare immeritos, virtutibus indigonarum,Ρraeferre Xlerno blaterones, imperiique MCommissam erroni venali tradere sortem, -Summae injustitiae res est et digna lyranni, inon regis CGνe, quae Lector damnaxeris ore, ,,Suaseris ea emPlii: erbi haec fortius urgens

clemensi in poenis adhibenda. -Nil tibi peccanti indulgens ignosce, sed urbi

,,Saepius; et ire non easteriare nocendo,

55쪽

,, Qui Princeps 4, esse honiis Tibi siqua dolebunt,

., JIitiget JTensam justasque remis Sio poenas: ., Atque etiam parcendo feri 1acinusque pus eris, , ,Non odisse homines polliri viae cura tyrann est . Iuli Cese frum , nun uisus mas , qui regna timore . . Firma quatit. Ursumque sua formidine captus ., Concutitur J fetuit Princeps , metuitque vrannus e, si suos, ast ille uis limo alter amoris. Fangitur officies, in die tam sustinet aliser. . . Fit Uandoque nocens qui Vult punire Oeentes; ,, Oui scelus iratus plectit, sine crimine non est. , , Si licet osten Su5, peccanti arce clienti

se Oui calcare queunt ustem, arcuntque jacenti. , , Quantum is rapiat rabiosa ignobile vulgus . . Sedili caecusque fur Orci Clernentia te im. . Saepe fuit quo Pacla ruit discordia prilis. . Ut fera bladitiis capitur Sensimque leones . . Submisere iuba S. dominorum iussa sequuti:

. . Si placidi verbis feritas plebeja quiescit... Et Ona men ratisque redii: non intonat usi er,. Semper nec iam id turbant maris aequora suetus.., Priae Cey ira DPQΠi. ρ afium indignatio oscit... OUA re Secare neqUit Onsulla polentia culpam, . . Di 3 simules Medici quoque non sanabile vulnus se Sana ere mora quandoque et empora Prosunt.

Regnum prudentia et trium amfre firma fur.

., Uam Vis e regem numeros milite lipes: . . Non salis his munitus eris prudentia si te. , Si pietas, si certa fides studiumque lus ruam

56쪽

Atilici suum magis bonum quam regni e regis quaerunt.

,, Paricos Regum deduci ad illam, , Begis amor patriaeque salus. Sibi qui libo ipso

MProximus os . Quicimque gerit ro Princiρ curas ,

,, Curat et ipso sibi nemo sine infere Serxis.

Obsequium hic dotiis, alius molitur hortore.

- Iridiga nobilitas , quae nil nisi praemia quaerit,

Adstat ab ossiciis Rufinis creditur aula, ,,Arsentio fugiunt ques nulla cuse id , sequuntur Tu reVoca , quibus est probitas, sapientia , Virius. sediam commissa salus populi et fortuna clionium II eposcunt oculos vigilantes consiliumque;

se Et libi de regno aliones esSe memento,,Reddendas olim divino Numine coram. Ja Arsenius Ecclesiae Romanae diaconus, illustri loco natus et litteris clarus, anno 385 a ontifice Damas Constantinopolim missus est, ut ibi Arcadium , majorem Theodosii imp. filium, litteris imbueret. Sed cum Arcadius, animum scientiis et vir tutibus, quae principem decent, excolere Degligens , a Bire Theodosio vehementius reprehenderetur enervis discipuli animus, ad iram proclivis et vindictae cupidus, eo sceleris exarsit, ut Arsenii vitae insidiaturus famulum sicarium subornare non dubitaverit Ar senius, hujus rei certior factus et filii malignitatem apud patrem accusare Dolens, clam aufugit atque in Aegypti desertum se contulit, ubi , degeneris seculi perversitatem detestans et pietati unice deditus usque ad aetatem 7

annorum vitam produXit, inde exire recusans, cum OSt

Theodosii mortem ut junt, Arcadius misso ad eum nuntiociam epistola, omnibus poenitentiae Dotis referta piissimum virum magnis promissis ad se invitasset. 2 Hoc piissimum consilium qui sequitur rinceps, UnqUam ad subvertenda jura divina atque humana inducetur a malis consiliariis, qui suo adulatorum commodo student, ac de dominio alto atque eminente regiae majestatis Ure garrientes, Omnia Principi licere, Deque divinis rationis et revelationis prΘeceptis illum teneri, improbe fabulantia , Usque dum, es-4umdatis justitiae praeceptis, et regem et regniam pessum derit.

57쪽

-Rex bonus et justus, communi clarus amore, seLaudibus aeternis fruitur coelique coronis. Obtineant sacram pietas doctrinaque mitram;

-Nec populi Sacris Vulpinus hypocrita praesit,

Cui mage sunt cordi reditus quam cura salutis. MConSUle, Nate, Viro Sancto rerumque peritos l

se Quos studium doctos, quos experientia Caulos seReddidit indoctos qui consulit, inde dolebit. 1)MHoc probior quis erit, quo doctior esse probatur; MCulla etenim alio divinum accedere Numen MSola potest, ut divinae pars unica mentis. se Cedat adulator et), placeat ibi vera loculus.1 Qiaio ex contemnit viros provectioris aetatis scientiis et probitate conspicuos , intellectu et judicio maturos, longa experientia doctos, ac potius adolescentulos faei consiliarios , is sequitur Roboam exemplum, de quo , cum regia Iam perderet, sacra Biblia junt Secutus est consilia juniorum. Veteribus in adrninistranda republica fuit senatus , non pueratus, qui consilium daret.

2 Quanto opere Rex bonus caveat deceptores consiliarios , qui junctis plerumque fraudibus Principem fallunt, hoc Flavius Vopiscus luculento docet exemplo : Ego ait a patre meo audivi, Diocletianum rincipem jam privatum dixisse, nihil esse dissicilius quam bene imperare Colligunt se quatuor vel quinque, atque unum consilium ad decipiendum Imperatorern capiunt dicunt quod probandum sit. Imperator, qui domi

Clausus est, vera non novit, cogitur hoc tantum scire, quod

illi loquunturi facit judices quos fieri non oportet amovet republica, quos debebat obtinere. Quid multa ut Diocletianus ipse dicebat Bonus cautus, optimus venditur Imperator. Eamdem veritatem docet apud Julium Capitolinum ordiani III scripta ad socerum epistola, in qua leguntur hae CVerba observata dignissimari , Nunc demum intelligo , multa Non esse facienda quae feci sed iis gratias, quod te in sinu ante didici ea, quae inclusus scire non poteram. Quid enim facerem, quod nos Maurus venderet, et consilio cum Gaiadiano et Reverendo et Montano habito, vel laudaret aliquos vel vituperaret, et illorum consensu quasi testium , quod di-

58쪽

-Dent poenas, plebem qui denudare studentos

Dissicilom reddunt injusto seriore victum, se Cara annona ubivis scelerum est secunda genitrix, is Virtutem exstinguit, laudandas opprimit artes. sediem fere procerum subit ipse pericula, cautus Publica ut amoveat paucos commune periclum

se tigit os afflicti mollit miseratio vulgi.

-Haec cura est Regis, cunctorum vulnera sotitit: seCommunemque bonis se vult ostendere patrem -Ρrovidet ignavis simul ignarisque malorum seMembris saepe caput. Quem nil incommoda tangunt , Gisica, non raesit. 1 Cuncti ProdeSSe deorum est, ι ,,Atque boni Regis. Nec facti praemia quaerit, j-Sufficit ipsa sibi virtus Procul omne ribulum Durius, et qui fulva gravent aeraria census; -Ηis malo firmatur fulcris onerosa pote Sta S. sed obilis ot locuples tribuat, non pauper et XSΟΓε. se Si cives opibus, si virtus floret honores: MPrinceps dives erit, gaga haec est optima Regum, Qua regnum firmeni Sparsi per membra calores Totum corpus alunt stomachum maliis opprimet humor, MCum moles nimium grava indigesta ciborum, se obtunditque caput Fulvi congesta metalli seMateries curis animum noxisque fatigat, MNec Regem sinit esse bonum: irtutibus aufert ,,Et raebet istis damnosa pecunia fres. -Ex desideriis rerum mensura petenda est: ,,ScmPer eget , quicunque cuρis. Re semper abundat, MCui salis est, quidquid fortuna suprema miniStrat. xerat, approbaremam pater, verum audias velim miser est imperator, apud quem vera reticentur: qui cum ipse publice ambulare non possit, necesse est ut audiat, et vel audita, vel a pluribus roborata confirmet.

3 Muneri publico a rincipe non praeficiatur.

59쪽

, Nec cupide externi inhies, in jure coronis., . Sufficiet quod sorte luis diadema capillisse Implexum est. Magnis usi majora periclisse Semper regna patent crebrae per Vasta procella se Aequora fundiantiar; quae Vertice surgit in altum se Immoderata nimis, alitur saevissima quercusisFulmina, et iratis magis est obnoxia ventis. , Obvia regnorum quicunque pericula norunt, seHaec fugiunt cupido facit Ons rami Reges. -Fulgor opum titulique m es ac splendidus errorisDecipiunt Asiae postquam subjecerat orbem se Magnus Alexander, doluit rapere S Se Corori RS,-Nec sibi subjectas Persae ungantur Achii is , , Indica Medorum sceptris nihil esso putabit: -Ε voto deerit, quidquid possederit alter. se Te roavi meliora docent. Exempla Rudolphus, , Jure capessendi sceptriam, Virtute regendi, Firmandi pietate dedit. Vestigia lanium

seΡressa tene, felixque tuas moderabere gentes.' Haec memorabat avus celsa tu mentes reponis Dicta senis, promtusque tuos rationis habenis

Siringis ad obsequium mores, populumque benigno Colligis imperio Rabies nunc improba Turcae Poenorumque Subacta acet nunc haeresis atram Exspuit infelix bilem, nec atrocia Martis Fulmina pacificam complent erroribUS auram. Tendit adhuc pugnax nec quicquam in praelia Gallus Et subigendus Vat. Upilogu S. Post lo discrimina Teriam Ρos belli pacisque vices, jam pro Ximia astris, Mortalisque satur vitae, contemnere noli Quod fortuna dedit, noli deponere Sceptrum, Quod virtus tribuit, prudens solertia e Xit,

60쪽

Dolandit pietas, mitis clementia ovit: Hoc e supplicibus poscit Germania volis, Quique bibunt populi caldim, quicunque rapacem Eridanum, celebri quicunque xigantur Ibero,

Cunctorum vox una petit Te, Carole Regem. Quod si forte tamen regnorum mole gravatos Exonoros Atlas humeros Germania fratrem . . Postulat Alciden Femandi nomine gaudet. Sic lenim consulta ferunt oracula: Nunquam ,Teutonicum imperium e mandis stantibus aras MDiruere, et Gothicae Submittere colla securi, seSod foro victricem patriis virtutibus aulam seAustriadum. Quaecunque lamen fortuna sequetur: Posteritalis honos, ac magnae gloria famae

Stabit, et aeternas reseret Clementia lauro S. 1 oeta jure suo occlupat, quae posteriori tempore Cciderivit. Cum Masenii aetate Torstensorius, Suedorum dux, anno 1645

iterum in Bohemiam irrupisset Beata Virgo Ferdinando II. per quietem apparuisse dicebatur, victoriam contra Suedos hic Gothos pollicita. Itaque oraculum cecinisse ait, tanti

bus Ferdinandis Germaniam De aras subversia Iam, nec lae

dorum armis collum subdituram, sed Austriae arma ore victricia.