Jacobi Masenii panegyris heroica in laudem Caroli Quinti romano-germanici imperatoris /

31쪽

Nobilitas Procorum quantum Germarius Ibero Distet, ab Ausonio Francus, Balax oque Britannus. Idonea cuique munia Sunt imperanda. Quilibet ossiciosus adsest, humerosque fideles Flectit ad obsequium. Tum ex quemcunque probabis, Te Regem quicunque probat sua munia laetus Viribus aequa suis, meritosque politur lion ores. Contemtum Se nemo dolet. Quem robur ad arma Atque ingens animus generosis imbuit ausis, Hectora bellorumque ducem vi esse H ΟΓum. Quos placidi mores prudensque modestia comunt, Hos vis rectores, his ussa palatia parent, Ilis paret suboles Aulae moderator Iberao Cum Belga sest conjunctus Iber. Dux talus armis Imperat, Odrysias quo I manu Contorquet habena S. Hic firmus ollis exercitus est Tibi lectus, Cui caput tali cum Germanum pectus, Ibera

Dextera Sic trucibus visus concurrere auris, Sic Poenos serrore ducos, sic ii reicus horror Versus in oppositas Solymarino haerente, catervas et

Imperasoris in bello solersia ac figilantia.

Tu namque adjuncius rector rectoribus ibas Sub ducibus miles sub se dux arma ferebat, Accipiens quae jussa daret. Vidisse suorum Adspectus, contra Spectatum a milite Regem, Pars pugnae felicis erat. Dat gloria Nise ,

Pliisque o fest raesentis amor , quam absentia honores. Non deeras, ubi forte tuis Fortuna deesset 1 Oidrysae '. Thraciae populus, equorum domitoreS. a Cum Solymannum cum o millibus armatorum ustriae imminentem longe inferiori militum numero sugaret, et tabello Africano Muleasseri , uneto expugnato, in regnum Suum restitueret, Barbarossa Constantinopolim fugato.

32쪽

Ιnjurata comes. e sollicitudo parentem Ostoridi miseris, soler vigilantia fratrem; Visere castra pedes, tentoria promtus obire, Pervigil a media somnum Se eludere nocte istas, et assii lis solatia ferre maniplis. Consilio Tu saepe tuo, Tu saepe tuorum Obvius admonilis, docilisque ac recta monentum ram facilis praecepta sequi, quam ferre sequenda.

Scilico hunc audis miles ciνisque regensem, Quem consulta regunt. Nullum tua fulmina lernunt, Dum polos exarmare tuos sine cladibus hostes. Consilia utilis quam tribus arma geruritur. Et Mars arte sale quisquis sine sanguine incit,

Dis scis mitior os civili bellica laurus.

Descripsi prudentiae.

O decus aeternum nostri prudentia Regis, Gloria regnorum, moderatae regula Vitae, Consilii lumen morumque magistra bonorum, Virtutumque parens, tu mutua sedera sancis 'acis amans, placidasque regis tu legibus urbes, Et uris momenta tuo libi pondero libras, Iustitia rectrix Tu Martia porrigi arma, imque jubes virtute premi , ferroque se Cari Vulnera, si mollem detrectent ulcera dextram. Tu procul ad positas intendis bimina metas, Atque futura vides tu sinem tangis honesti,

Ante tuos, ratione viam praemen Sa labore S.

Tu tradis, quid quaeque sibi respublica poscat;

quae leges aulam deceant, quas bella roquirant; ut mores ornent Dominos, quae facta clientes: Tu Regum consuli regis, cogisque vicissim Membra caput, rursumque caput sua membra ueri Austriaden tu sola facis Regina potentem

imperiis , iliumque docos, quibus arma triumphis

EXOrnans, pressos formidinis impleat hostes.

33쪽

Tu quoque bellorum fessam componere dextram Paco soles , dignos que operum decerpere fructus.

Regali justitia, ejusque parte ei officia.

Ao qua homi libi juncta soror praecedit utilem Dux Hesro suum quidquid progressus ad arma Aggreditur rinceps , quidquid molitur inermis, Ad juris praescripta regis: quodcunque colendi uminis ossicium primus sibi vindictit aethor

Quam poscant humana idem respublica curam, Improbitas poenam, Vis tu ornanda faUorem, Quas leges Rex ipse sibi prae simia aequi, Quo libertatem mittat , quo limite Stringat. Haud secus aeterno dum conderet omnia verbo omnipotens, quod quaeque sibi natura poposcit, Ρrovidus attribuit, pluvias arentibus herbis, Et solem madidis, Zephyrum Vernantibus arvis, Eliali donata homini sua robora brutis, At siti consilio jussi parere leones,

Cornipedes sua frena pati, Servire molossi, Staro alis elementa locis, assundere terra Germen, et accepto homini mare reddere pisces. Parsus in orbe Deus sit ex libraminie disto Libret cuique suum Magnum sic inclytus orbem

Dirigit Austriade S. Religionis prolapsae instauratis. Dobent huic sacra Vigorem, Proh dolor incullis dudum lugentia templis; Dobo Relligio, gravibus concussa ruini S,

His humeris subnixa diu, cum fervere atrox Haeresis, et sparsis itivolveret omnia flammis, Cumque Cheruscorum 1 tremeret Germania turmis Et Calli furerent cum n se sua lumina Rheno Sussicerent, rabidos ignes nec frangeret undisi Cherusci pro SaxonibUS.

34쪽

Danubius flammas vomeret pro sonte Visurgis, Amisiusque suos cum fluctu OlVere aestus. Heu quae deplorata fide exulaque Sacris

Bolligio dedit amictae spectacula sortis Quas sudit lacrymas quanto lamenta dolore Sustulit, auxilium inclamansi Italia et Hispania se oppositi nascenti hae est.

Sonuere dolentes Ausonidum valles gemitu, Tarpejaque rupes Roddidit indomitos miserando murmere planctus. Visus et Eridanus submersis volvere ripis Flumina , turbatasque Tibris confundere lymphas Tempestate nova tumidis reboare pro collis Auster, et opposito Boreae Spumare furore S. Noc modo trans gelidas Alpes, sed et alta Pyrenes Culmina, famosique vadum transgressus Iberi Clamor linnitu trepidantes perculit arces.

Religio prosigala variis in Germaniae locis.

Attonitum procul Austriaden rapuere urnullus; Nec mora, tendentem dextra et moesta gementem Approperans Divam solatur, alia salus:

Heu quam te vides miseram, pulcherrima quondam Belligio inuae latitorum est ibi causa malorum Quo decus antiquum, quod bis septena tulere Secula, quo tantae delapsa polentia Divae Tune ea, quae Solyma olim Regina tenebas, Quamque alatina quondam elrus arce locatam Extulit, et geminum rognatili subdidit orbem pQuo priscus defluxit honor quo lilia frontis ΡurPureaeque genae, roseis quo corallia labris 3 Quis male foedatam praedo seu turpis adulter Talem ausus violare fuit Da scire dolorem Ultor ero. Sensim vires animumque recepit

35쪽

l iva, verecundos tollens ad sidera vultus Austria letique suum: Superos innoxia culpae eslom, ait, non me scelerum contagia culpant: Immeritam lacerant, poena sine Crimine poscor. Unus homo, qui tam graVium a prima malorum, opprobrium nostrae gentis fideique nefandus Transfuga Vesano limulatu pectori oestro,

Vim fecit, spoliumque meo detraxit honori. Hinc mihi Saxoniae gentes , hinc proditor Albis, Hinc Lichus insultat, contra quo audacia Nicri Danubiique caput spumantibus erigit undis Rhenus abit Via drusque retro Moenusque agatur Devius, et placidos corrumpit Lupia fontes.

In me quisque suas inimicis fluctibus ira Despuit, invisamque etri qualit unda triremem Da, precor, auxilium nec enim te fortior heros Ferre pol est. Tibi subversas procumbet ad ara Haeresis , obstrictasque dabit violentia palmas. Milis ad haoc Princeps blandis solatia verbis Bioddit , et exserto Supero mucrone PQCatuΓ Divi siqua sides, quidquid concessa Pole Si RS, Visque animi et dextrae poterunt, afflicta meretur Relligio miserae tolum hoc impendere e Pliam est. Sic vovo o Dabit haec scelerum dabit improba poenas Haeresis extendet fractas ad vincula dextras, Et pressa cervice gemet nisi sponte remiSSUm Consiliis locia perversa superbia CollUm.

se eligionis catholicae osse oppressi, Salone ef

flasso capso. Sic ait, et fremitus circum clangorque tubartam Concursusque virum lato lorrore resultat. Hinc ruit infestis Hassorum exercitus ali S. Inde ruit plotis Saxonicis collecta maniplis. Arma fremente manu rapiunt. Quocunque Videres

36쪽

Hostis orat Pars Austriaden fuributida pelobal, Pars violenta manus sacris injecit vilis, Atque suis avulsa tholis simulacra trahobat Numinis, et ruplis Divorum lipsana 1 claustris, Argentumque aurumque, Deo per multa dicatum Secuta , sacrilegis raptabat perfida dextris. Haec Evangelii pietas nascentis, honorquo nolligionis erat Diro hoc molimine Caesar Excitus, celeres rapit ad pia praelia turmas. Parva fuit manus ast magni stetit agminis instar Carolus, hostilesque animo praesente phalangas

Arcebat. 2 Qualis Spartana ex gente Melampus bColsus obit munitque gregem, ne forte luporum Insidiosa fames, rabiesque inimica capellis, Incustoditam rapiat, Sine vindice, turbam. Tum si forte Lacon, aut Vasia stirpe Molossus S comites jungant, contra imperterritus urget Ore lupos, lacerosque rapit mordacibus armos Dentibus insistens, donec vel saucia condat Terga specus, Vel praeda solum prostrata cruente . Non secus Austriades dux auxiliaribus armis

Pressit ovans, Victorque fuga disjecit aperta. illo Cheruscorum Rector ridericus atrocem

Fortunam in vinclis gemuit, similique hilippus

1 Sanctorum reliquiae. 2 Saxones et Hassi Carolum , componendis Religionis contro versiis intentum, subitis armis imparatum aggressi opprimere potuerunt ille vero exiguo milite horum conatus tamdiu elusit, donec par viribus distractos ultro ac seorsim invaderet. Brevi, deinde rideri cum rincipem, in Saxoniam secutus, praelio victum in vinculis, Philippum autem Hassiae Dominum, upplicem ad pedes ac deinde captum habuit. 5 Melampus, Lacon et Molossus nomina canum, ille a Digris pedibus, hi a gente Spartanorum et Molossorum, qui nobilissimos canes alebant, de Domin dii i

37쪽

uassorum Dominus cossum intractabile salo Subdidit, incerta vix libertate potitus. Religio inSfauralia. Ergo si de relevare caput, sparsosque capillos Noclere Relligi , nec desperare Salutem; Templa suum revocare decus, sacra lapsa vigorem; Nec deerat pietatis honor, De cultor avita Captus lege Pius spoliatis Carolus aris

Supplicium, Divis et munera larga e 1 Obδl

quoties pronus Superis flagraritia fudit Udi vota genis quoties singultibus aras Impulit ac tacitis duxit suspiria sibi is,

Ad miserans ut confugiat Germania Numen Ut antiqua id es, vasti concussa ruinis, Stare abhinc pietasque locum subnixa lene reli Non ego , si docti mihi mens divina Maronis Sublimes dici et versus, mea carmina factis Exaequabo tuis. Ouondam praestantior hostes, Nunc laudes superas vatum Tibi Romulus armis Concedet, pietate Numam superare videris. Regulus occumbat, Deciique ferantur in hostem Praecipitesci minus est patriam servare cadendo: Statilis major honos Marii celebrare triumphos Laurigerasque Comas, in Closque e more tyrannos, Fas aliis fuerit victoria pulchrior illa est, Oua dolet afflictum , quamvis pro StraVerit, hostem. Scilicet, assectus animi moderatus iniquos Te prius expugnas, Victusque in praelia tendis, Clementerque furis pugnans , ut parcere possis, Et sine clades noces. Respublica nulla lyrannum Te victore timet. rimas clementia partes

Semper agit, mollitque aequos admissa rigores. 3

38쪽

Respublica agrorum culiltra, commercio fifferarumsfudiis Dertim forenS. .

Vidimus asilicios, Carolo dominante, colonos Fortunam reVOCare Suam , qualentia passim Arva sub injectis reparare novalia stivis. Vidimus advectis ditari mercibus urbes, Quas Indus, quas dives Arabs, quas ultimus orbis Funderet, et nostri industria traderet oris. Vidimus et mutas iterum resonare Palaestras Musarum studiis, montisque biverticis undam Limpidam itiexhaustos sitietili millere fontes In laudes se larga luas assundere Pliocis Gesiit, et Aonios hoebus offerre labores, Et valum saliare sitim. Tu prodiga rerum Materies, seu Te Videat pa alma togatum, Sives sagum repetam felix Te quisque beatum Praedicat, exoptatque miser.

Liberalis PrincepS.

Quibus affluit arca Privalis opibus, quo dant aeraria CenSUS, Participant alii, nil non commune poliriS. Muneribus tua pauperiem solatur opimis Doxtera, subsidioque inopum libi vilius aurum est. Divitibus quidquid Nereus a Tibi fluctibus adfert, Pactolusque rubente Vado pretiosaque fulvis

1 Nereus tropie pro commercio maritim et auro ex Americare portato. actolus et Hermus in Lydia , Hydaspes in India, amnes auriferi posterior Nabataeus , i. e. Arabicias, propter viciniam dicitur, secundum Strabonem et 1lieronymiam, qui regionem circa Euphratem sitam Usque ad mare rubrum a balenen vocant, quamvis, Stephano teste, Nabatae in Arabia felici quaerenda sit.

39쪽

Hormi ais aquis, quidquid abataeus ΓΙydaspos Proluit auris eris per Stagna tepentia Venis,

Instar aquae Censes, as S refunditur Unda .

Largiris, quaecunque capis. Sit Iberia divos Fluctibus , esperioque Tagus fluat aureus amne: Tu fluviis molior, Princeps , censeris Iberis In miseros partiris opes. Hae dilibus unda se Dant aurum, rarumque capit plebs indiga fructum:

Ast larga bonitale tua recreatu ege S 3 S. Quas bellum consumit opes, victoria rursum Colligit hostiles armata polentia gaZas Praeripit, ac praedis inimicas exuit urbe S. Praemia quisque ducum Caesar Supremus honorem Folici sub Marte refert nec munera belli,

Ipsa Tibi virtus pretium est. Amor boni communis Sat credis hone Silam, Quod patriae e poscit amor, quod publica suadent Commoda, quod miseranda rogant discrimina vulgi. Immemorem e saepe ui propriaeque quietis Novimus oblitum per densa pericula tendis,

Ut populi avertas, et propria Commoda spernens Curas, ne miseras vexerit incommoda gentes. Tu verus patriae pater ex parere ministri Gaudent, vel cum dura jubes quaecunque putantur Aspera, mollit amor rigidas in crimina poenas Quantumvis offensa manus distringat, amare Crederis, et tantum noXa Odisse malorum.

Scelera a bono Principe fecitndum lege puniens uem leges damnant, uti lii damnabis et ipse:

Nimirum Dominis toleranda injuria non est; Nam fovet indulgens sceleris aliantia DES.

40쪽

Impunila trahit socias aridacia Ostas.

Quam lenis medicina nequit, dat saepe salutem Dura manus; igidum secat ulcera putrida ferrum,

Perfusumque acri vulnus coalescit aceto. Nec morbis idem modus est, ne moribus idem. Certa sus es herba malis. Quae mollibus aura Imbribus arente nuper dilaVera agros, .

Nunc ruit importuna salis Aquilone rigento Saepe opus est, pestem Zephyri vexere foventes. Sic prodest nocuisse manu quandoque regenti,

Et parsisse nocet. Villis ubi munera dantur , Oppido func rarus fuerit inlutis iamiasor. Praemia Nirtutem maneant, et crimina oenae.

Bono Principis templo componenda Respublica Ipse etiam populi Rector ne mollius in sol rgeat imperium Regem arere , decorum est, Cum leges mandata ferunt. Bene jura clientum Imperat, exsolvens sua qui bene stringit habenas, Is palitur. Talem ustriaden miramur in aula, Talis castra regit Legum decreta bonarum Non magis imperio, propriis quam moribus urget. Praecipit exemplis, ac plus persuadet agendo, Quam mandando probat. Non hunc simulatio lurpis Fallit adulantum, qui propria commoda quaerunt, IDum laudant, quaecumque facit, male facta Regentis. Princ ibus terumque suus Sejanus 1 in aula est. . Sit Regis ea prima Deus: sic inclyta quondam Austriaden Themis erudiit. Rex regna gubernat; Reges ψse Deus servitque creata potestas Sub majore minor Priscus ex is Suor iam Et recti sρeculum est imitatur facta negentum 1 Persidus Tiberii adulator et minister, de quo antea.