Dominici Aulisi Opuscula : De gymnasii constructione, Mausolei architectura, Harmonia Timaica, & Numeris medicis : his accessit Epistola de colo Mayerano

41쪽

De Omnasii Confructione. Is

erant in λο'u's. Scilicet, non vidit in λα-ω , non

nisii eos versari solitos, qui tantum frigida uti

voluissent, lavando,natando. Nec eo commo

dum erat pergere eos, qui post calidi balnei usum in frigidam transibant; longe enim aberant , ab angulo Occidentali Palaestrae ad Orientalem. Propterea istis aliam Cellam balneo calido proximam parare opus fuit. Et hoc est Frigidarium, ubi Baptisterium, seu Piscina aquae frigidae surgebat, non absimilis labro firλουτρi . qua re Piscinans Cella Palladio dicta . De eo , qui Frigidarium idem cum Apodyterio facit, nihil attinet dicere; mam festa enim allucinatio est. Esto , si videtur, Piscina lata , pedes 44. longa Io o. ut in ambitu ambulationem descriptam habeat latam pedes 8. Peculiare fuit, quod de Villa Laurentina junior Plinius narrat, duo in eadem Balnei cella extitisse Baptisteria, ex adverso posita , quorum quodque tribus rectis constaret lateribus, quarto se in arcum curvante. Inde,

inquit, balinei Cella Frigidaria, spatiosa, s

essusa , cujus in contrariis parietibus duos apti seria ηυelut ejecta se inuantur .

42쪽

16 Dominici Atili Cella Frigidaria Plinii cum duobus

baptiseriis. Ex Frigidario aqua derivabatur per fistulas, ut soliis Caldae Lavationis defunderetur, uti mox dicendum erit. Est quoque ex Frigidario iter in versurata porticus ad Propnigeum,quod Vitruvius alibi Praefurnium vocat : id autem est ostium furni Latine proprie Fornacem dixeris. Saltem ita Palladius loquitur , qui de area furni, sub pavimento balnei, haec habet: Aream primo bipedis sternis, inclinata sic tamen I fructura ad fornacem, ut sipilam misieris, intronare non posit, sed ad fornacem recurrat. Semel , iterumque fornacem appellat προπνιγειον. Confer cum Vitruvio lib. s. cap. IO. 'Erat autem Furnus balnei cella subterra

nea ν

43쪽

De Θmnasii senstructione. II

nea. Fuerit propterea opus est in pavimento Frigidarii hiatus, per quem fornacarius se demittebat , ut ad Propnigeum iret. Hiatus iste est n, qui Vitruvio Iter. Caeterum Propnigeum , quia sub terra latet, in ichnographia

non exprimitur.

Silent hic viri docti ; nam quid haec Suda

tio esset, quidve a Laconico distaret, nullus dum cepit. Ea est quarta,& ultima pars Thermarum, Galeno memorata, in quam post frigidum balneum se athletae recipiebant, ut eX- sudarent, & sudorem abstergerent. Ab hoc usu Sudatio,sicuti a testudineata forma dicta est concamerata . Absterso sudore , vestes athletae induebant, dc digrediebantur; quare hic alterum Apodyterium fuerit, necesse est. Proinde Apodyterium balinei dicitur Plinio juniori,quod ipse Cellae Frigidariae conjungit, ut Vitruvius Concameratam Sudationem Frigidario. Hinc etiam Plinius laxum facit Apodyterium, scilicet, ut huic duplici usui commodet. C in-

44쪽

i 3 Dominici Auli

inserviret . Vitru ius item Concameratam

Sudationem longitudine duplicem statuit, quam latitudine. Verba Plinii de Villa apud Thuscos sunt. Inde Apodyterium balinei, laxum, hilare,excipit Celta Frigidaria,in

qua baptisterium amplum, atque opacumta . Nec mirum , eandem cellam diversa nomina a diversis lassibus esse sortitam ; nam eadem

quoque cella est Coryceum , 8c Sphaeristerium: item Elaeothesium,& Alipterium. Longa est pedes Io 3. lata I .

QVAE HABEAT lN VERSURIS EX UNA PARTE LACONICVM H , AD EvNDEM MODUM, UTI SUPRA SCRlPTVixi EST, COMPOSITVM i EX ADVERSO LACONICI CALDAM LAVATIONEM M.

Dicit in versuris. Nam una est versuraia exterior Palaestrae, & in ea est Laconicum : altera est versura interior Porticus duplicis , &in ea est Calda Lavatio ; relicto tamen introrsus spatio pro Concamerata Sudationea collocanda . Exacte haec omnia in Ichnographia habes expressa. Et ecce tibi primam , secundamque Thermarum partem a Galeno designatas. Prima est Laconicu, cujus cella in exteriori ambitu

quadrata est: at intra lateribus longe pluribus distin

45쪽

De Omnasii Constructione. I9distineti,,5 rectis, sed sinuatis, ut in quoque

eorum loculus in apsi de fornicatus imprimi possit, quo quisque athletarum se ad sudandum reciperet. Cognoscimus haec ex Laconico Pisano, & in nostro signavimus m. Sub pavimento Laconici Furnus erat, propterea dictus, ad quem superne hiabant tubuli quadri in Laconici pariete inserti, qui haustum ex Furno vaporem in Laconicum per superiora oscula diffundebant adciendum, prolectandumque sudorem. Nullae enim ibi aquae: & recte Galeno Laconicum

est ξηρον se αλανειον , balneumpsiccum.

Caeterum Furnus ita amplus erat, dissu sus, ut ad Caldam quoque Lavationem, qua propterea Laconico CC unm,pertineret,ipsiusque e iam pavimentum suspenderet. H cest secunda Thermarum pars, & ipsa quadrata, circum pluribus Soliis distin m , p. Ex succenso itaque hypocausti igne incalescebat Caldarium , aut miliarium in balneo positum: ex quo per fistulas aqua quae satis,

in balnei soli a derivabatur, moderante . Vitruvii enim tempore tria erant in I hermis Vasa rea: primum erat Frigidarium in Cella

46쪽

ao Dominici Atiliu

cognomine, ex quo aqua influebat in Tepidarium , supra Propnigeum: ex hoc decurrebat in Caldarium,quod Furno superextabat. Istud demum sum ciebat soliis. At non ita Palladii tempestate, cum miliarium plumbeum in Propnigeo possitum, recta dissundebat in solia aquam ex Frigidario hausam ; tepidis enim per ea tempora magis, quam calidis lavacris capiebantur;quippe miliarium, si fornaci, id est praesurnio imminet,

necesse est,ut Tepidarium sit,non Caldarium, quod ipsi Furno imponebatur I minus eniim caloris suffcitur ex Propnigeo,plus ex Furno. Rus haec verba sunt. Miliaratim vero plumbeum,cui area patina subest. inter soliorum , spatia forinsecus flatuemus fornace subjecta: ad quod miliariums tutastigidaria dirigatur , ab hoc ad solium similis magnitudinis LIula procedat, qua tantum calida δε-cat interius , quantum Astula illifrigidi luequoris intulerit. Vides apertum discrimen inter tempora Palladii, & Vitruvii, quae sin magno errore confundi non possunt . Vides etiam loca,ubi vasa haec debeant collocari, in

quibus investigandis viri docti se, aliosquG

torserunt. Con

47쪽

De Gymnasii Constructione. 2IConstat ex his, a Furno non unum modis Laconicum, sed & Balneum concameratione fuisse suspensum. Et haec est suspensura

balnearum, quam memorat Seneca ad Lucilium: Balnearum suspensura inventa est, ne quid ad lautitiam deesset. Ideo ad lautitiam, quia incalescebat ipsum etiam balnei pavimentum concamerationi superstructum , &blando eo calore plantae pedum nudae veluti titillabantur. In plano enim offendunt, qui haec non intelligentes, labra quaedam comminiscuntur, ad te ectulorum pensilium imitationem, laquearibus suspensa. Cui bono λ Suspendi eo, quo diximus, modo per furnum balnea, antiquissimum Graeciae inventum est diapud Romanos Sergius Orata aetate L. Crassi Oratoris introduxit primus. Et ita capiendus Plinius, ubi de eo scribit: Primus pensiles invenit balineas, ita mangoninatas villas binde vendendo. Id si capiamus, ut isti volunt, de balneis e tecto pendentibus , nimis inepti fuerint,qui carius Villas ab Orata propterea emebant; nam promptum erat, dc similia construere , dc constructa transferre. Nec demum Villae pars esse poterant.

48쪽

Latus quodque Balnei est pedes s , ut etiam Laconici, cum utraque cella in qua

Et hae d hermae sunt, per singulas partes explicatae: & non sine ratione a Vitruvio si L. hunc Palaestrae angulum rejectae, ut e X una parte Meridiem respiciant, ex altera Africo sint obversa. Nam de balneo ita Palladius. Lumina ei dabimus a parte 31eridiana , soccidentis Uberni , ut tota die Sotis jute. tur, π illuri retur aspectu. Paria his habet Vitruvius lib. s.cap. IO. Porro fusoria , per quae balneorum eluvies decurrat, in postico sint, occidenti opposita. Palaestra hactenus descripta ob intea ualitatem, Vitio non caret; nam a centro Peristylii A, si quis Meridiem versus progrediendo, latus dextrum mensuret,comperiet pedes 3 rue cum interim sinistrum latus ab eodem centro pedes scio non e Xcedat. AEqualitati Porticus duplex C obstat. Quae tamen latera mox Vitruvlus aequabi . Itaque membra e X deri Ora persequamur. IN

49쪽

Do Gymnasii Constructione. 23

IN PALAESTRA PERIsΤYLIA , QUEMADMODUM SUPRA SCRIPTuM EST , ITA DEBENT ESSE PERFECTE DlSTRIBUTA . EXTRA Au TEM DISPONANTUR PORTICUS TRES. UNA P EX PERISTYLIO EXEUNTIBUS.

Ornat Vitruvius Palaestrae aditum Porticu, quae, ut inter membra justa commensus ratio sit, excurret in longum pedes 3 oo, ut Peristylii latus ex quet: at lata erit pedes 4r, uti reliquae Porticus omnes, duplicibus exceptis. Porticum istam extra Palaestram disponiait,ut mirum siti, virum magnum, cui Galli Αrchitecti plurimum debent, eam intra Palaestram statui me, in Prothyro: oblitus etiam, in

aedificiis potius privatis, quam publicis fores

Prothyro Communiri.

DuAE , DEXTRA , ATQUE SINISTRA , sTADIATAE . EX QUI-Bus UNA O, QUAE SPECTAVERIT AD SEPTENTRIONEM, PERFICIATuR DUPLEX, AMPLlSSIMA LATITUDINE.

Duae Porticus istae de quarum una in praesens, mox de altera sumus dicturi indicio sunt, palaestrae latitudinem in stadium porrigi; quando ipsae, quae cetero aedificio haud dubie aequales, stadiatae sunt, id est stadium longae . Jam cum latus Peristylii sit pedes 3 oo, de duae Porticus, hinc inde ad Orientem, dc Occidentem adnexae, conficiant simul pedes 84,

50쪽

24 Dominici Auliqfit, Exedras,quae statim sequuntur,explerε pe

des io 8 singulas. Istae enim mensurae Omnes, in unum computatae, stadium faciunt. Itaque Porticus exterior Septentrionalis

stadiata est, seu longa pedes σoo. At quia duplex, lata pedes 8 Aditus ad eam per N, N, singuli lati pedes a. In ea discipuli, aut spa

tiabantur,aut habebant. Δεσκαι cum Hierocle Voco conventiunculas, quas discipuli, qui ideo λ, χὐoris diisti, de sapientia habent. Erant hae Leschae Apollini λεσχηνορίου secrae. Hδ

ALTERA SIMPLEX R, ITA FACTA, UTI IN PARTIBUS , QUAE FUERINT CIRCA PARIETES , ET QUAE ERUNT AD COLUMNAS, MARGINES HABEAT ei rea parietes e,c,c: ad columnas, o ) UTI SEMITAS , NON MINUS PEDUM DENUM, MEDIUMQUE e e EXCAVATUM, UTI GRADUS BINI d d SINT lN DESCENSU SESQUIPEDALI A MARGINIBUS eee, o, AD PLANITIEM e e. QUAE PLANITIES SIT NON MlNUS LATA PEDUM DUODECIM. ITA QUI VESTITI AMBULAVERINT IN MARGINIBUS , NON IMPEDIENTUR AB UNCTIS SE EXERCENTIBUS. HAEC AUTEM PORTICUS ATTro ΣAPUD GRAECOS VOCITATUR, QUOD ATHLETAE PERHYBERNΛ TEMPORA IN TECTlS STADIIS EXERCENTUR.

Hactenus de Porticu stadiata Septentrionali, id est sinistra . Nunc de Meridionali,

quam