장음표시 사용
111쪽
de emedatione debet detrahi ualor arborum sic incisarum Z
Sed an damnum dantes in arboribus, quae in prato simi, puniatur poena statuti, de damno dato ξ respon.' sic. secundum Alb. in diction.in ver.prati appellatione,quod probat, quia fructus pendentes sunt pars fiundi, & multo fortius a
hores . ut uidere potes ibidem per eum.At cotra tenet dona.& praeceptor meus nunquam sine magna pr latione nomianandus . D. Alciatus inl.pratum.ffide uerbo.sign. ubi dicit, rationem legis considerandam arbitrari. ex ui enim uerbo
rum,non uidetur, qui arbores inciderit damnum prato fecisse. & subdit ibi,quod legatis pratis, inculta continentur,unde tamen aliquid foeni testator colligeret. secus, si in eis pecora pascere tantummodo soleba quia non prata, sed pascua dicentur, quq si ad pagum aliquem in uniuersum pertitaneant, uulgo Vicanalia appellantur. vide de hoc etiam Firma.in repere.in uer. pratum .ubi dicit, quod pratum dicitur, quod per decem annos proximos fuit secatum.l. rina. ueta pratum.isde censibus quod dicit notandum pro statutis liquentibus de pratis.Nec dicitur locus sterilis,nec propriem cultus.secundum Cardi.in clem. I. q. 6. de decimis. ubi etiadicit, quod pratu reductum ad cultum non dicitur. novale An, quipetit emendam damni dati, teneatur probare se dominum, uel possessorem fuisIe illo tempore,quo damnu , . datum fueriseresp.Albericus.in qq.ad statu.q. 74.In 2.pa te.ubi dicit sufficere,quod probet se possessorem.ut no.Specula.in tit.de probatio.*.fi.uer.sed ratione statuti. 'An ius accusandi damna dantes cedi potest respon. Machcllus.eo quia in patrocinio. F.nu. II.quod sic. quia Oes, actiones ex delicto descendentes cedi possunt.& ideo conductor,qui habet in instrumento locationis ius cessim a locante potest instituere accusationes contra damnificantes
112쪽
in bonis locatisalias secus ut ait Iaisee. in deciss6. Statuto cauetur.quod si bestia alicuius det damnum. teneatur dominus soluere solidos quinq;.aliqua bestia deperdita damnum dedit,habebit ne locum statutum respon. Alberi.inqq.ad statu.q.76.in a.parte . quod si dominus fuit in culpa circa perditionem animalis,tenebitur ad quinq;,putasi sine custode eam discurrere,aut uagarisiuit. vide Callane.
Quidam immisit bestias suas ad pascenduin, quae sunt ingress, in agrum alienum, & frumentum damnificarunt.quomodo aestimabitur danumὸ an solum habito respectu ad herbam an in tanu, quantu frumentum ualere potuisset, quando fuisset maturum ξ respon.ut per Alberi.in qq. ad statu.q. 78.in a.parte.vide etiam Ros redum. in tract.de libellis. ubi de actione depastu agit. l. 164.ad fi .& vide Cassan. incon- me. Burgun. l.7I .ad si.& Plotum in l.si quando.num.8 73.
. Si quis ex statuto de damno dato. debet mihi emendare bouem. an debeam deducere dc emendatione carnem, rium Sc caput, &apud me inuitum retinere Θ respon. Alberi xicutaquod non .in qq.ad statuta.q. 79.in a. parte.
Si statutum est. Quod nulla bestia det damnum. inuentae est vestia damnum aedisse, & potestas condemnauit dictam bestiam,an sententia ualebit ita, ut dominus bestiae, pro ea teneatuctresp.Alberi.lsic. inqq.ad statutae'. 88.in a. parte. i Dicit statutum. quod dimittens bestias ire sine custode, puniatur. An statututum comprehedat pecudes ,& alias bestias mansuetastiespon. Alberi.in qq.ad statuta. quod sic. q. 98.in et .parte.& Rofi .in libellis de actione depastu. Et quado teneatur custos,tradit Lucas de Penna. in Rub.C.de ii torum & itinerum custodia col. 3.lib.xij. Si testes deponentes super damno dato,dicentes se uidisse damnum dare in tali re mea,non reddant rationem de dominio,non probant intentionem meam . nec est satisfactum
113쪽
statuto. de damno dato. ita dicit Paul. de Cast.in cons. r 33.
Si custos animalium, ea dimisit in pastuis,pro ut consu uerat dominus,& sint perempta, no tenetur,ex statuto.quod intelligit Alberi. in l. si negocia.1fouod cuius'; uniueista. nomi. ii aderat generalis consuetudo in loco dimittere animalia in pastuis, pro ut in ungaria.quia tunc cu custos agat, quod & alij egerunt, erit excusandus.l.pignus.C.de pigno. actio.& facit,quod consuluit Bal.in consi. ΑΙ .col. a. lib. I. quod limita. ut per Bal.ini. I.C.de proba. In villa est commune pastuum omnium ibi habitantium. pone aliquis habens modicem possessionem,uult tenere magnam quantitalcm bestiarum in damnum aliorum:quod naremedium habebit damnificatus resp. Alberi.in l. licet gratis.S.possiimus.isnautae caupo.& stabu.ubi dicit, quod ponsunt intentare utile iudicium communi diuidundo. ut ille utatur pro modo possessionum. qui modus intelligitur secudum aestimationem, & ualorem. vide Crauetiam. in consi. 4so.cOl. I .subnu.3 Plotum ubi sepra nu. 8 imberi. in l.si plures.ffsi serui.uendice. Vbi ponit etiam, ouae publica,& quae priuata sint pascua.& vide. Frac ar.in decli.Delphina. q.84.lib. I.&q. Dixvj. lib. 2.Et an transeuntes possint pascere equostiesponde ut per Alberi.ubi.supra,& uixi in meo
Quotiens quis immittit. oues per agrum alienum, quia uia est aquosa, vel nimis lutosa,adeo quod illac pcrtransri non potest.non punitur statuto de damno dato,d ummodo illud honeste faciat.ita dicit Bal. in qq.ad stat.in uerbo affinc s. ubi etiam, dicit . quod quando uia est destructa .ager potest reduci in viam propter publicam utilitatem.l.si Lacus.S.fiaLquemadmodum seruitus amittatur. Si quis Bouem uagabundum retinuit in suo stabulo, d minus eius tenetur resarcire illi expensas, quas secit, taxandas iudicis arbitrio, quia non praesumitur uixisse de vento.l.
114쪽
s.C.de alimen.pupillo.praestan.& Gui.Pap.in tract. praesumptio. L .an autem possit quis pro damno sibi dato retinere animal ὸ Ponit Petr. Lenauiae. in tracta. de doctoribus. q. 8 I. in Φ. Parte. nam potest quis retinerc ad finem &, effectum cognoscenZi, cuius sit, & ei postea restituere,ac asere de damno dato secudum statutum l.quintus . cum seq.st. ad I.Aquil. ita dicit Specul in titui. de actore. uer. sed nunquid& Bal. in I. a. C. deseruis fugit.& Bar.&docto.int .hoc ampli iis .S de his autem.ffide damno in sec.& Cassan.ubi supra . Damnificas,no tenetur pro aliquo damno ex statuto. Qia. damnum habet admixtam culpam damnificati. ut per . Sozi.
Si statutum puniret damnificantem locum alienum, non comprehenderet illum, qui comederet ficus, qui ad solem desiccarentur. uel qui contumeret aliquam rem mobilem.ita dicit Immo.Si statutum diceret, si quis damnum dederit in alieno,puniatur.Non comprehenderet comedentem,vel destruentem rem alienam,etiam si res illa esset in loco alieno.Quia licet statutum dicat in loco alieno, debet inteIligi,qΨdamnum tangat ipsum locum quoniam diistio in quando significat in loco, semper requirit tractum loci .l.r .g.insumi ne.ffde fluminibus.Quis autem dicatur lacus.ponit Lapus . in clem. Abbates de rescrip. &Oldra.in consi. I 6.dc C pol D.in I.siue dominus.isde usuca.&dominus Alcia in l.locus. inde uer.signi. Quamuis statutum aristat accusatum de damno dato ad comparendum intra tres dies,alias habeatur pro confesso icomparet debet intra terminum praedictum, allegare iusta causam,' non sit damnum. 3.datum,& debet audiri.ita dicit
Paul.de Cast. in consi. 6. per totum.in a. parte. An sufficiat in terminis.d.statuti.iurare.tempore,quo porrigitur accusatio,accusationem scilicet re vera,& non calumniosam respon.Marsil.in singu. I o. & dicit, quod non licet alij contrarium teneant.
115쪽
. Dicit statutum,quod de damno dato credatur iuramento damnum passi,& domini possessionis.Si damnum datum fuerit in re per me posscssa, non tamen cram dominus,an mihi fiet emendatioreespon. Specula.in tit.de Pioba. .vid cndsi. distinguens, ut per eum. Sed dicitPaul.de Cast.in rub.ff.deoperis no. nun. qci si adest proprietarius,& usufructuarius si in fructibus est damnum datum,creditur,&statur iuram cto vlafructuarij.aut damnificatur proprietas; & statur iuramento,pprietarij. ide dicit Flo.in l.si fur.alias incipit Iulian.ffidevsiistuc.vide Plotiam quoque in l.si quando nu.864.C. unde vi.ubi dicit.quod,si datum est damnum in segetibus a solo separatis nondum reconditis, debet emendatio fieri propri tario. vel usufructuario,si sunt separate . l. si usufructuario. T.
Statutum, quod prohibet sub poena dominos tenereopras in agris.non habet locum in eo,qui tenet hircum .ita AlDeri.in.qq.ad statu.in I .parte.'.7.de quo Vide Nattam.in re Iett.c.quamuis. de pac.in 6.sub.nu. ar .& Dcc.i n l. 2.in fi . ff. e.regulis tu. Appellatione bestiae in statutis uenit sera ,& non animal domesticum. nisi aliter consuetudo suadeat .ita dicit Bar. in I. I.S. remouet. in Imo. ff.de postulan.&bestiae appellatione in statutis, veniunt tantum animalia terrestria, non autem aues,secus appellatione animalis.ut ait gl.in c.bestiae.vj.dis&fusius vide de hoc per apostili. in prohemio Dyn. de re- gu. iur. in 6.littera.b. Et no.quod si quis expellat bestiam de suo, debet habere discretionem,& cam expellere sine damno domini.& debet eum reddere certiorem, quod vcniat ad accipiendum eam, ne pereat, uel perdatur . ita docci Bal. in
Si quis haberet instrumentum. quod de damno dato emeda sibi fieri debeat.quod instrumentum ex forma statuti habeat exequutionem p ratam, & illud instrumentum non sit liquidum, per iudicem debet liquidari, antequam petatur executio
116쪽
executio quemadmodum no.Bar.in l .pro inde.6. notadum . in f .st ad.l. Aquit.&Bal.ini. I.q.4.st.de lega. I. Duplicatio contra negantem non fit, Quando agitur caestatuto pro damno dato. ut dicunt Bal.& A lex.in l. certi condictio in prin. ffsi cer.peta. Nec,quando ipso iure poena imponitur.secundumBar. in l. id, quod seruo. de pecu. lega. &Bal.in l.ea,quae.col. 2.Case condi. indebi. & Alex. in l.eum, qui in prin.isde Iure tu. Appellatione bladi Legumen non continetur.c. ex multiplici.de ver.signi.& docto.inl.triticum.ffide ver. Ob.ex communi usu loquendi.ita Abb.in d .c. alias secus. vide Bar. &Alex. ibi & Bar.in l. I. E. de aqua pluuia arcen. Statutum dicit . quod pater teneaturemendare damnum
datum per filium. An id procedet in filio illegitimoὸ respon.
SuZarius.in auth.ex complexu.C.de incestis nuptijs.st patςr non tenetur pro eo.vide postillan. ad Specula.in titulo qui
filij sint legiti.& Plotum uni supra.
Statutum dicens teneri dominum pro famulo emendare damnum,quatenus ad salarium pcrtineat. ut statutum exequatur,quid opus est facereΘresponde ut per Come.in conssio. in I. vol. Et no. quod si tempore damni dati non erat fana ulus,licet postea sit effectus famulus,non tenetur dominus pro famulo. l. in deliinis. g. extraneus.isde noxali de quo. uide Bal.in l.Titius.ffide acqui .haere. Si operarius alicuius dedit damnum in re litigiosa, an tenebitur statuto De damno datotiespon.ut per Corn. in co sit. io 9.in 3.
Stante statuto,quod damnum dans in re alterius, debeat emendare. Licet damnum passus non sit dominus,sed possessor habet locum statutum.ita dicit Ang. Arcti. in probemio. institu.num. Tu Statutum,quod standum sit denunciationibus saltuariorum,intelligitur de ijs,qui saltuarij sunt tempore denunciationum.quia qualitas ad tecta verbo, intelligitur sin tempus
D. Hippolyti Bona Cossae. P verbi
117쪽
verbi.ut dicit Corne plene. in consi o. in I.Vol.col. littera. Κ. Et no.' saltuarius m Labeonem .in l. quaesitum .f.quaeritur saltuarium. ff.de fundo instruc. ille dicitur, qui fructuum conservandorum causa paratus sit.De saltuario,deq; eius officio fissius pertractat Cassin consu. Burg.S. Vt .sCl. II.&seq. Si statuto teneantur saltuarij denunciat e damna data, sibi Irotestata per dominos, insta quartum diem, nec declaratatutum,quando incipiat ista dies, An a die damni dati, vela die protestationis)dic,quod incipita die protestationis.ga protestatio suum effectum retro non producit , sed demum ex tempore, quo sit . ut per Bal. in l.si quis nolente.C.de n go. gestis. HStatutum dicit,quod si quis dederit alicui damnum adecem libris supra,puniatur in coeum.aliquis accusat aliquem, quod damnuin dederit a decem ilibris supra , nec istud supra aliter declarat,an concludat Libellus ad illa centumὰ respo. Bal. in l.cum surti. isde condi.causa data.quod susticit sormare Libellum secundum formam statuti.
Rustici an tenebuntur eκ dicto statuto damnum emendare. si non tenent canes ligatos, si uineis, absque eorum culpa dent damna ξ respon.Bal.in l. I. de noxalibus actio, quod sic, uel dare canes pro damno. IComedens de fructibus in praedio alieno, non poterit accusari per dominum praedij,uel saltuarium,vigore statuti pretdicti .l.qui occidit.S.si quis alienum. ffad i. Aquil. ubi Flori. hoc dicit per illum tex.& Iasse.in decis.96.
Statuto cauetur, qδ qui per uim dan ificaret alium de re ualoris.x.Florenorum auri. debeat morte puniri. Quidam enfudit dolium vino plenum, &dolium destruxit, & sola remasit una tabella, quae dicitur doglia, & de bonitate uini erat certum. sed de quantitate est dubium, hoc est quantae capacitatis erat. Dic,quod ad inueniendam capacitatem, debet inspici figura, & modus, quem ponit B .in traciae at tuuione.incip.figura ista.
118쪽
t Extat statutum Bononiae, prout asserit MarsiIius, in Singu .aay.quod unicuique licet animalia, quae reperit in tundo suo, propria authoritate occidere in illo. Pone quis inuenit animal in fundo suo damnum dare . Et cum uult illud occidere, fugit extra fundum, poterit extra fundum occidere respon.Saly.in l.Graccus,col pen .uer.ex praedictis.C.de adulterijs,quod sic.& idem Bar. in l. quod ait lex.S.quod atriff.de adulteriis Shoc statutum cst Tcigcsti, ut alui It te gestini. & Caslan. ubi supra.& Plotus,in repet .l. si quando,num.874. C. undeui. Vtinam&nos haberemus tale itatu tu. quia non eueniret id, quod cecin it iuuenalis satira xiiij. his
IVocte boues macri, lalso famelica cosio
Armenta aduirides huius mittuntur aristas,2 ec prius inde domu, clitota novalia suos In ventres habeant,us credas falcibus actum, Dicere uix possis, quam multi talia plorent Et quot venales iniuria fecerit agros, o
Et not.quod causa damni dati requirit celeritatem. secim duin Abb. in cap.2.num.ῖ .de mutuis petitionibus. Potest tamen fieri, & admittitur reconuentio, ut ibi per Abb. & de his saris. R eliqua dabunt supra allegati docti .pracipue Via talinus. ubi plura de damno dato in ipso titulo aggregati
De damnis, S incendis clam datis.
119쪽
quo agit Menoe. quoque in consi. 27. nu. 3 3. Hoc statutum etenim habet locum, ubi non constat de malefactore, quia tunc villa tenetur emendare damnum,cuius author ignoratur. Alias secus .ut ait Ste. de Fede. in tract. de interpret.tur. parte. 2.sub num .36. uide Plotum,inrepeti.l.si quando. C. undeui. ubi de incendiarijs agi num. 832.uet 8 a. Et si statutudicat legitime no constite rit de malefactore,villa teneatur ,
Istud uerbum legitime sui nitur plurifariam . quandoq; iuris
ordine. secundum Dec.Bal.&Ioan. in c. a. de rescrip.&gl. uer.legitime,in c.consanguinei de re iudi .c. literis .de testib.
quandoq; legitime intelligitur, quod fit lege promittente.l.
Gracchus.C.de adult.secundum Dec. in d. c. a. & Alber. indictione ista. Et debet probari, quod ignoretur malefactor, ita Alex.in consi. 7.num. a.in 6.uol. limita . primo statutum
non habere locum. ubi domus quae fuit combusta,erat habitata, quia praesumitur culpa inhabitantium . ita dicit Plotain d .l.u quando.nu. 8 16. Item limita hoc statutum, ubi in uilla non adessent quinq; hoes. qui essent patres familias, sin
Item limita hoc statutum non habere locum, si sortuito casu incendium factum sit . ita dicit Alber.in qq. ad statuta. q. 8 i. in secunda parte . per t. fistulas. g. fin. ubi hoc etiam dicit idem Alberi. isde contrah. emptio.& Arno. in dialogo trigesimoquinto, ubi attestatur ita Paduae fuisse iudicatum. idem dicit Plotus ubi supra.item limitatur statutum,si clam ignis immissus sit, qui uiuentorum evagando,alias domos etiam combussit,quia de eis villa non tenetur. secundum Alberi. in qq.ad statu.q.9 a. item limita hoc statutum. quotiens villa est adeo pauper, i non potest emendare damnum. ut per Albericum in qq. ad statu.q. 84.in a.parte.Sed hoc casu cinitas pro villa tenebitur.secundum Alberi.ibi.item limitatur.'oc statutum non habere. locum contra infantes, senes, . uel infirmos.quia ij non tenetur contribuere. secundum AlbςLin qq.ad statuta. q. 7I .parte. z.nam negligentia non p.
120쪽
test eis imputari .vide Sozi. in fallet ijs. in regula. I78. ad hoc statutum vide ct Rom.in consi. .&Gram. in decis Neapol. 3.& Parisi. in consi. I 38. in .ubi habetur,quando villa teneatur pro furto, uel damno . vide et Chacherannum in decis Pede mont. I 38.&Menoch iv.de arbitrio iudicis. casu. 39 & Petrum Caleffa. inter consil.crimi.diu crsorum per Lila
tum. in consi. I 8.per totum. in tomo. a.& Iosephum. indeci'sione Perusina. as.&Bursatum .in cons. 9. per totum. An dominus pro incendio culpa famuli consebo, teneatur,tradit Menochi. inconsi. s3.per totum.&inconsi. Io I. num. I.
ubi dicit,quod isto statuto non tenentur absentes a Villa, tepore damni, uel incendij dati. & quando villa teneatur pro
incendio.vide Franc Mar.in decis .paria.Delfina.q. 76 s.lib. a & Aleride Neuo.in consi. 87.per totum.& in consi.88. Et quando conductor teneatur propter domum combustam, tradit Gratus .in respons. 6.per totum. in a.TurZa. in q. 2 o. in tractatu suo colum opi.post regulam. & Berous tractat. in
'. II o. ubi habetur an dictum statutu habeat loconroba-rijs, furtis da.de vide Gozadi .in consi.63.dc Ferrati v. in cautela.36.3c Luchinu, inter consi. crimi .in cons. 61. & seq. &Afflictum. super constitu. regni. de maleficijs clandestinis.. lib. I .& Rot .a Valle. inconsi. 93. in a.&Parisium in coni. 87. per totum. in A.& Iulium Clarum. in practica cri.q.68.uercitem illi,qui comburunt edes .ubi ponit,qua poena plecta tur incendiari j.& Franc.Mar. in decisione paria. Delphin.Φ
An si imponatur collecta pro emendatione, & damnum passus est de illa uilla,debeat conferre cum alijs de villaΘ r spon.Bar.quod non .in l. Amicissimos. S. Lucius Titius. isde cus tui. licet contrarium uideatur dicendum . peri .abom. nibus .f. si actio. ff. dele g.j.ubi uide Bar.facit.Umperatores.sLde tutelis. vide quae ponit Deci. in cons.669.in ultima parte & Papi .in sua prac.de forma actionis reali S. super uermon se adstringes.col. a.nu cum apostil.mira. b.& Albe. in qq.