Institutiones medicinae practicae quas ad usum juventus digessit Petrus Aloysius Valentini in Romana universitate professor ... Vol. 1. 10.. .. De febribus

211쪽

oculi languidi , pulsus Oxiles , celeres

inaequales , inter uentes , Tam , Tespiratio dissicilis , pectoris oppressio , vigilia , aut revis somnus , ferisque viris perturbatus , calor mitis , sed interdum inaequalisci nam dum manus , aliaeque partes urunt , pedes , et alia membra rigent . In hoc vero primo morbi stadio omnia mutabilia sunt . Postquam per aliquot dies ambigerunt aegri , an gravis morbus , vel salus sequutura , tandem debilitat aucta , morboque ampliore reddito , lectum petunt. Nil exposcunt , obstupescunt , animo deficiunt , mens aliquantum alienatur accedunt partiales tremores , tendinum subsultus , linguae sic Litas et nulla sitis, aut absque inguae siccitate sitis ingens , urina tenuis, aquea, pallida , interdum turbida , crassa , aut ueluti dari nam conspersam continens Uaec in dies increscunt , praesertim dejectio virium . Cum progrediatur morbus , et ad finem properet, aeger Stupillus , supinus rectitia i , et valde halluci-uatur . Quaerentibus tarde respondet

212쪽

quod interdum ob aurium hebetationem evenit afficilii bene se habere , nihilque , nigi debilitatem, artuumque lassitudinem conqueritu: sibi videtur susu rum , aut ragorem audire . Oculi lucetuprius refugientes , eam patiuntur sudores manant prosus , gelidi , glutinosi

varia litorescunt exanthemataci inflantur

parotides ophthau saepe lividae . aut pallida linguam . et fauces obsident pulsus fiunt erilissimi , celeres 4rofluunt involuntariae lacrymaeci sopor Pro landus opprimit cultro excrementa labuntur frequentius saliunt tendines , et convulsiones arripiunt . Haec dum contingunt, aegri de vita decedunt. Non raro typhus mitis cum aliis morbosis assectibus complicatur , praecipue cum astricis saburris . et vermibus , qui in ven. triculo . aut intestinis nidulantur . Hae complicationes propriis cognoscuntur signis . Si enim vermes latent , non desunt tormina , colicae , dejectiones laetidae , vomitus , rubores genarum sugaces , dilatatio pupillae . nariu in pruri

213쪽

tus , somnus Subit pavore abruptus , palpebrae in somno diductae , et oculi album non bene contegentes , etc. Sic a signis diatheseos inflammatoriae , et inflammationum viscerum complicatio phlogistica deprehenditur . Cadaverum observationibus , et extispiciis instammata inveniuntur viscera , et seros humores in cavitatibus collecti S. 11 5. yphus uis , si spontaneus est , et sporadicus , aggreditur praesertim Ι1omines laxa temperiet , pathematibus deprimentibus obnoxios , male alios , vitiatum , et corruptum aerem reSΡirantes,

et multigenis caussis debilitantibus consectos. Quoniam sub istis conditionibus debilitati tu solida, vitiantur humores, in primis sanguis,et lymphaticus latex, evolvitur febris nervosi generis, cujus praecipuus character

est cerebri , nervorumque laesio ranspectiones cadaverum nos docent, maximam

solidarum partium Iaxitudinem , et v. morum fluiditatem adesse . Si epidemicus est , ut caussis communibus ortus

plurimos corripit. Nascitu enim a qui-

214쪽

husclam aeris qualitatihus , aut a malignomi agmat nervorum systemati infenso

et hinc populari, evadit . Dum est contagiosus , a contagio vel in corporibus evoluto , vel in corpora introducto producitur . Expedite pur subtilissitnos vapores ab insectis corporibus manantes in illos qui aegros tractant , aut ipsis proximi sunt , dissunditur . Cognoscitur ab s&ctibus ; nam ala ejus ac tio is laeditu inprimis nervum sensilitas , hinc reliqua

solida , humorumque rasis Perturbatur

cum autem emtagium non aequali modo in varia systemata agere videtur , hinc admodum diversa symptomata nascuntur. S. 16. Morbi eventus a symptomatum consideratione , et statu virium prae :noscitur . Non raro typhus mitis opportu na curationis methodo superatur Aliquando natura ipsa morbi materium abigero tentat , ut a quibusdam deducitur signis.

Si dum gangraenae externas parte invu-dunt , praesertim circa coccygem , O sacrum , nates Amorbus minuatur, dubitari non potest , qui natura morbi princi

215쪽

pium extrudat , et ad extemias partes eum levantine deponat Aliquando resurgunt vitae vires , et a secunda hebdomade pulsus validiores sunt . Hoc in casu saepe laudat ii silms secretionibus judicatur morbus . Urina secernitur satura , quae levem nubeculam sistit , aut ad matulae fundum sedimentum album . vel arenulas . vel salium crystallos dimittit sudores calidi . universales , continui manant; lingua sordido muco repurgatur . Suoque

fonte copiose pronuit saliva is Hoc modo saepe lenta obtinio lux anox bii solutio .i Altiquando post vigesimam diem aegrotantes

extemplo sanitatem recuperant . Cessant

enim protinus symptomata , accedit somnus quietus . alimentorum appetentia pulsus sit aequalis , et validus , abor naturalis , respiratio expedita , et cutis madore persunditur . Aliquando morbus ad quadragesimam diem , et ultra protrahitur , nec eo Subacto confestim sanitas Cum sim, a tur . Defluunt enim capilli , a cedunt edemata , mentis et corporis vi

216쪽

vorum et cerebri , nec non virium vita-liuin conditio in rimis respiciunda est Sub morbi initium ut plurimum condiI- et emesis , praecipue si contagium in

caussa sit . Hoc enim remedium vomitu. et perspirations insensibili materiem contagiosam et rubal , humorum circuIatio-atem incitat , concutit nervos , resolvitque spasmos . mosis vero sit evis, ne vehemens ejus actio debilitatem augeat . Interdum eineticum repetere juvat , si in ventriculo astrica sordes extet , dum In odovero virium infirmitas id non impediat Purgatio raro convenit: nunquam autem valida . Itaque si primae via sordescant, et vires non tam clejiciantur , aut clysteribus , aut eccoprotico , ut syrupo de i- choreo cum rhabarbaro , norum persicorum , manna , pulpa amarindocum alvus cienda est . Etiam in decursu morbi, si venter stipe tu , excrementisque Oneretur , emollientes , et laxantes clystere injici debent. Concedantur potiones frigidave aqua cum succo mali modici , aut

217쪽

cordis , vasorumque languorem humorum circuitus , praecipue in minimis vasculis tardior fiat clam sub morbi initium, quam in progressu . vesicantia utilia sunt, qui p. pe quae extimulant , et revulsionem 1aciunt. Praeterea ex ulceribus , quae inurunt , materies iurulenta essunditur quae retenta cerebrum , aliaque viscera ossenderet . Clinici itaque dum aeger O- Porosus est , aut delirans , aut de capitis dolore , aut oppressione pectoris . et dissi ili respiratione queritur 'raesitas et extremitatibus inferioribus jure vesicantia apponunt , nunquam nimis cito Exicc-da . Ab his vero cavendum est , ubi sanguis sit dissolutus , vasisque exeata nam cantharides hanc dissolutionem augerent. Aliquot abhinc annis suminopere astasione , et immersiones aquae rigidae a quibusdam doctissimis in arte v iris laudantur , si fiant in vigore morbi , dum bris exacerbatur , et calor , sitisque augetur . Cum progreditur morbus , et sum-

218쪽

uisma est virium debilitas , nervorumque turba , opportuna auxilia sunt aether vitriolicus , amphora , moschus , cortex Peruvianus, et alia similia Cardiaca etiam locum habent , in ter quae vero in In praemine . Victus reficiens sit . et re

staurans

S. 18. yphus gravior maligniorem indolem praesefert , ejusque symptomata

perniciosa sunt . Inter initia speciem inflammatoriam offert nam in prima ejus accessione vires auctae videntur pulsus sunt celeres , vibrantes , duri Macies , et oculi rubri , ac sanguine turgentes calor ubique dissusus arteriae carotides valde pulsant sitis urgetu labia , et lingua admodum arescunt vera tamenia di i minatoria diathesi maxime distat Ocyter enim , et saepe post primam diem accedunt symptomata gravissimam nervorum assectionem indicantia . ulsus sunt flebiles , parvi , Dequentes . abnormes tendines subsiliunt: summa est virium infirmitas caput dolet intercurrunt rigores Gingua evadit arida , aspera den-

219쪽

α istas , et labia tenaci glutine obdueuntur respiratio aegre absolvitur . et suspiriis interrumpitur maxima est animi dejectio ; urina modo cruda et pallida , modo rubra et turbida , modo subfusca et valde foetens redditur interdum materie biliosae et subnigrae Vomitiones , interdum earumdem materierum olentissimae dejectiones praesto sunt . Saepe in decursu morbi comparent foenomen aliquam partialem inflammationem denotantia , ut delirium nonnunquam sero , doIor in latere pectoris , aut gutturis cum praepedita deglutitione , vel respiratione GIujusmodi vero Oenomen non sunt semper

verae instammationis , sed potius spasmi essectus . Interim mirum in modum m. plior sit morbus . Respiratio evadit ab riosior , pulsus requentior , augetur virium vitalium destitutio, nigrum in urinis et laetidum sedimentum subsidit , deje-etiones alvi , et urinae voluntatis injussu deponuntur , sanguis a variis parti. bus erumpit , praecipue gingivis , naribus , ore , intestinis , prodeunt vibices

220쪽

et exanthemata varia , ut miliare , peti. eulae , quae aliquando primis morbi diebus prorumpunt , aliquando post decimam quartam diem . gangraena partes invadunt , apthae os , auces , oesophagum , ventriculum , et intestina obsident, unde interni et graves dolores , deglutiendi dissiculias , et cruentae dejectiones eveniunt , accedunt conVulsiones , singultus , lipol hymiae , livescunt ungues

aeger amittit sensus , Venatur muscas floccosque carpit , extremitates prius frigent , dein totum corpus , ac tandem sequitur mors

S. 19. Saepe typhus gravior a debi

litantibus caussis , ut animi pathematibus, prava diaeta , aere noxiis paludum mu- viis , vel putrefactorum corporum insecto , immodicis evacuationibus , sanguinis profluviis , immoderata Venere , eto; sed ut plurimum a principio contagioso nascitur . Crebro explicatur contagium ubi multi homines , praecipue infirmi in simul congeruntur , ut in naVibus, carceribus , nosocomiis usuvenit. Facile pro-