De Saxonici Speculi origine ex juris communis libro Suevico Speculo perperam nominari solito

21쪽

- 15 c. . sede divisione intor fratres V; c. s. de eo qui sine Iiberis moritur. V0uae jam ulterius in B uari0rum lege sequuntur u litulo XV usque ad titulum XX ea quum praecedentium titulorum maleriis maximam partem conveniant neque tamen suis locis ibi inserta reperiantur, probabile est separatim lini scripta et prioribus deinceps adjecta esse.

Videamus nunc u simili pacto diversis olim ex partibus particulisque juris communis liber conssalus sit, quaeque ex eo aut servat aut invers rerum ordine saxonici libri tam prunus script0r quam unus allei ve superveniens auctor in suos usus convertisse noscatur. Ne autem pluribus verbis dicere cogur quae pauci0ribus expedienda sunt semel h00 000 0nilum accipias, ubi de avarico vel libro vel scriptore sermo orit, intelligendum esse juris communis librum, qui suevici speculi titulum gerit, et saxonici libri vel scriptoris mentionem similiter ad pus, quod sub speculi saxonici n0mine Ecconi tribuitur,

reserendam esse.

In 0cis laudandis, nisi quid aliud n0letur, iussbergianum buvarici libri exemplum, et saxonici libri codicem que illinburgensem ex dili0ne gaei ineriana me seculum existimes.

Initium a Bajuariorum lege capiendum est, cujus titulist XII resp0ndent avarici libri capitu 1 85. . ex D tana Iomst M.

l. De ιιlesiastisis rebus, de libris legum institutionum quae ad clerlim pertinent, seu de solesiarum jure.

22쪽

iii margine ad unum quamque rem sux,,uici libri vel in logris urticulis vel articul0rum eri illis, quibus idem Si rgumentum. De indu 0st uvarici libri particulus quus rimae scripsi, nissuisse veri n0n prorsus dissimile videtur, minutioribus Illurisub ulr0que paginae tulere n0lilium dabo iam additionum, quas in uvaricum librum recentior manus induxisse deprehendi fur. quum emblemalum, quae interpretandi, 0rrigendi aut supplendi causa unus alle rve saxonici libri scriptor ui edit'). Ad buxu rici autem libri addita munia indicat, vel capila vel capilum verba, quibus ejusm0di accessi0nes in margine lini adscriptas suisse suspicandum est.

Proemii lil. a. De triplici hominis dignitale. Proemii lit. b. De pace

divina in terris annuntiata. Proemii lit. c. De mundi creati0ne, primo peccato, re demi per Salvatorem genere human0, clavium potestate et

supremi judicii die. Proemii lil. d. De binis

scribendis excommunicali S.

De Constantini et p0ntificis Silvestri constituti0nibus usque ad lit. g. verbis: lege lio cristenmenso Toxius qui dicitur prologi: is Go die da is besinu unde ende alter inge - mi sis ir

mariere.

sin t Numeri post saxonici libri loca undis inclusi indicant saxonici speculi in tres libros dispertili librum, articulum articulique para graphum ex dili0ne Homeler. Berol. 1835.)

23쪽

Auliquae B uari0rum legis primus hic litulus quum maxi

mam partem n0n nisi argumenta Xhibuisset quae aut obs0le li0r aut pro communi jure recepi n0n essent, locum qui adnotationem mereretur avarico scriptori unicum obtulit:

Caput 13 ubi g. 3: De caeleris causis PresbFleri, iac0ni vel Clerici ab episc0pis secundum illorum canones judicentur. VOpportunitalem haec sententia dedit tractandi de summa iam pontificiu sedis quam impera l0rum jurisdictione. Communis ecclesiastica et laic0rum jurisdicti0nis rigo ad divinam instituti0nem rev0catur. Praemuniendae huic Apositi0ni accommodulum est l0lius avarici operis prooemium, incipiens a triplici dignitate ad quam Ious h0minem creaverit. Eam ad rem sententiis ei th0ldi alisbonensis scrip 0r usus est, cujus pluribus in l0cis integra verba retinuit δ); celeberrimus de gladi0rum p0lesiale locus et de strat 0ris stici pontifici ab imperat0ro exhibundo lotus Beriholdi est haustus ex pulcherrimo illo sur-m0ne in qu coelestia regna conci0nal0r agro comparat, quem

24쪽

omnipotens deus circumdederit, quo securius custodiretur ρ-c0nditus ibi thesaurus, i. e. horninis fideliter Christo servieulis anima primum videlicet muro ex serico lumine conlexio, cuit inlisiciu stola aequiparatur muro deinde erre quo concio nator significat seri eum impera: 0ria polus latis gladium, muro laudem qui sensibus non appareat, . . coeleSlium ngelorum

cust0dia, quae lalis sit, ut neque regnum inveniatur, neque regni dili , aliqua neque urbs, neque domus neque hominum denique ullus, qui n0 singularem angelum custodem quovis temp0re sibi comitem habeat J. Nola ad Bajuuri trum legem quas in prop0silum suum libri concinnator convertit nihil ad rem exhibuisse suspicor praeter breve illud praeceptum, haustum ex riderici secundi impera-t0ris laedere cum principibus ecclesiasticis anni MCCXX, quo statuitur, jurium interdicti0ne a uic judice plectendum esse,

einem Acher etc. p. 58 recognosces in juris communis libri capite 346 ubi de hesauri in fundo alien inventione agitur verbis: da gheweret man finit dem helligeti Wangelio da spricli et also. aghimetricii geliche einem clier etc. In Beriholdi loco de muro exserico lamine c0nteXto verba occurrunt: Nun anu der abs nichi in ullei Landen sein v. f., ' Eundem in modum, ubi de serre muro sermo est, pergit ei thoidus: Es ann aucti errauisor nichi in alien Lande sein etc. ' p. 65 s. p. 23 l. α), cui loco in juris c0mmunis libro respondent capitis 119 verba: Der eis e ma in alien landennuit gesin unde ma alle ungericlite vi verriliten etc. Saxonicus liber eandem quidem sententiam Cod. 0uedi art. 143 exhibet, adjecta tamen ex usitata in Saxoniae erris judiciaria sorma cultet mentione: MDer Keiser ne mach aber in alien leden nichi in unde a ungeri chlenichi richlen ii alter it da mine liet e dei vorsten graveschaph unde en reven chultichilum. 2 Lassb. it. s. Als in m in dem anne is et riderici II imp. conmed cum principibus ecclesiasticis anni 1220 c. 7: Et quia gladius materialis constitutus est in subsidium spiritalis excommunicati0nem, si exc0mmuniculus in ea ultra sex septimanas perstitisse

25쪽

19 subnexa leguntur verba de pontificis Silvestri et Constantini imperatoris constitutionibus J ea neque ex aduoluti0num illa suppellectili neque primae omnino scriptionis Sunt, sed posterioris cujus dum scribae noluti ex Gratiani decreto ), inoportuno lamen sc insertu nam pertinet non ad locum de pro scripti0nibus, sed ad verba de stratoris ossici0.

Brevi0r saX0nici libri praesuli0, leXlus pr0logi ' communitor vocala, quae in quedlinburgens exempli ipsius operis pars apparet, quaeque Velias interpres Ecc0ni adscribit δ), omissis quae de triplici 0minis dignitale deque pace in terris servanda Beriholdus avaric script0ri suppeditaverat, admodum contracto l0c de mundi creatione et de redempto per dominum salvatorem genere humano latim subjungit breve qu0ddum monitum de custodiendis legum praeceptis, ineptissime e christianorum regum Constantini et Car0li magni c0nstitutionibus sax0nici juris origines repetens ). Praestantissimus ille de binis gladiis l0cus, quem avaricus script0r aptissime ex Berlh0ldo uiseri, c0mmissam ludiorum p 0les lutem X e deducens qu0d Deus qui pacem in terra h0mi-

praedictorum aliquo modo nobis constiterit, n0stra proscripti subsequetur, non revocanda nisi prius X00mmunicatio reseretur. ' Perg

1 -Ditet rectit fulge sanie Silvester etc. 2 C. 13, 14 D. XCVI; ad quem locum conserantur Laurentius Valla de salso credita et ementit Constantini donatione, in Schar dius de jurisdictione imper. Bus. 1566 p. 728; iuncti in vermisclite histor Schristen B. 2 LudWigsb. 828 uni Biene de coli. an eccl.

graecae p. 72.

4 Omissa pontificis Silvestri mentione manifestum est male ioconjungi quae de credita Constantini donati0ne ad avaricum librum posterior quidam interpres notaverat, quaeque deinceps Lassi, cap. l. lit. b. de juris rigine ex divina institutione, christianorum regum constitutionibus, decreto et decretalium libris prosecta ipse avaricus scriptor plenius sub altero B uari0rum legis titulo exposuit.

26쪽

et custodem prosileatur, nec in c00lesita regna reversus inde sensum h0minum christianum relinquere v0luerit, in sax0nici libri fronte omnino abscissus ut missi0nibus ex nimio brevila lis tu dii pr0seclis insuper depravatus legitur Minime enim consentiudicentibus, Ecc0num ex gentis sua indole pontificia auctori talis impatienti0rem n0luisse imperatorium gladium apost0licae sedi acceptum ferri, nam seculo decimo erit 3 Sax0nes n0n aliam quam quae ab ipsis imperatoribus recepta esset y de glu-1 Const. regni sicut. p. Canciani I, 305. Friderici imperatoris confoederatio cum principibus ecclesiasticis anni MCCXX art. 7 Boni facius VIII p. oelime I, 23. Lucae evangelistae locum 2 v. S)de duobus gladiis saeculo jam decimo de sacerdotii imperiique concordia interpretatum invenio apud Gerhardum in vita Sancti datrici

-Divina etiam donante clementia majoris visi0nis subimet ipsi manifestatae miracula sub silentio ae condendum bonum esse non estimo, quia quadam nocte, cum corpus lectulo collocasset, vidit sanctam Afrani in magna sormositate pulchra tunica indutam atque succinctam, si autem ante ipsum dicentemque sibi si, Surge et sequere me. haec dicens eduxit eum in campum, quem Lech se id vulgo dicunt. Ibi enim sanctum Petrum principem apostolorum invenit cum multitudine magna episcoporum et aliorum sanctorum, et eorum quos ille ani Videbat et ori iniquos antea non videbat, et tamen nutu Dei bene c0gnoscebat synodale conloquium cum eis facientem et magna et innumerabilia disponentem, Arn0lsumque ducem au ari0rum adhuc viventem de distractione multorum monasteri0rum, quae in beneficia laicorum divisit, de mullis sanctis accusatum, legaliter judicantem, et enses duos valde heri Ies, unum cum capulo et alterum sine capulo, sibi ostendentem et sic loquentem se Die regi Henrico ille ensis qui est sine capulo significat regem qui sine benedictione pontificali regnum tenebit, capulatus autem qui benedictione divina regni tenebit gubernacula 'VSaeculo aulem decim tertio tam c0mmuniter recepi haec doctrina erat, ut poetarum jam in ora devenerit testante carmine Re in mari a Zweter quod Berthold Ralisbonensi in sermone suo de triplici muro ob oculos suisse videtur Minnesinger Erster Theil. Manessische Samm- lung - erg. u. hergest voti Fr. ΙIetur. Von de Hagen B. 2 S. 215 :-Ein meister der at iis gestagen ZWei Wert, diu Wene Lunige W0 mi eren moeliten tragen

27쪽

di0rum p0lesiale d0ctrinam pr0sess0s esse, ex jure municipuli saxonico intelligitur ), nec ipse sax0nicus scriptor ullus ubi lavit quin summ040nlisici debitum ab imperal0re sit al0ris ministerium agn0sceret.

28쪽

dico omnes libri homines conveniant. Lil. h. Triplicis c0nditi inis liberos homines distinguendo esse.

Caput . Judicium quem admodum rdinandum sit. Unicuique judici opus esse

praecone. Citationes quo tempore fiant.

Quae castrorum comitibus jurisdictio quibusdam in locis

Caput 1 Iil. b. Ad a varicae legis verba: Comes vero secum habeat Gibi uinlogis V de juris tum diviniquam humani rigine. Iuris communis hic liber unde hau sius sit δ).

Mule avarici libri locus hic ad γ nodale judicium transfertur, tu id plenius infra apparebit. vrihei die is arer drier

Saxonicus scriptor ad h. l. do triplici laicorum soro tractat Verbis isto elicher is sol len siet ei lichierichte Suchen. die schoen des renen inuo per chizehn ochen

Castrorum comitibus substitui lii rusticorum magister Verbib sedar unde in oti essem roget dilige sal tot et burmester Trru gen ad rechte

Bajuariorum legis hic litulus post priora nonnisi ad antiquos B uariorum duces pertinentia capila I XIV in ea pilo XV usque ad milum caput XI exceptis quibusdam communibus locis, qui interpretis curam pr0dunt, ipsa verba exhibe ledicti cujusdam urisdicti in is perpetuae causa pr0p0sili, qu0d ad prim0s arolingicae dominationis annos reserendum est. Capitu XV: Ut placili sunt per alendas V, X caro lin-l Hujus loci argumentum saxonicus script0 in prooemio suo jam praelibaverat Verbis seda sine tessaget uiis eleret hebbet

29쪽

gica uel alis m0re g. 1 distinguuntur judicia quae per alendas aut quinio decimo qu0que die privatis ad 0ntroversias finiendas exhibenda erunt et magni c0nventus ad quos liberae c0ndi-li 0nis omnes homines cujuscunque in regno essent dignitalis adtractandas publicus utilitates aliquoties per annum conv0cari solebant. Id ne pro arbitrio et minus oportunis temporibus fieret cautum in edici orat c0nstitutos servari oportere dies,itu ut 0nnisi c0nveniendi locus a judice indicandus esset/J. Icarolus autem magnus ne comites ad pauperes opprimend0Sin jus v0 candi potestate abuterentur plura diversis temporibus edicta eam in rem promulganda curavit; siquidum de judiciis ad siniendas c0nlr0versias habendis ab eo stululum erat ne quis venire cogeretur nisi qui ad dicendam sententiani constitulus aut qui sive reus sive estis ad causam v0catus esset ). Deinde ne pauperi0res fatigarentur communibus populi conventibus, n0luit, nisi inopinatae emergerent necessitates, saepius quam bis in anno, circa aes latis et autumni tempus eos c0nvocari δ). Ludovicus autem imperator palernam sancti0nem in reliquis partibus confirmans tern0 qu0lannis generales c0nventus ob servandos esse jussitq). Paulisper tantum inverso legis B uari0rum ordine hasce carolingicae elatis constitutiones avaricus scriptor prout sua aetate in usu erant exposuit primum disserens de conventibus

qui generali placita V olim vocabantur pro em ad lit g), deinde c. 1 tractans de judiciis, quae in B uari0rum lege si placita ad causas inquirendas V in Franc0rum regum car0lin-gicae stirpis c0nstitutionibus placita ad justitia suciendas appellantur. Incipit prima hujus Xp0sili0nis pars a verbis: Unusquisque christianus homo ter in anno coram l0ci defensore judicium frequente etc. V, quae sententia nunc male particulis et

1 -- omnes liberi convertiant constitutis diebus, ubi judex

ordinaverit.

30쪽

scripti0ni insertam esse Supra a me observulum Si ).

Duplex autem inter juris communis librum et antiquam B uariorum legem dilIerentia diligentius aliquantulum hoc l0co consideranda erit. Primum videlicet generalia placita n0lum est ex carolingi cu imperii forma a comi libus c0n vocala esse; saeculo aulem decimo terti0, diss0lulis jam pridem antiquis c0- milum pagis, per magnalia Germaniae partem quum aut episcopi in c0milum jura successissent aut civitates principum auctori late immunes n0n nisi imperi obedirent, communibus populi c0nventibus aut episcopatuum de sens0res praesidebant an imperialium civitatum praesecti, qui utriusque generis judices communi nomine adv0culi Voegie 0cabantur; unde actum est

ac superi0 juris dicit γ' significaret, et episcopulus' aut terra 'promiscue pro superi0ris cujusvis jurisdictionis territorio diceretur. Hunc loquendi 0rem ubique sere in illis capitibus ser-Valum reperimus, quae legis B uariorum stulis argumento

c0nveniunt, unde par est credere ortum esse hanc avaricae

collecli0nis partem in libera aut episcopali aliqua civitale Au gus lana sorsitan, aut quod malim alisbonensi. In illis aulem capitibus, quae singulari cuidam libello de judiciari ordine deprompta esse suspicor, et in juris c0minunis libri 0steriori parte plerumque n0n advocatus' Sed judex aut terra judex ' occurrit, qu0d prius generale est, alterum vero pertinet ad erras, quarnm apud duces, c0 miles ali 0SVeimperii pr0ceres urisdicti erat. Deinde notandum est in B uariorum lege triplicis c0ndi li0nis h0mines, quibus ad placitum c0nsillulis diebus conveniendum erat distingui c. primum regis ass0sV i. e. imperii proceres, qui ut ejus uelatis m0re 0quar ad regem capullenebant'', deinde ducis ass0s V i. e. 0 qui prim in i dinei Legendum est: Dis gwene fulgen disi relit nil ander relitein michel et an disem ii 0che. ' Deinde expunctis particulis unddat ' procul dubio olim scriptum erat: egelicii cristen menscii sol