De Saxonici Speculi origine ex juris communis libro Suevico Speculo perperam nominari solito

41쪽

Caput 11. Ad capilis 10 verba: die munbehaben macula rechtas. VIn rebus creditis convenit inibusque idem servandam esse. Si reus dissiteatur, legitimis eum probationibus convicendum SSe JuS-jurandum Vero recipiendum non esse, Xceptis capitalibus causis, Si res coram judice gesta sit ).

Caput V lit bis c. Locum sub lit l, palam est X hibere bservuliunculum ad locum qui sequitur, e margine inverso ordine in continua scriptionis seriem receptam, qua de causa utriusque loci argumentum ad verum ordinem revocatum hic subjungam: Lil. c. Ubi septem testibus opus sit tantundem ac duo testi monia valere judicisti uec0nisve

dictum. Art. 7. Stesichis ors et oder

sten et an in rechιV: In alienandis immobilibus rebus et capitalibus judiciis ad plenum ex codice tamen non genuinam lectionem exhibente conscriptum esse, quod maximi momenti est in dijudicandis ejusmodi err0ribus, qualem offendi in loco de LXXII testibus supra probare conatu Sum. l Sax0nicus scriptor in eo dissert, quod statuit licere re praestita juri urandi id distiteri rem creditam, nisi res coram judice sibi

commodata it.

2 Testim0nium judicis si duorum testium dictis aequiparatur, et similiter singula assessorum testim0nia tandundem ac duorum testium dicta valent, palam est judicis duorumque assessorum testim0nia c0nnumerata cl0ris dicto se pleni instar testimonii esse. 3M

42쪽

Lit. b. uemadmodum duorum instar testium sit judex vel praeco, ita et duplicite luendas esse injurias illis illatas.

Allera, quam dixi nolis ad B uariorum legum insertam esse, commentatiuncula, lasSbergianae editionis capitibus a dii id scinio usque ad quinquagesimi initium comprehensa, singularem vide tur latissimeque divulgatum per omnem Germanium lim libellum formasse, cujus argumentum de uribus pr hominum genuina conditione diversis duabus absolvitur partibus. In prima videlicet parte agitur de jure in posteri lutem a parentibus transmittendo, in altera de causis ob quas dele ri0ris conditionis homines efficiantur. 0lius argumenti hujus partiti0nem exhibet qui sequitur locus: Caput 12. Genuinum jus Ari. S. Nieman ne machin melius sibimet ipsum roslar eru eroen ander recht cen Demare neminem posse malescit. sin angeboren is. V1 Additionis hujus occasionem praebuisse videntur avarici libri verba cap. l): eg nge dem an anne an den lip. de an ines libes in teit.' Saxonicus scriptor hic ut alias avarici libri argu menta proposito su aptat, aut brevius perstringens aut interpretando amplificans quae in Xemplo suo obviam sibi erant nullo habito discrimine utrum ipsius avarici Scriptoris an aliunde congesta, utrum Opportunis inserta locis an minus apte in genuinae scriptionis seriem recepta sint.

43쪽

C0ram judice lacere consultius nonnunqu3m esse quam loqui.

sequi. Caput 13. Ad capitis to verba

Dein an ac sic rei sprechen ror geri hie ':0uaenam personae ad testimonia coram judice dicenda omnino recipiendae non sint.

Caput 14. In prosectiliis bonis fratribus s0roribusque poli0rem haberi patrem. In adquisita autem b0na proximiores ex eadem stirpe descendentes

Addit. Si tamen alteruter parentum originarius sit deteri0rem conditi0nem partum sequi δ).

Emblemata. l. Fratre p0liorem esse defuncti matrem. In paternis et satrum sororumque hereditatibus filius excludi per filios. 2. b avis proavisque destinctis In interpretando interprete desudasse hic saxonicum script0rem

44쪽

descendens es nullo se ori meto discrimine e coiisangi iiiii talis proximitate in equus partes Succedere.

3. Nepotes praeserri parentibus et a lutere venientibus e igituris. 4. Herodes non admitti qui ex nutulium c0udiit in defuncto in se ri tres tui. Caput 5. Ad capilis 2 verba:

er ac och mi Mnta et werben. lar er oeser echt yeu innet et e causis ob qua juste liberi parenteSVo Xheredes fiant, secuti cluni Justiniani imperatoris n0vellum constitutionem lib.

Cn verbannen ii te v. s. V: Proscriptos a castroruin dominis non fovendos SSe.

Caput 17. Ad capitisu verba:

Niema= mac in selber an der resiserwerben. anne ala in angebornisιV: Suevos intra patriam invicem non nisi suevos judices ali. Urgente minore judicantium parte 'nusam ad superiores judices, ut per eos finiatur, deserendam esse. SaXones eodem quo Suevos ureuli, praeterquam in sententiis sube amen revocandis et in heredi tariis causis. E mi liis ad a.

Art. S. Die Vos ne macho uch ron re inui ben nichen erre

Art. 9. 0uae jura indignante Euroto magno Saxones ObtinuΡ-rint ').s Locus inter urticulos reprobratos n0latus et ineptiis scatens, quas curiosius tamen expendere hic supersedeo, siquidem eam ad rem uberiori commentatione opus esset, quam ad aliud P in pu milia Sepono.

45쪽

uxores conferri, si non inodum pro diversa hominum condili 0nensi latum exced Inl. Caput 19. In bonis ex hereditate venion libris usum fructum uxori, quo Vidua SuS lenietur, consentientibus plenae aetatis herodibus usi constitui. Caput 20. Ad caput S. De

matutinalibus d0nis invita muliere ab ejus marito alienalis ).

Caput s. Usum fructum viduae legitime consillulum nec heredibus contes lari licere, nec commissis mariti bonis sco, indicandum esse. Caput 22. Heredum jura quemadmodum mortis causa donati0nibus aut vendili0nibus ex necessitate actis minui 0ssint.

Caput 23. Ad capilis 22 verba: rn sol ereden sine halo notV: Ad avarici libri caput 16. Art. 10. Di su a nymi reol

denrrowen nieman brechen-. Emblem R. per ipsam mulierem abutendo committi usu infructum.

46쪽

Bona propter nuptias uxor clo nata b urgentem in ipium alienare marit licere. Cuput 24. Ad caput 2 l. Bonum utrimonii causa in uxorem, illa uretinere eum, si separetur pr0pter illicitus nuptius b0ua lumen si de

reditulo post diem tricesimum. De sumulorum mercedibus solvendiS.

De cibariis inter heredes et destincti viduam partiendis. Apparatum militarem destincti heredibus competere. Cupiit 26. Gladium defuncti seniorem heredem prae cipere. Majorem parte sacere, eligere min0rem. Seniorem patruum de iuncti gladium accipere et filiorum lutorem constitui. 0na gladiumque restituenda esse filiis quamprimum ad suam tutelam per

Venerint.

Concesso heredibus militari apparatu mulier mutulinalia dona sua accipiat ut mobiliub0na, exceptis quae hereditulis pars epulantur.

jureu Si t. Emblem R. Seuiorem agnatum legi limamiluoque viduae tutelam habere donec ad alias nuptias c0nV0let.

47쪽

sine in iisdem fere verbis legitur in uralis laviens quadam membrana ), quae creditur ipsum responsi instrumentum esse, qu0d judices senatoresque agileburgenses suis signatum n0minibus suaeque civitatis sigillo communitum ann MCCLX ad Henrici ducis preces uralistaviensibus civibus sui juris c0mmunicandi causa transmiserint, qu0dque a duce enrico civibus suis concessum ejus rei in testim0nium ipsius quoque ducis sigillum appensum habeat. Insertur inde tantae eo aevo auct0ritalis speculum Saxonicum jam suisse, ut in legra ejus loca incius municipale suum recipere agdeburgenses cives minime dedignali

fuerint. Vix opus est ut 0neam, nequaquam constare hunc locum

uralistaviensis instrumenti ex Saxonic libro fluxisse, si verum est qu0d supra c0njectando proposui, tolum hunc locum vetusti0ri cuidam singulari libello deberi, ex quo in avaricumqu0que librum translatus sit. Sed et egregie saliuntur qui pro vero magileburgensium instrumento illam membranam habent, quam certo certius est in ipsa uralisluviens civitate, idque jam ante elapsum annum CCLX c0nscriptum esse. Nem vel medi0criter in antiquis vernaculi n0stri sermonis m0numentis versalus n0n latim videbit instrumentum illud durior ill idi0mul conceptum esse quo Uralistavienses utebantur,

non inferioris Sax0niae illa dialecto, quae s0l apud Magde burgenses in usu erat. Nec alia eaque manifestissima argumenta desunt, quae omnino impediunt, quin pro genu in mag- debui gensium civium instrument illa membrana haberi queat. Primum enim nulla praemissa all0culione, quam in municipalium judicum indubitalae fidei resp0nsis nunquam deesse idemUS, exhibet 0cumentum illud res articulatim c0ngestas, initium Sumens a narrati0ne de condita magileburgens civitate, quae libri script0rem potiusquam judices de jure suo respondentes pr0dit. Deinde nequaquam par est credere municipale judices de c0mmunicando proprii civitatis suae jure interr0gulos deo parvi pendisse autoritalem suam, ut pro c0ncessis sibi privilegiisl Gaupp, das alte agdeb. Rechi, p. 242, g. 55-59.

48쪽

rerumque a se judicaturum vel statuturum illitiis trili cujusdam libri lucinias ox iura civituli offerre ausi sint. Tertio autem loco in ea, de qua sermo est, rari xiensis inumbranae particula Scriptor singulari numero ex sua ipsi ii per sona disserit verbis g. S): N icti si man eget han de Liui nolinda dar uo oret ut uiue ni bonus in icti i sun dei lichenichi , quod a municipalis senatus responso prorsus ab Sonum est. Quint ni inime, quod suis creditur, ipsi judices senatores que agileburgenses in subscribendam illam labulum nominu sua dederunt, sed prioris pagina sub sinem memoriae lanium causa relatum Si juris regulas, quae praecedunt, haustas esse ex responso, qu0d judices en ut 0resque magii eburgenses en rici ducis precibus morem gerunt os in uralisluviensium civium usus c0mmunica Verini, hisce sustinendis se adjutores fore pro- inittentes, idque ila aclum esse temp0ribus ante actis, anno

videlicet CCLXI, quo anno judices et de civitatis c0nsilio

fuerint viri quorum nomina sequantur δ). Sext p0st judicum senatorumque agitoburgen Sium n0mina in aversa membranae pagina in media re interrupta argumenti Xpositi continuatur, et quidem ita ut qua subscripta nomina praecedunt perfeci sensu careant nisi jungantur in aversa pagina Scriptis Turbalus hic ordo agduburgensium uili cum negligentiae in consciendo instrument commissae praeter omnem veri speciem tribuitur J.

Septim appensa quidem illi membranae iam magdeburgensium civium quam Henrici ricis sigilla dicuntur, nec lamen potest, quin e ali genuin qu0dam instrument translata et

inembranae ut authenticae speciem nancisceretur assicia sint, i , Da rectit haben gegeben die bidei ben sephenen vitii die

49쪽

quandoquidem inquam silulum erat instrumentorum exempla sigillis communire, quarum in Subscripti0nis clausula non X- pressa mentio adjiceretur. Tandem dux Henricus quartus juris municipalis nembranam

illam in ipsa uralisluviensium civi late ab utraque pagina scriptum esse aperte les lutur in diplomul anni MCCLXXXIII, qu civibus

c0ncessum juris hujus usum denuo confirmavit Scribenda illius membranae causam rationemque, qua Saliquantulum subobscurius Henrici ducis verba indicant, tales suspicor fuisse. Uralistavienses municipes inv0cantes adversus ducem con cessa sibi magile burgensium jura, quum interpellarentur ut eorum tabulas, prout 0ris erat, denuo confirmandas n0v duci exhiberent, magnas in angustias ceciderant, quippe qui scriniis mi nus diligenter cust0dilis mugdeburgensis uris exemplo, qu0dduci olfferrent, carebunt. Nec lumen demit illis allacia, qua

socordiae reprehensionem evadere conarentur. FestinantlSSi me

enim de jure agit eburgensium municipali vulgatum quendam libellum, cujus a c0ndii civitatu principium erat, in membranam conjecerunt. Quo in consilio perficiendi cum scriba interi0ris

membranae extremam usque ad partem pus suum continuaSSel,

n0va jam oriebatur molestia. Publica enim instrumenta quum n0n nisi ab iniurioii membranae pagina scribi s0lerent, sub scripti0ne jam pus erat, quam script 0r talem concepit, ut minus altente lecta pro vero magileburgensium civium testimonio accipi 0sset. Ipsius autem scripti0nis tenor media in re ut, ruplus ne suspici0nem moveret, in aversu pagina continua lusos libellus, cui transcribendo interior membranae par non sulffecerat duci autem municipes Xposuerunt iis a magile burgensibus sibi missum orum quibus in ossici successerant ignavia et membranae nimiam brevitalem pluribus articulis omissis in authenticum civitatis suae instrumentum relatum SSe,s Gaupp, p. 25l: propter qu0d indignacionis nostre sententientes indicia, nostre que postremum gratie resormali pecierunt in flancius ut omnia ipsorum jura, que ab utraque pagina

conscripserant unius iterae conlinentia concluderes dignare muri

50쪽

ipsosque Se animadvertentes do socium, quae omissa ossent in

livorsu membrana pagina suppluri fecissens J. Taliter conscripto huic iustrument0, cui uuleusici speciem c0nciliaverat astixum Henrici fertii ducis sigillum, Henricus dux quartus uiligitulus quidem est, ex pr0pria civium auctoritate in

dorso adscripta quaedam esse, luralis lamen civium precibus reconciliatus, ut instrumenti vitiis mederetur, utriusque paginae scriptionem suis insertam literis tandem c0nfirmavit. Urali fluviensis haec juris municipalis labula maximam quidem partem hausta est ex eodem libello quem jus municipale Saxonicum variis tamen auctum accessi0nibus exhibet. Loca aulem de militari apparatu, de usu fructuario viduarum jure et de rebus ad muliebrem suppellectilem pertinentibus non huic sonti sed saxonico juris communis libro debentur, cujus X empla interspersis librariorum anno tali 0nibus amplis calaciam eo tem p 0re necesse est in usum venisse; siquidem in recensendis rebus ad suppellectilem muliebrem perlinentibus luna uralisla-viensis labula quam speculi saxonici in tres libros dispertilico dices ejusm0di observaliunculam exhibent, quae neque in ba- varico libro deprehonditur, neque in saxonici libri exempl0quedi inburgensi, quod proxime ad primam hujus libri formam

videtur accedere ).l Henrici ducis dipl0ma: Haec sunt jura quae in Instrumento autentico felicis memoriae patris nostri ducis de inrici conscripta diligenter invenimus et per eundem indulla civibus antedictis. uecum per negligentiam aut ignaviam eorum, qui pro tem pore suerant, essent desective propter scedulae brevi tutem inscripta, obmissis quibusdam articulis, que diis predictum nichil0minus c0ntingere videbantur, predicti nostri cives, cupientes hujusm0di supplere desectum, obmissos ejusdem juris articulos indiscretis usi consiliis taliter suppleverunt, ut jus quod in originali negligenter

extitit praetermissum, in alio latere Instrumenti ejusdem temere ducerent inscribendum.

2 Post verba quedi in burgensis exempli art. XVI): ruchelabeuunde a gehende , addit uralis lavi ensis labula g. 242) di is da g