Ad Fridericum II. et Christianum III. [i.e.: IV.] ... Reges Daniæ, Nordwegiæ &c. Orationes II conradi Dasypodii: De amissa disciplinarum mathematicarum dignitate, eademque recuperanda

발행: 1593년

분량: 63페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

31쪽

ymatiss

ba ad

emen 'unda:

ia, oris L, quae

o RATIO II. as xime necessaria esse quis non videt aras

omnes disciplinae mathematicae hinc inde, per variaucientias dises: in unum cor- pQ ut redigantur, necesse en In quo Immen, non minutissima quaeris sed maxime necessaria certo adhibito delectusconcin- o quoque rerum se praeceptorum ordine vias se conuenienti dispositione, adhibitata, di conseruata sub uno aspectu ponantur. 2uae quide iacvrata es diligenti animaduersoneseruentur facile quodsi ri optamus consequemur. Siquidem manifestam in rerum mathematicarum in magna varietate, noexigua H similitudine, uberrimam esse copiam ut quocum quis oculos mentis Uertate aut res diuinas, humanas, o naturales a ratius contempletur semper ei al, quid occurret mathematici. Idem in tanta ubertate, varietate se copia atque di similitudine rerum in unoquoque gene re , indiruetur collictio. Omnibus orsin

32쪽

26 ORATIO Is

nusia raesertim incipientib. seviter proponenda quaedam omittenda alia in alium docynnae locum reseruandinoccurrent. Postqua vero praecepta necessaria, a minus nec saridis faciliora a dis cilioribus: fmpliciora es apertiora, ab obscuriorIbus, ct maguperplexis priora, a ponerioribus, segregata fuerinr tandem, quae se probe inuenta se recte selectasunt concinnior genuin acta di sitione in ordinem cerium atque legitimum sunt redigenda uni fati uopriora, manca obuia es infirma erunt siquidems posteriore priore: priora vero posteriore loco tractantur: o missis necesseris , non necessaria cognitu facilioribus neglectis ob curiora proponuntur: omnis perturbabitur doctrina totas

euertetur genuina rerum cognitio.

uantum itas ad rerum collectionem, quam in Protheoria mea fusius exposui attinet eius nec ita tanta esJ υtsine hac, neque vim es acultatem neque naturames essentiam neque copiam es bertatem, rerum marhemaIicarum recte obdesiperic ereps in Seo omnia in unum comp u

33쪽

ribus ribu ribus,

probeua or

a. Id

mathematicas propri' verbis designatas: ogeneribus illuuratas se perpartes o-gitime distributas oculis mens acrioribur, O acutioribus cernerems .

Nunc autem. esper se obseurae, es reconditae minins sensibus expositae his inde diser figata, cum sint di cilius

quoque percipiuntur praesertim cism peruersa docedi,discendiue accedat ratio: quaveisaucae quaedam desinitiones,se nonnulla diuersarumscientiarum theoremata iascentibusproponuntur vel varia compen-Q 'ronibus, nulla arae ac methodo,per

turbato ordine introducuntur.

Hinc Atii discentes paucis eiusmodi,ises

gularibus praeceptis contenti Universa. ira maxime gnecessaria negligant. Vniue taliter enim in singulis scientus, o dissimctim non confuse, o inordinate natura, vis, se facultas rerum , atque earundem ccidentia, adfectiones quoque, est his cognata, conuenienti initimoi modo cogno senae uiat.

34쪽

Ersane si quis omnem rerum mathematicarum obscuritatem uniuersam die fcu ratem neglectum denique o contemptum

rorum acuratius perpendat ex hoc Unico

fremato tanquam ex fonte quodam ρ sifero, haec demanasse inueniet. Aut d sciplime mathematicae nondum in nuto pus collactae,selectae, Adinctae uerunt veheri in caeteris disciplinis,artibus, atque a custa ibus amdudum praestitu uit. Hinc scientiarum haru imperiti sinis o spe Hrso iudicio eos mathematicos Helis ess,exinimant: qui aut in tritis vulgatiu pendi', mediocriter uni versatio aut a- auibros Euclideo cognitos habent aut in calculo Astronomico benest exercueris:

melongo usu, se experientia,in praerictionibus AHrologicis aliquam sibi peritiam

compararunt aut pauca quaedam alia mathematica se unam aliqua cientia studioris diligentia, vel etiam si erficiet nauaeuitem degustarunt. o multi unt, qui opifices, o horologiarios,aboss mechanicos aliquo ingenio, quaaeam inductria praeditos. rerum ma

35쪽

hemata thematicarum plane ignaros mathemam

e seu quorum se ipsi ignari serni seritos, vo .

tum care ausint. Vt etiamnomine Architecti diatonico gnos iu ante quibus Orthographica, ctim pG ichnographica est nonnusia alia, Irata es ad vulgata Tectonica praecepta, quodammod tu cor sunt nota. Cum tamen nihil aliud quam

tresve auiprima rudime Ia mathematIca, ex comNe a pendys habeant: aut naturali inclinati Hinc ne inductria, o frequenti exercrtaraone per Utque se nonantemsingulari arte, se ex es e quisita doctrina sibi talia compararInt. aris Sunt etiam qui existimante mathem aut a ticas scientias, latius non patere quam mii aut scholis hactenus traditae fuerant. Easane remi in re, homine αγεω-τροπι mnuum fictio tantur dum exissimantscientia longe a itiam tes paremes est per uniuersam rerum na- ama turam es hsminum scietatem dissus astu /am anguris limitibus includi. Vt enim istae te Protheoria oriendi longe piara, maiora, iubtiliora es acutiora eum tenere oportet: rogo qui cum toritate, si dignitate, nomema tento, Gematici tueri det.

ma I resiprius plenaria collectimefacta:

36쪽

scientiarum mathematicarum per partes distributa explicatio innitueretur tum re cIod genuino modo, maxima quoque s-Gtitale perciperentur . neque id tantum edes copiam ubertatem, rerum es earundem necessitatem atque utiluatem max mam ad res diuina es naturales coono scendas humanas, tractanda, eo mehiu

s facilius perficeremin. hisce discipita

nis loge maior haberetur honor quam hoc foculos te ausuperioribus Unquariactum

sit sine dubio pristinae suae dignitati,

siluerentur.

Neque veryo hoc praetereundum esse,

exissmo multos cum erilem, 'inosam, harum disciplinary materiam vident auspartacularium definitiona veletiam com pendiorum,d alitatem prima ronte consi-cere nequeant penitus censere hae ludia, hominibus ocrosis, es meris contemplationabus dedisti, relinquenda esse nec qui quam eapraedare operae n hac hominus

cietate ex timare.

Auibus sane es similibus peruersis opis

subali

ret, s

rent, fl

praι create coloris tanta negratum re

37쪽

partes

m hoc ictum uir

uesse,

osam te aus

carri

methodo traderentur praesertim, rimari' explicatis sicient, qua decet ratione: subalterni. quas Arinoteles, ς υσῖκωJερος vocat jecfe o conuenienter explicarenta/ur quarum insignem maximet necessa-rram Iititatem hoc in loco repetere, lon

gum esset. - corporis itas Mathematici consim

ctionem, faciendam primus labor Irib ιι tu συλλογη, collectioni. comportationi rerum qi spe partes dictincta, auar

ret, sudiosos ad has disciplinas capessen-ὐου alacriores redderet quando Ianiam copiam ct Uarietatem, atque di militudi nem rerum mathematicarum cena ct H- sincta ratione, in num costecum cernerent, non aliter aris is, qui Uerno tempore,

inprat 'acies semo obambulando, se re creat, ores vari, Eiuersi di imitas,

coloris lectissimos intuetur quaesorum mxἀnta copia, varietate atque di militudι- 'egrata se iucunda insectio oculos multum reficit recreat,atque oblectat Ba quosecuti mento, tollamue variaram ct ψὶ- miliam

38쪽

3a ORATIO II.

milium rerum mathematicarum in unum praesen corpus collictarum, cognitione est contem rationplatione piarim ad ceretur: est ad malo harum rem alacritatediscendi, animi discentium critate

excitarentur. βltos ai

uidquaeso homini ingenuo es lueris rhema dedito quid iucundius, qui suauius esse uno copotest quam numeros, numerorum na plinarituram, vim es acultatem nosse ' quorum cyanis cognitione, non sisem homo, a caeteris ani oculos

mantib- homo ab homine plurimum Pondisseri quid figurarum rationes, estpro perim portiones symmetrias ct smmetrias per ne,ini cepisse annon eis magni ingeny,singulari corpus.

eruditionis, s eximiae doctrinae' Coeli coeo Mema sium corporum, Uarios,multiplices, imi ro in miles interst,motmἰeadem lege,constanter prim esse habentes es flesiarum mirificas est re φur alconditas vires,am effficacia quae summamitem in D. . . prouidentiam, est sapientiam te o lsat ima aciunt intelligere an non e collactii magnae apientia 'Nec minu eren terra evenarum spartes,prouincias regna,populos,mais acciria,insulari es alia his cognata, de ibere, Colucidissetuere, es ita denotare: acflin rem ni ais praesen

39쪽

u esse

ularis

senis

praesentem ires 'quis no cum Zmma a Lratione haec ortissimistas 'icia 'avi in harum contemplatione, iumma cum alacritate est voluptate versetur Taceo nucssitos aliarum artium o scientiarum mathematicarum fores lectissimos quossin o corpore collectos, o comportatos,disciplinam diosus cerneret an non summam animi recreatione, o tititia mentissuaest os pasceret ais haec de collectione. Podquam ver), quae hinc inde sar periniuersasscientias, erudita conquisitio ne ninum comportata, ct collicita seuerint corpus necesse in viis tanta rerum ma thematicarum mole sngulari or cura- o iudicio delectus illarum habeatur quo primae insitutioni inseruientia seiungan- ur ab i , quae obsecuritatem, i cultatem inse maiorem habent. Hi quidem dura, o laboriosa rem tunc indes Varum collectio,o conquisitio sed inuenta omnia expendere, seseligere: directo ordine, tises accomodatis locis singula disonere, ςollocare haec inquam judici, eruditi 'αais doctrmaepostulant. Habent

40쪽

bent etiam aliarum scientiarum, artium, es facultatum professores, suom praeceptorum copiam ingentem atque delectam gularem denique qui ue peculiarem pro suo arbitriosequitur ordinem. Ita quoque mathematicis eximia B copia per omnem rerum uniuersitate dissus propria etiam, o rebus siubie dis conueniens selectio peculiaris denique in tradendis disciplinis, ordo es dis tro. Quare in delec faciendo iapraecipue ect obseruandamini cum discipulos ne duos, mathematum ignaros ad obsecura illa orreconditapenetralia mathematica, deducere volumus primo aditu, tanta qua os o mus es conquisiuimus rerum molem non indisincte, aut inordinate proponimus,sed maxime necessaria tantum, o mniuersalia primae cognitioni inseruientias ligamus,ne multitudine, varietate, o di

similitudinciaras rerumperturbata diss-tione,absterreantur.

Sicuti ni erisset in missis angustiorris oris vis sequorsimulo una copiose

herem sentis prorunne ne

tiores lectiom

Euntur cognita ruatem modus

SEARCH

MENU NAVIGATION