장음표시 사용
21쪽
runt, et febres icterodes singulari modo in biliosa corpora tantum
saeviunt l. . . Nisum teneatis, amici.
Dicat adhuc ipse systematicus auctor : u N'ayant potnt un Symplomere excessivement predo minant, comme les bubonS, la gangrene, etc., a chaque autevr s'en choisit uti, autour diaquei it 1 allie totas Iesa a uires, et d'apres tequet it ne malaque pas de qualister I epidemie g Ainsi l'un arrete son attention sur la bile, et queis que solent tessi aut res symptomes qu'il ait rencontres, it les place au seconii ordre , u comme te cortege de ce qu'il appelle une sevre bilieuse. Un aut1 eu est plus frappe par la mucosite, soli parce qu'il est te premi erre a la considerer comme un sympto me, Soli Parce qu'il ve ut con- si firmer les observations deja Dites; et votia uiae sevre muque lases creee fur te modese des antiques fievres bilieuses et bientot eleve eu au meme degre d' importa nee i). v Sic praefixa observatorum attentio epide micas constitutiones tantum invenit et creavit. Tissot morbos a Sydenhamio descriptos observans biliosos esse scripsisset, et vice versa: dum Finhe et Zimmermanii mucositates a Roederer et magier notatas, sicuti bilem, et Sydentiam sicuti inflammatoriam sanguinis cuticulam, habuissent. Sed quid cum
auctore systematico disputandum ' Frustra enim causae diversae sunt, frustra symptomata mutantur, frustra medicamina Variantur; mehercle, ait ille novus Paracelsus , unicus est morbus , unicum est remedium; omne aliud sicuti mera ontologia habendum eSt... etc. In vacuum autem sonat illa objectio : nihil enim nisi phaenomena varia naturae ObServare possumuS; si multorum experientia confirmantur vera sunt: haec est universa judicandi ratio et summa lex in scientiis.
si VI. DE EPIDEMORUM CURATIONE AD THERAPEIAM PERFICIENDAM
Ardua est illa quaestio et in medicina praetica maximam assertiatilitatem. Certis observationibus patet in quibusdam epidemidis morbis peculiarem curationem adhibendam: tum nocent prius soli laremedia et alia autem propria epidemicam affectionem levant et discutiunt ; sic in obtecta morbi natura Saepe indicatio a juvantibus et lω- i) Examen des Doctrines, p. 468.
22쪽
dentibiis remediis oritur. Ex illis observationibus S)dentiam opinionem tradidit empiricam et sustinuit veram epide mine nascentis curationem omnino sibi esse ignotam et solum ab experientia repeti posse. Non ideo tam desperata mihi videtur epidemicae naturae investigatio, et licet in quibusdam inordinatis epidemiis ob legatur et abdita sit, tamen causarum historia, constitutionum medicarum praenotio et pathologica analysis ad detegendam epide micam indolem et
rectam curationem instituendam maxime conveniunt. Eadem mihi apparet difficultas in noscendis aegri cujusdam temperamento et idiosyncrasia, quibus morborum forma et medicamentorum effectus mirum in modum commutantia P. Confitendum tamen in morbo epidemico nascente saepius latere quaenam Propria conveniunt remedia ; sed e multis causis natura
morbi oritur et variis elementis complicatur. Sic inflammatorius morbus sub biliosa constitutione apparet : haec sola consideratio ad antiphlogistica remedia non cum omni fiducia confugiendum, praemonet. Angina venae sectione et hirudinibus applicatis plerumque debellatur, sed putrida constitutio longo tempore Saevit, et angina per gangraenam evadit: lunc rarissime sanguis mittitur. Hoc ita esse multa ab auctoribus collecta probant. In gangraenosa angina populari a
Bergio 1757, Venae sectio multa mala et mortem celeriter afferebat ;in aliis inflammatoriis morbis similia observata sunt.
J. Wierr et Senneri peripneumoniam epide micam tradiderunt quam sanguis emissio graviorem lethalemque efficiebat. Etenim hi-liosa saeviebat constitutio et sub inflammatoriis peris neumoniae signis obtegebatur: emetica remedia feliciter hanc epidemiam curaverunt. Ballonius similem epidemiae formam et curationem descripsit. Lancisi autem in epidemica pleuriti de balsamica et vesicantia sollim utilia esse perspexit, dum priore anno venae sectio in simili
morbo prospere successerat. Cujus curationis 1 arietas adstantibus et
praeteritis causis pendebat illasque distinguere potuit observatio. Saepe accidit ut epidemia praecipuo elemento complicetur et quasi opprimatur : sic nervosa irritabilitas omnes epidemiae motus reci littet morbi solita remedia repellit ; tunc proprio modo temperandum
23쪽
et sub tollendum est hoc complicationis elementum , et morbus soli-' citer curatur , aut aliquoties omnia effugiunt symptomata i). In epide mica pleuritide Sarconnius, in dysenlerico epidem o Latour optimum esse optum declarant. Ab illustri Ramaggini observata epidemia feliciter opii maximam copiam administrari et multum
nocere sanguinis missionem pariter edocet. Ex istis constat observationibus medicamenta varia adhiberi, licet in ejusdem generis sed non similis naturae epidemo , et tantas varietates cognosci posse causis, constitutione medica et morborum accurata analyse. D OZanam oppositam illam epidemorum curationem non recte percipit , et comparatis exemplis utiliora remedia esse quo saepius et felicius adhibita fuerint, judicat. At illius solutionis vitium omnibus patet: in praesente enim tractanda epidemia aliarum curatio Congruere non Potest, quia variantur morbi natura et complexiones. In omnibus epidem iis curationem generalem et quasi a Priori deductam, praescribere ridiculum et maxime noxium est. Quid dicam de edictis a magistratu promulgatis ad curationem morbi quum nihil de epidemia cognoscere possit. Recentissima facta adsunt: celeberrima Facultas de populari morbo consulta opinionem splendidissimam de curatione edixit ; at quum salutifera pervenit consultatio , non jam morbo eadem natura , nec forma eadem , et jam nova admovenda erant remedia . Certe potissimum est in loca, epidemiae sedem, medicos ipsos vitae periculo mittere ut morbi necessitatibus convenienti remedio consulant: sic quater et recentissime Gallici medici humanitatis laurum cin X TuDt.
In recenti adhuc Gaditana epidemia , Hispanus archiater quasi modicam legem hujus civitatis incolis imponere et procul a morbo
in singulos dies signata medicamina praescribere non dubitavit. Talis Sinensis medicus qui in libro quodam scripta remedia semper eodem modo adhibere gravibus paenis cogitur. Sed epide micus morbus variare potest, et in ortu alia , alia in Statu et in remissione adhibenda sunt medicamina : praebet enim in variis gradibus tanquam 1 Do Perothisine nerueux , ou Analyse des assectiorus ner ouSσS, Par Am. Dupau. MOnipellier , 1819.
24쪽
unius morbi aetates ; nascitur , crescit, minuitur et evanescit, illudque per tempus euratio morbi perStat aut mutanda est. In complexa curatione epidem oriam et intercurrentium morborum
praecipua est difficultas. Durante biliosa epidemia, saepe pleuritides, anginae, rheumatismi aliique morbi excitari possunt et epidemia naturam ita recipere ut iisdem remediis debellandi sint. Sydentiam , Ballonius, Stoli , Franck has epidemicas complexiones annotavere, et similis curationis ob successum quasi epidemiae symptomata illos
Attamen non his implicatis epidemiis eadem curatio generatim institui potest , quia in singulis Varia est complexio et therapeuticis auxiliis saepe opposita. Saeviente biliosa Gottingae epidemica febre,
Boederer et Wagier cum illa tertianam complicatam esse observaverunt ; corticis peruvianae usus saepissime periodicos insultus inhibuit : sed in aliis observationibus hinae ope ingravescebat uterque morbus, et solum febris epidemicae curatio tertianam domare poterat; emeticis et aliis remediis ille complexionis gradus tractandus erat, quia eminebat mucosa affectio. Finho in Tecellensi morbo narrat paralysim, haemorrhoides , hae-moplisim epidemicam naturam induere , et in his remedia biliosae affectioni propria feliciter admissa. ROederer et Wagier annotavere cum hydrope, scorbulo et etiam cum malo venereo implicatam osse epidem iam illarumque curationem difficillimam efficere. Quum autem mucosa affectio vulneribus afflictos invadebat, illorum curatio aut operationum exitus maxime dubii et implicati erant In aliis intercurrentibus morbis nulla est epidem o adhibenda cura: intercurrens assectio cum propriis signis et natura simplici apparet
solitoque artis auxilio sanatur.
IIas varias thera peiae indicationes in implicatis epidemiis indagare et evolvere Sola potest medica Analysis, quae non subtilis ostdoctrina, ut aiunt, Sed quae UniVersa et Varia medicinae praecepta
comprehendit et illa quodam philosophiae vinculo conjungit. Non enim medendi peritus Vir Semper epidemicam indolem quocumque insequitur , non semper in illam remedia inutilia aut damnosa
25쪽
immittit, sed attenta investigatione epide morum varias complexiones et therapeuticas indicationes amplectitur.
I VII. DE PROPHYLAXI IN EPIDEMICIS MORBIS.
De prophylactica curatione pauca dicam et quae maxime quaes tioni propositae conveniunt : in propulsandis causis aut avertendis
illarum effectibus praecipue VerSatur. I' Quum epidemia tempestatum varietatibus aut praecedentibus aut praesentibus Oritur , nullus est praevertendae actionis modus, quia Sensim egerunt causae generales et paulatim crescentes totum corpus penetraverunt : epidemica impressio facta est. Attamen effectus mitigare et curas in victus ratione et in variis rebus praecavendis afferre saepe utile est , ita ut multi praemuniantur aut leviter corripiantur. Quum constitutionis epidemicae natura cognita est, propria saepe
adhibita fuerunt prophylactica remedia , quae , licet per se morbi
progressum Sistere non valeant, leviorem tamen efficiunt, aut invasionem prohibent. Sed non empirice Ρrdescribenda sunt illa , et secundum naturam epidemide hominumque temperamenta variantur ;sic in inflammatorio epidomo avertendo excitantia medicamina non praescribet medicus. In theria eia Elementis D Barbier aeris diversas qualitates et ambientes causas veluti therapeutica auxilia considerat et
ex his adhibet utilem applicationem in epidemiis propulsandis : aeris
sana et peculiaris conditio, conVeniens rerum non naturalium usus feliciter ab illo admovetur. α' Quum in locis resident epidemorum causae felicius applicatur pro phylaxis. Urbium et tectorum salubritas recte instituenda ost ne epidemicae insectionis sedes fiant. Saepe Sufficiet sylvam caedere ad tolam xegionem epidemia praemuniendam : Hippocrates hoc modo civitatem salubrem effecit. Animalium corpora procul ab habitatis locis inhvmanda sunt quia putredo Viventibus quasi venenum infundit. Paludum dessiccatio praecipua est in quibusdam regionibus salubritatis origo. In noxiis artibus multae curae et peculiares modi admoventur, ne graves corporis Silus aut Versatae materies insalubritate morbos pariant epidemicos. Attamen non semper has causas removere possibile est et tunc
26쪽
propriis modis illarum impressionem avertere necesse est. In omnibus regionibus quae epidem iis vastantur praescribitur vivendi ratio . cujus utilitas experientia confirmatur : Sic in America ad febremi et ero dicam avertendam , sic in paludosis locis ad febris periodicae
praevertendam invasionem. OZanam narrat hominem a mullis annis agrum romanum et proxime paludum habitare et semper febrem intermittentem removisse , ii uia domo egrediebatur tantum in alto Sole, et ante solis occasum in tecto se recipiebat. Etenim miasmata palustria solis ortu extolluntur et in aera diffunduntur ; decedente
autem die relabi solent : inde periculosum est nocte veniente aut mane in paludum littora et per humida loca deambulare. Mihi recenti observatione notum est quatuor Anglos in agrum romanum paludibus infectum peregrinantes, Singulari modo miasmatum impressionem et absorptionem avertisse. Caput texto subtilissimo ad insecta vitanda obtegerunt , sic in paludum Pontinorum littore per tres noctes dormierunt , et tamen inter eos nullus febre intermittente correptus fuit. Si vera est observatio, mi asmala paulatim in interiore parte texti penetrare, simul atque respiratio nis a Iatu resolvi mihi videtur. Hoc assimilari posset phaenomenon cuniculariae lampadis actioni a Davy inventae. Aut potius, miasmata vaporibus soluta texto retinentur et noti in interiore parte penetrant: quaeque sit explicatio, novis experimentis illam prophylacticam actionem comprobari optandum eSt.
Auxilia multa alia in contagiosis morbis praescribuntur et praecipue segregatio aegrotantium quae in contagio avertendo prima lex est; sed non est hic locus de tanta quaestione disserere. Sic rectis legibus, locorum salubritate et melioribus vitae institutis certe minuitur morborum epidemicorum frequentia, et jam sub illo respectu ab antiquis multo nostra differunt tempora. Rarius apparent Iothis eri illi morbi qui quondam i m multos passim invadebant et o me lio tollebant: etenim quum adhuc incubaret barbaries quotannis fere istiusmodi pestis irrumpebat . cujus horrenda manebant vestigia. Tam praestantis victoriae honorem sibi medicina vindicare potest.