Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

191쪽

autumnalem nullnni prorsus discrimen datur, iuna eademque indoles est, quocunque anni tempore grassetur. At vero alia est morborum cum febre complicatio tempore verno, alia tempore autumnali; vere, ut scimus, peripneumonias, pleuritides, atque Universm morbi inflammatorii regnant, unde se-bres intermittentes vernales non raro phlogistici quid habent; autumno grassantur bilios te assectiones , morbique putridi ; qui sobribus intermittentibus sacillime junguntur. Hinc

febrium autumnalium pertinacia a complicato morbo bilioso, bilio .putrido provenit. Uni versim alia est Veris, alia autumnali tempore corporum conditio. Hinc diversus inter mittentium character, prout in hoc vel in illud tempus incidunt, hinc diversa earundem medela. Benignior ut plurimum est intermittentium vernalium prae autumnalibus natura,

nam r

i Breviores sunt, facilitisque curatu. Animadverti, ait Sydensamur ab intermittentes vernales rarissime fuisse diuturnas , semper vero salutares ; mut vel maxime

senex , vel debilis quisdam ossiciosissima damnosissimaque, imperitissimi cujuslibet modo probus is fuerit, e medi eo tolli vix queat. Contigit mihi tamen videre tertianas

192쪽

vernales , quae ob phlebotomiam & catharsim indebite celebratam, & regimen insuper cum

morbo male quadrans, moras traXere etiam

usque ad tempus illud, quo autumnales solent invadere; quae tempestas, cum hujus morbi genio sit admodum contraria, eundem continenter extinguit. AEgro interim De. quenti par0Xysmorum reduplicatione, ik duratione longiore, ita pene confecto, ut in extremis versari videRtur; quae nihilominus, quatenus mihi hae tenus observare mihi licuit, semper est eluctatus. Neque in convalescentibus ab hoc morbo, mihi adhuc subiit video re gravissima illa symptomata, quae intermittentes autumnales diuturniores sequuntur ;letalem intelligo tonsillarum inflammationem,

ventrem induratum, tumores hydropicos &e. Plus seni l tamen adverti, aegros a morbi diuturnitate, & parOXysmorum geminatione, accedentibus ad malorum cum ultim evaeua.

tiosibus repetitis) ad summam debilitatem redactos; ubi primum coeperint convalescere, in maniam incidisse, quae pari cum illo

passu receist, quo eorundem vires de novo redintegrabantur.

193쪽

I 8 et Cum intermittentes vernales in ea tempora incidant, ubi late solet dominari phl0gos s. per spieuum est, inflammatorii characteris illss. fieri participes. 3 Sanatu facillima est, & tape absque

magnonremediorum apparatu resta in sanitatem tendit. Vernalium enim curationem

quod spee at licet illas suo semper urbitrio permittendas existimaverim , & nihil

prorsus movendum, eum nemo quisqu8m, quod sciam, earum unquam Opera satis concelserit, 2 que ex adverso, qui illis abigere fa tigerunt, remediis praesertim evacuantibus, id tantum egerint, ut morbus inde confirmatior pertinacius obsisteret; si tamen importu.na aegri impatientia medici opem enixe ob- flagitet; intermittentes Variis modis , & quidem cum Optato eXitu , adgredi licet, ut mihi non infrequenti observatione abunde constitit. Nonnunquam emeticum tempestive propinatum, ut nempe ad te parCXysmum negotio suo defungi possit, selicissime successit;

praesertim, si quantitatem mediocrem de meis conro , Vel cujuadam narcotici, post finitam emetiei operationem, exhibueris immediate ante paroxysmi insultum. Est ubi sanitatem videas restitutam per diapforetica, quae sudorem in paroxyami solutione obortum promo

194쪽

veant, aegro interim optime stragulis eoo. perto; id quod tantopere, ae tamdiu facien- dimi est, quamdiu vires aegri intiantur. Atque hoc in vernis intermittentibus, praeci pue quotidianis, saepe obtinuit: humoribus enim in hac tempestate non admodum crassis

existentilius, solutio altas imperfecta futura, in persed tam adolescit, quod quidem in au. euvino nunquam aecidet. uid quod clyste ris in febribus intermittentibus' per triduum vel quatriduum adhibiti beneficio, tertianas liquando curaverim.

3) Μedicatrix saepe febribus vernalibus

virtus inest. Febres intermittentes vernules ordinariae , testante nuxhomo a) interdum valde bonum praestant essed tum, dum sanguinis lentorem, ejusque morbidam infringunt co haesionem: ut atmosphetam crassum, nebulo sim purificat procella. Robur ineunte vere ex suseitatum, & auctus naturalis aestus , aerisque siccitas rare fileiendo attenuandoque graves & glutin6sos humores, ac aperiendo poros, essiciunt, ut aestate accedente febres in intermittentes Vernales abeant. Et probabi. te est, ersuscitantem atque attenuantem Ue

195쪽

ris, Omnia concitantis, influxum, qua naturae impellit vires, ut lentam ag gintinosam colluviem , in quibusdam hyeme frigido humidoque insigniter collectam, removeat, caunissim aliquam ad minimum febrinm intermittentium vernali tempore crebriorem esse ponse. - Totam naturam tali anni tempore aluiuam orgasini spoclem subire, aes est certauesic quoque vegetabilia rigida novam recipiunt vitam, & concreti eorum succi novo agitantur motu. Hinc quoque patet, Omnes aegritudines, quae ab autumnalibus subribus supersunt, Verna intermittente tolli, alia scilicet corporibus diathesi superveniente , auautumnali tempore Observabatur. Notum est.

febres aestivas, biliosas , imprudenter suppressas, biliosam caeOchyliam progignere, unde plurima mala , arthritis praecipue, &dirae nervet systematis asse niones oriuntur; hae reliquiae Verna intermittente febre selicissime nonnunquam disparent.

Alia longe ratio est febrium intermittentium autumnalium , quae & diuturnitate &periculo a vernalibus discrepant; ad biliosas enim & putridas febres magis accedit, variis modia a consiaeto intermittentium tramite de-x fie-

196쪽

flectunt, magnamque morborum seriem post se relinquut. Haec intermittentium febrium dispar indoles summi momenti habita est a Syrinlamo i o Intermittentes autumnales longe aliter se habent. Primo enim tertiana, licet quibus annis epidemica non est, & sanos invadit, cito se nonnunquam proripit, neque pluribus stipatur symptomatis, quam quae Verno tempore contingere solent tertiante; ubi tamen epidemice grassatur, & aetate provectiores, aut pravo corporis habitu prae ditos serit, haud vacat perieulo; quin etiam ad menses duos , vel tres, forte etiam in se quuturum usque ver tyrannidem exercet. Deinde quartanae, & periculosiores sunt, &obstinatiores longe, quam sunt illae, de quibus ultimo diximus. Ubi enim natu grandiores impetunt, eosdem paucis adhuc paroxys-mis multatos, quandoque jugulant; quo in casu aeger tempore eXhorrescentias, ineunte adeo paroXysmo, Ut plurimum moritur. Q. Iodsi aeger in senectutis tantum fuerit confinio, necdum ejus limen praetergressus, licet non in eodem versetur discrimine, ne inter pa. rox symos primo lacessentes luce privetur, haud tamen sucile a febre hac elabetur, nisi vertente anno appetenteque illo tempore, quo primo corripiebatur. Nonnunquam etiAm

197쪽

I9Ιliret lateri letialis arundo, nee nisi a morte lanquescenti decutitur. Quartana interim typum subinde variat, plurima etiam parit symptomata, scorbutum V. g. ventrem inqu- ratum, hydropem &c. Juniores vero serendo huic morbo pares sunt, a quo nonnunquam circa solstitium liberantur, frequentius tamen , non nisi adveniente verno aequino filio, vel etiam autumno insequenti, Whi scilicet venae sessionem, aut catharsinad miserint. Saepe non sine stup0re sum intui. tus, infantes tenellos, cum hoc morbo per totos menses sex commissos, nec oppressos tamen, sed de eodem, instar pueri, in cunis triumphantes. a

- uod ad curam febrium autumnalium attinet, non tam levi opera se amoveri patiuntur , ut intermittentes vernaei Si autumnalis constitutio fuerit epidemica, circa unium adultum solent invadere ; sin minus, Λ ligustum praestolantur, & Septembris ini lium; in subsequentibus vero mensibus ra.

rius Occurrunt.., Cum earum ingens Aliquod agmen si mul invaserit, observare licebit, earum pa- Toxsymos plerumque Mya eadzmque diei ho

198쪽

ra contingere, accessionibus nune praevertentibus, nunc postponentibus , simili plane modo , atque eodem tenore , nisi quod accide re queat, ut ordo ille medicamentis adhibitis, quae retardandi, vel praecipitandi vi pol. lent, in quibusdam corporibus immutetur ;vel pervertatur.

is Obiervandum est etiam, quod in principio febrium intermittentium c epidemicarum praecipue, quae autumno contingunt iliand ita in proclivi est typum, sub primis

invasionis diebus, rite distinguere, quandoquidem febre continua adscita primum ado riuntur, neque facile est aliquamdiu, nisi diligenter adverteris animum, quidquam aliud, praeter aliqualem morbi remistionem deprehendere, quae tamen paulatim in perfectam desinit intermissionem , & typum anni tempestati apte respondentem. Typorum ratione vel tertianae sunt, vel quartanae. Atque de quartanis quidem illud merito assirmari po. test, eas genuinam essu autumni sobolem. Utraeque profecto ea assinitate inter se conis

nexae sunt, ut tapenumero vices permutare ,

saltem ad tempus deprehendantur, mox sor, lassis ad pristinum genium rediturae. Sed

tertianae vernales quartanarum typos nun

199쪽

ωlo a se invicem distinguantur. Neque porro observari illa quam, hac tempestate quoti dianam eontigisse, nisi quis tertianam duplicem , Vel triplicem quartanam hoc nomine censuerit apellandam. a

At subinde invertam esse vernalium Mautumnalium rationem, ipse quoque Syrin, hamus notavit: quod tum fit perversa medela, tum mutato tempestatum ordine , quo diversa corporibus diathesis inducitur , atque febris tum stationariae, tum annuarum etiam febrium ratio invertitur. Ipsae febres tertiante verme obser vat Hux-

samus a), quae iapius sibimet ipsi tempesta.

te favente medentur, nonnunquam aestate hu-

mida, pluviosa, insigniter sunt pertinaces ,& aegroti admodum sunt proni , ut levissima data occasione iterum in illas relidant; quod singulari ratione fuit observatum aestate ista humida frigidaque anni 1743 & a 74s. Qui-hus in rebus usum jusculorum carnis, quotidianum, crebrioraque balnea frigida ad aver. tendas recidivas magnae utilitatis esse cognovi. Hyemis frigus fortassis est, quod cum fibras contrahat, plerumque febres intermittentes tali tempestate tollat; nam illas hye- Moli Com. T. IV N mo

200쪽

valde pertinaces.

Ceterum id adhuc adnotare liceat, quomodo febres intermittentes ad morbos acutos generatim, atque ad alias piaecipue febres se habeant: Ρrimum quod attinet, eas cum acutis comparat B lentavius , non equidem res pustu paroXysmorum simul sumptorum, ut pote tardiorem decursum exhibunitura , sed respectu paroXysmi cujuslibet particularis , quo cito atque etiam critice Ed finem perveniunta a) A continuis enim febribus intermittentes febres nullo discrimine sejunguntur, si ordinem spectes, quo natura earundem materiam expellere solet, scilicet peresser vescentiam, certa perioda comprehensum. b'

Aliam comparationem inter febres intermittentes & alias febrium species maelamus instituit: Ex his omnibus, quae hac de re sunt dicta, apparet, intermittentem ordinariam tertianam, inter inflammatoriam & leutam ner