장음표시 사용
121쪽
Vse, quantus qualis, cstera interrogatiua plarique ueterum existimauerunt esse pronomina. excepto Prisciano:Varro, Quis appellat Pro. Meabulum,qua de re in prono minum decisinatione di ximus, ct paulo poti tu Pronominis descriptime apertius dicemus, ct quo Provocabulum a Pr notane differat. Interrogatiua Quoteri, quotMylus, quot plex, quotervis. sterio in uimus, propterea quod sivit Husitata:na tu illo Cueronis ad Att.lib. I 2. Is opinor, ita partes secit in ripa nescio quotenoru iugeris. νt certo pretia condit ueret, qua mibi nota non sunt: Quotenorum Quoi significat. Cuius. cula,culum ,usitatum quidem fuit apud ueteres.
Terrent.As. Cedo,cuium puerum bioapposuisti Cic. 3. Verr. Ut optima conditione sit, is , cuia res si, chim periculum Id .s Vern Apronius certiorem facit illum, cuia res erat, quid rei esset.
Dic mihi Dametalcaeum pecu ρ an Melitas 3εius tamen loco fere utimur genitiva prouocabuli Quis, qua,quod AI quatus respodetur magnus, paruad logus,breuis, s c. d aeualis, Bonua,malus, peritus imp tus oec. Ad quot, Vnaes,duo,tres, quatuor, cod auoIus,Primus secudus,tertius,etc. Ad Quoteri, Si ulr,bini, terni,etc. Ad Quotuplus, Sιmplus, duplus triplus. c. Ad Quotuplix, Simplex,duplex,triplax, c. Ad QDtEuis, Bienis,tri is quadrienis, c. ct anniculus,bimus, trimus, quadrimus, Ad Cuius,a,um pronomina posscssiua, ut Meus, tuus Dus,noster,uester raut genuini nominii,ut Cuia ecta olis 3 IIea,vel Caesaris. Ad oua .nomina patriae, vel gentilia, aut se', ut Culaa es omanus, Italus, Stoicus. Nemaretur tyrones idenomἴ, interrogatio. relatiuu, insinitti esse;diuersis enim locis inc sensu id usu venit. Quis et Quid nunqua sat relativa, sed aut interrogatiua aut infinita Nominibus L UributiuisDequeter τtutur de Oratores pro cardinalibus. CL 3.de Orat. Itaque illi veteres,sc.Tetna, aut bina, aut nonulli singula etia uerba dicebant, c. Ide. Ucre. Doceas oportet alia
quo in loco Siciliae praetore Verre,ternis denari s tritici modiu fuisse. Ibid.Nacis ex S.C. ex legibus sthmetu ei in cella sumere liceret ius frumetu senatus ita e Rimassetfernis sectertiis tritici modium, binis ordei, c. Ibid. v in Sicilia secteritiis binis tritici modius esset: summu sederast ternis. Interda in
eadem re eardiriasibus utitur. INI. a ego tribus denari s vindere no postu. Ibid. Autonius tribus denari s s limauit. Varro lib. 4Ae si T. Lat. Denarii, se denos aeris valebat, quinarj, ' quines Ido lib. a.de Aetal.Esea in hoc reprehendant,quod queda uerba,neq; nrsonas habent ternas, usq; ippora terna. Idgli. i . epe esse oportcbat vocis formas tectas,ut in hoc, Humanus hamana,humanu: sied habet qda binas,ut Ceruus. cerua quaeda singulas ut Aper,
122쪽
nis diebus latent semina quaternis mensibus. Idem M.c. Quatenium iugerum balens,pistres ducenum cubitorum. Itaque haec nomina cum simpsiciso numerum pignificant, non solum iunguntur cum iis,qua numero gulari carent,ut bina,ternae sterae,scala;bina, terna castra,ct cateris eiusdem generis: sed etiam,cum iis,quae utroque numerum babent,ut ante planumfactu es, Leguntur etiam numero singulari maxime apud poetas, bifloricos. Virg. 1 . m. temo consurgunt ordine remi. . iLiem li. I O. It grauis Auletes, centenaque arbore fluctum Verberat a Iurgens.
Plina. I7.e. 23 .Traduces Gallica cultura bini utrinque lateribus, si pes quadrageno disset istacla,quate ιβ vieno interse obust miscentM. I
De nominibus positivis, comparativis, m superiatiuis.
Nomen positiuum, siue absolutum est, quod rem absolute, simpliciterque significat, ut Magnus, Paruus. Comparativum est,quod rem vel attolli, Vel deprimitivi Maior, Mi
Superlativum est. quod rem uel in summo, uel infimo loco coli cat, ut Maximus, Minimus. Nomina comparativa, & superlativa fiunt a nominibus adiecti-uis, quibus adverbia Magis, & Minus recte adiungi possunt, ut i stus, Fortis.
Nomina substantiua,pronomina, item interrogatiua, relativa, infinita, redditiua, possessiua, partitiua, numeralia, patria, getilia,&quae materiam adsignificant,ut aureus,argenteus,cedrinus,ad haec frugis fer, almus, mediocris, omnipotens, medius, modicus, hesternus, fugitivus, errabundus, moribundus,& nonnulla alia, neque comparatiaua, neque superlativa pariunt. A quo casu formentur comparativa,& superlativa. Comparativa fiunt a casu, i, litera finito, addita syllaba, or: superlata tua vero addita litera, s, S syllaba simus, ut Iustus, iasti,tustior, stissimus: Fortis, sorti, sartior, fortissimus. 'Exceptio I.
Positiva Er,syllaba terminata gignunt superlativa, adiecta syllaba
Rimus, ut Tener, tenerrimus: Salube saluberrimus. Il. Exceptio.
Facilis, humilis, similis, superlativa pariunt, syllaba is, mutata inmus, Facis imus,liumillimus,simillimus.
123쪽
Nomina, quae ante,us, syllab a Vocalem habent, raro comparativa, aut superlativa gignunt,ut Idoneuv,noxius, arduus Pij ssimus tamen,& strenuissimus,& nonnulla alia apud probatos autores leguntur. - . IIII. Exceptio. A nominibus ex verbis Facio, Dico, Volo compositis, comparatiua in Entior, superlativa in Entissimus exeunt, ut Magnificus, magni centior, magnificetissimus. Maledicus,maledicentio maledicentissimus.Benevolus, beneuolentior, beneuolentissimus. Αnomala, siue Inaequali
Malus, Peiors Pessimus. Magnus, Maiora Maximus. Paruus,
Multa plures appellativi nominis species a Diomede,Donato, o Prisciano recensenturinos his fuimus contenti relicturi etiam nonnullas, maxime is quibus substantie ct accidentis sit mentio, nisi in costructione a nanullis usu pano essent.Quintiliani aetate iam Pstiua Absoluta dicebatur, O comparatiui uox in usu erat,si.9.ca. 3.Vtimur,inquit,uulgo ct comparativis pro absolutis,ut cum se quis infirmiorem esse dixerit.Varro si j.de Analog.uocat genus declimationis augendiis it enim cum de uocabulis agi eorum quatuor esse genera declinationum,unum nominadi,ut ab equo equile:alterum casuale, ut ab equo equum:tertium augendi,ut ab albo albius .quartum minuendi,Na cina cistula. pud quem uerbum Declinandi non solum significat in casus inclinare,sed etiam deducere ae derivare,quod idem de uocabulo Declinatioms ictum st. Plautus interdum risus,ac uoluptatis gratia a subnantiuis nominebus superlativa fingit , Penui. - ὸ patrue,δ patrue.
Mi patruissume. Si paulo post μή patrue mi patrui me. Idem ipse more suo, o Graecorum Ipsi mus dixit a pronomine ipse :se risioph. in
rativum finxit in P ut ,-- nullus est me Poenus Panior.Priscianus Punus legit. Gellius se. 3.ea. 3. more Plauti,ut ime at uersus Plautinissimos dixit. Totiuum Veter priscis temporib. fuit in usu.Ennius, Cum ueter occubuit Priamussis Marte Pelasgo. Vnde est superlatiuu Veterrimus.Vide Priscian. Maturrimus videtur facta a Matur positivo obsoleto:dicitur etia maturissimus. utruq; inuenitur apud idoneos autores. Siniser, Dexter coparativa simsterior, o dexterior hi
bent superlativa nulla rictu esse sim limus, o demimus apud priscos, sinistrum;
124쪽
suidrum; ct Dextrusignificabant,ut Fessus docet. Non. Marcet Den a. miam pro dextra interpretatur:sic illud Sa lanii Iugurth. accipienda est,ssia cu equitatu apud dextimes .in sinistra parte, Manlius cu funditoribus, sagittarijs. hoc est in dextra parte. Super latinis, quae in Limus syllabam exeuut,adduntur a quibUda gillimus .gracillimus. cisiimus, quorum quoniam nesta suppetebant exemyla, aliis aridentius inrefliganda reliquimus. Imbecillis imbecilsimus imbecillissimus gignit. Senec. . 86.uuatuta autesa pigri damus,si imbecillimis fortior est, ct messismis laetior, frenati λmis moderatior et humillimis mulciri Ide ad Martia. a ita est homosimbecillimum corpus fragile. Celsus lib. 2.c. I 8.Ouam durum valentissms materia est .mule,vel sorbile imbecillissimae,ui a ante us, vocalem habent, apud priscos frequenter comparativum habebant superlatinum. Cato arduius arduismus perpetuius perpetu simus in Ilrisor innoxijor. Pat Euius egre jsmus. Iuuenalis Sar.q. rigius carnat, meliusq; miserrimus horum,no egregijus gemino LPli P. 7 .Ep.ad 9eminium exiguissima legat dixit. Ouid.e q. De fratrum turba pars exigu sma restat. Varro de re rust. lib. 2. cap. 9 Ita enim suηt asdulares. Cic. in Brut. ssiduissime autem mecum fuit Dionysius. Quin. Declam. 6. Ille amabilis infans, ille blandus puerulis iuuenis etiam ante hoc crimen piissimus. Curtius lib.s. Vobis quidem is sidissimi, pi
simiq; ciuium,atque amicorumgrates ago, habeoq; . Seneci. F, Contro. 27.
Tiissimo patri tormentum quaesisset ex filiorum impietate. Cicero tamen Thip. i 3 .M. itonium notauit, quod hoc Hrbo usus fosset. Tu porro nquit, ne pios qui msed piissimos quaeris, quod uerbum milum in lingua Latina est, id propter tuam diuinam pietatem inducis. Salluit. Catil. a lis nut Iimus qHisq; aut occiderat in prsio, aut grauiter vulneratus discessirat. Tacitdib. et O. Paci D; boua dissertans et sumi bella etiam ab ignauis strenui simi cuiusque periculo geri. Nihil est cur Tenuis excipiatur, ut nonnselli putat, cum Tenuior, ct Tenuissimus tum apud Ciceronem, tu apud alios friptores
'querissima snLPrisi 'plativa a magnificus, beneficus, magnificissimus,
beneficissimus formabat. unde Teretius Phorm. Facinus miridicissimu dixit. parativa, a suesuperlativa, q a nominib. ex uerbis Dico, Volo, in Entior, Entissimus exeutfortasse potius a participijs, eaepti causa, Maledices, Bene lens quam a nominibus Maledicus, Beneuolus derivantur. Coposita ex uerbo Loquor prstermisimus propterea quod uideatur parum usitata: mparativa, ac superlativa, quae inde fiunt, positiva quidem, cuiusmodi sunt gradito quus, magniloquus uaniloquusglegantia sunt. Plus numero singulari neutris est: quod simus Capito putauit esse absolutum: lege Gelliu lῖ3.c. 2 t.
Fiut etiam ad adverbiis coparativa, superlativa a citra. citerior citimus, Extra, exterior. extremus, extimus,posteriore utitur P Enius li. 1.cap. 7 8.er lib. 6.cap. 28. Insera, inferior, infimus: Intra,interior, intimus: Prope, propio,
125쪽
proso, proximus. Post, fleristipostremus: Ultra, terior,vltimus. Diomedes n. i. hsc ab adverbiIs deducit: siquidem praepositiones xt id e docet,aduerbia fiunt,quandiu me casibus enuciantur, eque πρα ἰσοπιν, ut ipse ait, habent, praeter citra vocant Grsci ramen primitiuu, siue pr, migenisi. Itaq; nigat intra,insa, supra, o catera habere primitiua,cuiusmodi essEt Iuter,aium, Inferia,um,sc.citra primigenitu habet citer quo Cato Uusen.Vide Prisc.ultis. Exteretia apud Statilib. I I.Theb.legitur,ut idem
Prisciamus docet ubi ramE quida Glet legunt. Pehitior, o peniti sumus,quorum xtrunque per qua Utata eri, e primitivo Penitus, a. um, d ducta sunt. Plaut. Asen. Etiamne age quaeso hercle usq; ex penitis faucibus λοι Ποιγssimus a Graeco nomine α ἰι fiunt. Vide eunde lib. i 1.Ex his qdiximus Deilὸ est intelligere, ab adiectivis nominibus potissimu fieri coparatiua,O,perlativa. Adicctiu fru nomine etia participia sunt accipitia,que
non solum, cum in nomina migrant, sed etiam ch participii vim obtinn,intem dum coparantur. Cic.ad CorniM.tib. I r. teris cmnibus rebus habeas eos ut
me comm&atissimos. Quida putant pauca haec quae ab adverbijs fieri doc Diomedes, Donatus, Priscianus a primigenijs absoletis deduci. uerbis Detero et 'Potior arbitratur quida deterior, deterrimus,potis,potissimus nasci: alsi, quod vero potius videtur,a nomine obsoleto Deter,ct a Potis, ct pote. Sunt quaeda. inquit Diomedes,qua tantumsuperlatius habent,ut ouissemus summus:quibus nomen Imus uidetur adiungendu .Prisci aliquando a superlativis superlativa deducebant. C. Graccus apud Gellium.li. I, c. I r. Omnium nationa postremis simu .nequissimum,' me) existimateforte Aristotele est imitatus, qui απή τ . postremus i μοι poΠremisimus fommauit.Tide Triscib. 3. e Proximus,Proximio siue cum de cognatione sermo est,quo siequpter utatur tu ris peritisiue de rebus aliis. Senec.epi I. Ios. Ita tamen ut modum serum, q uidem continentiae proximiorem.
P Ronomen est, quod loco nominis positum, certam finitamque personam ad si gnificat. Pronomina partim sunt primitiva. partim derivativa. Primitiva, siue primigenia dicunturi quae prima sunt, & a se orta, ut Ego, m. sui hic, iste,ille, ipse,is.
Derivativa, vel potius derivata sui, que ex alijs ortu tur,ut Meus, tuus suus, n ste vester,nostras vestras. ,
Ex his. Demonstrativa sunt, quae rem demonstrant, ut Ego,tu,hi iste,n-le,ipse, is.
126쪽
sinantes, tene Diomese, nominant, oede d amma Aeolico,cum de A iit 4 eigc bre itate syllabarum agemus copiosius. Conson antes sunt appet ais, propterea quod sonantibus, vocalibusi adiuncts simul sonem. nentur vocalium adminiculo egent, neq; enim perse positae sua nomina nos
possunt docere.Sunt itaq; queda qus a se incipi&es in vocale desinat, ut M.
Ce,De,se, Rappa,Pe,stu, Te, quae muta dis utur, 'sublatis vocalibus prorsus obni tescant: νnde Diomedes, Mutae,inquit, dicta si persesine adminiculo vocaliu no possunt enatiari ide Martianus Capella,ice Donatus sentit.Priscianus aliter explicat. Tu ipse facito pericula, conitore, quantu potes,cotem de oes nerreos qua mihi crede, B,C, c. seclusis vocalibus pronutiabistane
aliae, quae a vocalibus, incipio:es inscipsas demunt, ut Es, Et, . En, Er, ει, Ix,diciιtur Semivocales, i insper st,etias no plan8, ct aperte, ut vocales, obscure tumesonent . si quide F, efflat,M, mugit, ' ingit, ysbilat. Quida no sed Fe putat pronuntiandum quoru errore Quint.lib. I 2. c. r Orosiit. Nas illa, inquit, qus sexta est nostraru pin8 no humana , vsi omnino, no voce potius latir dis rimina dentiu cfJanda est: quae etiam cu vocalem proximam accipit, quassa quoda modo, νtiq; quoties aliqua consonantiu Irangit, multast horridior. Hac, Priscianus licit a vocali fateatur incipere, contra vetcru tu me sententia mlita esse ex ιina t. Nam Probus,Phocas, Diomcdes, Don tus intcrsemivocales ea numeiat. F, no esse Rhoc est,phi Grat alitora docent duo testes alter Graecus alter Latinus. Cicero enim,ut Sint inquit lib. I .c. , pro Fundanio tefcm, qui primam eius litteram dicere non posset irridet. luet' lib. I 2.c. I o. Sermo ipse, qui facile iudicem doceat, optandus. 2 cc id mirum sit, ciιm etiam testium personis aliqua mutentur. Prudenter enim, qui cum interrogasset rasticum testem, an Amphiona nosset,ηcgante eo detraxitaypirationem, breviavit ecudam eius nominissyllabam, ille eum sic optime norat. Si eadcm esset sitera non pronuntiasset Grsctis testis addita ast ira tione Phundamu 2 Latinus Amsona, siue Ampiona eadem detracta.H,8 numero litaurum exemit M. Varro,teste Prisciano lib. I. Qv ntit anus, Gc illus,cum de ea loquuxor, non audent sitera appellarerna ille lib. i.c. . Si H inquit, litera est,non nota:bic li. z. c. 3 .H,literam me illa spiritu magis, quam litera cici oportet, Oc. quibus locis νterq; multa de ea.Cicero in Italore agri rationem vocat. Quin ego inquit cum stare ita maiores locutos esse, ut nusquanisi in vocati as iratione uterentur, loquebar sic, ut pulcros, Cetegos, Trium pos, Cartaginem dicerem: aliquando, Histro couitio aurium c um mihi eator ta ueritas esset, un loqvcndi populo concus, stetiam mihi reseruaui. Nos eam Ha nominauimus, qua apud Hibrsos una e tityinti duabus sit eris in appellatur j, IIe Diomedε s, ct 'Donatus aiunt modo amo attonis notam esse No do contionalem.Υnas e noMe mutis.Verum de eo, ct de mutis, s de semi
127쪽
Iifὸ nu ero Pterarum Varro, ut Priscianus docet. Idem P vlanus R ,Q. C. eundε sonum,eandem q; sum babere probat earumque Κ,ess. Iuperuacuam, Q, uero admissam fuisse, ut 'literam ei subiectam liquidum esse ostenderet. Probus, o Donatus putant X scribendum esse quoties, a, sequitur,ut Κaput,Kareo. Diomedes, Ex his inquit, quibusdam superuacus uidentur X, OQ. quod C,liter a barum locum possi implere.Sed inuenimus in Kalendis,
in quibusdam similibus nominibus, quod X,necessario scribitur: o quod Δ',
consuetudine scribitur, cum in una, eadem que syllaba,u,litera antecedat, habet sibi adiunctam uocalem, ut auerinus. Idem non multo pon, Κ, comsonanssuperuacua, qua utimur quando , correptasequitur, ut Kalende, Eaput, Xalumnia. Idem et, consonans muta ex C, U Iteris compost Γ, superuacua: qua utimur, quando V, ct altera uocalis in una filaba iunguntur,ut Quirinus. Quintilianus lib. I .capit.7. X. quidem, inquit, in nullis uerinbis utendum puto, nise qua sigm icat, etiam ut sola ponatur. Hoc eo non omisi, quod quidam eam, quoties, A , sequatur necessariam credunt;cum sit C. Bera, quae ad omnes vocales vim suam per rat. Haec iste.Verba ista, P si quae sigmficat, etiam visola ponatur, istelligenda sunt ex ijs, que cay de eadem literascripsit: nam ubi docet quaerendum esse Grammaticis, desint ne nobis aliqua litera: an rursus alia redundent: Κ,inquit, que Oipsa quorundam nominum nota ess, appa apud Graecos,nunc tantum m numero manet. Hic Κ,ut vides,ait esse notam certorum nominum, hoc en,per sescribi; ut enim M. verbi causa, per se posita, nota en nominis intuli, M. Marcise Κ.Kalendarum, Karthaginis. oe aliorum quorundam. Idem lib. I 2 .ca. I G.
de altera, Duras,inquit, illa syllabas facis,quae ad coniungendas demum subiectussibi vocales en xtilis, alias superuacua, νt Equos. ac Equum scri himus, cum ipsae etia vocales duae esciant sonum, qualis apud Graecos nullas en deoquescribi illarum literis non potest. Quod ad literarum numerum attinet, Quidam, inquit Diomedes, in Latino sermone tantum decem, O septem esse literas crediderunt. Siquidem ex tribus O viginti νυ est aspirati . nis nota H,una duplex X: duae superuacuae Κ, ct diius Graecae L O Z. Desistabis, qua proficia re ponden suo loco, Deo iuuate,dicemus. De Elymol
va tres, ut dies,libri M. Varronis ad M.Tullium extant. Constructioni tunc locus emi cu de nomi generibus, verboruq; prsteritis,etsupinis egerimuri partes orationis. D Artes orationis sunt octo, Nomen, Pronomen, Verbum, Parti A pium, Pr a positio, Ad verbium, Interiectio, Coniunctio. Harum quatuor, Nomen, Pronomen, Verbum, Participium declinantur: reliquae Praepositio, Adverbium, Interiectio, Coniunctio declinationis sunt expertes.
128쪽
NON Limn inter Grammaticos, quo propria est haec controuersia,sed etiam inter philosophos ipsos de partium orationis numero parum coonit. Pri lib. t .varias opiniones enumerat. Vide in eadem re Varr.Ib. I .de Anal. Quin.lib. I .e. . Vos octo ia olim a Diomede, Donato,alijsq. viris doctis receptas amplexi sumus. veru ante quam rudi, ac pingui Minerua,ut aiunt,
eas describamus, neq;enim Rudimenta, omnibus numeris absolata definibtiones decent in nonnusta, qua eis describendis usui esse poterunt, ex Varrona sub θciemus. Etenim libner Ciceronem imitamur,qui lib. .ad Attic sic sciri plura reliquit:Velim domum ad tuos scribas,ut mihi tui libri pateant,non secus, ac si ipse adesse cum caeteri, tum Varronis: est enim mihi utendum qui busdu m rebus ex iis libris, ad eos, quos in manibus habeo. Is igitur varro cui M. Tullius Latinae eloquentiae lumen, ct ornamentum tantum tribuit, orationis partes lib. i. de Analo. hoc modo distribuit. Duo sunt genera vemboruiunum quod declinando Uiuitas ex se parit dispariles formas,ut est Iemlegis,legam sic alia talterum genas sterile,quod ex se parit nitur, ut en Etiam, ViX, Magis, Cur. Idem tib 3.Prima diuiso In oratione est, quod alia verba nunquam declinantur,vi haec ViX, MOY:atia declinantur. ut i Emo limabo .dfero ferebam. Secunda diuisio est de his xerbis, quae declinari possunt, quod
alia sunt a voluntate, alia a natura. Voluntatem appello, cum unusquis ammine alio imponit nomen,νt Romulus, Romae. Naturam dico, cum Nniuer, si acceptum nomen ab eo, qui imponit,nm requirimus, quemadmodum id ν lit declinari, sed ipsi declinamus, ut huius Roma. hanc Romam. Tcrtia diu se est, qua verba declinat a natura ,ea diuidit cir in partes quatuor, in unam primam videlicet, quae habet casus, neque tempora habit, ut docilis, facilis , o amabilis. In alteram, qua tempora habet, neque easus,ut docet, facit . amat. In tertiam, quae utraque habet, docens, faciens. In quartam, eo neutra, ut docte, o facere. Idem lib. I.orationem etiam in quatuor partes sic partitur, unam, quae babet casus, alteram, quae habet lcmpora, tertiam qua habet neutrum, quartam, in qua en utrunq;. Idem lib. 3 .de lingua Latina, Verborum declinantium genera sunt quatuor, Vnum quod tempora ad Rivficat neque habet casus, ut Lego, legis. Alterum, quod habet casus, ne
que tempora adsignificat , ut a Lego lectio, lector. Tertium quod habet utrunque, tepora o casus, ut a Lego legens, lecturus. Quartum, quod ne trum habet,ut ab lego lectdilectissimAIdE lib. Dde Analog. fristoteles duas partes orationis esse dicit, Vocabula,et Verba,ut homo, equus, legit, currit. Utrius que generis, ct Vocabuli, Verbi, quaeda priora, o quaedam posteriora,ut Doctus Docte; dicitur enim homo doctus, ct scribit doct/, oeci Paulo inserius. Cum de his Nomen sit primu prius enim Nomen est quam . uerbG temporale, reliqua polleriora qua nomen. uerbum. Pri a stitur nomina, oec Verbum temporale appellat i quod in tempora inclinatur
129쪽
rasuale erum est. quia inclinatur in easus. Quoniam igitur nomε prius es,qua
uerbum temporale,ab eo initium faciemus.
NYOmen est pars orationis, quae casus habet, neque tempora ad-1 significat, ut Musa, dominus. Nomen proprium est, quod res proprias,atque certas significat, ut Romulus, Roma. Appellativum est, quod res communes, atque incertas, significat. vi Rex, oppidum. Collectivum est, quod numero singulari significat multitudine, mi Populus gens, turba. Substantivum nomen est, quod per se in oratione esse potest, ut Dux imperat, miles obtemperat. Adiectiuuin est, quod in oratione esse non potest sine substantivo aperte, Vel occulte. Aperte, Vt Dux prudens, si strenuos milites, dis eloque audientes habeat, facile hostes superabit. Occulte , ut Qui tertiana laborant, non vescuntur bubula .Hoc est, tertiana febri, bubula carne. Adiectivum nomen vel habet tres formas, ut Bonus, bona, b num: vel duas, Ut Breuis,& breue: vel unam , ut Prudens, felix.
. Varro solet nomina propria simpliciter Nomina appellaretappellativa uera voeabula citem illa finita,haec infinita. Sequitur, inquit li. i . Analogae nominibus, qua disser ut i uocabulis deo quod sunt finita,ac significat res proprias.ut Paris, Helena: Vocabula sint infinita e res communes designent, ut uir, mulier. Idem tib on idem oppidum , ct Roma,cum oppidum sit uocabulum, Roma nomen. Idem lib. I. Vocabula, ut scutum, gladius. Nomina, ut Romulus, Remus. Hinc Rhetores finitas quaestiones uocant, quae conflat ex nominibus, quae finita sunt v An inferendum sit bellum Carthagime ibus. Infinitas vere,quae Vocabulis, qua infinita sunt, ut An inserendumst bellu bostibus:Propria nomina distribuut Grammatici in quatuor partes,
Praenomen, omen, Cognomen, Agnomen, ὰ quibus varie explicantur. gos dabimus opera ne a Varronis. ac Ciceronis sitelia discedamus.Pranomp fuit proprium cuiusque, Nomen totius familiae comam. Cognomesue cognomentum aut ex virtute,aut vitio, aut denique euetu aliquo tralabatur. Id duplexerat,alterum haereditarium,a maioribusq; acceptum; altera propria siue uirtute, siue uitio partum; posterius vocat Grammatici AgnomE, quod uidelicet haereditario accest, ut Publius Cornelius Scipio Asticanus. blius Pran men . propriumque est. Cornelius Nomen est gentilitium. totiq; Corneliae famisia commune. Scipio cognomen est ureditarium, nam id Publius ab auo suo B a accepit,
130쪽
accepit , quit scipio tognominatus est, quod parenti caeco pro bacciti fiasset,
fricanus . nomen est, quod Publitus sibi deuicta caritagine peperit. Cicero
alij que veteres etiam hoc cognomen vocat, raros . nominis vocabulo utu-tur. Quib. Agnomen erat,non solum praenomine, sed etiam agnomine ipso ab aliis discernebant, sic P. Cornilius Scipio Africanus a fratre L.Cornelio Scipione Amtico, ct M.Tullius Cicero pater patria a Q ullio Cicerone secernebatur Neque Tullius propria fuit Ciceronis nomen,νt quidam eat limat, sed gentilitia , unde ipse Cicero regem Romanorum Seruiu Tullium gentilem suu appellat Tuscul. i. de Pherecide preceptore Pytagoirae loquens. Fuit , inquit,meo regnate apti&Hic tamen Gentilis cognominem,eiusdeq; nominis significat, misi quis putet Ciceronem per iocum voluisse se ex eadem familia haberi. Nam gentiles, ut ict in Topicis ait, sunt qui inter se eodem nomine sunt, qui ab ingenuis oriundi sunt,sc.Prsterea Ciceronis frater a Cornelio Nepotem vita Attici, Q. Tullius Cicero appellatur, quod se Tullius ncmen esset proprium, quo nam pacto,alter ab altero distinguetur φ Multo minus fuit proprium Cicero, neque desunt, qui id afrmet. Qui enim fieri potest,νt M.Tullius, ct 2Μlatus frater,et eorum βῆ idem proprium nomen omnes habuerint3 Nune videamus an M.Varro nobiscum faciat, qui libro secundo de Analoimbi ijs res ἴdet, qui analogiam negabant esse, Cum omnis natura sit aut mari aut umina,aut neutiu,ἐ asserit debuisse singulis vocib. t as uocabulora fguras feri, ut albus,alba,albu, in multis fieri binas Im,ut Metellus,Metella; Ennius, Ennia, in nonnullis simulas, vi Tragrata, Comoedia, sic esse Marcum.
Numerium,at Marcam,Numeriam non esse. Idem nominibus seruoru Ua,enire, ctc. Inter alia, inquit,hanc vocabulorum commutationem insertus
non esse necessariam, quod in eis gentilitia natura non subsit, in usu. In nostris,inquit, nominibus, qui sumus in Latio, ct liberi, e It: itaque ibi apparet
analogia, ac dicitur Terentius vir, Terentia foemina, Terentium genus. In
τraenominibus ideo non sit, quod uc innituta sint ad usum singularia, qta
bus discemerentur nomina;gentilitia, vi a numero liberorum) Secunda, Tertia , Quarta: in Viris ut Quintus, Seatus, Decimus, sic ab alijs rebus. cum essent duo Terentis, aut plures, discernendi causa, ut aliquid singulare haberent, norabant, forsitan ab eo qui mane natus dliceretur, ut is Manius esset: qui luci, Lucius; qui post patris mortem, ToRhumus, ct cat. Fuisse praenomen proprium cuiusque, illud etiam maximo argumento esse uos cum essent manu O propria, O antiqua nomina primo loco retinuisse adiectis dominorum Traenominibus, aut honoris causa, sic Ciceronis libertus, Tiro Tullius dictus en e ct Pomponῆ , Eutychides Titus Caecilius: ct Ciceronis Dionysius ex 'patrono, Pomponio dictus G, vi nysius Marcus Pomponius. De Tirone Tullio meminit Gellius libro septimo,
capite tertio, de csterisse scribit cicero ad Att. libro. . De Eutychide Ph