D. Georgii Franck de Franckenau, Satyræ medicæ 20. quibus accedunt dissertationes 6. varii simulque rarioris argumenti una cum oratione de studiorum noxa, editæ ab autoris filio Georgio Friderico Franck de Franckenau

발행: 1722년

분량: 730페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

221쪽

etos SATYRA UNDECIMA

condiscipulum, scribit Linden, Med. physiol. c. XI.

g. 27. XX.) Ut tandem aliquid de meis observatis addam, adsevero, me vidisse auriculas δι προπι- μεως mobiles in eruditissimo Juvene Med.Licent. quippe qui joci ergo, easdem saepe motitans, mihi

monstrabat. .

g. 28. XXI). Denique egregie mobiles aures habui heic in Palatinatu in vicino Heidelbergae pago Et liberg senex quidam, Praetor rusticus; qui saepe adstantibus movit risuin capite enim erat raso quando, vel uti palpebras, movebat aures praecipue ubi bibebat, ct alias ad lubitum. Testes quam plurimos advocare possum autoptas heic Heidelborgae cives aliosque ; pauculos enim ante annos diem suum obiit. g. 29. Quid jam ergo dicendum 3 Erravit Aristoteles 3 Carpendusiae tot convictus praejudiciis 3 Neutiquam. Ille loquitur de eo, quod οὐς επὶ το πλει-, imo ordinarie, natura ita gubernante sit ;haec vero, quae adduxi exempla, a generali regula exceptionem & petunt & impetrant. Hocque jam oliin dixerat Linden, Md. Physiol. c. v. f. 7. f.

m. saI. scribens: Cerre rari sunt, qui auriculo manifesto movent. Hac enim παραμυθιζα seu correctorio opus en idi, quod Philosophis bis dicit, s Plinius Nim. Ita est inplerisque nobis, non omnibus sunt immobiles. Reali Columbus lib.F. de re anarum. cap. Io. pag. 228. ait: Ego musculos aures moventes non describo, nam RARO, IMO M AMRΛRIssIME inyenιuntur. In quodam tamen ego muscu-

222쪽

musculum inveni, qui a buccis no citur, re in auris primam desivit, eami movet voluntarie versus anteriora, quandoque etiam alium vidi muscutum inposteriore parte a mamictari processu pro sci-μntem ; sed hi a. ultimi in brmis semper conjici- ntur, in homine Perraro, sc. g. 3 C. Antea autem quam insolitae hujus mobilitatis causam enucleemus, per transennam saltim videamus, quid subsit ponderis rationibus; quas supra g. 2, 3. 4. S. ct 6. produximus, pro aurium s a. bilitate a natura concess. Ratio compilatoris 2. ferme contrarium prohat; adeo ineptulus est G. Vasia 6. q. idem per idem fere probat. L. mPas s.

q. Convenit cum I. 29. Coiteri g. s. sibi relinquutur. Rechermannis f. 6. non adeo abludit a veritate. Vidus Virius I. I 8. in priori Coitero ciccedit; iri posteriori vix se tuebitur; siquidem & quae mo- uJntur in quibusdam hominibus; reliquis, quae

non moventur, majores non sunt: imo dantur in quibusdam animalibus minore', quae tamen moventur. Ut taceam naturam fuisse novercam, ubi brutis mobiles dederit, quae magis ad audiendum ae- commodentur, cum homo auditu, eoque exquisito, magis habeat opus. g. 3 i. Sed jam ad aurium mobilitatis causam. Haec danda est musculis auriumin uno homine magis ac altero comparentibus, teste Laurent. l. a. sp. Coque . Et hoc est, quod Alb. Dperus Mori Contrarit. l. i. g. l97. f. m. alio. ait: imo qIair Ἀ-qsidem auricula moveri partier in quibusdam solet, musculi quoque ad id dati sunt. Hos vero mu-O sculos

223쪽

aio SATYR A UNDECIMA.sculos Ibid. prolixe describit ;uti ct C. Bauhinus Im-stiti. Analom. pag. I 43. Siquidem nec ipse Gale

nus nostris auriculis omnem adimit motum, ceu ex aliquot ejus locis probavit C. Hosmann. comm. ad de U. P. niam s. q. 32. Sunt autem illi musculi descripti a Celeb. Vesalio l. a. de re C. F. c. I non c. II. Uti Coqueus resert) his verbis: Lineamenta vero musrulorum, qua in IV. de fect. admin. lib. Galenuspost aures observari docuit, neutiquam hactenus in hominibus reperi, quanquam in canibus aures moventium musculorum naturam,formam, ortum, functionemque optine adsecutus fuerim. Dein hos musculos non nihil, sed nimis quam obscure, iam ostendere ob servavi. Interdum etiam quibusdam raris fibris carneis memtrana, quam carnosam vocaminivra aures augetur, ρο modice auri proximam cutem si am quoqne aurem motu agit arbitrario. Idem paulo ante eod. lib.e. s. hoc etiam tribuebat musculis, qui buccas, labra & nasi alas moveant ρ. m. 'S. scribens: Posterius itaque hujus muculi initium astina cervicis sede omnino promitur, deinde secundum vis occipitii basin fertur, mox sib aurem, titi ius radicem perreptando contingat. Imo in er- dum hic adeo ascendit . ut re auris ι in beneficio quibusdam hominibus snon etiam stupidis aut a Fris) moveatur. 6. 33. Audiamus verba C. Rauhini de Cor'. hum. habr. l. I. c. aa. inquientis: Musculi aures

moven es raro in homine reperiuntur. duos tameunoPimus, qub aures, quanis volunt, moperest uni.

224쪽

s A PYRA UNDECIMA.

as Is re duo aliquando reperiuntur muscusi, quorum alter a buccis enatis, in auris pinnam desinit, eam

voluntarie versus anteriora moPet. Alter vero

in posteriori arte a mammistari processis prodit, σhi in brutis con*iciuntur. Qua: verba procul dubio

desumsisse videtur ex Reald. Columbo Mat. l. V . c. Io. per tot. sunt enim eμρψὸlφα. g. 34. Vidus Vidim t. q. de Val. uenae membra. tim c. t.f. m. IIJ. scribit: Auris humana non mu- Iculos habet, cum non moveatur hominibus , sicuti quadrupedibus: Si qui autem homines aures moiaraiant, quos raros admodum vidimus, his imperii tar aliqua fibra idorum musculorum, qui juxta sit funi: Belluis vero, quibus aures magnae ac moin biles sunt, multis musculis continentur oec. S. Fufius musculos aurium motores delinearunt Celeberr .Rol ccius Anat dissert. l. s.c ἰy. variorum varias proponens sententias; atque Deu-

flvius Inst. Mat. part.I. q. La. S. H. IZ. II.eTI . aliique. Ca,serius tres musculos post aurem describit, nos vero duos perpetuo, tres nonnis raro invenimus, ait Arnisus obj. 2. g. 6, pag. 2SI. Per

compendium vero P. Barbelle Anat, Pra I. l. a. Part. S. c. I. p. m. Jas βου. inquiens: suris externa seu auricula musculos quatuor accepit, quorum tres priores ipsi cum aliis partibus communes sunt; quartus proprius est. t. est antrorsum ducens. a. retrorsum ducens 3. suadratus, deorsum trahens sq. Tripartitus, adtollans. Similia ap. D.

per. Universe med. contra I. l. i. g. Io I. f m. o.

atque Job. v an der Linden Med. P0ll. c. n. g. 7.

225쪽

SATYRA UNDECIMA.

36. Dubito autem quin sepossit tueri Nonde Ietius, reputans ap. Cas '. Wi4Th. de ob . propr. ci-rante Schem is f. sciri in trulto Ducis Aurelianensis conluetudine quadam seri potuisse. f. 37. uno statuo fieri naturae luxuriantis lusu, ut quandoque illi musculi adsint robustiores atque valentiores, indeque motum accedere auribus magis conlpicuum; quod vero inde ab hoc motu concludendum sit ad belluinam naturam, uel stoliditatem aliquam

-Credat Iudaeus Apella Non ego quidquid & Martialis lib.

6. epig, 39.jocetur: Hunc vero acuto capite S auribus longis Quae sic moventur, ut solent asellorum

Quis morionis filium neget Gyrthae 3 Si quidem exempla pleraque, quae adduximus illud neutiquam confirmant, quin potius infirmant; ut & verba Vesalii supra g. 32. g. 38. Haec boni consulas, Amice Lector, sicubi caespitavi, Chremes sua mihi largiatur ap. Terent.

Neaut. I. I. as.

Homo sum, humani nihil a me alienum puto. Quidquid vero Nasutuli cum aliis stultulis oggannitis, tandem necesse est audiatis illud Satyrici Persi

Auriculas Asini quis non habei

SATY-

226쪽

SATYRA DUODECIMA.

SATYRA DUODECIMA.

GALLlCO PLANCHETTE.

logetica pro mulieribus) quae Poteram, Cumque ex principiis medicis atque physicis. ut liberarem ab objectionibus & calumniis non raro, quibus oneratur sexus muliebris. Non autem abs me obtinere possum, ut praeter Veritatem illi quidquam adblandiar, quin potius in nobilioribus taxem perditum istum morem, quo tho Tacem velUt cataphractae justo strictiorem sibi adaptant, inepte sane in finitate custodienda. Audiamus Praeclare ea de re differentem Adr. Spletium lib. I. de Corp. limn. fabr. cap. 9. pag. 23. InePtum etiam est, ct ultra fidem perniciosum illud studi- εum, quod omnes fere virgines adhibent, ut junce μορ videantur. loris & mortifero artificio pectus in μangustias cogentes, ignarae, se angustando thora- μcem, januam tabi marcorique aperire. Quibus fienim strictior est thorax, ii sanguinis sputo & de- stillationibus partiumque in thorace contentarum Sinflammationibus necessario redduntur opportu- ni, cum pulmones talibus maxime incalescant. Nam cum reliquum corpus proportionem suam 'debitamque magnitudinem retineat; thorax au- μtem angustior fiat, plus sanguinis circa pectus col- ligitur, quam aut idem digerere, aut a sese pro- pellere possit, unde in cavitatibus illis stabulans, μ praesertim vero venae arteriosae & arteriae veno- sie) in multorum morborum causam degenerat. Accedit, thoracem ipsiuia compressum multo im

227쪽

: i. SATYRA DUODECIMA.

',becilliorem fieri, unde sanguis calidior coamυ,,ens vel ibi haerens, acrior redditus facillime vasa Merodit, neque se defendere natura amplius jam potest. Hinc non immerito tales salse ridentur a GTerentio in Eunucho, dum sic inquit: AHaud similis virgo est virginum nostrarum r quaS matres student ADemissis humeris esse, vincto pectore, Ut graciles fient.

Si qua est habitior paulo, pugilem esse alunt p

deducunt cibum, Tametsi bona est natura, reddunt curvatura juncea S.

6 2. Et ne quidquam blandiori desit βασι - σμtω, Cataphractariae insuper quasi obice pectus claudunt, quem Gallica lingua siquidem & Latium & Graecia & optima nostra vernacula ignom-

erunt, quidem satis laudabiliter ) vocant pLAM CHETTE. Gallis enim la Plantae est asser indodiminutivum Planchette, id est, asserculus. Nimirum haec instrumenta sitiit quasi asserculi modici,

ut Columellae verbis utar,quamvis & assercula neuro genere dixerit Cato de Re rustica cap. ia. Uocatur & idem instrumentum Gallis aliter busque des me, quo nomine venit in Itinerario P. Marquet- te e Soc. Iesu & Dn. Iolliet pag. 3Ta. g. 3. Hac voce Planchetu Galli,nostratesque Galializantes, intelligunt instrumenturn, Vel ex materia lignea, vel ebumea, vel cornea, vel ferrea vel ossea,

vel alio paulo rigidiore. eaque vel simpliciore, vel superinducto corio Variis figuris exornata) constans longitudine g. 6. praeter propter palmorUm, latitudine sese pollicis, & infra medium aliquantillum recurvatum, ac a pylori regione sub thoracis medio siursum versus intrusum ς quo ventri faci-

228쪽

s TYRA DUODECIMA

at. περιπετασμια, mamillas reclives, thoracemque erectiorem, indeque speciosiorem, atque ventrem eompressiorem.

Lq. Verum frigidus, o Bellae, fugite hinci Latet

Inguis in herbal Externum quaeritis decorem, internam eamque meliorem perditis salutem. Hoc idem mihi caussae satis superque fuit, instrumenti hujus noxam paucis delineare; siquidem merito resertur inter causas morborum, adeoque ad res praeternaturales. Et ne sine teste litem faciam meam , audite Reipublicae Medica: egregios Duumvi-

s. s. In acie colloco felicem illum Volicem Pl terum, qui PraX. Med. Tom. 3. lib. a. cap. 3. PRg. 637. ita inquit : Flatus si ventriculo intestinisve inclusi retineantur, nec exitum inveniant, discur rendo per horum cavitates & ductus murmura rugitusque in abdomine edivit, circa sinistrum μmaxime hypochondrium, si in ventriculo vel il-μη Ii substrato dc adnexo intestino colo coerceantur, cum hae partes ad hanc sedein potissimum occu- pent, squod tamen causa lienis, qui flatibus imple- Rri nequit, communiter putant accidere ) vel etiam filia alia ventris regione hi rugitus audiuntur, si alibi φinclusi sint, maximeque circa umbilicum, pro- φpter tenuium illic intestinorum convolutionem. εQuorum flatuum causas in variis ventris & intesti- norum affectibus exposuimus: NB. inter quas & φcoarctatio hypochondriorum in virginibus, quam vestibus arcte strictis, quo graciles appare- μant sibi conciliant, existit; sic namque flatus coa- cti murmura illic edunt, & ut turpiter se sepe 'dent, occasionem frequenter praebent. μg. 6. Sed longe clariora sunt verba eruditissimi& in Praxi Medica vorsatissimi viri To g. Horsri,

229쪽

216 SATYRA DUODECIM A.

Med ici Caesarei dignissimi, quae in ejus Herctilo --

lib. 3. cap. I. pag. I 34. se ita habent: Exemplum illustrissimae virginis Alexandrae Spinotae, vomi-δum post quamlibet cibationem patientis, medica- .dionem tamen ferentis, satis rarum, per modum consilitationis describit Barthol. Tunianus in Bu- lia tria sol. aro. nimirum locus est lib. q. cap. IO. pag. m. 274 ubi symptomata hoc non ventricu- lo, sed utero ad scribit. S scirrho penes ventricu-

,,lum, EX retentione quinquennali inensium, & cu-Mmulatione plurimorum excrementorum, nec

non ΝΒ. gestatione alicujus ligni vel cornu, Gal- lice Planchette, contracto, quo nostrae nobiles mulieres etiam hoc tempore non sinc dis pcndio

Valetudinis, ut erectar incedentes superbiant, U- , ritur. Sic enim non solum ventriculum com-

primunt, sed & pectus coarctant. atque relpira tionem impcdiunt, & sie evadunt cachecticae &senatuosis; unde audimus, apud juvenculas inpri-

mis, saepius regurgitantes flatus circa has partes, quas vel per praedictum instrumentum,vel per an- gusta vestimenta comprimunt, quasi ranaSco a rixantes subtus absconderent..M. Duumviris hisce plures succenturiamusParastatas: Sic ex tali titeri coarctatione animi deliquia, in gravidis inprimis abortus, imo & monstra generari posse, haud proletarii attestinatur auctores. Legi omnino metvitur CLmi Osonii monita lib. de Ossibus infantum cap. 6. pag. 9I. seq. Christ. CrusLus in Disp. Inaugur. de Abortu, Lipsiae. Praeside D.

SulZbergero, a uio 1669. habita, cap. 6. g. 2. varia Sabortus recensens causas addit: Motus impeditus quoque nocere potest, ad qUem commode resem tur ardia thoracis & abdominis ligatio muliercuistis nostratibus ad conciliandam corporis venusta-

230쪽

S AT YRA DUODECIMA. 2I

rem & gracilitatem, per assulas ligneas, eburneaS '

senturia Monito I. pag. 98. seq. Pectinxit hanc Ssuo tempore Roder. a Castro lib. 4. de Morb. iv -- lier. cap. q. sceminisque Venetis, Anglicis & Ant- 'verpiensibus, casdem in usu esse, assignavit. M- sulte enim hae cum a sterno ad purem usque per-ε tingant, & abdomen comprimant, sine scelus de-

trimento id fieri non poste, quilibet hariolari po- 'terit. Accedit huic D. Christoph. Metzlerus 'Disp. Inaug. de Abortu Ersurti 1693. habita M. 2O. his verbis : Animi deliquium & abortus eo citius 'metuendus est, si dictae gravidae praesertim iis in μIocis, & interdum cibo potiaque repletae, simul vestibus arctis indutae sint, & si pro gracili vel proce- ra corporis figura asserculas PIancheitcs dictas pectori habeant impositas, de quarum damno vel 'causa pro abortu inserendo ossicaci, videatur Ex- μcellent. Dia. D. Dolaus Encyclopaed. Med. lib. 4. μpag. 92O. aliique plures. Burnelius tu Thes Med Rpraef. lib. I. seel. I. ait: Ad abortum faciunt vesti- uiri coarctationes, ab assilis illis eburneis aut ba-ες laenaceis, quas mulieres vestibus ad sternum subjic Rciunt ad corporis venustatem. μg. 8. Monstra item inde nasci possitnti Sane For-t ius Licetus lib. 2. de Monstris cap. s. pag. 68. inter monstrorum causas uterum angustantes, resertnimis arctam ventris adstrictionem studiose a muliere factam, seu conceptus occultandi causa, seu

quavis alia ratione; dc ibidem cap. I6. pag. IOO. e X-

pressis ait verbis: Sed & arcta inseri ventris conssirictione, fasciis aut vestium muliebritani Aructura, uteriis nimium angustari poterit, di inde monstrum exoriri. Mart. quoque metarichius de Monstris

SEARCH

MENU NAVIGATION