Theophili presbyteri et monachi libri III : seu, Diversarum artium schedula

201쪽

rihula, Ampullae, Urcei, sanctorum Pignorum Scrinia, Cruces, Plenaria et caetera, quae in usum ecclesiastici ordinis poscit utilitas nycessaria. Quae si vis componere, hoc incipias ordine.

202쪽

LIBER TERTIUS

aedifiea tibi domum spatiosam et altam, cujus longitudo ad orientem tendatur, in cujus pariete meridiano facies senestras quot volueris et possis, ita ut inter duas senestras quinque Pedes sint. Divide autem medietatem domus ad opus susile laciendum, et cuprum ac stagnum et plumbum operandum, uno Pariete usque ad summitatem altitudinis, et rursum divide quod reliquum est in duo uno pariete, ad operandum

203쪽

in una Parte aurum, in altera argentum. Fenestrae vero non emineant altius a terra quam uno pede, quorum altitudo sit trium pedum, latitudo duorum.

CAPUT II.

Deinde sode fossam ante senestram, a pariete fenestrae Pede et dimidio, quae stabit in transverso, habens longitudinis trium podum, latitudinis duorum, quam texes lignis in ' circuitu, quorum lignorum duo in medio contra senestram procedant a sossa altitudine dimidii pedis, super i piae jungatur discus unus quieooperiat genua sedentium in fossa, latitudine duorum Pedum, longitudine trium, in transverso super fossam, ita aequalis, ut qui quid minutim auri vel argenti desuper reciderit, possit diligenter SeoPari.

204쪽

Iuxta parietem vero prope senestram in sinistra parte sedentis figatur lignum in terram, longitudine trium pedum, latitudine duorum, spissitudine pene duorum digitorum, quod cum firmiter steterit, habeat foramen grossitudine unius digiti in medio a terra altitudine quatuor digitorum. Habeat quoque in anteriore parte lignum strictum sibi conjunctum, et clavis ligneis

anixum, latitudine quatuor digitorum, cujus longitudo aequetur majori ligno. Ante quod stabilies aliud lignum aequae latitudinis et longitudinis, ita ut inter duo haec ligna sit amplitudo trium digitorum , et affige illud exterius duobus aut trihus paxillis, et

a Cepta argilla non macerata nee aqua mixta, sed noviter effossa,

mitte in illud spatium in primis modicum, et compinge cum lignomtundo sortiter, deinde amplius, et sortiter iterum Percute, sicque facies donec duae partes ipsius spatii impleantur, et tertiamCΗΑΡlTRE III.

205쪽

dimitte vacuam. Tune aufer anterius lignum, et cum ruit ilo longo incide argillam aequaliter ante et sursum, deinde gracili ligno percute sortiter. Post haec accipe argillam maceratam et fimo equi mixtam, et compone fornacem et larem ejus, tegens Parietem, ne uratur igne, et cum gracili ligno perfora argillam trans foramen quod est retro ligno. Hoc modo con Pone Omnes fornaces fabriles

CAPUT IV.

Deinde fac tibi solles de pellibus arietum ita. Cum occiduntur

arietes, non incidantur Pelles sub ventre, sed in posterioribus aperiantur, et ita mementur ut integrie extrahantur, et impleta stramine modice exsiccentur. Postea jaceant in consortione saecis et salis una die et duabus noctibus, tertia vero trahantur in

206쪽

retorta in longitudine, sed plus in latitudino. Deinde ungantur et iterum trahantur. Posthaec fiat solli caput ligneum, quod transeat per collum ejus et ibi ligetur, et in capite foramen ' per quod transeat fistula ferrea. Retro vero in latitudine sollis ponantur quatuor ligna, quorum duo sibi conjungantur et colligentur in medio, et duo sibi deinde suantur in solle ita, ut juncturis in m dio sint superius et inserius, ubi etiam duae ansae ex eadem pelle consuantur, una superius minor, in qua Pollex imponatur, altera major inserius, ubi reliqui quatuor digiti immittantur. His completis pone fistulam ferream in foramen fornacis, retro et antes ornacem carbones et ignem, et suma ut fornaX Exsiccetur. Utensiliorum autem et serramentorum nomina in fabrili opere sunt haec.

207쪽

Incudes latae, aequales et quadrae. Item in udos aequales et cornutae. Item incudes superius rotunda in similitudino dimidii pomi, una major, alia minor, terita brevis, qui V antur nodi. Item incudes superius longae et strictae quasi duo cornua ab haestiti pra cedentia, quorum unum Sit rotundum et deductum ita, ut in summitate sit gracile, aliud vero latius et in summitate modice recurvum in rotunda aequalitate ad similitudinem unius pollicis. Hae sint majores et minores.

Mallei inulti, majores, minores et parvi, in una parte lati, in CHAPITRE V.

Enetum es larges, planes et Carra es. Item, enclumes planes et Cornum. item, enclumes armi dies en-dessus

208쪽

altera stricti. Item mallei longi et graciles in summitate rotundi,

majores et minores.

CAPUT VII.

Forcipes manuales sortes, hahentes nodos in summitate, majores et minores. Item forcipes mediocres, quibus liminanda quoque teneantur, quae sint in Summitate unius Caudae graciles, in altera pendeat serrum tenue et latum , ac Perforatum, cui cum posueris aliquid 'arvum liminandum, comprime sortiter, et mitto gracilem caudam in quod foramen volueris. Item sorcipes parvuli, in una summitate sibi adhaerentes, et in altera graciles, quibus grana et alia quaeque minuta componantur. Item sorcipes, qui dicuntur carponarii, et majores et minores, quae sint in una summitate integri et plicati, in altera aperti et modice curvi.

ἡtroiis , t 'autre. Item, marisu ux long et mirices arronilis au boui, gros et plus petita.

209쪽

Item forcipes incisorii majores et minores, in duabus partibus compositi et clavo confixi.

CAPUT VIII.

Ferri duo latitudine trium digitorum, superius et in serius stricti, per omnia tenues, et tribus ordinibus aut quatuor Pe sorati, per quae foramina fila trahantur.

Est autem instrumentum ferreum , quod dicitur organarium. quod constat duobus serris, uno inserius, altero superius; sed pars inferior habet grossitudinem et longitudinem longioris di-

nailles h couper, grandes et Petites, Compossim de deux partiem et fixdes par

Deux sors larges de trois douis 4imits h la partio supἡrieure et a lapartie in rieure minees partout et surimis ou quatre rangs per A de trotis par οὐ so tirent les fila

210쪽

giti, et est aliquantulum tenuis, habens duo hastilia, quibus lignum infigitur inserius, supra quae in superiori Parte eminent duo clavi grossi, qui suscipiunt superiorem Partem serri, quod serrum habet grossitudinem et longitudinem inferioris, et habet duo foramina in utraque summitate, unum per quod duo clavi superiores inducantur, ut sibi conjungantur. Valde enim conjungi debent cum lima; in quibus utrisque sodiantur fossulta,

ita ut per medium iramina appareant, ut eum in majori argentum vel aurum mittitur longum et aequaliter rotundum Pereussum , seriatur superior pars serri sortiter Cum malleo corneo, et altera manu rotetur aurum vel argentum, et fiant grana rotunda

sicut satiae, in sequenti soramine fiant quasi in tertio quasi lentes,

et sic minora.

que de l'autre main on tourne l'orou i argent, et qu'il se forme des grains ronds comme des iaves, Commedes lentilles dans te uou suivant aussi bien que datis te troisiἡme, et ainst en

diminuant.