장음표시 사용
91쪽
tatis voce inficiantur, iure prioritatis a matre Romanon vereantur hoc nobilitatis munere alijs praeserri. Etenim proximitas effectuum magis causarum a suarum similitudinem gerit, & quae propinquius rogo adsunt, maiore vigore calorem excipiunt. It quoque Itali,si non offendam Christianorum sacratissima regna, oram vestimenti Romanae urbis a tingentes, praestantiore gratia influentiam nobilit eis accipiunt. Caeterae omnium terrarum Nationes nobilitatem secundum prius , posterius consequuntur.Italis autem,uti alijs exteris,Poggius ex diauersis moribus diuersam captauit nobilitatis nat ram . Ego autem quoniam unam censeo veram esse nobilitatem, eam uno modo apud omnes en f reor.qui vere se nobiles arbitrantur. At diuersi m res in nominibus non arguunt nobilitatem, sed via
vendi modii, Nobilitas autem,si illa ex sola pruden iis animi virtute cum quodam v ore animi. gest questrenuo,digne procedere dissinitum est,una, ea uidem erit in omnibus, quos uno modo semper .ecorat.ostentata autem ex multis causis mala cum fit,bonam,quae uno modo agit,aequare non potest .
Nam cum virtute aguntur homines, iam incipiunt nobiles fieri.Cum perinde animi vigorem in res altas pro Reipublicae, priuataeque cura opportumus excusserint, iam tunc nobilitatem prosequi vide tur; cum vero tandem opibus honestis, gestisque perstrenuis ornant,illam compleuisse dicuntur.Ο-nis igitur,qui virtute,animi vigor opibus, actibusique,tum honestis, tum arduis seipsum exornat. hic vere nobilis est.iue autem,qui elation pompa,tu
92쪽
pi quaestu, procaci eloquio, indecoris actibus se co-
maculat,omnem generositatis splendorem extinxit
Quarε si Neapolitani in Latio, qui regio, multis' de
principantium titulis praeseruntur,atria,porticus,ludos,hastam,gladium,aucupium,vestes, vasa, statuae . equum,militi am,sede hortos, praedia, gemas,opeiaque non ad status decentiam, sed ad inanem pompam,&iactantiam exercent, ad ostentatam, fictam
que nobilitatem haud dubio reduc intur.Sic desinagulis totius orbis nobilibus par iudicium est. Aliun de enim trahenda vera nobilitatis species est, quam pauci amodo in saeculo prosequuntur. Si vero me eaturam, eo quod a magnis , egregiisque curis an mum retrahat, suggeratque persaepe turpe lucrum, aurique immodenatam sitim , aspernentur utpote sapientibus, nobilibusque viris indignam tum notabiliter sine ulla redargutione facere possunt. Uerumtamen si ex agris, armentisque, aut fruges, aut faetus succrescant,non video,si exuberent, cur contrectari commercio mercandi non possint. Emendi enim, vendendique contractus suggerente opportunitate, aequitate seruat nullae leges damnat . N
que enim Regibus, si decimis affluant colonum, ut non vendere possint prohibitum est; expedit enim . pro regni prouidentia, & vendere superfluum, &emere, quod deficit. Felix ille est, qui hac occasone absoluitur. Magis autem, qui copijs asiluunt, decet esse munificos,qua mercatores. Tum si nobiles sui, id accuratius dando, quam accipiendo explebunt.
Hoc enim praecipuum liberalitatis insigne est, quo deuincire, conciliarique animos hominum propen- i. L fius,
93쪽
sus, statusque conditio celchrior efferri poterit, ita, quo diuinam magis naturam imitabitur, quae omne datum optimum mortalibus semper cu plena ch ritate dissundit. mnia enim, quae fecit Deus, praecipuo amore dilexit,nutrit,struat,tueturque. Nobilis ergo hac imitatione, quod habet propagatione il-Iustrium operum, erogationeque donorum clarior dissamabitur. Longobardi autem, quoniam Liguriam , Smia liainque perlustrant in Anguifero inclyto Mediolanorum Duce, caeteris magis nobilitate relucere . contactant. Ah; Montisserrati Marchionem pern bilem extollunt. Quid cm si neque mercaturis, n que auaritiae intendant, id genus clarum ducunt . Clarius,cum non a virtute, & sapientia absunt a sed quoniam alter animi vigorem militari gloria,& a bitione dominandi frequentius excutit, sane sine scissuris Italiae celebriorem suam redderet nobilitatem.Generosus enim animus, uti magna semper appetit vigore illo praecipuo, ita quoque humilia con- remnere non debet,quae quanto elatius spernit, tato nobilitatis meritum minuit. Itaque decet illam , animi magnitudinem temperare clementia, liberalitate, gratia, ope, sufiragio, posthac crigere seipsum ad alta consilia, ad patriae pacem, quam, qui intesti- nis odijs, vexationibusque molestat, inquietum sibi istatum parat, turbinemque aduersantium in se inci- tat.Quod ante oculos cernimus.Tenet hic Princeps post opes illustres, Vicecomitumque prosapiam nobilitatis satis grata signa,cultum rcligionis,robur animi,Senatum lapientem, singularitatem praecipua, irarum
94쪽
rarum exitum, militiam illustrem, atria pulcherrima.
hortos,pilailias,saltus ad temperamentum animi, de
status splendorem. Genuensium autem Illustrium 4 Venetorumve nobilitas, si par visa sit Poggio, nulli certe dissimilis; nam 'i' primi ex vetustissimis iune, dum , Troadumque reliqui js Ianiculum in Laistio construentes , Municipium quippe sortissimum, Lombardiae portum primum, paulatim G nuam Vrbem perinclytam in posteris ampliarunt, quatenus omnibus gentibus pietate, liberalitate. sufragio facilis ad ipsem aditus pateret, decorem que nobilitatis suorum sapientia ciuium, opibusque vetustissimis , ex proauis, pronivoleque Abrahae
Iano,vel ex Genuino,inclyto Persarum, Babyloniaeque Piaeside,conditam,dignius sortiretur. - Venet
ut ex Chronicis apud Patauium hausi ex reliquiis striae, caeterisque maritimis Atthitae persecutione fugatis, disperisque, littore alto cymbis aduecti, tuguriis salo delati. seruatique sunt, qui ex modicis
arteriscandi copias augentes, magna cum virtut animi,toto orbe famosam,mirabilemque urbem,fixam palis, salo circundatam,condiderunt. Genuea-ses ins primi, initio nobilibus Rempublicam cominmittentes, neccrescente Principum, Abbatum, sulumve ambitione, nouissimo tempore principari nobiles passi sunt, Ducesique titulo Urbem decorante populis commissam hactenus gubernant. Ue. neti e contra Ducalem dignitatem, noa nisi nobilibus committunt. Ego utriusque gentis ambiti nem damno, quorum opinio in fustione consistit.
Ruid Reipublicae ridignius, quid damnosius esi
95쪽
potest, quam, quod una in urbe, sub uno Principe. non unus, sed diuersus populus sistat e qui non uno animo, sed multis Rempublicam scindant, cum status certe periculo, ut inde facile odia, detractiones, iurgia,dissidia, damna,caedesque eκcrescant. Damnandus quippe mos est,qui patriae ruborem, & perniciem gignit. Nam ' 'cum ex Venetis quispian se opinione, voceque popularis, licet sensu, & opibus clarus, administratione ossiciorum Reipublicae indignus habetur,mox indignationem concipit,cur non aeque, uti nobiles compos, sit patriis sungi honoribus P Et cum sorte ingens illi iniit animi vigor, exacerbatusque tum stat, fert remissius pro fortunae imperio, optatque indirectius patriae ruinam, qualis si non a nobilibus gubernetur, semper saluam esse 'cupiro Illa ε vero Genuensium lanctio . numquid occasionem scis urae non praestat, tum maxime, cum insignes ex Aurea, Spinula, Flisca, Grimalda, & sapientia,&c ijs praviantes viri ad Ducalem apicem minimε admittantur'Sane cordati viri pro animi magnitudine,legem furoremque populi ierentes
malunt hanc consuetudinem ferre , quam Urbeux istoto orbe perinclytam demoliri. Perispe aute scimsuris intestinis prouocantur, ut quod lacertis dissici
se est , rusticorum, inseriorumque hominum manibus, auri interiectu urbem c5moueant, statumque excutiant, socos mittant,sanguinem laudat. Sic magni isti viri fato Martis frequentius in seditionen
ultronea conuertuntur. Crede igitur mini, Luchine. incendium hoc vestrum in fiammam agitatione cocitati spiritus sepe consurgit. Venetorum autem Q -
96쪽
cus secrcta dissimulatione compressias,& laesis fumo odiorum oculis suisecatus, nondum surgit in flammam. Timendum est,ne malorum tandem concitatione spirituum nobilium foculus extumescat, in f cesque consurgat.Neque male agunt,mi Poggi,Ve. peti,si quempiam virum probum,ditem, cordatum ad nobilitatis numerum,seu meritum ascribat, cum, uti praediximus, nil aliud est hoc, quam secretum , ignotumque nobilem palam omnibus demonstra re,& Reipublicae dignificare muneribus . Genue ses ' quamuis ferant nobiles Ducali apice non prς- ferri, non tamen a Senatorio ordine, & administratione Reipublicae repellunt,immo potius magna veneratione habitos magistratibus classicis, titulisque
alijs ossiciorum exornant, eo pacto, ut par tam CX
nobilibus, quam popularibus & numero, & color distinctis Ducalem maiestatem Antianorum sacer duodenarius numerus ambiat. Hi igitur in quatuor ordines distinguuntur, primus nobilium, secundus Capellaciorum, tertius populi crassi, & pinguis,p stremus artificum, inferiorumque caeterorum. Ex is omnibus pro loco, & meritis pari nobilium , populariumque numero cistitutus Senatus urbem illam gubernat. Capellacij, ideo dicti, quia capellum Di cale vel sperent, vel in primogenitoribus habuerint. Horum status sine nominis appellatione totus nobilitate refulget. Populus crassiis ille est,qui extra artificis opera vivit sumptibus, vel praediorum, aut
mercium a Capellacijs quoque gradu distincti, sed
ex his quoque quidam praeter spem ad Ducale as
97쪽
sorte sensu,opibusque obfuscantur, tamen ad reme dium aegri corporis, pro dispensatione loci, temporis, opportunitatis ad Senatum Antianorum ascendunt. Etenim ne insoletia vulgarium, &ignavorum hominum febris Reipublicae magis excrescat, utili prouidentia fit, uti viles olerum radices pro aegrotantium iuvamento pretiosis aromatibus medici componunt, cuius Oppositum, ut superius deduxiamus, Florentini agere videntur, ut sane, integreque Rei suae publicae sine ulla opportunitate viles homi nes ad Magistratum assumant; paucis enim nobilibus plures artifices componuntur, nec ea, qua Genuae necessitate coacti. Indignum est enim pretiosa,& alta consilia in singulis ponere pro maiori parte vulgarium,Quae res quantum indigna visa sit,omnis sapiens intelligit. Veneti quamquam praeeipue in . nobilibus , tum prudentibus, tum honestis totum . Senatu reponant, id ornatius, salubriusque fieret, si
ex popularibus probatis quidem coadiunctis. fieri
contingeret. Genuenses inde dignius, cum inseri res quoque non repellant, ut conualescat a morbo Respublica . vel ut saltem ulterius non procedat.
Nec ideo, quia hi ad Reipublicae officia statuuntur.
nobilem appellationem accipiunt,cum non pro e cipienda nota virtutis, sed restoenanda, mitigand que insolentia extollantur.Inter omnes ergo nullus
prioritatis munera suscipit, nisi, qui vel oricio, vel antiquitate praecesserit,sic saepe Capellacii in ordine situs Nobiles,& Nobiles Capellacios praecelliat, qui non ex fastu, sed gradu temporis dignitati sue inter se loca distinguunt. At cum ij,praeter artifices, P
98쪽
putares pingues,prudentia, opibusque insignes sint,
sine nobilitatis titulo merito assui nuntur. Error hominum hanc appellationem nonnisi opinione curis rente vulgatis hominibus praestat.Verus autem existimator statum,mores,conditionemque metitur, in libram omnia ducens, ut nonnisi bonis, honestis,
prudentibusque id munus nobilitatis assignet; qui
quanto magis virtutis notam expresserint, tanto nobilitatis venerationem deportent. Certe scio multos prudentia , & moribus graues viros populares dictos,quia lege nobstitatis uon deviant, quique si-- ne hac vulgari appellatione nomen illud plenissime
continent. Te item adduco Clitensis urbis coetum m Maonensi uin venerandii sinum foecunditate nobilitatis aeque nobilibus praestantem, ut omnem eo rum vitalia, religione, prudentia, magnanimitat , moribus claris, opibus magnis, compositam ce naS. β' 'Gl aeci, qui omnis nobilitatis ex scholis Atheniensibus clarissimum susceperunt ornamentum, sapientia, animo, & opibus vacui, praeter quosda , Constantinopoleos, qui pompam nobilitatis exercent, commixti gentilibus esseruntur. Plane,& Socratis , & Platonis, & Aristotelis dogmata, tum ad mores, tum ad militiam exposita otio marcescunt. Togam induunt, comam, veluti cristam Martis, tria. vertice serunt, fastu, & Opinione Romanos se fingunt , quorum neque legeS, neque mores seruarc dignantur. Opes, si quae sunt, in luxum, Bacchum, crapulamque consumunt. Quidam ad officia assumpti, Imperatoris, nobilitatis existimatione cfi runtur, cumqlue animi vigorem Oltendere cupiant,
99쪽
talicibus, declimbendo Teucrorum more, s tr eta nodie id sit,sussuli mero tandem soporem melius prouocant;crastino de commessatione, & crapulata gloriantur. Hi mores apud eos nobiles sunt. quos neque ad veram, neque ad ostentatam n bilitatem admittimus, ut pro summa eorum gloria alio genere nobilitatis ipsi quoque ignominiose fungantur. - Teucri, barbaraeque gentes, uti geniti sunt, sic viventes, quoniam verum Dei cultum confundunt.
nil splendoris, & oloriae nobis praestabunt, nisi umbram, sub qua damnati cubantes, Solem iustitiae non agnoscunt. Signa quaedam in effgiem trahunt nobilitatis, dum et ipsi quoque saeculi pruddila,opbbusque tumescant, militiam, aucupium, canem, sagittam ad nobilem ciuem spectare dicunt. Hospit les sunt, sontes, puteos peregrinis in resectionem . parant. Rudes admodum omnes,pauci ad gratiam Principis rerum gerendarum prudentia vecti, hi
nobiles censentur, quantoque maior, tanto minus naturae opes horret. Quare praedia, greges armenta
hortos, sonte'; magna cum delectatione sibi qua ritant.Audacia animi vigorem temperant: sed quoniam omnem vitam in Venere, & Baccho percurrunt apud eos nulla quidem virtus, quod si non . virtus,neque nobilitas. Sed ne nimium extrauagare videamur,redire domum,mi Luchine,compellor; &cum ad istam vanam hominum nobilitatem me co- uerto, inuenio quosdam tali ostentatione quom dolibet captos, compressosque, ut nec aciem quidem ad intuendam veram nobilitatem erigere dignentur. Verum ex circumstantibus. unus fortius
100쪽
acclamauit felicem, qui ex vulgo discretus euasit
Damnare hic omnifariam vulgum putauit, qui comitate eius inficiendam nobilitatem timuit.Ita enita singulares quidam, nobiles appcllari, vesuti apri, dconagri in pascuis incedunt, quasi indignos combiate, gratia, officijs eorum, qui non appellantur nobiles, arbitrentur. O vanam ambitionem l Sineis populis sibimet isti, nec ad victum, nec ad tute lam,nec ad honores sufficiunt.Confidunt in auro,& argento, quae in esum non cedunt,nec sine manibus externorum accrescuntLaboribus suis, qui ignobules vocantur ditiores sunt, sine quibus, nec nobilis ullus aduersante fortuna vivit. Num Abdalonimus regia ex tirpe Persarum natus . de quo meminit Q. Curtius, quia paupertate extremo in horto digebat,steriles herbas euellens,a vera nobilitate exciderat' Nuquid sensus illi,aut animi robur
defuitZ Nu polita manus ligonem iarruit Z Num i
flammatione nobilitatis molem euertens terrae indiagne inopiam tulit' An vero ante Macedonem pra lentatus virtutem animi magni, atque prudelis non
protinus patefecit i qui mox non intuitus formam corporis elegantem, sed ingenij praeitantiam, constantiam perinde nobilis, ac strenui animi, quia suas manus sufecisse laboribus suis respondit; ut qui nihil habuerat,nihil ei defecisset, conuersus ad proc xes Macedo magna cum admiratione. & laude iussit corpus tabe squaliore pollutum ablui, inde r gijs vestimentis ornari, post hac quoque regio titi lo coronari. Non igitur copiae, aut forma etiam alti