장음표시 사용
71쪽
sat sit monimentum de Benedicto Triuisano ex pauperima genitrice, scilicet lotiice, orto. Scimus hunc ad Praedicatorum ordinem primum, post hac ad doctoratum, tandem ad Sumi Pontificis apicem assumptum, si dem Petri in urbe Roma feliciter ic-nuishanagna cum glorian sui orduris,& patric. Ad cuius sanctitatis c5spectum, genitricem novo, &1umptuoso habitu amicta, ab amicis ob vcnerationem Summi Pontificis praesentatam, non igAOran sed simulans liam filius Pontifex repulit, stri quedixilla; no talis me mater genuit, scd qualis in pa
pertate,& tugurio conccpcrat. Retracta ab cucumstantibus mulicr magno cu rubore, spicncuda veste
depositauuperindutaque laceratis sita serae panniculis redueti,intromissaq; ante filium lapplex Pol tificem perorauit. Mox Ponti sex virtutem sui pro stantissimi animi in cam gratiosius sud Nagnaque cum hilaritate amplexatus cam, inquit : haec cst, o viri charissimi, quae me genuit maior. Haec est uius aluo in orbem paruus prodij pauperque uiu& benedictione totius Orbis Pontificio nugor . Diues ergo nobilis' Ille vero haud dubio, qui suae vi bi sapientia profuit, qui cam tyrannide liberauit,qui I ges Rincipum, satactionetquc seruauit, qui honestate, & fide praeclaruit,quique etiam, si licet viri a
repetere, virtutibus tanquam opibus fultus, pa periem voluntarie tulit.Numquid Lucrine amator veri,is altus Polati sex tantis virtutibus, tantis titulis sublimatus ignobilis erit, qui nobilitatia radicem, usque ad ramos fructiferos semper continuit,&gustauit ' inidem Luchinus inquit, quanto altim
72쪽
factus,tato nobilior excipitur.Praestat igitur, frater ingentem nobilitatem ornata paupertas , quae si ab
indoctis vilitas vocata sit, hi plane, quid in animo
dignitatis existat,ignorant. Numquid quamuis it gurio , Vci crypta insedens Diogenes constanter Maccdoni exprobans, sine quo nullus adiudicabiatur nobilis,vigore animi caruitὸ An non nobilis Agathocles, qui sectilibus tamquam auro, & auro tamquam fictilibus utebatur 'An non notabile itilud cx suo ore vcrbum emanans.Eg0 sum Agathocles Sicilior Rcx,qui figulo sui genitore natus,nat ramque reuerent eiu habeo , quia diues repenthexiiij a progenitoribus meis. An ' quoque Fabricius, co quod Samnitum munera spreuit, ignobilis fuitZcuius continentiam, costantialiaque Solet quo dammodo firmiorem veteres praedicant. O quot praeclarissimis viris tumulandi funera suorum facultas dciuit,qui anto maiorc laude digni sunt, qua to pauperiςm sponte tulerunti '' Vnde pulchre, t quit Aurelius August.' prudcatius agunt,qui plus dolciat paupertatem, Ruam opulcntiam pertist . Romanam .Preciarissimc quidem,' quia iuxta Poe
. Nullum crimen abesciati sique tisitanis, ex Do
.Plures igitur ad nobilitatem, quam OpeS, voluntarria paupcrtas erexit, quam nobijitas etiam in extremis non deserit,uirtute,sapientiaqu)e conneXa. Vcrum,ut morem scruc, mi Luchine, ad diffinitionem . nobilitatis reducendus noster sermo cst . Quae cum
.non sit substantia s accidens autem est θ nec ipsa sit
73쪽
sapientia,nec sortitudo, nec continentia, nec aequitas , nec clementia, nec fides ne singulas virtutes en ulnerem nec,si libet addere, virtus vlla legalis sit veluti Iustitia coinplectens omnes, restat, ut aliquid aliud ipsa sit,perexcellens quidem, quod tantarum Omnium virtutum specimem repraesentet. ItaquGillam rςctius nobilitatem dicimus, quae a sapientii
primum, & virtute profluxerit, quamquam sinulacrum omnis virtutis licentius dicere fas sit. Notia igitur ex opibus, nisi secundo, pro eius ornatu, non pro necessitate prodierit . Est igitur duplex nobilitas,una Ostentata,propria mi stilitatione,quae qua doque cum diu iiij quandoque sine eis, cum antiquitate,fastu intercedente,iure hereditario posside tur. Alia vera, claraque extra omnem vulgi opini nem, sine spretu paupertatis, nulloq; interueniente dedecore , onmis virtutis splendorem continens. Prima ex ambitione profluens, totEm orbem ambit.Secunda ex virtutis radice, veluti ex innatis naturae principijs obortae animae vires, cum vigore
quodam p cipuo animi, ac strenuo gestu in paucis decentius profluit. Hanc, qui trabet sapientia, &virtute praeditu , vel ad officia Reipublicae ministranda, vel ad singulas priuatas res gerendas, illustrius compos est Prima aeque in bonis,& in malis sapietibus,& insipietibus, diuitibus ,& inopibus, a parentibus in filios voce haereditaria vulgi opini ne descendit. Altera ex uno quoque proprio a Sente praeclara consurgit, nec in liareditatem spargitur, nisi decoros haeredes inueniat. Priuilegium is
enim hoc ex homine sapiente gignitur, quo finito,
74쪽
ipsa quoque pertransit. Sic recte Poggius sensitis ut haereditate haec vera minime descendat in liberos. Putasne. Luchine,terram ad bonum producendum fructum, nisi extrema vi, vel colentis culpa disparem gignat, esse potentem e Fatcbcre verum es se, quod dico Igitur si in paretibus visa sit clara n bilitas , eaque in libcros sparsa, nisi compto animo suscipiatur, dissimilis haud dubio surget. Ex actibus cnim fiequentioribus habitus fiunt,nunc sim, les, nunc dissimiles. Qualesque illi actus fuerant,t Iem habitum dimiserunt. Bene igitur in sobolem exculta nobilitas aequa parentibus propagaturis Nonnh ex prauis , dissimilibusque in corpore alimentis Praui quoque generantur humores, quibus facile ad intemperiem reductus homo se bribus aestuabitaNegari non poterit. Quam ergo Reipublicae,au ζ prosapiae bonam spem euenturam speras ex ijs, quos nobi Ies ostentatos appcllasai a sapientia,& virtute longissime absunt; quique sint luxuriosi, auari, superbi, procacesque ad omnes turpes mores Θ Ihtu Reipublicae vel alta consilia . vel circunspectam rerum contingentium prouidentiam committendam censebis ξ Quid conscrt singulatitas nominis e quid inanis opinio e quid elatum superciis Iluin ρ Quid torques aurea, veI annus gemma, vel aureus calcar, v cI toga ad talos usque producta . ΘAn non paruae urbes sapientum consilio magnae creverunt' Plus profuit Romuli virtus Vrbi, quam Caesai is ambitio. Ille ex parua magnificentius co didit , auxitque ,hic magnam ex dissidio minorauit.
Numa castis Iegibus stabiliuit, Tarquinius luxurijs
75쪽
iadauit. Dcgcncrauerunt quidem nil lti cx clarissimis nati parcntibus, qui non modo maiores sic prae- .sercbant ceteris fastigio honoris, sed laudc quoque nobilitatis. O vir ingens,& nobilis Romule,li vidiules,quos tua gentiat Roma, prauos quosdam filios,
mecum certe steros, di illorum iacturam, & tuae in-Hytae urbis in lamiam.Non omnzs dico, aut si&alii iFro c6n sol itionc tua maximi, & claris mi surro Grunt, qui non quantam praui malitiam in de iccus
Patri, , suique ignominiam; sed longc indit orc n . quantam ben cineriti tecum sunt Hari, permnc no-hilitatis glosi arri assecuntur. Si enim Scipiones si Catones, si Marcellos, si Torquates, tam illos, Fabricios, Metellos, Poscios, Curiora S,Cornesios, Fabios,Scaeuolas, Caesaretque Diuos viditscs, ingens herese tuus spiritus exulta siet; cum ij,plcrique alii innumeri, & fas ientcs, ' casti diuino munere verae nobilitaris suerint apicem consecuti .Reliqtii igitur, praeter hos,ahortiui,pace omnium, habiti,qui parctum spicndorem neglexerint. Erit ex hoc illorun nobilitas vere dissimilis,ficta, varia,ambitiosa, ostetataque, quam nemo sapiens commendabit. Quid igitur ipsa nobilitas sit, deque traxerit originem, liquido patet. Quibus iam illa ini sit patientius demonstrandum erit. Neque enim tanta nactati illabitur ignorantia, ut nesciamus, quibus proprie inlitvera nobilitas r quamuis raritate sua ob negligentia multorum non irineniatur. Ea hodie nec in soro .
nec in atrijs, sed solum secrete in honestis, iustisque viris latitans, habitat. Mentes humilium incolei C. nemo ambigat simulacrima istud praecellens, quod
76쪽
potentes sua superstitione contemnunt. Illi gen
rositate animi Deo coram clari euadenteS, non curant ab hominibus, vel stequentari, vel extolli, qua labi ad turpia indignissime ferunt. Hanc igitur liclatentem,cum bonis, probisque degentem,curn difficile inueniri possi, seorsum reponemus. De alia prorogandus noster sermo est, quam in diuersas spartam Prouincias Poggius orator variis modis enumerasse sibi visus est.Haec argumentum praestat, ut quibus vere inesse dignosceremus. Ergo cum omnium fere mores hominum abduci a vera nobilitate disputasset,solam Florentinam, amore captuS Patriae,cominendauit: cam scilicet, quae ex antiqua stirpe descendistet, quaeque sunctione ossiciorum, cum administratione Reipublice versaretur. Uanum est hoc arguinentum; tam pari, aut maiore praestantia equius iste mos alijs loci ς,& urbibus obseruetur. Nam Norceni, qui cum expulsione sapient uin, literarum inscij, solam Reipublicae administrationem gerunt, aeque Florentinis nobiles iudicantur. Hi, qui ingressi consilium soras exire acclamant, sapientes hercle diffamantur. At cum ex his multi antiquitate inter eos celebres sivi, administrationemqueis
Dar Reipublicae tractent, quidem Poggij dis niti
ne nobiles censeri debent. Non ergo illi urbi singulare accedit commendationis priuilegium , quod
apud alias etiam gentes inuenitur. Vehementer autem admiror, quod Romanam, ex qua omne decus
virtutis essuYit nescio quo iure postergare vir tantus passus est; quae quippe omnium gentium in suis Diuis, tum priscis, tum nouisinis nobilitates exces-
77쪽
sit. Simulacra quorum,exemplarque probitatis omnium terrarum familias emanant: ut magno perct eipublicae, pt tuataeque cum spici Gre virtutis curam exercentcs , Vcram nobilitatis appellationem attigerit.Qur si armcntis,gregibusepiardius, quaestu que honestis intendere vidcantur, non intercit, si arte illa aguntur naturae quamque potius agunt, quam rerum omnium Opifex primo homini adaptauit.Primus omnium parens sapientia primum clari simus ligoncm suae donauit posteritatu quo sanetissimi Patres alimonian amicitim, opesque ad nat , rar oportunitatem honestius Vcudicarent. de om nes facticis aetatis primae populi , pecudumse praediorumque fructibus viti bant, iuste luc eOS, aut vendebant,aut commutabant.Hae quidem sunt antiqua diuitiar, qtae ad nobilitatem utique confisunt. Illa igitur axato multigum sacris cercm ijs, tum claris virtutibus floruerunt. Q aae sat cis ad nobilitatem fuerunt. V Sic Abraham, Isaac, Iacob, ex quo inclyta duodecim Tribuum prosapia cim mauit, miro
modo Deo coram,& hominibus fulsit.Ex hac probati viri, cordatique Duces, Regesque sapientissimi prodiere, doetrinis ictori que polletcs . Post, qui iecuti A aptiuitatique eorum Mincritis addicti, rei rati indu ex jEpyptiorum, aliarumque nationum manibus,copijs dirati,i ulla Dei in promissionisiost sarcula multa , Terram traducti sunt : ubi si equentibus bellis cruditi excrcitatique nobilitatis normam magno cum vigore animi quandoquet tenueritur. Sic Reges, sic Flamines Ac Prophetae sapientia, &virtute religionis,prςter quosdam, Pollcntcs,clarara
78쪽
illam etiamnobilemque secerunt aetatem. Ueruntv. men, ut rctardata Dei pictas adiuncta scinmr iustitiae ab ingrato Populo magis dignosceraui, pederentim corum crescente malitia voluit&cos quoque vinari,ac coieri. Undh nunc illos in Persas,nue in Assyrios, nunc is Macedones disperis, subiugauitque superbos. Ex qua re omnem fidem veri cultuS,aequitalc, opta, & splendorcin Hebraeus amisit. Sublimauit igitur mirum in modum Gentilium prudentiamin sapientiam,& seculi pompam contrax rur. Exrinxit in Hobtaris nobilitatem. externis in se rendo. 3 Sed quia, iuxta Danielis Prophetae vcrbu, post tria illa Regna, quartum serrcii, ac testeum fi rurum erat , idci1 co paulo post toleranda erant dominia Romanorum. Ad illa ergo cum exurgeret Imperium hoc uti omnem Principatum Τerrarum orbis ad suam traxit Monarchiam, ita quoque nobilitatem. Sapientia enim, virtute, gladio, liberalitate , & gratia, orbem prudentissime regentes ampliori nobilitate , praeserendi sunt . Cuius quidem rei gratia vaste exteras etiam nationes suoruin ad ciuium administrationem Vrbs illa gloriosa --pissime conuertebat. Nam ad Titum Liuium lais' eteo eloquentiae sonte manantem uti Sanctus adducit Hieronymus ' de ultimis Hispaniae, Galli rumque finibus visendum quidam nobiles aliquando venerunt,non tantum admiratione Urbis,quantum & cloquentiae fama commoti . Romani igitur ipsi in Pregium loquantur, si agris, gregibusquΣ , quaestu quoque honesto nobilitatem seruant,immo ornant;nihilominus seruata sapientia,virtutibusque I a non
79쪽
non degenerant. Non possunt igitur naturales diu tiae cuiquam obesse, nisi propter abusum. Quae verbarte hominum eueniunt, haec facile ad corruptelam
prouocant, ad turpe lucrum ad immoderatum quoslum,ad execrabile faenus Agiorum- aut Cm cult
ra, & praediorum fiuctusnon obsunt nobilitati, si
pro adiumento mortalium magistra omnium natura
concessit. Naturae namque diuitiae ad necessitatem parantur, Artis ad superfluitatem,& fastum, abusus
autem contra naturam est dona enim eius in ded Cus vertere , uti fiumentum non ad satietatem, sed ad comessationen inum ad ebrietatem, δέ crapulam,rerum copiam ad inanem iactantiana,quid aliud est,quam prauum, degeneremque facere animum e
Nobilis autem indigne fert turpitudinem Omnem .& intemperantiam. Quare si in singulis naturae opibus temperamentum honestius seruetur x his qui iaque tutc,iucunde,iusteque fiuetur. Natura, mjLuchine,hominem produxit in Orbem, illa terram parauit ad cultum.lia prisci siue Hebraei, siue Persae,siane Graeci,siue etiam Romani Gregibus, armentisquα tamquam naturae opibus afluebant Non sunt igituς condemnandi Romaniat ex agris,quaestuque hon sto suam nobilitatem illustiant.. Qua bsecro, ullae ges,quod Regnum,quod Imperium, uti Roma, tantis titulis, tantis honoribus sublimaturὸ quibus tot et superis stini datae victoriar' quibus totius orbis tria remporalibus . & spiritualibus commissus extitie Principatust Quidem, nec fitit,nec erit alia Roma-qus in monarchiam orbis terrarum exurgat , quae-lae sedem Petri Mnmerita sit, quae di tantorum
80쪽
Summorum Pontificum cumulo gloriosa splendeat. Dignum est igitur, ut sicut illa in religione caput erigit, sic quoque nobilitatis principatum t neat . Sed ad Florentinam melius indagandam nobilitatem paulisper iterum eloquium conuertamus. Sic dissinit Poggius, antiquitate, &administratione Reipublicae Nobilitatem constare, quam silper caeteros rectius sua patria vendicauit. Rubor est, tua .
pace, Poggi,sic tuos praeferre hac dissinitione, ut nofirmitatis habeat argumentum , si solum in antiquitate,& Reipublicae administratione versetur. Fallit hoc, cu veteres, senesque sint multi, rudes quoque, qui illius urbis regimen contractant. Quod si in antiquis dixeris constare sapientiam, quam merito ad alta vocari possint consilia; fateor recum, sed non in singulis,cum innumeri canos potius demittant, vel aegritudinis, vel senectutis, non sapientiae nuncios. Aliunde honos certe patriae nobilitatis captandus est. Senesne, deliros, aut ignaros, ad Reipublicae spledores dignos existimas mime. Non igitur,nisi senes animi grauitate vocari dcbet. Quid si adol stentem bonae indoIis prudentem, modestumque , uti Papyriu,praeseceris,nsi non ornat pulchre sapienter per eu illa seritabitur' Vtique. Alias indignε vox etiam illa in laudem pueri Marci Catonis a
ciuilitateLatinos repelictis expressa ccseretur s. gra tulemur nos Latiniin soci,huc esse,ia paruu,qui t tius Curiae tenero animo grauitate percepit. Virtus igitur , quae cuique menti illabitur, ea una est &aequε iuuenis, ut senis spiritum ad nobilitatem excitat. Quod si tuo iudicio antiquitar haec non veter