장음표시 사용
161쪽
S alibi uasacrificia quae uni in monte ,hinc Romae mos Uyrmatis gonius Collinaporta gonenses. D ionysius quoque libro II hunc collem Agonalem vocat,Saliosque sacerdotes Martis in eo domicilium saacrariuque habuis e scribit. Ouidius secundo FastoruTempla deo faciunt, costis 1uoque dirius ab illo est. Horatius secundo libro Epistolarum
Cubat hic in colle Quirinimc extremo in Aventino Misendus dierque
In hoc monte prius Numam habitasse scribit Solinus: i o Capitoliumque vetus in eo fuisse costat; de quo Varro . Capitolium detus, quod ibi sacellum Iouis, Iunonis, Minervae: in id antiquius quam aedes quae in Capitolio enana: Nunc dicitur mos Caballus, a duabus statuis marmoreis Alexandri Magni regis Macedonum equum Bucephalum domantis; quas Alexandria Constantinus imp. Romam transtulit,atque in medio thermarua se in Quirinali extructarum collocauit; quarum altera Fidiae,altera Praxitelis manu factae sunt, ut titu
Ius indicat. Collis hic habet ab ortu Esquilias,& Vi aominalem; ab occasu urbem planam, & campum Martium;a meridie Neruae,& Traiani fora,atque Capitolium a septentrione collem hortulorum, & porta Viminalem. Dividitur a viminali valle plana,& false Su bura, ac via quae ab eadem valle ad portam Viminale recta progreditur; ab alio latere quadam magna valle, ubi sunt Grimanorum& Boccatianae Vineae , Viaque qua ab arcu Portugalli iter est ad hortos Cardinalis Carpensis, liuaeque Susannae aedcm: licet quida existiment viam, quae ad portam Collatinam ducit, esse soxtriusque collis jerminum. In hoc colle fuit praecipua sextae regionis pars, quae Alta semita dicebatur.
162쪽
Montis Coelii quem primum Romulum nati niuisse;pomerio vero Tullum, ut Dionysius &Liuius, vel Ancum,ut Strabo, vel Tarquinium, ut Tacitus inelusisse scribunt sic meminit Varro:In Suburanae regionis
parte princeps est Coelius mons,a Coebo Vibenno Tusco duce nobili,clui cumsua manu dicitur Romulo denisse auxilio con-a - ao tra Sabinum regem. Hi post Coebi obitum,quod nimis munita loca tenerent, neque sine; uspicione essent, deducti dicuntur in planum,ab eis ditilus aucus Tuscus; Cy- ιδεο ibi Vortumnum sare ,quod is deus Etruriae. Principes de Coebaneis, quia suf-picione liberi erant,tradu los dolunt in eum locum, qui doca tur Coeliolus. Cum Coebo contundiae Carinae sed intereas quem locum Gerobesem appetiatum apparet, quod primae regionis q artu ac rariumscriptum ic est, Cerotiensis quarticeps circa Minermum,qua in Coelium montem itur,m Taber- nota est. Cerotiensiis a Carinarum i Erudi ius Carinae, po-d ao stea Ceraunia,quod hinc oritur caput Sacrae diae, ab Sireniae face o,quae pertinet in arcem. Eidem regiona attributa Subur quo sub muro terreo Carinarum ,m ea est Argeorum sex-iumsacellum. Subura Iuniusscribit ab eo,quod fuerit ub antiqua Pine, cui testimonium potest esse,quodsiis est ei loco, qui
terreus murus docatur. Sed ego a pago potius Sucifano Lina puto Sucufam isic scribitur tertia littera B. non C. Palus Sucu anus , εγο succurrit Caraneis. Dionysius libro II , duce quodam ex Etruria deniente ; cm nomen erat Coelius, nus collium di bis,in quo ab eo aedis alum fuit, adhuc Coe-3o bus )ocatur. Sex.vero Pompei uis: Coelius mons gillus e laCoele quoda ex Etruria, qui Romulo auxillum aduersus Sabinos praebMi eo quod in eo domiciliti habuit. Ta itus libro
163쪽
II I: Adduntur sententiae , t Coelius miserum flus appellaretur , quando cuni tis circumflagrantibusseola Tiberi, ef iespia in domo Iumque natoris , muto ita mansi set.
Hau fuerri absurdism tradere,molem eum antiquitus Quer
quetulanum cognomento fit se, quod tabifluae frequens fecundu que erat,mox Coelii m appellitatum a Coele V ibenna, qui dux gentis Etruscae , quum aΠxilium appostatum duina uisset,Jedom eam acceperat a TarqMinio Proco seu quis alius regum dedi Gnams raptores in eo A sentiunt ,cetera non ambiguasunt, magnas ea cvt. 1 pcr plana etiam ac foro propin- io,va bibitaui ne, )nde Trisci m ictim e Pocabt lo a i enarum
dicitum. Et Traquillus cap. XLVIII. de Tiberio loquus:
Quod tamen inquit bene crum tanti aestimauit, di molem Coelium appestatione mutata 'ocari Augustum iusseri quod is post incendrum, urbi sedam dominis in illarum, quae incendio in monte Coeboflagrauerant,pretii m restituerit.Augii
stum vero appellatum fuisse alibi non legi. Nostra ae--tate adhuc Coelius appellatur , basilica Lateranes insignis. In eo ultimis regni sui annis habitauit Tullii, Hostilius,ut scribit Liuius,cuius quoque regia in mo- 2o te Coelio fuit Curia Hostilia appellata. Hic ab oriente habet urbis moenia, terminiique Esquilinae regio nis,portam Esquilinam,& amphileatrum, non Statilii Tauri, quod lapideum, & in campo Martio erat, ut D io,& Sex. Rufus scribunt,sed castrense quod lateritium est. Ab occidente habet Suburam ,& molem Palatinum.Suburam autem ex Varronis, Sex. Rufi, & P. Victoris auctoritate , voco viam illam, quae est inter Coelium,& Palatium;quae amphitheatrum, & arcum Constantini ex uno capite habet, ex altero vero Scpti Zonium Seueri, at it se SS. Andreae & Gregorii in clivo Scauri basilicam A Septemtrione autem habet,
164쪽
tem voco, planitiem illam quae est intcr amphithcatrum,& basilicam S.Clementis,Coelium ipsum & Es- iiiilias. A meridie autem habet Piscinam publicam,&Vallem quae est ante viam Appiam, quae prope Septitonium Seucri inchoans, versus portam Capenam protenditur. In hunc montem secundam urbis regionem Coelimotium appellatam, Augustus Caesar posuit. Coelioli autem praeter Varronem meminit etiato Martialis lib. XII. ad Iuvenalem , quem minorem Coelium appellat bis versibus
Dum per limina te potentiorum Sudatrax toga dentilat, agumque Maior Coelius,in minor fatigat De EsquiΓno monte
Esquilias plures montes suisse, is verbis docet Varro : E tiliae duo montes habili, quod pars Cispius mons suo
zo antiquo nomine etiam nunc in sacris appellatur. In sacris Argeorumscriptum ess sic: Oppius mons princeps lucum squilinum,lucum faxutalem ini stra , quae sub moerum est. Oppius mons bice ossem sex. Ophius mons terticepsos lucum qui linum, dexterior via in tabernota est. Oppius mos quadricet sos lucum Esquilinu, dia dexterior in i meis est. Septimetus mons quintice os lucum Poetibum. quilinus sexticepsos. Cispius mons septicepsos, apud aedem Iunonis Lucinae, dbi arditumus haberesolet. Vnde autem dictae fuerint, silc CXponit: Secundae regionis Esquilinae ab Esqui eis, alii bus; o sera emni ab excubii, regis di Ea ;al, ab eo , quod excultae
a rege Tullo essent. Huic orig:m magis concinnunt luci 'ucini,
165쪽
Lucinae quorum angustis es: non mirum. iamdiu enim tui auaritia ama est. Item lucus Larum , Querquetulanum sacel- n. Ouidius tertio Fastorum Adde quod excubiis ibi reae Romanus babesai Qui nunc Esquiuas nomina collis habet
Et libro secundo Monte sub Vluilio
Et Horatius in sermonibus t simul atras Ventum est Esquilias ioAlij Esquilias dictas prodiit,ab excubiis quas Romu- Io Lucumo dedit XII .lidiorum, & CCC. armatorum, ad corporis custodiam rimulque dignitatem , cuiri T. Tatius insidae societatis non sine suspicione esse videretur. Alij ab aucupibus Esquilias dictas esse arbitrantur,quod ibi quisquiliis sparsis,aues illuderentur. In Esquiliis supra clivum Vrbicum Scr.Tullius;& supra clivum publicum secundum lacum L. Tarquinius Superbus Romani reges habitariit, ut Solinus scribit,
Hic mons ab ortu urbis muros versus aggerem, & ca- rostrum praetorium,portas Gabius ina, di Esquilina attingit;a meridie viam illam habet,quae ab amphithca tro in Carineis principium habens, per Coelio licYtremam partem usque ad S.Clementis & SS. Marcelli ni & Petri aedes,versus portam Esquilinam proicia litur, atque antequam eam attingat, paulatim defectitur prope templum S.Crucis in Hierusalem, quod cuamphitheatro castrense proximo, in regionem Esquilinam coniicit Sex. Victor. Hanc viam plerique Latii canam vocant. Ab occasu via habet, quae in Carin cis , o prope Suburam,non longe ab amphitheatro,sub muro hortorum S.Mariae nouae priycipium habes,ver
166쪽
sus S. Petri in Vinculis aedem progreditu Ab Aquilone vero viam habet, quae a talia Subura discedens, deducitur per vallem planam, sub templo S. Laurentuin pane & perna,vsque ad vicum patricium, diu aeque Pudentianae aedem mox inde dissecdes siccus Diocleatiani thermas,ad caRrum praetorium tendit. Qua via diuiduntur Esquiliaca Viminali. Nunc mons S. Petri ad vincula, vel S. Mariae maioris, ab eorundem templis appellatur
Viminalis quoque montis meminit M. Varro: Tertiae inquit regionis costes ab qmnqite deorum sane is appe
lati. Equeis nobiaesduo colles, Viminalis a Ioue Vimimo,quod
ibi arae sunt eius,aut quoditi dimineta fuerunt. Et Sex.PO- peius : Viminalis C porta in collis appellabantur, quod ibi numinum siluafuisse fodetur obi est ara Ioui Viminio comsecrata tiruenalis Sat. III. Ei quibas dicitumaue putant a dimine collim, o Cuius autem generis haec vimina fuerint, nemo pro- dit. In locis incultis, quae hortos aut vineta non habent,nunc populi & salicum vimina & harudines pollicis crassitudine nascuntur. Hic mons in ortum tendens habet campum Esquilinum, & urbis muros cum castris praetoriis; in occasum vero Quirinale, salsam Suburam,& vallem planam interiectam; in meridiem Esquilias,viaque interpositam, te qua dixi, quae a falsi Subura initium habet, teditque versus vicum patricium , & secundum thermas Diocletiani , ad castrum 3 o praetoriit. A septemtrione urbis muros, Versus porta Viminalem, quae S. Hagnetis dicitur, nunc certum quoddam nonae non habet. Hunc collem cu Esquiliis
167쪽
quinctam urbis regionem fecit Caesar Augustiis, qusis pactum urbis in vicos, II. quae regiones diuiderct
Auentinum inquit Varro) aluiuoi de causseis dicunt. . Naevius ab ambus, quod eo se ab Tiseri ferrent aura alii ab rege ueniino Albano,quod disitsepultus hi ab aduentu
hominum, quod commune Latinorum ibi Dianae templum siti constitutum.ego maxime puto ab aduectu; nu ol paludibus λ μ mons erat ab reliquis disilusus itaque eo ex aede qui aduehebantur ratibus, quadrantem soluebat, cuius de ligia, quod
ea,qua tum itur,relabrum, em diae ascendebant,ad rumam noua ia lucus est sacellum Larum. Velabrum dicitur a ebendo. Velaturamfacere etiam nunc dicuntur, qui Idmer cedefaciunt. Merces dicitur a merendo aere. Hinc defZ
xae quasJoluebant hi qui ratibus transabant, quadrans. ab eo Luciliusscrip sit quadrantis rami SeX. Pompeius: euentinus mons intra dei bem dictus est, quod ibi olbanorum rex ventinus bello fuerit extin Zus. Idem confirmant Dionysius,Liuius,& Ouidius Alij,vi refert Varro in libris degente populi Romani, ab Auente Sabinorum fu-uio dictum volunt,quibus in urbem susceptis,Romulus Aventinum habitandum cocessit. Eum Virgilius ab auibus dictum scribit, quod id noliten ante EuadriS Herculis in Italiam aduentum habuerit: quod alio
Ioco confirmare videtur Ouidius.Sex. Pompeius huc montem aliquando Murcium vocatu sic scribit: Murciae deae acerum erat sub monte Aventino, tu an;ea M urcius ocaueatur. In eius sumo lucus erat,qui Remoria di δ' cebatur, ubi Remus de urbe condςnda fuerat auspicatus. Quem montem RomuIus neminem passus est ha-
168쪽
bitare, sed sacrum fratri esse voluit, usque ad Hylernam. Appellatus quoque est a Dianaς templo, collis Dianae. Martialis lib. XIIVV im ιuforsitam ιη ruetus eras Clamosa Iuvenalis in Subura ut collem dominae teris Dianae
Et idem libro vi 1 .ad Maximum iuiliis domus ess,domus edis tibi colle Diana Auciatim, &T.Tatij regum sepulchris celebris suit. i. In hunc montem aliquando plebs secessit, ut Dionysiusn Liuius scribiit. Hinc Plinius libro XIX. o. IIII.
Nemo sacros, . uenimosique montes,Cr iratae plebis secessus circumspexerit. Sacer autem mons haud longe ab urbe secundum viam Salariam,prope Anienem fuit Fuit &ester mons Auentinus ab Verrestim fluuium, in quo conditum oppidum Praeneste. Hunc montem unam ex XI II I urbis regionibus fecit Caesar Augustus. iii propter longitudinem & obliquitatem certo describi nequit,sed tamen tentabo. Ad orientem in meridiem declinantem respicit moenia urbis, & portam Capenam,altera parte viam Appiam;ad meridiem campum Testaceum,& portam Ostiensem;ad occidente fluuiu Tiberim; ad septemtrionem circum maximum,& Palatium. Nostro quoque tempore Aventinus appellatur. Qui a capite circi maximi versius Piscinam publicam ad porta fere S. Paulli usque,sic via obliqua scinditur,ut duo montes videantur De reliquis tribus collibus di bis. Et 3 Q primo de colli hortulorum Collis hortorum,siiue hortulorum meminit Tranquillus in Nerone;quum de eius funere 'oquitur.
169쪽
'eli uim inquiit Aegloge r elixagria nutrices eZeconcubinagentibDomitiorum monumento condiderunt,quod Irospicitur e campo Martio impo, tum colli hortorum. In eo monumentosolium porphyretici marmori sperstante Lunes ara circumseptum est,iapide Thasio. Itat de hoc colle Macrobius loquens ait: Candidatis fuerat sius in comitium nundinis denire, in colli copistere,a nde possent ab)nii ersis didera, mox quoque in campum Martium maSi stratis pe-ιituri defendebant. Dictus autem est hortorii vel hortulorum,a proximis ut credo hortis Salustianis, qui&Pincius vocitatus eit, quod ibi Pinciorum domus essent. Haec familia circa Constantini tempora nobilissima admodum in urbe fuit, ut pleraque testantur elogia,hinc inde per urbem posita,quae eius gelis viris & feminis honorificentissimis titulis dicata sunt, a qua & proxima porta Pinciana dicta fuit. Hic anti fluitus extra urbis moenia erat, & idcirco extra VII. numerum. Quem Aureliani imp. tempore urbis pomerio inclusum fuisse superius demonstraui. Habet . hic collis ab oriente Quirinalem,cui cotiguus est, Via , tantum qua Collatinam portam itur discretus; ab occidente campum Martium,& Domitiani ut creditur naumachiam; viamque Flaminiam ; a moridie viam quam Pilam Tiburtinam vetercs antiquarii Voca rut)qua ad hortos Cardinalis Carpensis iter est,a s*ptemtrione urbis moenia. Nunc templis diuae Mariae depopulo,& S. Trinitatis celebris est
De Ianiculo Transtiberino monte 3
Ianici rem inquit Sex. Pompeius) dicium quod pererem Roma res populus trimitus trafierit in agrum Etrusecta.
Vet,ut ait V irgilius libro vi ia .ab oppido,quod lanus
170쪽
deorum omnium vetustissimus condidit Hic duo praeterea, Viectis oppida muris
Reliquias, eterumque audes monumenta aurorum Hanc Ianos pater,hanc Saturnus condidit arcem Ianiculumque illi litic 'eraι Saturnia nomen
Macrobius autem a Iano dictu putat, quod Ianus ibi vel sit sepultus, vel habitauerit. Qui participata pote-etia cum Camese indigena, Italiam ita obtinuit, ut regio Camesene, oppidum Ianiculum vocaretur. Ianu' cularis autem a Seruio vocatus. Nunc a flavis harenis mons aureus nominatur,& corrupto vocabulo Montorius. Ex hoc propter altitudine Roma maxime co- spicua, ceteris autem infrequentior est,ob aeris grauitatem , quod utrunque vestitur etiam libro primo Martialis
Lon ro Ianiculi iugo recumbunt Et planus modico tumore dori Coelo perfriumrsereniore Hinc septem dominos acidere montes in Et totam licet aestimare Romam
Fuit autem Numae Romanorum regis t Dionysius, ta Liuius ; itemque Statii Caecilii poetae,ut Caesaric-sis Eusebius produnt,sepulchris celebris. In hunc aliquando plebem secessisse Romanam,& a Q Hortentio dictatore reuocatam scribunt Plinius libro xvi. &Liuius. In eodem,ut scribunt Liuius,&Dionysius,Italiciisque Silius rex T ustorum Porsenna castra habuit Hic ab ortu meridieque prata Mucia, & portam Por- tuensem,ac Tiberim respicit. Ab occasu habet cam-U pos,urbis muros,& portam Ianiculeias ena,vel Pancratianam; a septemtrione respicit Vaticanum, campos que Neroniano β