장음표시 사용
171쪽
Et hic Transtiberim est,qui olim habitatus no suit, nec ad urbem pertinuit. Collius scribit agrum Vaticanum, &eiusdem agri deum praesidem appellatum a vaticiniis,quae vi&instinctu eius dei in eo agro fieri solita essent. Varro autem in libris rerum diuinarum aliam etymologiam sic ponit: Nampicut Oguc inquit)deus,araque ei statuta,quae est in infima Ῥia noua,quod eo in i. Ioco diuinitus )ox edita erat: ita raticanus deus nominatus, penes quem essent docis humanae initia , uoniam pueri, mulatque partiseunt, eam primam )ocem edunt, quae prima in
Vaticanos aba est. Sex. vero Pompeius: Vaticanus inquit co is appellatus est,quod eo potitus sit populu manus Patum re ponsio,expulpis Etruscis. De hoc monte Horatius primo carminum ode XX Care Maecenas eques,)t paterni Fluminis ripae simul Cr iocosa edderet laudes tibi Vaticanι ao Montis imago
Et Martialis saepius, cuius vina pessima fui si e scribit. De vetustissima Ilice quae in eo fuit, Plinius sic: Vetustior drbe in Vaticano Ilex , in qua titulus aereιs luteris Etrusicei ,religione arborem iam tunc dignam 'si gnificat. Hic mons aci ortum spectat campos Vatica nos,&Hadriani molem, lumenque:ad occasum campos Neronianos,in quibus ex creta &argilla vasa fiunt,ab usque Iuuenalis ta Plini j temporibus nota.Ad meridiem janiculum; ad septemtrionem prata Quinctia,& montem Marij.Nunc Principis apostolorum basilica,toto
172쪽
tetrarum orbe augustissima, palatio, hortisque pontificiis,item simulachris Tiberis,& Nili fluuioru, statuis quoque Laocoontis, Apollinis, Veneris,Cleopatrae,& aliquot praeterea vetustis monumentis celeberrimus est Porro autem ii montes iam rarissimi habitantur, maxima ex parte hortis vineis & dispersis hinc inde tem plis, aut claustris religiosis occupati, aut veterum ae disiciorum ruinis obruti. Vctustissimis temporibus ,ro ut scribit Propertius, urbs collis & herba fuit. Inquit imHocquodcunque dides, bostes qua maxima Roma es Ante Phrysem Aeneam collis-berba fuiι sue )bi naualistantscrapalatia Phoebo Euandri profugae procubuere boues
Nemora quoque & pascua habuit Palatinus, ut scribit Tibullus;Capitolinus dumetum, ut V irgilius; Esquilinus, Quirinalis,& Viminalis vimina,&siluam fage 'ut Varro ; Coelius quercetum,ut Tacitus; Auentinus dio lauretum, ut Solinus; Ianiculum osculetum,ut Plinius prodidere. Qui omnes quae rerum humanarum imbecillitas & vicissitudo est praeter unum aut alterum, ad antiquum statum redierunt. Palatinus enim a nul- Io habitatus collis,iam herba factus est,& in foro Romano sucs veneunt,in reliquis montibus harundine-ta,vineae,& animalium pascua sunt. Vt demum intelligat vana mortalitas,nihil esse imbecillius,aut inconstantius,ruinisque,& interitui magis obnoxium iis ipsis rebus quas tantopere,ut diuinas,aeternasque --3' ramur. Urbs enim antiquis sedibus mota, Vetereque pomerio exacta ,& ex his vi I. montibus mutilata in campum Martium secundum Tiberim translata est.
173쪽
Quod quas ob caussas,quo tempore,& a quibus sacci fuerit,alibi suo loco demonstrabo
i De Prbis regionibus Vrbem Romam in tres regiones, quas etiam tribus appellauit,& XXX. curias, primus Romulus diuisit, ut Dionysius,&Liuius scribunt. Eas Varro partes appellat. Ager Romanui inquit primum dilusus in pariesrres,a quo tribus appestatae,Tatielium, amnum Lucerii no-i Ominaiae, di ait Ennius Tatienses a Tatio, Ramnenses a IJ-mulo, Zuceres,dt ait Iunius,a Iusumonesed omnia haec docabula Tusca, xt Volumus qui tragoedia, Tu se scripsit dicebat Liuius eas centurias equitum vocat,quod ex sin gulis iis tribubus centum equites scripti essent.Eodem inquit tempore, centuriae tres equitum co scriptae sunt, I amne es a Romulo, ab T. Tatio Tatre es appellati: Luceria nominis originis caussa incerta. Pedianus actione III. in Verrem: per quinque in triginta tribus diuidebatur totus populus Romanus. Principio tres fuerunt,Tatiensis na aro Tatio rege, amnensis altera a Romulo, Luceres altera a Iucumone, me Lucretino, et a luco,quem lucum olum)ο- eauerat Romulus. Eam Pediani sei tentiam,qui Luceres
a luco dictos fuisse scribit,magis probo, quam omnino veram esse existimo.Nam hi qui cum Romulo primo Vrbem condiderunt,ut pastores,Albani, aliquot Graeci,qui tum Palatium,& Capitolium habitabant
Ramnenses a Romulo fuerunt nominati, qui Palatiupost conditam urbem,& Coelium montes coluerunt Tatienses autem fuerunt Sabini,"quot ab ea re- , ogione,vel cum T. Tatio, vel postea venerunt; hi Capitolium & Quirioalem coluerunt; ceturi aduenae dc
174쪽
perfugae omnes qui ad Asylum confugerant,Luceres a luco in quo Asylum fuit, denominati sunt. Hi loca inter Palatium & Capitolium plana,atque circum forum tenucre. Sub Tullo Hostilio Albani in Ramncia sum tribum vel regione adscripti, ceteri omnes populi qui sub regibus Romam venerunt ad habitandu praeter Sabinos Lucerum tribui vel regioni inclusi
fuerunt,ut Latini,Tusci,& omnes reliqui aduenae Quare quum urbs mirum in modum aucta esset, ne-ro que hae tres tribus sufficerent L. Tarquinius Priscus Vt existimo) sub iisdem quibus inauguratae erant nominibus eas duplicauit, primosque & secundos Tatienses,Ramnenses & Luceres constituit, quod idem etiam de equitum centuriis Liuio , & Dionysio auctorib. fecit. Eius rei ita meminit Sex. Pompeius: Sex Vesta acerdotes constitistae erant , populus prosua qMisequeparte haberet ministra acrorum, quia Auitis Romanai ex erat distributa partes,in primo secundosi,e Tatienses, Ramnes,m Luceres.Et Liuius libro I .Neque tum Tarqui-
' nisu de equitum centuriis quicquam mutavit, nsmero tantsi alterum adiecit, νι - e ot agenti equites in tribus centuriis
essent, o Zeriores modo sub iisdem nominibus,qui additi erat, appellat uni: quas nunc quia geminataesent sex docant ce-
iuriis. Post modum crescente Lucerum multitudine quum ea una tribus,vel regio mirum in modum aucta esset,ita ut ea sola reliquas duas loge excederet, aucta quoque ciuitate, quum urbis moenia VII. montibus
occupatis ampliata fuissent, Ser. Tullius rex denuo urbem in IIII. partes vel regiones secundus diuisit. 3o Quas no nut Romulus ab auctore,vel gentis Origine, siue casibus,sed a locis quos colebant nominauit. In primam regionem coiecit omnes, qui montem Coe-
175쪽
liuni & circumuicina loca plana habitarent,quam Sioburanain appellauit;quod est ci sub antiqua urbe, vel a pago Suculano,ut scribit Varro. Secunda resio dicta est Exquilina,haec Exquilias continebat.Tertia regio duos colles comprehendebat, Quirinalem videlicet,& Viminalem quibus Collina appellata est. Quarta regio sola complectebatur fere totu id spaciu , quod
antiquae tres sub Romulo,continebat Vnim Palati ii,
forum,& Capitolium; dictaque Palatina a Palatio ipso tanquam primo colle,in quo urbs condita esset.Ab io his regionibus tribus quoque quattuor urbanae appellatae sunt.NI. Varro Ab hoc quoque inquis quattuor paries a cis iribus didiae, ab locis. E queis prima est ripta regis Suburana,secunda Esquilina,tertia Collina, quarta Palatina. Et Dionysius: Ser. igitur Tutas' bi murose ecostes amplexus est,in quattuor parteis ' rbem diuidens , C
cognomina cuique parti imponens ex collibus, nam quidem docans Palatinam, aliam Suburanum,tertiam Collinam, in
quartam Esquilinam, quattuor tribuumfecitdrbem, quae eonf3uouerat trium. Statuitque homines qui in nam quamque partem abituri essent, ut eam colerent, in in nastam alia iransferri habitationem. Neque amplius di tres tribus generis Hiue originis, γt antea, sed quattuor locales ase de gnatas esse doluit,creauitquepartibus ingultis principes tribuu , siue dicorum praefestos,quos scire iij it, ybi qui que babitaret. Hanc vero Ser. Tulli diuisionem usque ad Caesaris Augusti tempora durasse legi,qui, iuum Vrbs maxime aucta esset,nouam diuisionem excogitauit:5 ciu enim dinis ut Tranquillus inquit) in regiones XIIII. is que diu ii; instituitque dii in annui magistratusforti- merentur zbos magistri e plebe cuiusque diciniae cletili,
cet. Hi magistri vicorum vel vicomagistri appellati sunt,
176쪽
. ROMA . isi sunt qui quattuor per singulos vicos erant,ut constat ex lapide antiquo Magistros vicorii praetextatos ludos compitalitios facere solitos fuiste scribit Asconius in L. Pi nem. Compitaliti) autem ludi erant,qui
per compita regionum in deorum larium honorem fiebat. Per regiones quoque singulas curatores duos,& duos dentitiatores creauit. Cusatorum munus erat procurare apud principem commoda regionum, decorem, & elegantiam viarum, & vicorum Vrbis, ne aio priuatis nouis aedificiis interrumperetur prouidere,& alia eiusmodi facere, quae nostro tempore Romae migistri viarum. Denuntiatorum vero officium erat, quicquid regioni tam publice quam priuate accideret denuntiare.Vrbem autem in x Iro. regiones diuisam fuisse,praeter Plinium, Sex. Rufum,&Ρ. Victorem, docet quoque Tacitus de incendioloquens Neroniano. In regiones inquit iliattuordecim Roma diuidim uarum quattuor Inigrae manebam,tressolo tenus deiectae, θρ-iem reliquis tauca te florum )ψigra supererant, lacera
Qjsemiusta. Testatur idem quoque haec antiqua inscriptio, quae Romae in Capitolio sub porticu palatii c6
seruatorum adhuc in antiqua marmorea basi iacet
177쪽
Has regiones breuissime descripserunt P. Victor,&Sex Rufus viri consulares. Libellus P. Violoris muridus,& deprauatus excusius est,quem ego centum versiculis auctiorem, cinendatissimumquecti libello Sex. Rusi,qui nodum ab ullo vulgatus est, huic operi adiiciam,vt per quos profecerim,Omnes cognoscere pos sint. Porro aute P. V ictoris liber integer superest. Sex autem Rufi deest sinis, de quibus suo loco in eorum praefationibus verba faciam. Huic autem incacvrbis io
descriptioni integros illos duos libellos inclusi ,
utriusque o dine sequutus,in rcccsendis urbis segionibus, quos deinde ex antiquis probatisque auctoribus sexcentis locis auxi. In eis autem enumerandis quae per singulas regiones erant, eorum ordinem noadmili,sed quandam mihi comesentus sum rationem, quam iis tradendis rebus commodissimam esse existimavi, ut facile legentes cognoscere poterunt.Primo enim loco regionis nomen, icinde montes , insulam, vias intra urbem,riuos,aquas,si quae erunt ponendae;
cliuos,vicos,vico magistros,curatores,denuntiatores, rocohortes vigilum, nomina locorum publicorum, vel incertorum;deinde lucos,tepla,acdes,aediculas, porticus,ianos,vel aeanos,atria,arcas,sacraria,saccita, delubri nomina ceterorum locorum sacrorum,aras, signa, statuas,dcorti, hominum, vel animalium: hippodromos, equiria, circos, obeliscos, stadia,factionumitabula,theatra,amphitheatra,ludos, naumachias;aedificia reliqua publica incerta, ra,caenacula, curias, basilicas regias,comitia,scpta,carceres, reliqua publica aedificia pro fanaicastra siue stationes,campos,hor- 3otos,scholas, tabernas, aquas, thermas, balinea, lymphea,nrmpheadauacra, cus,sol tos,bibliothecas, ar-
178쪽
eus,columnas,septizonia,sepulchra,emporia, macella,horrea,pistrina,domus,insulas, dc poliremo regionis ambitum. Quem ordinem sequi decreui. Ad prianiam igitur cum Sex. Rufo, &P. Victore urbis regio, nem describendam deueniamus
Regio a rege ἡcriuatur, quod priusqua prouinciana o serent,regiones sub regibus cssent, atque ab iis regebantur, postea ab earum sumtitudine maiores in urbe partes,regiones appellari coeptae. Regionis aute pars est vicus. Quippe urbs in regiones tanquam in maiora membra, di in vicos tanquam minora diuiditur. Vicus vero est dictus,quod vias circum haberet. Prima autevrbis regio in nouem vicos diuidebatur. Haec a porta proxima denominata est Capena, quae omnia loca, quae tunc circa eam partem erant tam in Urbe quam extra usque ad basilicam S. Sebastiani obtinebat. Haecao regio ab oriente habuit Coelimontanam,ab occidente Aventinum , ab Aquilone Piscinam publicam a Meridie circum viam Appiam & suburbia
Vicus Pulverarius LVidus Honoris,&virtutis Vicus trium ararum
Vicus Fabrici Vico magistri XXXVI. attuor per singulos
Vici nouem Vicus Camoenarum JVicus Drusianus . aso Vicus Sulpici ulterioris Vicus Sulpici citerioris Vicus Fortunae obse- quentis
179쪽
- De magi yro dici extat mentio in antiqvis
Lucus Cuperius Hosti- Lucus Egeriae limi
Lucus Camoenarum 1 Templa quattuor
Templum Isidis Templum Serapidis Icptu Fortunae viatorii Templum Martis Extra-
Aedes Martis Quirini Aedes Mineruae Aedes Mercurii Aedes Tempestatis Aedes Apollinis
Aedes Camoenarum gediculae S. Aedicula Fortunae obsequentis
Aedicula Virtutis is Aedicula Ridiculi Aedicula Herculis
Reliquae desideran- . si eae septem, lux Area Apollinis Arca Spei Area Thalli, siue Galli, i. sive Galliae Area Isidis Aelianae ao .
Area Pinaria Area Cataurae Area Mercuru
Asa Mercurii Ara Isidis lapis Manalis Circus Antonini Cara- calli cum Obelisco Scnaculum ad portam 3. icapenam Mutatorium Caeseriq
180쪽
Horti Terentiani Tabernae Caediciae Thermae commodianae Thermae Seuerianae
Balinea publica sex Balineum Vettii Bolani Balineum Torquatiio Balineum Mamertini Balineum Abascantiani Balineum Mettiani Secundiani Balineum Antiochiani Balinea reliqua priuata sine nomine XXCII
Lacus Fund. XXCIIIIn his Lacus Promethei Lacus Vespasiani , alias
Lacus Sanctus Lacus Sudans Lacus Torquati Lacus publicus
Lacus Biuius Lacus spei Lacus Gratiae Lacus Mamertini Lacus Salutaris Lacus reliqui sine nomine
Arcus DrusiNeronis Arcus Diui Traiani Arcus Diui Veri Parthici Arcus Bisrons
Sepulchra . Corneliorum Scipionum Atiliorum Calatinorum Seruiliorum , Caeciliorum
Horrea XIIII Pistrina XIIDomus CXXIInsulae IIII co CCL Regio in ambitu cotinet pedes XIII oo CCXXIII
De hac regione mentio extat in Peteri insicriptione ita M. VIBIO. M. LIC. C ATINIOVI BIONIN. PRAECONIDE REGION l)ORT. CAPEN.VIX. ANN. XLII X.M. III. D. IIM.VIBlvs. HILARUS. PRAGUSTAT