Q. Horatius Flaccus, ex fide, atque auctoritate decem librorum manu scriptorum, opera Dionys. Lambini Monstroliensis emendatus ab eodemque commentarijs copiosissimis illustratus, nunc primùm in lucem editus 1

281쪽

loquetuli non Inusitatum bonis scriptoribus:euissimilia quidam alia collegimus

te Τά ibis Iacer βο. sit p. Od. t Ii . huius libri, Iuno sibi & Mineruae damnatum Ilium esse dicebat.Catull.ad C. Licinium Caluum. Dν magni horribilam essacra mtibellum Plaut. Bacchi d. ego sumsacer, celastur. Chium cadum J Cadum vini Chii. Vinum Chium numerat Athenaeusti. r. in laudatissimis ,& optimis vinis. Quemadmodnna autem Horatius cadum Chium dixit,ita Sc Tibuli. dos Falernos lib.1.& ibidem Chium cadum.

quis aquam temperet ignibus4 id est,quis balneum eat faciat. Notissimum

est autem veteres,illotos adcinnamvenire non consueuisse . Plautus in Sticho. sciam mox ciata est coena impransuregasum, E .abimrro ad me, di laua. & in Amphitryone. lauisti. AM'Haiunt postquam laui ALC. Mubuim. 11.Tullius quidem lib. 1. epist.ad Att.sie loquitur, Atticum inuitans. Tu pridae C amitalia memento iesueum

calfierι iubebo: ct se miniam Terentia rogat: matrem ad tingemiis. Iam aquam

ignibus temperare, calefacere est, aut certe tepefacere. quam si quis malit intelligere adniberi ad vinum hieme tepefaciendum, non dii sentiam. , neque pugnabo. . quo praebente domum,m.J cuius domi, & quota hora ecenantes Pelia gnum frigus luculento soco propulsemus. Praebere domum Graeci uratρέχειν dicunt, ut praebere aquam, salem, dcc.de quo genere dicemus sit. . lib. I. se locutus est & sat.v.ci utilem lib.Muraena prabente domum,Capitone Gainam. Peligni populi Samnitibus v ieini. quonim metropolis est Corfinium.

Da lunae propere nouaeJ Quemadmodum amatores amicarum sitarum. nomina toti Es commentorabant, quoties bibebant, ita & eorum , cpios honeliὰ amabant, absentium, & Deorum quoque membriam solebant inter bibendum recolere ac renquare. stiperioris moris exemplum est apud Theocrit. . ia τοσον etiἐν ε' τει Aκρατω επε ,το. id est,semper amoris vinum sundebat, seu bibebat. Amoris vinum est inquit interpres quod quis bibit amicam sitam, . aut puerum memoria repetes. quod intelligere licet ex illo eiusdem Theoeriti versu in Θαλυσ. Καὶ πiουι ει ιχαλακώς με κνημιενος Αγιαπακτος, posterioris apud Tibuli .el . i. lib.2. Adbene Messali sua ad pinda dicas , P omen est 2 seu-tis neula uerba=nentIn his verbis autem Dalmae,Dan tumoris,subaudiendunt cyathum,aut poculum.

Q ut Mulas arnatim pares,&c.J poeta inquit Musis deditus, Musarumque amore perculsis,novies bibet,si volet insanire: sed Gratiae vetant eum, qui a rixis S conuiciis abhorreat, plus quam tres vini cyathos haurire. tres prohibet stipra ' extat apud Graecos prouerbium tale, i arITra πίνειν , ἔτρίοις,ηαη τετταρα. quod putabant quidam ad hunc locum pertinere , ut prae- scribat, quoties bibendum. sed Eustath. commentar. in lib. οδυσσ.ειτα sie hoc prouerbium explicat, ut non ad numerum cyathorum vini. tuos quis ebibit sed ad vini & aquae temperationem reserat Ait enim tria, significare unius vini'. cyathi, eum duobus aquae, confusionem : quinque , duorum vini, cum tri bus aquae: quattuor, totidem vini, quot aquae : quod appellatur ισονισω superiores illas temperationes, esse hominum sanorum, & tamen hilaroru : hane insanorum .esse& quartam bibendi rationem, si quis merum bibat, hancque παράλυσιν afferre . Atheneus autem lib. io. videtur paulo aliter explicare. eius enim sint lige verba : η δ' ουνὶ α σιτ αύτη παρὰ τὸ Gai σα. υπέμνκσεταχα μιτωὶ Θρηλλουμέν παρο- , ἐπέντε πίνειν ἡ ΠΩ, si τε rτα c.

282쪽

creontis uersus aliquot eorruptos . ex quibus intelligere licet Anacreontem duos aquae cyathos quinque cyathit uini admis eri uelle . utitur hoc prouerbio& Plautus in Sticho. uide quot cyinias bis bibi ιλ s T. tu, pol digiti sunt i ta in m. . cantio est Graca , καὶ πεντε πίνε,και δρῶ τετταρα. Nihil igitur hoc prouerbium ad hune locum opinor.) pertinet. Sed id certe pertinet, quos apud eundem Athen.lib.α. Panyasis primum potum Graiijs, Horis, & Baccho tribuit: secundum Veneri, & iterum Baecho: tertium contumeliae & damno, seu noxae, quam ἀτιω uocat. Eubulus autem apud eundem, Bacchum ita facit loquentem: τδεῖς γὰρ μπηs κρητηρας ἐγ κεραννυον,τοίις εζpρονοῦσι.τον ρονἐνα ον πρωτον εκπὶ νουσι. τον δε δευτερον ' τοt, η - τε- τὸν τριτον im rνη.& usq; ad decimum progreditur, quem inlani esse dicit.Nam tres cyathos tantum sanis se miscere dicit: unum bonae valetudinis: alterum amoris S u .luptatis: tertium somni: quartum petulantiae & contumeliae: quintum clamo ris, Sc. Risartim metuens J sic locutus est Od. xx IIII. lib. 3. nemo saluo uiri Cmofaedere castitas. Gratia Nudis iundia Brorib. J sic infra Od. v II. lib. Gratia cum ithir, geminisq; sorori biis audet Ducere nitida chiras. uide supra me xxxx. lib. r. ibi, o Iolutis R Mis.

Insanire liniat J sie Anacreon ait se insanire uelle bibentem. A Dmτf

Berecintlliae J Phrygiae. nam in Phrygia & Lydia tibiarum usu primum in

uentus est. Itaque etiam adhi, bantur in sacris Cybeles matris Deorum . insta Od. xv. lib. .Lydas appellat. Lydis remilio carmanes ibur.

cur pendet tacita sic Sapillio eithar. am suam appellans, hortatur, ut uocatis fiat. ἄγε μοι δῖα, χελυ, φωνάεστα γ νοιο.Parcentes ego ciext. J ignavas Sc ociosas: uel parce ministrantes. Don laes ilis i non conveniens ' quia puella. nitidum J nitida & bene curata cute .ut epist. ad Albium Tibull. lib. i. Me

pinguem et uinuum, dec. uel nitidum intellige, unguento nitentem, ut sipra Od. x III. lib. I decet aut M. Minitidum caput impedire myrto. & ita Graeci λι πα-ris saepe accipiunt. ego tamen malim hoc loco κmaum accipi pro eo, qui si bene curato , ε bene habito corpore, qualis est ille Delahis apudTheocr. ειδ. Squem λιπαρο σουν bimetha nominat, id est, ευτραφη, bene curatum nitida m- . . sic v irg. 6. Aen. equo nitenteis appellat. & Tercnt. In Eum1. cotira Duor, -- situ qua habitndoci curroris λTempestilla J matura, uiri potens. lentus languidus: qui me languore asscita se sup. Ode xiar .lib. I.

AD PYRRHUM. Od. 2 o. Ne formosum puerum a puella abstrahere conetur . . idio N uides quanto moueas periclo . Mi

Pyrrhe, Gerula cartilos stanae

283쪽

αιωροῖ paulo fugies inaudax

Paelia raptor: per obIt eis laudinum cateruas Ibit , in ignem repetens Nearchum e Grande certamen , tibi preda cedat MM , an illi. Interim dum tu celereis sagittas Promis, haec donteis acuit liciendos: Arbiter pugnae possisse nudo b pede palmam λ da alurtur, O leni recreare vento Sparsum odoratis humerum capillis tu is aut Vireus fuit, aut aquosa . . Raptus ab Ida.

COMMEN TA R IOI.

Non vides J ἀλληπορδεα est. Non vides inquit quanto periculo amanti puellae formosiana adolescentem ad imas λ profecto tu, qui puerum ei eripui- cum illa Nearchum suum abs te repetet, bellum'; tibi ob eam causam ii feret , non audebis cum ea praelium inire: sed te statim in fugam coniicies,uictumq; fatebere. amantem mulierem,cum ieeni: adolescentem amatum,cu ni

inaudax J non audax, ignavus, timidus Grande certamen J eertamen erit. inter vos, uter vestrum superior sit,id est uter Nearcho potiatur. Interim dum tu J interea dum tu sagittas expedis, quas in eam mittas illa tanquam leaena, dentes acuit, quibus te discerpat, ac laceret. Arbiter pugnae &e.' ille autem Nearchus tanquam pugnae arbiter, diiudex, victoriam pedibus supposivisse dicitur, vel pugnae euentum expectans, vel declarans in sua potestate esse situm, viri potius gratificetur, victoriam; adiudicet. ponere autem , seu sub trilibus dicuntur, qui domuerunt, qui sunt superiores, qui haben potestate: quale estullud Luchetii lib. I. quare revisis pectibur subiecta uicisxim υιιε risur : nos exaeq t uictoria coelo. Titus Iluius lib. 3 . annalium. Aisos O Luce m. nem duar claruismat urb.s lumina quondam Graecia, sub pedibus tuis relinquemus. Virg. Ren lib. 7. quoru niuea pirra :n 'ira Omnia subpedibus, qua su urrAmine recurrens Alos Visa uim a Mem , , re- .s q; uidebunt. odoram J uel rosa, vel alio suavis odoris flore, ut Od. xi . lib.2. O rina calmas odoraeti capillos, Dum licet. Odormur autem participium cst sine origine verbi: :de'o genere supra ad Od. xl. lib. 2. Qualis aut Nireus Jomnium Graecorum Achille excepto, puta erri

284쪽

Seu tu prerelas, uegeris locos, Seu rixam, insanos amores,

Seu facile pia tem,somnum a Murue testim nomine Masso Seruus,mueri digna bono die, Descende, Coruino iubente Promere languidiora iuna. illa,quanquam Socragicis madet Sermonibus ire negliget horridus: Narratur Onyci Catonissspe mero caluio uirtus. Tu lene tormentura ingenio admoues Plemnque duros apientum curas, arcanum iocoso Consilium retegis Lyaeo: θem reducis mentibus arulis, Vireisque, addis cornua pauperi, Tost te,neque iratos trementi Re im apices,neque militum arma. Te Liber, di laeta aderit cinus, Segnesque nodum Νluere Gratis, Vixqueproducent lucerna, Dum rediens fugat astra Phoebus.

COMMENTA A RIL

Constite Manli L.Manlio Torquato. L. Aurelio Cotta C. Hi. P. si II

& P. Antronio, aut erant designati,ambitus a se aecusatis,& conuictu, eonsules in eorum locum iacti sunt, beneficio legis. sic Od.x III. M. Tuuma Tori mone Consule presse meo.

Seli tu querelas , siue gerisJ nullum opinor vinum est , in quo raris se

innata,vt vel querelas,vel iocos,vel amores, vel somnum afferat: verum,ut O superiore ex Athenaeo ostendimus, qu dam sunt necessitatis pocula, quaedam Veneris & amoris, quaedam rixae & pugnae, quaedam somni. Praeterea constat vinum,cum varia sint hominum ingenia, ad illam varietatem commutari,& a commodari. verbi gratia,si quis iracundus natura paulo largius bibat, iracun- 44iam suam statim in promtu habet, ae declarat: si quis libidinosus & volupta rius:

285쪽

inis: libidine Inflaniniatur: de ita de reteris sentiendum. vide annoti ad sata .

lib. r. ibi. Condita cum uerrae aperun-rdia Liber. ii

Seu facilem, &c.J somni epithetum apud Horat.vt .XI. lib.2. in iocunque lectum nomineJ paulo ante dixit se,& hane testam eius dem esse aetatis, iisdeinve Coss. natos: nunc hoe praeterea,cuiuscunque Conmsialis nomen testa pre se terat, dignam esse, quq suo loco moueatur isto aliquo

die. usus est autem verbo & Oda xui. epod. Tuuma Torquato mae M

. Velaendo ex verbo descendendi intelligere licet selitos esse veteres vasa vinaria in apothecis editioribus locare. quod declarat & locus Odae xxvii l.

huius lib. Parcis deripere humo Cessor te labuti consulis amphoram. de Od.xI I .lib. 2 redi paruus onyx elisiet eadum : Quintine Sulpici ac bas I rei

promer: vel descende promere, id est, ut ex te promas, vel iubente promere, id est, iubente Coruino,ut promam. Languidiora vina' languidiora vina puto ea esse , quae aetate matura runt acerbitatemque insitam,tempore amiserunt,ut dixi sep Od. xv I. Non ille,cluanquam S.m Serna. te nexi.horr.J quanquam pectus est ei praeceptis philosophicis resertum : non ita se praebebit horricium tamen, ut tene igat . umilia loquendi genera annotatilinus sup.ad Od.vii I .huius libri. Narratur & prisci CatonisJ virtus Catonis positum pro Catone, ut annotauimus ad Od. v. huius lib. suit aute haee opinio de Catone maiore, illum vino Ne nonnunquam largius inuitare solitum esse, sed salsa . Plutarchus quidem in eius vita nihil tale de eo tradit. tantum scribit eum delectari solitum coenis lautioribus,& copiosioribus,maxime eum rusticis vicinis, non solum aestu libus,vetheciam adolescentibus. sic Plutarch. Gδε' καια δειπνον ευ άγρῆδα-

καλει-εκά τε των ἀγρογειτονων, και περιχώρων τει συνήδυμ και συνδιηγεν λαρ- οῦ τοῖς καθ' ηλικιαν μονοις Γν συγγενέσθαι, και ποθυνος, αλλακπι ταῖς νεοις. Et M. Tuli. in libello de senectute se eum loquentem facit: Eσο p iter sermonis delectationem tempestiuisco mi uiri delictor, nec cum qu bui suum, ruι pam admodum resant: sed cum uestra etiam aetate,arpie uascum: hise i esenectuti gnam gratiam , citiae mi sermonis auiditatem avxit: potionis edi tabistulit. De iuniore autem idem Plutarchus in eius vita scribit. πρώοντι Peτω γε ονφ -πα προσδετο το πίνειν ' πολλάκια εν οἴνη διαγειν εA ὁρ- ον, dec. διοκαι Μεμμi τινος ἐν συλλόγ* puσαντος, ολασταν Κάτωνα μεθω- τὰν νύκτασψί λαβών ό. Κικερων, ε κεῖνο δε ἔλεγεις, ειπεν ,ο καιται uuέρας Ἀαν κυβευεi. id est,progressa autem iam aetate maxime recipiebat compotationes,Vrsςpe usque ad horam matutinam in vino permaneret,&c Itaque cum Memmius quidam an conuentu dixisset Catonem totas noctes ebrium

cisse:sii scepto sermone Cieero, at illud non addis inquit etiam totos dies eum alea ludere. Tu lene tormenti imi Plato lib. .dς legib. in extremo ait nullum esse tormentum minus sumtuosum, minusque noxium ac periculosum quam vinum, ad explorandos & exquirendos hominum a rict is & mores. Verba Platonis fiant haec: ιμυθιαδη λεουκαν τA ποτε α σειεν σω διαφέρει το αετά παιδae τηνα aut cibus δουν, νιθος - θεωρειν. και δὴ τουτομεν αυγὸ πεαι γε τουτων ουτ αν Κρηται , ουτ' αλλους eiνθρώ πους.ἡIDας Γόυεθα αμφισβητῆσαι

λειας, καὶ ταχους διαφέρειν ει τἀσαλ s ωσανου e. hue pertinet locus illa ineptitol. ad Pison. Leges dicuntur multu argere culueris, Et torquere mero, Guem

286쪽

ssnificat autem Horatum Ingenuitae ,

riora , S asperiora vino interdum leniri ae temperari . . Tu sperii inducis mentibus J sic sup . Od. xvi x. lib. I. ροβ ιona ς --m , - pauperum tr par dc epissi ad Tori. lib. I. Qis neu inieras

efficit placidiorem, quam erat antea, & quo plus de eo gustarit, tanto illi H re bonas spes praebet, tanto plus uirium ad gloriam& existimationem saeptritat. ad extremum isitur omni orationis licentia, ac libertate, quasi sapiens sit, omniq, confidentia, atque audacia completur, ita ut q duis strenue impigre & dicat pariter, & agat. & Aristoph ἱππω. Opi ,οταν πιν-0 ME, ποι ατε IIλουτουσι, διαπράττουσι, νιγριοσι δίμι, Et δαιμονοῦσιν, νοῦ μισι Muφίλους.

-αRegum apices J id est, Regum maiestatem, potentiam , fastigium. λ'

' Segnesque nod. it. Grat a id est, sus non facile concordiam dis luunt: nugaque adeo arctis,&firmis uinculis inter se coniuncti sint, iit gre dis

ineant, aut distrahantur. Ilarier Druere autem genus est loquendi Grscum, upamiot. ad Od. v II I. lib. 4. Quaeqtie Producent lucernar J id est,totam noctem bibetur,& Veneri in dulgebitur. tota nox in uino, & hilaritate consumetur. siesiam Od. 8. huius li- -brL Guli lucernas P. .r in lucem. ad quem locum annotauimus, Romanos illos ucteres, atque etiam Gricos, coenas sitas totam noctem producere seliatos esse. crebra certe lucernarum,&lychnorum apud scriptores, cum de cinnis loquuntur, mentio satis declarat, eos noctu coenare consueuisse. supra idem Horatius signiscans multum interesse inter arma, S conuiuia, sic loca ritur. V -- et lucernis Medus innaces Immane piavit, in discrepent M.Tuli. pro Coo.-olent in tanuiuiis faceti O Heaces, nonnii quam itiam ad mnum diseriistis: Da f risus ea, alia iri lini : adia subsulimrum ratio , alia is lorum . no' iam i inum, coma rarum, tange Iur . lux riniso Ela fias, Olybissorum Nil

IN DIANA M.

a laboranteis utero luctus Ter uocata audis, adimissi letho Diua triformis :Imminens vilia tua pinus esto rcuam per exactos ego latus o I .

287쪽

Verris,obliquum meritantis ictum,

Sanguine donem.

COMMENTARII.

Quae laborantes utero puritasJ Eandem esse Dianam, Ilithyiam, Lucinam, iunιtatem,ex hoe liuo, & ex carmine si culari pro imperio populi Romani, intelligere licet: quo in carmine tribus his postremis nominibus eam appel

get ea .m Diana Ephesia r.mplum de Zagratiisse,aui ait , minime id esse mirandum , qμω maria cum in partu olympiadis adest e uoluisset,abfuisei domo. hactenus M.Tuli.

cum Diana Latonae: Ilithyia autem Iunonis sit filia: qui potest ciue eadem Ili tityiaZAtqui Pindarus Neme.carmine sexto, Ilithyiam, S Iunonis elientiam,& praesto adesse partubus,non obseure significat. Ilithyia tu luit quae

ειναι. lde Aread narrat se Ilithyis statua vidisse apud Agrenses a Dasinophon esset a capite usque ad calcem velle textili tecta, cuiusq; nihil

esset nudum, praeter facie,& extremas manus,& pedes: eius alteram mansi porrectam esse,& explicatam:altera sacem tenere: quae res uno e duobus signiscaret, vel partus dolores mulieribus instar i nix esse: vel illam pueros ex utero matris in lucem,atq; in luminis oras ut ait ille in protrahere.verba Pausaniae sunt haec. Ωκάτα s δε εινα ιδM'αν, μι γυναιξὶν ἐν ἱσω - πυρ εισὶν αἰῶ-ύγνυ, EUHν άν λόγον και ἰοὶ τοιωδε αi , ο τι ειλειθ et ἐςιν ii εἰς φωσάγουσα τύs παῖδαs. Plato autem in I heaeteto eandem esse Dianam, & Ilithyiam putat. ut ex eius verbis perspicuit m esse potest. αιτίαν ναμα αυτ&υκυισκομέν ωτc ιι τατουσαν - σμίευεσθαι. φασιν Drαι τl

288쪽

optimam sui partem in potς statem deterrime redigat an ita dicimus, si auro

accepto filium, aut filiam siquis et immanibus hominibus consitiligendam traderet futuiti mei aurum inutile, etiam si multum auri eo nomine accipiat: partem verositi diuinis limam si impurillim , et Deo inimici sinas pal ti 1eruire cogat, nihil φ eius misereatum non fore miserrimum, neque sese auro corrumpendum prqbiturum in perniciem, ac pestem multo grauiorem, quam Eriphylen,quq aureum monile in perniciem,atque interitum viri sui accepit c verba Platonis Grςca, si quis nostris Latinis non contentus, sorte desiderabit, ex ipso sol te petat. Vlysses quoque apud Hom. οδυσσ. λ. Alcinoo narrat se dille Eriphylam apud inferos, quς aurum in caput viri acceperit . τυγερὶ τυι υλd- , H - φιλου ἀνδροι-τιακεντα. Sed,ut ad Amphiaraum redeam, de

eo nec pauca 'uq ad hunc locum stertineant) scribit Pausanias Atticis Λεγε- ται ἐκ Θηβων,διας αι τ&υ γι καὶ εἰς ἀυτον ἐμου καὶ δει ι ἐν π qiξατο. Dastidit urbium portasJ Philippur Alixandri Manli parer ut scribit M. Tuli. cpist. lib. i. ad Arete. Omnia coelia expugnari posse dicebat ,

tur onustus auro posset ascendere. Plutarchus in Paulo Aemilio Cilbit traditum e Gis a veteribus ni storicis,uo Philippum, sed eius aurum Grsciam subegisse, atq; euertisse: constatq; inter omnes illum plures urbes auro, quam vi, et ferro coepisse. Eundem Pausanias in Arcad. scribit rerum gestarunt magnitudine superiores quidem Macedoniς superasse: bonum autem imperatorem non iccirco appellandum esse : quippe qui ct iusiurandum Deorum temper conculcarit, et foedera ob quamlibet causani violarit, et fidem maxime omnium mortalium neglexerit,ae pro nihilo putarit. verba Palisan. sunt l, c. I. βασιλέα Ῥῖν των πρὸ αυτου,γιαι μοι Mακεδοσι γεγόνασιν μερον, τάτων μῖν πείθοιτο απτις Mέγιςα ἀυτον εφαάπιδε ζασθαι . ς'τwγὸν δ' ἄγα θὶν ὐκ ἄν τισφρονοῦν ne λεσειεν αυτον, οσγε και ἱρκους θεων κατεπάτησεν ἀει, και σπονδὰs ἐπὶ παντι ε ιευσατο,πiςιν τ'ητίμασε ααλις άνθρώπων. eidem consulenti, quibus

potissimum rationibus urbes expugnare, et hostium copias profligare posset, Apollinem ita respondisse ferunt: ΑργυρεαH λόγχαισι μάχου, νικ σεις, id est, Argenteis hastis confligito, et omnia vinces . Quod quidem Philippi consilium,atque institutum elegantissime, ut omnia,exponit Dem. in Orat.πιξι παραπρ. his verbis, τι,ι γὰρ των πραγματων ἐγκρατοῦ ι γέγονε eιλιππος

παντων, καὶ τισι τα μέγειτα κατειργαται τῶν πεπραγυένων, σκέ ψασῖε . τω παρα τῶν πολύντων τῶ πραξεις πωλεισθαι. τωτους πραε κοτας ἐν ταῖα παλεσι διαφθειρειν, και επαθειν τουτrs , id est, quibus enim rationibus rerum Omnium potitus sit Philippus, et quibus modis maximas rerum a se gestarum ci cerit, videte . emendis actionibus, ac rebus a venditoribus: ijs corrumpendis, qui in singulis urbibus seminet rei prserant, his locupletandis, atque ornandis. subniit aemulos Reges muneribus.J subruat, prostrauit, qui antea stabant. Sed,qtiod hie dicitur ab Horatio de ducibus corrupti animaduertendum est, quod tradit Pausanias Messen. primos omnium Laces monios hosti munera dare coepisse,primosq; belli victoriam auro venalem effccisse: antequam autem Lacedimoni j in eo bello, quod cum Meile iiijs gesserunt, belli administrandi leges,et iura violas ent, Aristocrate q; Arcas socios prodidi isset: vel virtute,

vel fortuna eos,qui pugnabant,de victoria decernere consueuisse. M. Iuli. Ost r. scribit C. Fontiion Saninitem Optare flitum,ret ad illa tempora se fortuna serua , fune s. t natur, quando dona ace pere capiss ur: noli fuisse rasurum diutius eos imi erare. hoc appellat Ennius, bellum coronari.

illaqueamb capiunt. Medea apud Eurip. ait dici selere, etiam Deos flecti

289쪽

mne ibux .s πιι συ. πείθειν δοῦρα καὶ θεοῦς λόγος Crescentem sequitiir cura pecuniamJ duo mole iliginis mala uecumam escentem sequuntur,cura seruandi & augendi cupiditas . sic M. Tuli. Parad. ετια νον-τὸ cupiditatem augendi, & nictum amittendi, pecuni .ecomites positi t. neque enim inquit unquain expletrix, nec satiatur cupiditaris I m :λeq; ea habent, tibiaene uti genssi cruesinitar: sd etiam amittendi metu quam

1etitur Cicero libidinem augendi dixit, Horatius maiorum sanae in nominat: quam ille metum amittendi, hic curam. Sed pauci hane curam extimescunt, Luci pecuniam contemnunt . Anacreon quidem duobus a PoIycrate Samio taeniis aeceptis, cum duo iam noctes insomnes prae cura traduxistet . ea remi t- . tenda ad illum curati it, hane unam facti sui causam afferens, si τιμιασθαι ἀτλ φροντιδαι, id est non tanti ea a se feri,quanta illa cura suillet. hunc metum pluribus verbis describit,& exagitat Horat. saty. I. lib. I. An uisi Me meta ex i

nempe maiorum saniem, seu augendi libidinem,& oipiditatem, ut grauissimum cruciatum precatur auaris Theocritus ις. quis inscribitur ἱερων. Καιρετω ἱςις τοῖος, ανηρι quos δε οἱ ειη μγυρος, αδει πλεονα ν εγριιμερος ἀυτον. de eadem sic Horat. Od. xx iiii.huius lib. scilicet amprobae Cre ιm duuma,ta eracumenescio quid semper abest re/. & cpiit. ad Iul. Florum lib 1. Si tibi nulla sitim si-nirer copia lymphae. Narrare t medicis: q-ia,quanto piara parasii,Tanto plura curis,nulline faterier a es &c.

Iure perhorrhi id id cst, non immerito diuitias immensas,& nimia potetiam fugi . quandoquidem tam sta licito,& anxio animo sunt pecunios,ac potentes.

Quanto quis lite sibi pluraJ id est,quanto quisque pauciora desiderabit,

tanto facilius cupiditatem tuam explebir. seretJ auferet,accipiet,consequetur, obtinebit. vide ann. ad Od. v III. lib. .& transfiga J tralatio, scii allegoria a re militari.

Contemtoe dominus splendisior rei J sed quomodo quisquam eius rei

dominus cise potest, quam contemnit, id est, quam non habet, neque possidet dicam . qui rem aliquam contemni quantiis eam non possideat, non desiderat tamen: si non desiderat, non caret. At, qui qua uis re non caret, eius verior est dominus, eaq; verius potitur, quam, lur,quae habet, ijs uti non audet. Nam, qui in bonis qtiae possidet, miser abstinet, ac timet uti, ut alibi ait Horat. profecto si verum quaerimus, talium bonorum non est dicendus dominus, ut pote, quae ne tangere quidem audeat. Praeterea, qui pecunia uti non audet, ne quid de summa deminii at,ae deperdat,non ille pecuniae dominus est, sed etii pecunia domina est. Postremo id cuiusque proprium est, quo quisque utitur, ac fruitur, vis r ibit M.Tuli. ad Curium t quan uis iurisconsulti proprietatem, quam appellant, ab usu fructu scparent, aedis finguant, illud dominium directum, hoc utile nominantes . sit ita sane, dummodo hoc sit utile, illud inutile, atque inane. sed stura hac de re dicemus,cum ad locum illum peruenerimus, qui si in epili. adultum Florum lib. 1 sed , quod non desis, habentem , Sc. quem video a nemine adhue esse intellectum. impineti sic reperi scriptum in cod. Iannoct. Vrs tribus Vatic. Ra inunt.

Card. Torn. Magnas inter opes inopso sic Plaut. in Aulul. Tenaces nimium dominos nostra aias tuti, Quos harpagonar,har iar et Tatalos Vocare suo u opibus magnis pauperes,

290쪽

et opulentist mos homines inopes esse,atque egentes,si augendi cupiditate ii

flammati, sumtum sacere non audeant. Pliroe riuus aquae, filii aque iugeriim, &c. J hoc dicit: haec bonorum m diocritati sallit: hoc est, latet cuna: vel ignoratur ab eo, qui Asricae imperat,be tior esse sorte, id cst,beatiore sorte, subintellige, quam ipsius ingcntes opes. Est autem hoc genu, loquendi platae Grecum. sic enim Graeci loqueremur. νὸι ουσα ἐυδαιμονι τέρα r ω μιτῆαεριδι, οῦ τη μοθα, subaudi τῶν ρογBων αυτου κτημάτων, sic Plato in Gorgia. ελαθεν εαυτον ι λιωτατοs γε-ν ενος, id est, si verbum verbo reddas, latuit seipsum miscrrimus factus latine dicerem,nuserriinus factus est, cum aliter putet tamen: vel nescit se miserrimuesse iactum. Iam vero vox Iorae non regitur a nomine beatior, potestate compar tionis . sed est s. ptimi casus: ut loquuntur grammatici quemadmodum cum dicimus aliquem cise beatum patria, parentio iis, ingenio, diuit ijs, Sc. hunc igitur locum sic explico, riuum aquae purae, silvamque brcuum,& anguilam, & sundum fidelem,& respondentem votis agricolae, ut ait Virg. is qui toti Albice imperati nescit esse beatiore sorte, id est,meliore conditione: id est, nescit plus valere ad vitam beatam comparandam, quam suas maximas opes, imperiumque latissimum. verba igitur illa sorte beat , sic explico: sorte beatiore, ut sat .vIII. lib. 2. deterior carne, id est ,deteriore carne. beatum aut cm accipe, pro eo, quod beatum & contentum esticit, ε δα)αουκαν Graeci dicunt, ut opes beatae. potest & sie explicari, ut nihil tamen a priore explicatione discedamus . Is qui toti Asricat imperat, nescit sortem cise meliorem eius, qui a iussurae sonticulum habeat, silvamque cxiguam, & landum minime mendacem, subintellige , quam suam, qui tot ciuitatibus,di prouincijs imperet.de verbo sallendi vide sui'. Od. x. lib. r. sic loquitur infra Ode. II. libri .epod. num ni re istis hii cruor In iis herbii me

segetis certa fides meae.J findui non mendax,ut sup. Od. i . huius lib. LaestrygoniaJ I sitrygoniam amphoram sublata omni controitersa expo

Languc scit mali id languescit vinum,quod desertic scit, atque inueterascit. nam languidiora vina appellat opinor Oda xxi. huius lib. quae simi vctusti ra: quandoquidem vinum aetate vapores crassiores & minus Ialubreis amittit: maturitatem auic in amaram quidem illam, sed salubrem tamen, & ad ventriculum accommodatam, capitique utilem colligit &comparat. potest & ita dici, langitescere vinum, quod maturescit. Nam ctiam Athoraeus lib. i. scribit quaedam vina tardissime maturescere, quale eis Surrentinum, quod anno et s. postquam pressum est, ad usum bibendi idoneum esse incipit. importunaJ quae neminem veluti in portu conquiescere finit: vel quae quodammodo a portu prohibet. sic epist .ad Lou. i . lib. t .amgentissim imporinnam appellat.& saty. vi i i lib. I. importuitas nolucrer. sic Vim lib. I i. Aen. Altam importunum eadem ratione M. Tuli. in Cluentiana, Sassia illam Cluentis matrem mulie

ebur. Hoc igitur sentit Horat. se latum habere bonorum fortunae, quantum satis