Tabulae de schematibus et tropis Petri Mosellani. In rhetorica Philippi Melanchtonis. In Erasmi Roterodami libellum de duplici copia

2쪽

t, aestu. M

Mnas latini serino is delicias figuris & tropis potissimum

esse, nemo est vel mediocriter eruditorum qui nesciat, studiose lector. Etenim ut pictura non simplex, sed quae variis distinguitur coloribus, spectantiu oculos maxime Pascit,& pratu omnigenis variegatum floribus inambulantibus arridet, ita oratio non undique sui similis, verum suis interspeis a figuris, suis variata tropis, auditoru aures capit, mereturque applausum:adco, ut praeter Graecos, qui huic negotio volumina dedetur.& Cicero , & Quintiliuius in dicendi arte principes hac de virtute diligentissime perscribere dignum putarint. Quamobretia cutot figurarum, tot troporum non minus sit necessaria cognitio, quam memoria dissecilis, & ipsum me operae pretium facturu cxistimavi, si quae ad hac rem pertinere videbu-tur Universa , ex probatissmiis scriptoribustum graecis tum latinis, in breue hanc tabel- Iam congessero, certaque descriptione arctas ro. Quam si in locia in quo frequenter versaxis, suffigas, futurum ut quum nunquam nooculis obuersetur , in memoriae thesaurum citra molestia reponatur. Qua in re candido suffragatur calculo Erasmus Rotero damus

3쪽

noster, omnium quos sol hie vidit vi doctrsimus ita & eloquentissimus, idem quod nobis consultu detur , praecipiens. Porro Ut quid secutus sim, scias, primu figuras

Omnes, orationis vitia coplura, tum virtutes

in quit,' tropi sunt, insigniores exhibemus:

eaque omnia, tametsi praeter alioru consuestudine, σημματω nomine coprehendimus.

Non quod ita rectius quadrare censeam, sed quod hac ratione uniuersa facilius in ordine, qui memoria vel cum primis iuuat, digerantur. Deinde ipsa nomina quae ubique ferme corrupta deprehenduntur, suae integritati restituta Graece reddimus , iis etiam, quae Vel Tullius, vel Fabius, vel Diomedes latina fecerunt,appositis: pariter singula explicates, tum finitionibus, tu ex ephs. Postremo omnibus modii adhibuimus, ne apud aequii iudice, vel in congerendo Graecorii quorunga curiositate aemulari, vel omittedo quae addidisse praestaret, nonnulloru negligentia referre merito videri possimus. Restant tamen aliqua, quae nec mini faciunt satis, quibus accuratius excutiendis, lepus quod huic lucubratiunculae angustum destinara, minime respo-de t. Quicquid id est quod dedimus, iuuadi studio dedimus candidissime lector, olim ubi& eruditionis & otii plus nacti fuerimus, pleniora ac instructiora aspirante deo prolaturi. Vale,& nostram operam boni consule.

4쪽

tri Mosellani tabulae.

a quaedam vel dictionis , vel orationis, vel sententiae, vulgi consuetudinem excedens. F I G v R A.

Figura, vel sententiae, vel orationis, vel verborum est habitus , praeter communem consuetudinem innovatus. Διανο ιας, id est sensus vel sentetiarum figura, quae quanqua authore Donato ad ora- rores proprie pertinet, & nos quae grammatici sunt, conquirenda hoc labore latum sta, tuimus, tamen eius species ascripsissemus libenter, si non immesam instituti molem futuram hac ratione prospexissemus. Lexeos, Figura est, quu in oratione aliquid quod ad vel ba attinet, innovatur praeter vulgarem consuetudinem. λημα s c H E M A, est consormatio Cuius partes tres

Et est duplex, scilicet

5쪽

P.M OS EI LANI

Figura dictionis,& illius parteS. Figura dictionis in prosa cαρcαριο ος bala

bara i mus , in carmine μεταπλασμιος meta

plasmus dici lux. Transformatio ι 'aedam est nius dictionis. προθε et Prothesis, Appositio ad principiu scilicet dictionis vel liters vel syllabar. Literae, Ut gnatus pro natus dixit Teretius. Syllabae, ut tetuli pro tuli. Eπε θεσις Epenthesis, Interpositio, quti inter prima & vltima dictionis syllaba adiicitur litera, ut Relligio pro reidio apud Virg. Syllaba, utInduperator pro Imperator. Iuue. Prothesis 'Epenthesis Pioparalepsis Cuius partes 'a gramaticis Ectasis AphaeresisSyncope Apocope

recensentur.

Systole Diaeresis Episynaloephe Synaloephe Ecthlipiis Antithesis Metathesis

6쪽

προπαραλκέις Proparalepsis, quam pret assumptione dixeris, ea de Troc αγωγη, para' goge, etsi Diomedes separat,cu ad fine quippia accedit, ut dicier pro dici, extulit Persi'. Aφαίρεσις Aphsreiis, Ablatio a principio dictionis, cotraria προθὶ ra Prothesi. Liters, ut, Ruit omnia latc, pro cruit, AEneidos secundo. Syllabae, ut Temnere pro cotemnere, extulit poeta ibidem. συνj οπκ Syncope, Concisio Fi gura plane contraria ζπενθ ο A cpcnthesi, quoties edictionis medio aliquid excinditur, ut dixti pro dixisti, Teretius. Repostum pro repositum,& accestis pro Accessistis, Virgilius. Aποκοπη Apocope, Abcisio a dictionis mne vel literae vel syllabae, contraria παραγωγη Paragoge . Liter. ae, Achilli pro Achillis dixit Maro. Syllabae pro Αωρια, apud Homerum Odyshae α. . ἱκτασις Ectasis, Extensio syllabae natura

contractae, v exercet Diana choros. Diana prima porrccta dixit, cum genuina ratione fuisset contrahenda. συςολκ Systole, Contractio naturae protensae, ut, idόlum media breui dixit Prudelius, vir verc prudens, non inscitia Graecarum literarum, ut literatorcs clamitant, sed in re sacra hac usus figura.

I fresis, Divisio unius syllabς in duas, Ut, Aules in medio, AEnei. tertio, pro

7쪽

P Mos ALLANI auir, quo modo Lucretius in libris de rerum natura genitivos ferme semper in prima laxima extulit.

Ezri συναλοιφη Episynaloephe, Conglutinatio duarum syllabarum in unam , contraria isti αιρε ra, Vt, Fixerit arripedem cervam, pro aeripedem.Virgilius Geor. 3. Συναλο που synaloephe, Deletio, cum Vide licet duabus vocalibus concurretibus, prior quasi deletur, ut, Carthag' Italiam cotra TLberinaque longe, pro Carthago Italiam.

AEneid. I.

Emalipsis , Elisio quaeda vocaliueum consonantibus aspere concurrentium,

ut, Multu ille & terris iactatus & alto : Queversum dum metiris, dicere oportet, Mult'si' & terris laetatus & alto. Avτ βάσις Antithesis, siue comodiore Verbo αντι Κοι ii antistoechon, cum litera pro litera ponitur. Olli subridens hominum sator atque deorum, pro Illi , Maio suae ποιησεως poeseos primo. Μεταθεο te Metathesis, Transpositio quindam literarum, ut quod Timbre dixit poeta . in decimo pro Timber. In quo Hτα λασα icsi metasasmo mirum questi sint audaces poetae Graeci. Adiiciui quida ex Diemede παραλαγκρ προσεο ε*p, id est immutatio 'a praepositionum, qus nobis no tam μιταπλασμος qu un

8쪽

. SCHEMATA ET TROP et s τολοικισμου soloecismi species videri solet. Verum hoc loco memineris sector, non ubique metaplasmo locu esse, imb no idem in ioculari & paruo opere licebit, quod priscis it lis in iusta & sublimis argumeti poesi codonatu est. Quare Horatianu illud semper in animo & pectore habeas: Tantum opere in magno fas esse obrepere somnum. Neque statim imitandum proponas,quicquid Vsquam incessum inueneris.

Figura locutionis, & eius partes.

FIGURA LocvTI ON IS, Ratio est ρος-dam locutionis compositione novata. Zeugma,

Syllepsis,

Anaphora, Epizeuxis, Schesis Onomaton Homoeoteleuton,

Prolepsis, HypoeteuXis, Anadiplosis, . analepsis, Cuius har Paronomasia, numeran Parocmion, tur speci- Homoeoptoton, Polyptoton, es. Irmus, Endiadis, Hypallage, Prosopopoeia, Anthypophora, Aposiopesis, Climax, Polysyndeton, Asyndeton, Antimetabole. Προλη ιιέ Prolepsis, id est, Praesumptio re-

ru summaria , quae deinceps particulatius e narrantur: vi, Interea rege ingenti mole Latinus Quadriiugo invehitur curru, bigis it

9쪽

P. Mos ALLA N et

Turnus in albis. Virgilius. Σευγμα Zeugma,cum diuersae clausuletini

verbo tribuuntur.

Et est triplex. 3

Pροζευγμα Proeteugma, Prsiunctio, quot, verbum clausulis praeponitur, ut Cicero, Vi it pudorem libido, timorem audacia, ra- tionem amentia Mesozeugma, cum in clausula- medio verbum collocatur. Cuius specio sum exemplum extat apud Marone, AElici-dos 3, Troiugena interpres diuum,qui numina Phoebi, Qui tripodas Clarii lauros, qui *- dera sentis. Et volucrum linguas & praepetis omnia pennae. Hic, sentis, & praecedentes &sequentes nectit clausulas. υ roris γμα Hypozeugma, Subluctio cu ve bum subiungitur in fine. Cicero in Catilina: . Nili ine te nocturnum praesidium palatii, nihil urbis vigiliar,nihil timor populi, nihil cocursus bonorum omnium, nihil hic munitipsimus habendi senatus locus, nihil horum ora vultusque mouerunt..ποζευἱις Hypoeteuxis, figura superiori traria, cum diuersae clausulae singulis verbis redduntur, ut Regem addit,& regi memorat nomenque genustitie. AEneidos octauo ..

syllepsis, Coglutinata coceptis,

10쪽

SCHEMATA ET TROPI 0

quoties diuersi numeri clausulae uno claudu-tur verbo. Virgilius in primo , Hic illius a ma, hic currus fuit.

Anadiplosis, Reduplicatio,

cum ultima prioris versus dictio in sequEtis principio iteratur. Maro in io, sequitur pulcherrimus Astur, Astur c tuo fidens. Avαφορα Anaphora, Relatio cius de videlicet verbi per principia plurimorum versuti. Horatius Odaxum secundo, Otium diues rogat in patenti, Otium bello furiosa Thrace. Otium Medi pharetra decori. Eπαναλη νιφEpanalepsis, authore Donato na Diomcdes reclama ocu eadem dictio versum & incipit,& claudit, ut Multa super Priamo rogitas super Hectore multa. AEneid I. Epizeuxis , Subiuninio eiusdem scilicet verbi sine aliqua interstitione, maioris vehementiae gratia. Qua ratione ferme &superiores fiunt inplicationes. Virgili' in nono, Me, me, adsum qui feci. Pαρονομασία Agnominatio latine dicitur, cum iucunda quaedam vocum fit collusio , significatu tamen diuerso . Terentius in Andria, Nam inceptio est ametium, haud aman

tium.

- των ονοματωρ Schesis Onomato, id est, Nominum habitus quida, quoties Verborum multitudo eodem copulandi habitu coaceruatur, ut hoc apud Pocta : Marsa manu,