장음표시 사용
21쪽
cSynthesis, Generatio eius haec, qGyi io logia, 'c scopus. Συνθεσις Synthesis, Apta de concinna modulis suis structura, qua alius pes alio iucum diorem clausulam efficere dignoscitur. QMde re Cicero libro de oratore tertio, & Fabius in nono abunde satis disseruere. κυριολογία Cyriologia, Propria & sana oratio , qua ipsa vexitas & simplicitas exornant,Vt, Romanos reru dominos, getemque togatam. Hanc vimitem Quintilianus non 'no tantum loco laudibus vehit. Tropus, Que clarissimi latinorumotum appellarunt, est verbi vel sermonis a propria significatione in aliam cum virtute mutatio . Metaphora, Catachresis, Metalepsis, Metonymia, i Antonomasia, Epitheton, Synecdoche, tonomatopoeia,
Periphrasis, ιHyperbaton, Hyperbole, . . Emphasis, Homoeosis. Cuius priores partes colliguntur hae,
22쪽
Μεταφορα Metaphora, id ess ctanslatio, H
tropus longe pulcherrimus, quando 'el no- . . me vel verbum, eae eo loco in quogroprium
est, in eum in quo aut propriun aeest , aut Itranslatum proprio melius est, traiissertur: 'Vt v eo, a corporeo sensu cui proprium est, ad animi intelligentiam transfertur. . Haec multis fit modis: . Deflexione, cum vox e propinquo ad reni proximam detorquetur: ut video pro intelli go, concoquere pro ferre, deuorare pro Vim icere aciperferre. Siquidem in iis id quod est corporis, ad animum transfertur, quo genere nihil est usitatius. Ab irrationali ad rationale,ut Tercntius,'Quid ille gannit; quod vulpium propriu est. Aut contra, ut si poetam cygnum, musiculusciniam dicamus, ceu facit.Virg. Georg. q. dum de apum rep. dicit: Magnanimosque duces, totiusque ordine gentis Mores & studia, di populos,& praelia dicam. Ab inanimali ad animal ut Virgil. AEneidos i I. Si tantum pectore robur Concipis. Hic a ligno ad hominem transtatione fecit, Aut contra, At procul tacelso miratus
vertice montis. Hic hominis vertice ad monitem traduxit.
Ab animali ad animal, ut Pascentes apes. . Ab inanimato ad inanimatum, ut si quis sylvam scatere dicat, quod est fontium. b. iiii.
23쪽
odibri quaedam translationes sunt recb. procapsi e comunes , quas Graeci ακολουρας '. vocabr. Nam ut pro zu bernatore recte dixe-
vocari, in ut pro gu bernatore recte dixe
.: ris auri , ita & pro auriga gubernatore. Quaes unius duntaxat partis, quas illi a να- ολ ρας appellant. Siquide ut recte Hio m
-ti eacumine verticem dixeris: ita non recte um lice cacumen ad homine traduxeris. Atque hoc loco admonitu te velim lectori amice, translationem unam esse, quae in loco adhibita, ingens decus addat orationi. Qua- re consultum fuerit, insignium metaphoxa-' xu vim ex optimis authoribus annotata co- parare. Sunt aute inquit Roter.) apud M. Tullium optimae; apud Quintilianum plurimae Sed & nos si deus aspirarit) in volume iustum diligenter congeremus ex utriusque linguae authoribus insignes tras lationes, modo alius quispiam non anteuertat. Καταλ ρησις Catachresis, Uerboru abusio, quae non habentibus nomen suum, accomo
dat quod in proximo est: ut si parricida appelles, no qui patrem occiderit, sed alias hominem quemuis. Metalepsis, Transumptio Ea est inquit Roter.) ubi gradatim itur ad id quod ostenditur. Virgil. in primo, Speluncis abdidit atris. Nigrae enim intelliguntur, ex nigris tenebrosae, ac per hoc in praeceps pro tandae . Verum huius tropi usus magis incidet in carmine, quam in oratione soluta.
24쪽
scia ΣΜATA ET TROPI as Μετονυριια Metonymia id est trasnominatio, cu inuentorem pro re inueta ponimus, vi,Sine Cerere & Baccho friget Venus, dixit Comicus. Quod si vertas,erit durius,ut vina precemur pro Baccho. Vel cum cotinens pro eo quod continetur usurpamus: Nuc pateras libate Ioui. Vel e c5uerso, Vina coronat, pro
poculis dixit Maro. Vel cu dominus rei pro re ipsa ponitur, ut, De sene gustarit, pro dς pecunia senis. Vel cum ex effectu efficies a zcipimus, Ut, Pallida mors aequo pulsat pede pauperum tabernas, Regiimque turres. Vel cum ducem pro his qui subsunt,ut caesus Annibal. Vel cum authorem pro opere: Vt, Terentius semper in manibus habendus.' Aντονομασία Antonomasia, Ea est nominis
permutatio, ut si quis pro Achille Pelide dicat, pro Iunone Saturniam, quemadmodum Virgilius & Horatius. Eπίθετον Epitheton, id est Apposito, quoties propriu nomen adiecto aliquo quasi vestitur, ut At pius AEneas, seruus He r. formosus Alexis, apud Poetam. συν κδ xκ Synecdoche, Qua Cicero intellectionem vocat, quoties ex uno plura intelligimus, ut Romanus praelio victor, pro Romani. si parte totum, ut, mucrone pro gladio:retroque,vt,Ingens a vertice pontus. ει specie, genus, Iracundior Adria, pro quouis mari dixit Horatius. Ex materia,rem conse-
25쪽
ctam, ut serrum pro gladio . Ex praecedenti bus; sequentia: vi, Virgineam ioluit zonam, id est deuirginauit. Breuiter cum aliud ex alio intelligitur, ut vixerui, pro mortui sunt, exclamauit orator- ονοματοποιια Onomatopoesa, Nominis cofictio soni imitatione, Clangorque tubarum Virg. Tinnire, balare, mugire, & reliqua quarsignificandi gratia pro tempore fingimus. Aληγορία Allegoria, Qua inversione inte pretantur,cu aliud verbis, aliud sensu ostem
ditur,ac nonnunquam contrarium. AEnigma Parcemia, Ironia,
Sarcasmus, Astysmus, Mycterismus, Antyphrasis,
Charientismus. αινιγμα. AEnigma, Obscura qusdam allegoria, magis vitiu Quintiliano quam virtus, cadilucide dicere virtutis nomine commende' tur. Hinc opinor motus Diomedes, & vitiis& virtutibus connumerat. Cuius Gemplum aptissimum extulit Hesiodus Georg. I .πλὶoli ηwσυ παντος. Quod Plato lib. de legib' te tio exponit multis verbis . Quae omnia huc tedunt, Satius esse quam
Hoc est iniuriam pati quam inferre. species nominatur har,
26쪽
re magno illo Erasmo dictum celebre aliqua nouitate insigne, ut, Lupus est in fabula: T retius . cum silendum moneat. An autem ii finitio huic loco quadret, qui velit, o Eras- mi Chiliadibus inquirat. Diomedes certe ocDonatus allegoriar speciem faciunt. Eieci visa. Ironia, Illusio quae non ex verbis,' sed vel pronuntiatione vel persona vel rei natura intelligitur, ut, Heus tu bone vir curasti
probe. Tercntius in Andita. Σαρκασμος Sarcasmos, Iocus amarulentus,
atque hostilis derisio. ut, En agros, &quam bello Troiane petisti, Hesperia metire iacta. AEneidos duodecimo. Asu Πιος Astysmus, Urbanitas , orationis quasi festiuitas. vi, Qui Bavium non odit, νmet tua carmina Meui, Atque idem iungat vulpes, & mulgeat hircos .Virgilius. Mυκτηρ is μος Mycterismus, Simulat' risus, sed tamen non latens : quod Persius naso suspendere vocat. μυκτηρ enim Graecis authore Iulio Polluce nasum significat. Αντιφρ ασις Antiphrasis, Vnius verbi is nia, ut bellum dicitur, quod minime bonu.& Hieronymus monachum quendamVigilantium κατ' αντί p ixcrui vocitat.
χαρ ι ἐν τισι ιος Charientisimus, Quo duriorare ipsa gratiosis verbis molliutur. Tere. Bona verba quaeso: cu pistrinu deprecaretur Da
27쪽
asuus.quod Plato de rep. primo ευφκει Audicit. Et hae iam dictae sunt allegoriae species.' Pερ φρασιρ Periphrasis. Latine tametsi inuito Fabi irculocutio, est fusior & copiosior rei descriptio aut ornandae rei gratia, qugpulchra est, ut, Tepus erat, quo prima quies mortalibus aegris Incipit,& nodo diuum gratissima serpit. AEneid. α. Aut tegedae rei gratia quae turpis : Placidumque petiuit Coniugis effusus gremio per membra soporem. umeeατον Hyperbaton, Transgressio quaedam verborum, ordinem communem perturbans.
Anastrophe, Dialysis, Cuius species, - Diacope, Synchysis,
VHysteron proteron. Αναςροσκ Anastrophe, Reuersionem dixeris, est verooru tantum ordo praeposterus,Vt mecum, secu: pro cu me, & cum te. Italiam contra, pro contra Italia, apud Virgil. in I. Διαλυ me Dialysis, siue παρενθεο te Parethesis, ordinis diolutio per interpositam sententiam, ut, AEneas neque enim patrius co- sistere mentem Passus amor . rapidum ad naues praemittit Achatem. Διακοπη Diacope, siue τμκσις Tmesis, Dis
sectio, cum scilicet dictionis copositae iunctura soluitur aliquo interponto,ut Septe subietrioni: cu septentrioni dicendu fuisset.
28쪽
sCHEMATA ET TROPx ,9imuxυσι et synchysis, Confusio. Est enim quoties ordo omni ex parte turbatur. Treis notus abrepta in saxa latentia torquet: Saxa vocat Itali mediis quae in fluctibus aras. Habet aute ordo hoc modo authore Donato,Treis naues abreptas notus torquet in saxa , quae Itali vocant aras. προτερον Hysteron proteron,siue υς
ρολογία Hysterologia, cu id quod secundo loco sit, priorem in orationis ordine possidet. Et torrere parant flammis,& frangere saxo. AEneidos primo. υπερ& Hyperbole, authore Fabio,inmetiens est superiect io, Vt quae fidem no mere tur, vel augendi gratia, Vt Ocyor Euro vita nostra, apud Horatium dicitur: Vel minuen. di gratia, ut testudine tardior. In quo tropo monet Quintilianus modum in primis seruare oportere, ne in κακοζηλιαρ Vitium supra
εριτο crit Emphasis siue m lates aliquid una significatur, siue expressior denotatio . Uxecu multis fiat modis, hunc habet praecipuu, quoties fixum pro mobili ponitur, ut scelus pro scelesto. ομοιοπις Homo sis, Ignotae rei per ei' quae vigis nota est,similitudinem expressio.
Parabole, Paradigma. Σικων Icon, Imago,cum quippiam ad ima
29쪽
ginem alterius rei quasi describimus , ut os
humeros ii deo similis. Huc enim ad dei ina ginem, AEneam comparauit Poeta. 57αρα cολκ Parabole, Qua Cicero collationem interpretatur. Ea est inquit Donatus rerum genere dissimilium comparatio. Plato in Euthiphoneauuenum in primis rationem habere conuenit nam sic transponimus ut in optimos Viros adolescant, haud aliter, ac Piudentem agricolam teneriusculis plantis prima curam adhibere decet, deinceps Vero& alias non negligere. παρα RAγρια Paradigma, cu ex historia res aliqua narratur, qua Velut exemplo accendimur & ipsi eiusmodi vel facere vel vitare. Cuius usus tam est frequcs cu apud poetas, tum apud oratores, ut minime opus videatur exesea in medium asserre. Quidam praeter tropos etiam ad orationis virtutes φρασιν pertinere putant, quam
sροφὴ, atque id genus aliis constare putant, quae nos finitionib' minime explicabimii, partim, quὀd propi' ad orationis copia attinere videatur: partim, quόd ipsa etymologia S prima quod aiunt) fronte quid rerii sint, prae se ferant: partim etiam, qu bd nostru
stituti angustia non sinit Chrysippaeum hue
30쪽
Ontraximus hic in figura quandac Philippi Melanchthonis rhetoricas institutiones, non infrugifera studiosis adolescentib'fore arbitrantes: Partim quod omnia arcta& succincta facilius tu
intelligantur, tum altius ac tenacius mem
xiae infigi & insculpi soleat, quam quae sparsaci tanquam in campo dissuta sunt:partim taliquid scripturi, hac tabella ob oculos potta, statim rhetorici artificii admonerentur. Adiunximus & figurarum ordines , quibus oratio laquam flosculis & stellis exornari solet. Neque vero temere citra authoris conmlium hanc emisimus. Iam si quis vel exemplades, derat,vel figuraru definitiones, is ex authore ipso requirat. Malim tamen exempla ex sontibus , videlicet Ciceronis & aliorum eruditorum orationibus peti. Quare optime lector operam nostra boni cosule. Vale.
Authorem laudare vetat reuerentia, laudet Qui debet, vel qui se bene posse putat. Hoc mirantur op' docti, quod pa1ua tabella Ante oculos ponit, qui legis ista tuos. Nec quicqua qui coposuit mutauit ab illis Quae tibi sperauit hoc fore plana modo. Aut igitur fallor, vel erit tibi grata profecto Ampla in tam tenui bibliotheca libro.