장음표시 사용
11쪽
homo. Huic praecepto ad uel santur definitiones illae, quae per
ignotiora, vel aeque ignota assignantur,ut si dicas somnus esti vago mortis, mors enim ob urior est somno. Aduersantur
etia,quae ide peride definiunt, ut si dicas, ico est animal quod
est leo. Aduersantur tande quae voce metaphorica habent, ut homo est arbor in uersa. Secudu praeceptum est: Desinitio debet recipi ocari.& conuerti cum definito ad est, de quocuque praedicatur definitum, se eodem & definitio prςdicari debet,ia de quociaque definitio de eodem & defiat tu, ita nulli unucopetat cui non & alterii. Huic praecepto aduersantur,qui solum per comunia definiunt, quae pruribus quam definito insunt, v bomo est substantia sensibilis. Aduersatur etia nomina etymologiae quae ob id uo sunt proprie definitiones, cum pluribus qua definitis coueniat, ut Theologus est qui de Deo loquitur, lapis est quod pede laedit.Tertiu praeceptu est, Definitio nihil debet habere superfluum, vel diminutu, sed ita re
explicare, ut nec deficiat, nec excedat. unde no est bona definitio, Homo est animal rationale,coloratum, bipes:est enim superflua, cum coloratu,& bises non sint in natura hominis,
nec ista est bona definitio, homo est substantia rationalis, est enim diminuta, cum plura sint in natura hominis quam ea, quq in tali definitione actu cotinetur Est enim homo substati a corporea, animata, sensibilis rationalis. Haec sui praecepta
cuilibet bonae definitioni necess1ria, ita ut ex unius detectu vitiosa reddatur definitio: unde si quis velit definitionem aliqua bona esse cotedere, omnes simul leges illi inelie probare tenetur, ac si definitione vitiosa else cote derit, vel unica lege -ο- a- deesse suis cici ostedere Modus argum ntandi in desinitione tin' duplex est ad modii villis. Alter est, vi ta definitu quam definitio de aliquo pilicetur,& tuc de quociique affirmatur defini- pl. . tu, affirmabitur&definitio,& de quocuque definitio pariteri. & definitu. Similite retia negat luc, ut cocha est animal, ergo' est corpus animatu sensibile: Sc cotta, concha est corpus animatu iensibile,ergo est animat: humilitas est babitus bonus, ergo est virtus:&cotra,est viscus, ergo est habitu, bonus. Pariter cita in nepatione, vi,simia non est animal rationale, ergo non est homom contrario non est homo ,ergo no est animal rationale: superbia non est habitus bonus , igitur nec est
a. virtus, item non est virtus ergo nec habitus bonus. Alter modus argumentandi est quado aliquid de definito, vel de definitione praedicatur,& tunc quod affirmatur de definito, assit mabitur α de definitione,pari ratione quod negatur; & con
12쪽
tra a definitione ad definitum , ut animal rationale est capax beatitudinis, ergo & homo, & homo est capax beatitudinis, ergo & animal rationale . Negative pariter , ut habitus malus non est expetendus, igitur nec vitium: virtus non est spernenda , ergo nec habitus bonus est spernendus. Superest ut de modo loquendi per definitionem, dicamus. Duplex autem loquendi est modus & interroganti, & respondenti. Primum , petenti, quae definitio est iis a 3 Responde , vel est nominis, vel est rei, est causalis, vel essentialis, vel descriptiua. Petenti secundis , qualis est haec dc finitio Θ Responde, est bona , vel est mala. Circa definitum etiam potest interrogas petere, quid est hoc,scilicet, quid est homo vel leos Cui responde per definitionem essentialem vel causalem. Secundo, quale est hoc Responde per accidentariam. Circa definitionem autem nominis solet peti, quae est huius nominis significatioZEt respondetur per illius significationes. At circa causalem secundum causarum numerum quadruplex fit interrogatio, vi a quo est cathedra3 Responde, per efficientem: ex quo est Responde,per materiam: per quid estὶResponde,per formam: propter quid causam finalem petit. 2 Dιufio, quotus lex, quκ ipsius praeceptasint. CAP. VI.
Esr alius sci edi modus,qui dicitur Diuisio, qua utimur ad
totius alicuius partes inuestigandas: unde non minimum
haec definitioni prodesse solet, luς ex partibus conatur. Quid igitur sit Diuisio,& quo tu plex,quae ipsius leges, quib' motus
per Diuisione argumentari liceat,quis lade sit loquendi modus, tractare oportet. Diuiso, oratio est tot si in suas partes distribues. oratio dicitur: no enim diuisio quaecuq; ad Dialecti cu spectat, sed ea, quae mete,& voce fit, id est, cum rem aliquas mul intel ligetes singulas eius partes in uestigare,& voce exprimere conamur: sc propterea diuisio talis oratio dicitur, aliae veris diuisiones,nepe,cu gladio lignum, vel aliud quiduis scindimus, Dialecticς no sunt. Est igitur Dialectica diuiso,oratio, qua de toto aliquo loquetes singulas et ' parteli enarramus: quae diuiso manifestat ea qua intellectu concepimus, ut totu hoc ,bonii scilicet, assumentes, in singulas suas distribuimus partes xtile, honesta,& delectabile. In qua oratione duo sunt: alterii, tot si illud quod secatur in partes & hoc diuisum dicitur. Alterit,ipsius enumeratae partes,& he inebra diuidentia dicuntur. Ex viroq; autem costituta oratio diuisio est, quaesie ut de definitio,in diuisione nominis,& diuisione rei primo
13쪽
34 . LIBER' diuidi potest. Diuisio nominis est oratio qua vox in suas s-gnificationes distinguitur, ut eanis significat sydus quodda,
tignificat & animal terrestre. Haec diuisio nominis est, non enim res aliqua per ea in suas partes diuiditur, sed sola vox Hanc Graeci enumerationem vocabant. Tali autem diuisione non unam vocem tantum,sed & oratio oem integra in varios sensus quos recipit,distinguimus, quas orationes amyhibologicas vocant, ut, aio te aciάa Romanos vincere 'le
Crctius Halym ingressus perdet quam plurima regna. n is su D I S I O rei est,cum res aliqua in suas partes, vel aecidei mo . tia distinguitur,quae triplex .st. Pri a diuisio generis inspex. cies. Haec aute est, cum comune aliquod in milius comunia,
de quibus per se praedicatur, diuiditur, ut, Elementorii aliud lenis, aliud aer,aliud aqua,aliud terra. Haec aute diuisio fieri aliquando solet per differentias ex quibus species costituuntur, ut animali ii aliud rationale, aliud irrationale, ide est ac, animaliualiud homo aliud brutu. Altera diuisio est totius in partes, ex quibus componitur .Et haec duplex solet esse secundum duplicem rationem partium,ex quibus coponitur. sunt enim quaedam partes,quae ad naturam,& essentiam rei pert net, quales sunt, forma,& materia,de qui b. superi diximus:& secundum has fit diuiso quaeda essentialis in partes, ut hominis alia pars anima, alia corpus; vatis alia pars argentis,alta figura. Quaedam sunt partes,quae quantitatis rei potius quam naturae,partes sunt.& secundum has si diuiso, quae iv partes integrantes dicitur,quam a i qui partitionem vocant, ut corporis humani alia pars caput,1lia brachia,alia thorax,alia vcter, alia pedes: in his enim decorus partiti ordo seruandus est. 3. Similiter terrae alia pars Asia,alia Africa, alia Europa Tertia diuisio est,quando subiectum aliquod in varia accidetia,quae illi insut, distribuituri Vt hominu alius doctus, alius in Joctus; hominu alius liberalis, alius prodigus, alius auarus,alius studiosas, alius prauus. Ad hanc diuisionem pertinent diuisiones eae,quibus subiectum in suas potetias diuidimus, ut rationalis animae alia potetia intellcctus, alia volutas, alia memoria, animalis alia potentia sensus,alia appetitus,alia ad motu Solet autem haec accidentium diuisio adhuc dupliciter fieri: aliquando enim accidens in sua subiecta diuiditur, ut alborum
aliud liliu, aliud nix,aliud eygnus,&c. Virtutum aliae in partenta; .is intellectiva, aliae in sensitiva sunt. Aliquando etia accidens in ν -- . accidetia diuiditur, ut'dulciu aliud flavum,aliud album .:His V igitur constitutis,praecepta in diuisone obseruada const itua
14쪽
mus. Primum pret ceptum est, ne plura nacbracΘntinear, quam ipar enim aliquis diuisione prima animal in omne , suas species diuidat, noli erit congrua diuisio mana cum diuisio rei manifestandae gratia inuenta sit, si multa contineret inebra,
fastidium potius, Sc obscurizate quam cognitionem pareret. Adde etiam quod diuidentia membra quenda Ordinem inter se petunt, quem, si tam multa sint, obseruare difficillimu est. CIRCA hoc auic in praeceptum tria attendenda sunt. Primum ut si alicuius communis generis species paucae sint: per illas diuisio fiat, ut, elementorum aliud ignis, aliud a Jr, aliud aqua, aliud terra. secundum, si s ecies plurimae sunt, tunc per ar quas species superiores diuisio procedat, & has rursus per alias diuidamus, ut, Animalium aliud homo, aliud brutum: Brutorum aliud ad reum,aliud aqueum, aliud terrenti:& haec rursus per alia ,donec ad ultima deueniamus. Tertium, potest etiam diuisio fieri per duas oppositas differentias, ut, Animalium aliud rationale, aliud irrationale, sed horum causas perscrutari,alterius negoti j est. Secundum praeceptum, Singula i.
membra diuisionis debet esse inferiora diuiso, id est, liuisum siti, se plura debet amplecti, quam singula membra: unde non effet cogrua diuiso, Animalium aliud sentit, aliud mouetur;
nam sentire i ta com mune est,sicut animai,cum omne animal sentiat. Tertiuin praeceptum, Omnia ni embra simul sumpta s.
sint suo diuiso aequalia, ira ut nihil continea lar sub diuiso, quod non sub aliquo membro, nec aliquid sub membro, quod non sub diuiso: unde non est diuisio bona. Animalium aliud
rationale, aliud irrationale, aliud elementum ; hoc enim tertium membrum non est si b diuiso. Quartum praeceptum η. est, ut membra inter se aliquam habeant aequalitatem, id est, unum in altero non contineatur: unde non est diuisio bona, Animalium aliud irrationale, aliud bipes ; unum enim alterum includit, cum aliquod sit irrationale simul & bipes: nee ista, Honi num alius pius, alius literatus, cum sint homines
De modis argumentandi . loqueudiper Diuisic nom.
C A P. VII. QUADRvPLEx .est modus, quo circa Diuisione argum e tari possumus. Primus est a positio e diuisi ad positione alicuius ex mebris diuidentibus,& c couerso, id est, de quo cutiq; ipsum diuisum affirmare veru est,de eodem aliquod ex
diuidetibus membris affirmare verum erit, ut leo est animal,
ergo rationale vel irrationale. Similiter de quo mebrum ali
15쪽
quod affirmatur, & ipsum diuisum assirmabitur, v t equus est irrationalis: ergo animal. Hic tamen obseruandu est, ut a diuiso procedentes non unum membrum solum, sed omnia sub disiunctione colligamus mo enim valet hoc,est animal, ergo rationale , sed inferre oportet ergo rationale, vel irrationale. At ab ipsis membris ad diuisum progredientes possumus, Mab omnibus simul,& sinsulis diuilina in serre, ut hoc est irrationale,ergo animal ite, noc est rationale, vel irrationale, erso animal. Obseruandu etiam alter u est, ut in partitionib. cuai uiso aliquid comune, quod de singulis praedicetur alta ma-mus,ut in udi alia pars Africa,alia Aha,alia Europa , praedicatio sic est costitue da, Africa est pars naudi, Asia est pars inudi,
x. M Europa cst pars mudi. Secundus argum etandi modus a negatione diuisi ad negatione membrotum diuidentium, & e- csiuerso id est, si de aliquo diuisum negare veru est,de eodem& membra diuidentia negare veru erit, ut lapis non est an mal. ergo nec rationalis, nec irrationalis. Item si membra negare veru est,& ipsam diuisum negare verum erit,ut lapis noest rationalis, nec irrationalis,ergo nec animal. Hic aut e modus aliter se habet quam praecedens: a negatione enim diuisiprocedentes omnia membra simul & singula licet negare , Mab ipsis ad diuisum regredientes non ab , no solo, sed ab om-
mu negatione procedere debemus: non enim valet,no est ra
tionale ergo no est animal; valet tamen, ud est rationale neq;3. irrationale,ergo no est animal. Tertius modus est a positione diuisi & negatione unius m ebri ad affirmationem alterius, si suerit diuisio bimembris, vel a negatione duoru vel trium, si fuerit plurali membroru, id est, si de aliquo assirmas diuisum,& negas unum, aut duo membra,a Ermabis certe membrum reliquu ut hoc corpus est elementum, & non est ignis, nec qua, nec terra,ergo est aer: leo est animal non rationale, ergo . irrationale Quartus modus est inter ipsa membra diuidentia ab affirmatione unius ad negatione alterius, ut hoc est ignis, ergo no est aqua loc est caducu ergo non est perpetuu . Non tamen semper iste modus argumentandi valet: non enim sequitur,virtus est honesta,ergo non est delectabilis: utrunque enim est, nisi velis inferre,non eadem ratione est delectabilis,
qua est honesta Modus loquendi interroganti triplex est. Primum enim quaerent Quς diuisio est ista Respode per aliqua speciem ex superius assignatis. Secudo, Qualis est diuisioὶ R. sponde, bonam,vel malam Tertio Quot partibus costat haec diuisio ὶ Responde,duobus, tribus,secundum numerum par -
16쪽
tium, seu membrorum ipsius. O id Argumentatio, steries, quae praecepta ipsim nt.
CAP. VIII. ARGvΜεNTAτi o praecipuum est Dialecticae instrume-xum,quo ad probanda, veritates ignoras,falsitat sq: re- ' ρ- pellendas uti solemus. Haec autem est oratio, in qua unum ex altero cosequi denotatur, id est,orat o, in qua Propositio X naincognita ex altera cognita probatur, S declaratur, ut spongia est animal, ergo est sensu tua. Dicitur autem oratio , quia una vox Argumentatio non est. Dicitur, in qua unxi denotatur consequi ex altero, quia non sat est ut unum exaltcro sequat Ar ut Argumentatio sit, nisi in tali oratione i lis consecutio exprimatur: unde ista Argumen tio non est, Spongia est animal,& est sensitiva, licet unum ex altero sequatur, nisi illud explicetur, licendo spongia est animal ,ergo est sensiti-ua. Ex quo fit,ut in Argumentatione qualibet sint tres partes necessariae. Prima,illa propositio ex qua a tera insertur,scili- racet spongia est animal, quae dicitur antecedens, seu argemen- ω. tu. Altera, illa quae infertur, scilicet, spongia est sensu tua, quae dicitur consequens.Tema,illa colunctio, ergo,vel similis explicans consequutionem , quae dicitur nota illationis. Tota
autem oratio ex antecedenti,seu argumento,& consequenti,
α nota illationis constructa.Argumentatio est..ARGvMENTATI O N Is quadruplex est species, Syllogis- - g. y m', Enthymema, Inductio & Exeptu. Srllogismus est oratio, in qua ex duobus propositionibus inter se dispositis tertia ne- cessario colligitur, ut omne animal est substatia, omnis homo est animal ,eigo omni s homo est substantia, prima propositio
maior,secunda minor,tertia cocluso dicitur. Enibymema est Syllogismus truunatus, id est,qui ex una propositione proce- ma.dit ad alterius probationem, ut omnis homo est animal ,ergo
omnis homo est sensitivus. Inductio est a singularib. sufficie-ter enumeratis ad uniuersale progressio,vt iste ignis est calid'di ille ignis est calidus, ergo omnis ignis est calidus. Excpluest ex uno vel pluribus particularibus unius particularis propter similitudinem illatio, ut Deus pepercit Niai uitis poenitentia agentibus, ergo & aliis peccatoribus parcer, si eos ror- nituerit. Has species breuiter modo pro incipientium cartu tractasse sufficiat, plura enim suis in locis tradenda sunt. NVNc quae Argumctationis praecepta sint, dicamus opor, Metr ret.Est autem unum in praesentia solum obseruandum , ut in otia. Argumentatione unum vere ex altero sequatur, & inseratur,
17쪽
cut sequi & inserti denotatur: quansso enim talis conseq: ε-tia,& iliatio deest, Argumentatio vitiosa redditur , ut si dicas
horno mouetur,ergo currit, Argumentatio mala est, cum no bene inferatur hominem currere,ex eo quod in ovetur: potest enim moueri, & non currere, si tantum ambulet. At si dicas, somo currit:ergo mouetur, Argumentatio bona est: optime
enim colligitur, hominem moueri ex eo quod currat. Vbi diligenter debes aduertere, Vitium, vel rectitudinem Argumetationis non eonsistere in veritate, vel salsitate propositionuex quibus constat , sed in recta vel non recta unius ex altera deductione: potest enim fieri,u t arganactatio bona sit ex propositionibus falsis , in quibus tamen illatio recta est, v t Lomo volat,ergo homo habet alas, potest etiam fieri ut Argum eratio vitiosa sit ex propositi ombus veris, recta illatione defici ε- te, ut homo est animal, ergo habet duos pede ,: propterea Argumentatio vera vel falsa non est dicenda, sed bona, vel maia. Signum unum adhiberi potest, quando consequentia mala est, nempe cum antecedens possit esse verum consequenti existente salso, non e propter falstatem propositi ianis malast, sed quod in tali casu certum est non esse illationem recta, eum in conseo uentia bona,si antecedens verum est,& consequens verum l;t: ex vero enim non sequitur falsum. Reliqua in libro quarto tradentur. pus sit Disputandi modus Obseruandus inter
C A P. IX. lsrvTATto ver talis alicuius indagandae causa est : cui I enim plurima nobis non statim manifesta sint, eoquὁd multa simul eorum veritatem impedientia occurrant,nec sa-eile si ista discernere. Disputatione indigemus, qua, propositare,alia omnia,quae illius non sunt, separantes veram eius naturam consequamur: unde effluxit, ut clara veritatis cognitio
dicatur distincta, quasi segregata ab aliis multis, quibus rei rari dida. Veritas opprimebatur,& verbum Disputare optima analogia iuri deductum est : ut enim planctia vites putantur, reiectisque inutilibus, quibus suffocatet erant, purgantur, ita illa disceptatio, qua ea, quae veritatem velut Ilipprimebant, reiiciuntur, merito dicitur disputatio. PR. IMA Regula communis. Ex his id tam Respodenti qua: --ra Argumentanti obseruandum maximὰ videtur, ne finem hunc
18쪽
PRIMUS. I' Disputationis , qui est, veritatem indagare,peruertant , dum dio talia
manifeste falsa de senis ut, ves circa res a i modum per se notas itempus inutiliter consumunt. Vnde cauere oportet a proter-
uia, quod clare falsum est sustineri eo, vel quod manifestum est pertinaciter negando. Poterit tamen propter icholasticorum exercitationem verum aliquando impugnari, & salsum
Sεcv N. A Regula c5munis. Vtrique etiam id obseruandum est, ut id, cuius veritas inquiritur, & quod disputandum proponitur,quod the ina,vel positio,vel quaestio dicitur, atte- te cosideretur,& disputatio circa illud versetur, vel circa ea ex quibus illius cognitio dependet, nec fiant extra re digrcssi nes vel verba inaniter iactentur, aut repetantur. TERTIA Regula communis. Illud utrique obseruandum est, ut initio semel beneuolentiam comiter , Sc modeste ca-l xent, Is qui argumentatur, Magistri, circunstantium, & Re pondentis: Rei pondens vero solius Argumentantis, uterque autem ardorem aliquem ac vim lmodo seruatot disputationi adhibeat; hoe enim & dispinantium ingenium acuitur, de circunstantium animi ad attentὰ, & sine fastidio, α non citra utilitatem audiendum eriguntur. P RiMA Regula Argumentantis. Argumentans maximὸ observet ut suam argumentationem integram proponat ad- - β uersus id quod proponitur a Respondente defendendu, sem- per praemittens, Me argumeutor, Sic eonteias, vel simile: luam postquam semel proposuerit, sinat Respondentem suas partes agere, nec interrumpat illum, donuc aliquid ei negetur, vel respondeatur. SECvNDA Regula Argumentantis. Si aliquid ex ijs, quae λsuerunt ab eo proposita, Respondens negauerit, alio argumeto conetur illud probare,& postea sinat illuna respondere. Si autem aliquid ei responderit, vel aliquam solutionem ad bi-buerit, quae videatur vel salsa. vel dubia, Vel non cum praecedentibus dictis,aut assertionibus Respondentis cohaerere, vel tandem ei libuerit impugnare, illud alio argumento conetur repellere; quod dicitur Replicate,& circa id poterit multuties eadem argumentandi methodo uti. P RiMA Regula Respondentis: Attentd consideret ea quae R Ois.. ab Argumctante opponii tur: quibus proposi: is fideliter eisdebis verbis totam argumentatione bis rei teret:& in posteriori rpetitione ante omnia inspiciat antecedentis terminos,an aliquis patiatur multas significationes,vel irium antecedes di-b i uers
19쪽
uersos habeat sensus: quod si ita suetit, distinctione utatur, α illum eligat sensum , qui magis ad praesentem disputationern
1 ino facto observet secunda Regulam: Vt consequentia
aduertat:quae si ei visa suerit vitiosa, eo quod consequens ex antecedenti non inferatur , consequentia in imprimis neget: quod fiet hoc pacio, a resumpto antccedenti, siue verum sit, siue falsum, dicat, anseat, quo verbo non asserit illud esse verum vel falsum , sed imperimens ad inferendum tale conse, quens,& resumpto consequenti dicat, Nego consequentia.DiLIert autem in t pr hoc, quod est negare consequens, & negare consequentiam. Negat consequens qui negat illud esse veru, negat consequentiam qui illud,sive velum sit, siue salsum,exantecedenti negat inferti.
3 Q o si consequentia Scillatio bona visa suerit,uel quia
nece haria, vel quia probabilis est , obseruet tertiam Regula. In posterioli repetitione argumentationis neget antececiens: si enim admittit esse verum,cum consequentia bona si, consequens etiam erit verum , cisti od erit oppositum eius quod ipsis defendit. Argumentans enim id semper inseare conatur, quod est coi tra positionem Defendentis : propterea videat Respondens ut in bona consequentia Argumentantis neget antecedens: cuius si fuerit duplex pars, neget eam quae prius illi falsa apparuerit , quamuis poterit etiam in conssequentia non bona sed apparenti,vel probabili, concedere antecedens
erum.& negate consequentiam. Debet tande quatuor verbis uti Respondens , Distinguo. Nego, concedo, Respondeo. Distinguo dubia: Nego falsa. vel malas Consequentias: C6cedo vera: Respondeo quod ad dissicultatis sol ut onem tacit
IN responsione autem obseruet Regulam ultimam. Cum solutio ab eo petita fuerit, videat, ne quicquam contra suas assertiones vel contra aliquam aliam solutioi. cm ab eo data dicat, vel aliquid ex quo facilὸ oppostum contra eum conuincatur. Hae autem omnes Regulae usu, & exercitatione ipsa inagis manifestabuntur,dc in promptu erunt.. sit Terminin in communi, quotuplex.
CAP. X. A Bso Luris instrumentis tribus , prout incipientiu ingenio sat erat, ad simplicissima rursus Dialecticet Elemeta redeamus oportet,quae Gramatici Dictiones, Logici Terminos comuniter vocant. Et ut ab ipso nomine incipiamus, . Aristo
20쪽
Aristoteles Terminum docet esse extremum alicuius eorpo- Ο -- .ris, vel ret,extra quod nihil illius rei est,& intra quod omnia eiusdem rei sunt: quo pacto duo extrema puncta unius lineae dicimus Termino, lineae, quia talis linea no habet ulla suam partem extra illa,& omnes ipsus lineae partes intra ea continentur. Hac analogia utimur in propositionibus ipsis, quaru . extrema Terminos vocamus. Sunt auxe Propostiones, quantum sat est modo coguoscere orationes qubus verE, vel salso aliquid haru exprimimus,& harii extrema,Quorum unum Subiectum,alterum P: aedicatum est, Termini lunt: ut in hac, homo est animal, homo.& animal Termini dicu ur; his enim
clauditur illa propositio, sicut linea duobus finitur punctis. Hoc aute pacto definitio tarmini est,Extremu in quod resoluitur propositio .ut in subiectum,&praedicatum. Vocamus i ἡ ... autem Subiectum id,de quo aliquid dicitur Praedicatu Vero, ium. quod de aliquo dicitur: ut in hac propositione, homo est animal, homo subiectum, animal praedicatum est: atque ista duo sunt extrema, in qu et propositio illa ultimo diuidi potest;propterea Termini dicuntur. Cum aute propositiones n5 solam vocibus,sed etiam scripturis,& ipso intellectu fiant ut enim voce proserimus, homo est animal, ira intellectu coenoscimus, hominε ei se animal, de idε scriptu: qmadamus, imo pro- . potitio in voce explicat propositiones intellectus, sicut scriptura voces exprimio solet c5muniter distingui triplex Ter- viata
minus, Mentalis,Vocatis,scriptus. Metalis Terminus est co- ubia gnitio eo respondens termino Vocali: ut enim vox, homo. est unus Terminus,& unum extremu huius propositionis, homo est animat,ita cognitio in intellectu, qua cognosco tale vocem. vel rem per ipsam significatam,dicitur Terminus Mentalis, seu notitia, vel conceptus;nam idem sunt Pari ratione
ista scriptura, homo, illi voci subordinata. dicitur Terminus Scripti. . Scriptus.Vnde possent hi Termini sie definiri,Terminus Metalis est extrema in quod resoluitur ea propositio Aiuae est in
intellectu. Terminus vocalis est extremit, in quod te luitur proposivo vocalis. Terminus Scriptus est extremu . in quod
resoluitur scripta propositio Intellige sempinde resolutione in subiectu & praedicatum:na apud Aristotele aliae voces seu ssigna,quae in propositione sunt; praeter subiectu, & praedicatum non censentur propriE Termini,quales sunt coluncti O- - . - .nes .adverbia,& quantitatis fgna,vt omnis, nullus,aliquis. υιim
To Mi Mus Mentalis seu coceptus duplex est: alter. Noli tin. vltimatus,altet Vltimatus. No vltimaris est cognitio seu no