Dissertatio medica inauguralis exhibens historiam cholerae Asiaticae annis 1848 et 1849, dum Ultrajecti regnabat, in vico hujus urbis littera C insignito observatae

21쪽

TOPOGRAPHIA. Vidus Ultra jecti littera C insignitus in septentrionali Situs est eademque oo identali urbis parte. Superficiem habet i50 000 ad 180, 000 in quadrum ulnarum Neer-landicarum. Solum ceteris urbis partibus humilius est, ita quidem ut, quod ab idoneo harum rerum judice audivi, cum agris urbem circumjacentibus inundari posset. Occidentalem et Septentrionalem vici partem Rhenus su vius cingit scinget), orientalem vero Vetus Canalis Nude. grachi), fluvii istius brachium, quod, poStquam totam urbem a meridie ad Septentrionem in duas dividit partes, extra portam Septentrionalem Maard-Barriere) in Vectam insuit. Platea vero Attestraat dicta et pauca alia loca ipsi vicina, ad eundem vicum pertinentia, ultra Veterem illum Canulem Sita sunt. Fossue in vico illo non amplius inveniuntur. Olim vero et plateam, quae appellatur het Zand , et alia quaedam ejusdem vici loca Rhenus

22쪽

locis mox commemoratis ad vi eum C), seu de Mater-η8teeg, duor den Zoogenaamden pol der bij h et Aarden-ηveld, langs het Zand heen, Wedor in den hoolatali uit,liep. V Nuper etiam in fastigio domi cujusdam plateae het Zand lapis conspiciebatur, cui insantis in cunis decumbentis et ita quidem sumini innatantis insculpta erat imago, in memoriam inundationis, cujus opportunitate ad eundem illum locum insans in cunabulis appulSUS erat. Hinc etiam nomen portulae hel integepoorbe in laro Suario ur emnar t) prope plateam het Zand. In eodem

foro Suario, Secundum Van der Monde, Virum antiquitatis peritissimum, quo loco domus jam inveniturti'. 497, ibi olim portitor habitabat, in vicinitate canalis, in Rhenum, ut perhibent, insuentis.

De soli natura, id quod vehementer doleo, perpauCatantum apud nonnullos auctores invenire mihi contigit, nec plura mihi communicarunt Geologi , in hacce urbe habitantes, quos de materia i Sta consului. Trado igitur, quae potHI, non quae volui. In nonnullis lodis solum cum Ultrajectinum in genere, tum illud, quod ad vicum littera C insignitum pertineat, argillaceum esse, in aliis turlaceum, in aliis denique arenaceum potissimum, quem

23쪽

admodum ex operibus Jacobi Scite item a I) et Nicolaivander Monde P), virorum doetissimorum, ita ex DS- Soribus puteorum, Viris eXperientissimis, quos etiam Consului, intelligere mihi licuit. Quemadmodum in aliis locis, ad partem Urbis Septentrionalem et occidentalem pertinentibus, ita in foro maximo silet Ureeburg), quod pro parte ad vicum littera C insignitum resertur, Solum tur-saceum eSt. In plateis vero vari Luinstruat sive Lobe δtraat et Naauloe Mater8leo, inprimis ad planitiem occidentalem, quae dicitur het I ardent eld, atque in parte etiam plateae I en8traat appellatae, argilla Ceum eSt, Compo Si tum ex argilla cum parva tantum copia arenae zioare klei', quale quoque invenitur in orientali urbis parte, ad

aedem primariam bij de Domher ) et ad campum in Oudelia sile Kamp). Alibi, scilicet in plateis h et Zand,

de Zan istraat et rei e Fatersieeg , nec non in foro Suario sVarhenmariet), Stratum soli superius argilla efficit cum magna copia arenae, zavebrond). Dantur etiam loca , ad externam vici partem, prope moenia demolita, in quibus Stratum arenaceum prope Superficiem positum inventum fuit, ita quidem, ut aqua sontinalissacile acquireretur. Neo desideratur contrarium. Quo lo QOscilicet quatuor platearum si an de Catharisti e8traat, het rid, de rei e en nactuine Matersieegin Obtinet decuSSatio, ibi arena sontinalis silet metiand) ad 100 demum pedum altitudinem iuvenitur. Constat denique, Solum in multis

24쪽

hujus vici locis olim etiam humilius suisse, seriori demum tempore ruderibus variisque terrenis SubstantiiS aggeratum. Magna, quae hoc etiam in vico, pro locorum Varietate, datur soli diversitas, mira videri nequit reputanti, qu0t quantisque mutationibus a Romanorum inde temporibus Vi potissimum aquarum solum istud obnoxium fuerit. ComplureS Vicus noster, quemadmodum in tabula topographica, huic dissertationi adneXa, videre eSt, plateas habet et angiportus et divertieula, II 54 domis ibidem positis sormata. De quibusdam e plateis istis

constat, eaS jam decimo quarto Sessulo eXStitiSSe, neque dubitandum, quin ortus earum multo etiam antiquior sit. Olim, id quod van der Monde ex antiquis documentis intellexit, arces hic erant et splendida nobilium gentium aedificia. Temporis vero lapsu ut consenuit Vissus, ita priStinum amisit Splendorem et pauperioribus potius quam ditioribus urbis indolis domicilia praebuit et praebet etiamnunc. Ultimis autem anniS, quum moenia Vicum pro parte includentia publica auctoritate demolita sint multaeque novae domi exstruetae, quae novaS etiam plateas sormaverint, Veenθtraat et Lobel-Straat dictas , multis nominibus emendatus eSt vicus. Primariae, quae dici merentur, plateae, de wi d ennaat we Mater8te , inter latiores pertinent, quae Ul-

trajecti adsunt. Mediam quippe latitudinem habent 45 pedum. Latior quidem est de rejde Materδtees, at

res , nihil minus quam angusta est. Minus latae sunt de Cathari Deδtraat, het Zand, de Eandstraat, dehorte Uiesseeg, de Pottestraat, de Bergstraat, de Koe-δtruat, de Ceenstraat, 25 circiter pedum. Ceterae, de

25쪽

Aehter8traat, de nieuhoe Zandstraal, de Tuinstraat, de Florasteoe, de Ham8tees, de pomme Iacobie-Kerk8teegaliaeque multae , diverticulorum potius et angiportuum nomine insigniendae, multo Sunt angustiores, 5 - 10 pedum. Quatuor in vico isto plana dantur Sive sora, magis minuSVe ampla. Ρrimo, in meridionali vici parte, incen8um venit het Vreeburg , Omnium amplissimum , sorum fere quadratum, superficiem habens I9000 circiter in quadrum ulnarum Neerlandiearum, arborum Serie in

duobus lateribus circumdatum, pro dimidia parte et quod excurrit ad fines vidi littera D insigniti situm. Dein porcorum forum, de Harhenmar l, ad sinem plateae dehorte Vieδteta, non valde extensum illud. Dici sere posset platea dilatata. Porro Sepulcretum S. Jacobi, het Iadobie-Ker hos, circum aedem hujuS nominiS , pro parte arbu Statum, quod multo minus est, 5000 scilicet circiter uln. N. Devique het I ardeni eld ad sinem plateae de naauine Matersiees, in occidentali vici parte situm, quod Meno alluitur, circiter 7000 in quadrum

ulnarum Neorlandicarum. ESt planum apertum, Satis magnum, arboribus praeditum, in quo duae molae majores ex Structae Sunt. Commemorari etiam meretur compitum SatiS amplum, e conssurSu quatuor Platearum

de ii ijde en naauise Fatersiee', de citharistite8traat enhet Zand) formatum, in quo magna invenitur antlia lapidea. Arbores ceterum in vico isto Vix adSunt. Si excipias apertum illum planitiem , quae I ardent eiddicitur, et mediam sori maximi partem van het Uree- burg) totus vicus pavimentatuS CSt. Mundities platearum procul abest a persectione. Quo

26쪽

tempore autem Cholera saeviebat, SordeS publica auctoritate remoVebantur, expurgabantur cloacae, utque liberesset aquae pluvialis decurSus, Curabatur.

Altitudo domorum multum dissert. In quibusdam plateis, het Zand, de Aehterstraat, de nisuwe Zand8traat, de Ceen8traat, de naauite Materδtees, hel M poorde, de Groenesteeg, de Hamsteeg. de Flora8teeg, aliisque pluribus diverticulis et angiportis plerumque unius modo tabulati sunt, quo sit, ut angustiores etiam angiportUS minus angusti esse videantur: alibi, in de Potieεtraat, horte Uie8teeg, Catharbne8traat, Zand8imat, rei e Ma terδteeg, Vulgo duorum, dum ad Veterem Canalem et in foro maximo het Vreeburg) plures inveniuntur domitrium tabulatorum. In genere domi admodum parvae Sunt, nec raro in uno eodemque anguSto Saepe Consitavi numerosa familia

degit, quod mirum videri nequit reputanti, IJ54 domosa 1528 familiis habitari. In eodem saepe Cubili parentes cum pluribus liberis dormiunt, nec Separantur SOXUS. Quod uti m0ribus, ita viribus incolarum perquam ΠΟ-Xium eSSe, quis est, quin intelligat Humilitas soli facit, ut pleraeque domi admodum humidae sint. Pone multas areae quidem adSunt, quae aeris perstatum admittunt , at vero permultae domi sunt, in angiportis potissimum imperviis sitae, in quibus aer bene renovari prorSus nequit. ΡeSSimae omnium Sunt domuneulae, quae a KOrve Zee quodam nomen habent, de heu en es van KOrvegee. Ad has domunculas, pone plateam de Aehterstraat sitas, aditus datur cum per domos hujus plateae 11'. 310 ΑΛ, ceteriS inSignita S, tum etiam, quamquam difficillimus ille, ad p0Sticam partem per angipor-

27쪽

tum angustissimum. Soli plateae et angiportuS Superscie inseriores adeo humiles Sunt, ut Stare in Unica, quam continent, cellula erecto corpore homo adultuS, Vel parvae Staturae, sere non pOSSit. Loca, in quibus naturae necessitati paretur, vel in ipsis domis inveniuntur vel extra easdem. Dantur etiam soricae publicae, Vulgo apertae, valde Sordidae. Numerus ineolarum, Secundum ultimum censum, die

1 m. Januarii anni 1 350, adscenderat ad 6799. Masculini sexus erant 3I67, seminini 3632. Ex his 1513

undecimum aetatis annum nondum attigerant. Inter Undecimum et vicesimum primum erant 1342. E 3941 nutu majoribus 2126 nupti erant: 2 matrimonium jam, inierant, qui ViceSimum aetatis annum nondum CompleVerant.

600 in viduitate VerSabantur. Quamquam plures in vico isto fabri habitant et opisces, labore victum parantes Sibi suisque Suffcientem, nec pauci quoque meliore conditione cives, imo vero fortunati ibidem degunt, ad veterem potissimum canalem et in soromaximo, permulti tamen tristissimis vexantur paupertatis

miserit S.

Inter operarios recensentur 14 pistores, 20 lanii, 59 tinctores, 88 labri lignarii, 95 serrarii, 46 aerarii, 57 Caementarii, I 00 sartores, Til sutores, 10 doliarii, 50 typothetae, I9 scriniarii, J02 torniones, 21 tegetisci, aulaearii 14, Sari rides 155, textrices lJ4. Enumerantur porro 334 Amuli, 123 mercatores, 5 2 caupones, J7 ludi magistri, multique alius prose8Sionis homineS, quos inter

UNUS MEDICUS. Nullius profeSSioniS Commemorantur 3446, e quibus 280 sexus masculini, I 603 sexus seminini destimum Sextum aetatis annum jam complCVerunt.

28쪽

Pauperes, qui maximum hujus vici incolarum numerum eniciunt, phlegmatici vulgo temperamenti Sunt, habitus cachectici, sordidi, haud raro horrendi. Cibi, quibus utuntur, consistunt praesertim e Solanis tuberosis, fabis et pane: carnem ViX norunt. Ρro potu Vel aqua utuntur sontana, antliis, quae in Vico iSi O numerosae Sunt, hausta, vel tenui cosseae infuso Vel etiam, cujus frequenS eheu abuSuS est. Spiritu Vini. Atque haec quidem pro instituti nostri ratione de hocce argumento Suffcere videntur.

29쪽

DESCRIPTIO MORBI CURSUS.

Die martis, qui 21 erat m. Octobris I 848 Belia Rom- mers burg, puellula decem annOS et treS menSeS nata, quae apud parentes degebat, extra portam Maard-Barriere, in loco Molenwers dicto, vico M, N'. 164 s, medicorum curae mandabatur. Symplomata Cholerae Asiaticae propria apud eam ObServabantur, et intra I 2 horarum Spatium fato cessit, diu 25' m. Octobris. Die 26 Octobris morbus iterum apparuit in tribus pueris, qui in eodem vico Mhabitabant, unus in via Nor/tees prope ipsam p0rtaminaard-Barriere, in domo N'. 31 notata, annum et quatuor menSeS agens, qui paucis post diebus revaluit; alter, qui 4 annos et 6 menses habebat, in domo angiporti adnedo , quae numerum gerit 518 Ε, eodem illo die obiit: tertius Arius van Do Orn puer 7 annOS natuS, habitans prope Laauroenrecht, in vicinia ossicinae domini

30쪽

HOOge Veen, in qua ceruSSa fabricatur, Νό. 210, dies' Novembris sanitati restitutus est. Itaque jam Cholera Asiatica Ultrajectum inva Serat. Neque tamen morbus illico dispergebatur, aut jam ab initio inde vehementer saeviebat. Spatio diem martiS,

24'm Octobris inter et diem Solis, ejuSdem menSiS 29μm, quinque homines, pueri omnes, morbo capiebantur. quorum duo diem obierunt. Sequente hebdomade numerus Correptorum decem augebatur, quorum vero nutio dimidia pars adultis conStabat, quorumque quinque Succubuerunt, omnes habitantes in vico M. Nunc primum etiam aegri in noSodomium Cholera laborantibus destinatum, quod tune temporis situm erat

in platea Lagi Delios vici H, recipiebantur, idque quidem sub vesperam diei 31 Octobris, quum Ger truda Κlein, uXor, annos 39 nata, eo tranSportabatur, quam eodem illo vespere Seoutus eSt PetruS Van ZWO l, subri ferrarii sumulus, qui 359 aetatis annum agebat. Vicini erant, habitantes in loco, qui vocatur Hopa her, in vico M, at diversa utebantur domo. Eodem sero tempore morbo correpti, brevi sato cesserunt. Atque hi quidem primi erant Cholera laborantes, quos ego Vidi. Inde morbus lente increvit, ut apparet e con Speotu, quem hic adjecimus, ubi numerUS Correptoriam, mortuorum et Sanitati reatitutorum, pro Singulis quinque dierum Spatiis, uti per primam epidemiae partem SeSe

habuit, inveniri poteSt.