Pyretologia: seu exercitationes de morbis universalibus acutis ...

231쪽

Cap. VII. Virtute ejus Febri 'g. 337

suppressas quam sublatas videri, cumisces morbi intus adhuc cohibeantur. An igitur Cortex ea de causa male audiet ZEcquis praeter unicum Connium in salubris hujus Pharmaci parte terrestriori posetiunculas quasdam deleterias, & sebriles, .

in subtiliori verti Febrifugas delitestere,

contra uniVersalem experientiam vel

somniando hariolatus est Θ Febres sane, sub aΜtia corticis citius ac certius, quam quacunque speciosissima ejus tinctura, tracto, vel E ire fugari, atque fugatas

ad recidivationem minus aptas esk certo certius constat. Non igitur medicamen.

tum, sed Febris indoles in culpa est, si aperenni humorum fonte enutriatur, &non ab Aere maligno, aut alio accidente externo; Sive enim Natura,siVe aste quavis sanetur, ad roirescentiam valde proclivis est. Multa enim experientia fretus, fidenter assirmare audeo Febrem a Cret, cis usu fugatam, & demum recidivantem, licet quacunque alia methodo, vel

Petrifugo, vel viribus Naturae subacta su- isset nihilo secius redituram fuisse. Atque

hanc sententiam ego eb lubentius amplector, quia Febres Continentes Infiammato- riae, aeque ac Intermittentes hac Antidoto penitus absque aliqua recidivatione quotidie evincuntur & extinguuntur. Imo istermittentes Febres, maxime pertinaces, Cortice

232쪽

cortiis frequenter repetito, & ad prophylaxin, post debita intervalla, exhibito, absque recrudescentiae periculo, funditus tollere facillimum est uti mox in Methodo exhibendi hoc Pharmacum ostendemus) quod quidem nec alia quavis methodo curationis, nec alio quocunque R trifugo praestare licet. Neque est, cur quisquam multum Corticis uium noxium esse. ac deleterium suspiCetur,utut Scortutus, Icterus, Hydrops, atque alii Morbi immanes aliquando Febres Chronicas insequantur; atque assectiones etiam . nervosi generis, quoties nimis parco Febriora usii sermentum supprimitur potius quam subigitur : Nunquam enim me paenituisse memini, quod Corticem frequenter & copiose exhibuerim: Inde enim tape appetitum magis firmatum, concoctionem alimentorum in ventriculo restitutam, generi nervose robur adjectum, & habitum corporis, a statu tabido in Athleticum mutatum observavi. Quod ad Raeces Febris spectat, quae in corpore delitescere dicuntur post sublatam Febrem, illas palam profiteor me penitus ignorare, aeque ac Faeces ipsius Pharmaci, quibus Vulgus perterritum , post usum Corticis Cathartica medicamenta perperam e sagitare solet. Faex quippe unica, seu i mes Febris, juxta nostram hypo-

thesin

233쪽

Cap VII. Virtute ejus Febri 'g. 3 39

thesin, est venenatus spirituum status, qui inde humorum massam varie agitant; Hoc autem a propria Antidoto subacto. humores in statum naturalem sine faecubus redeunt. Qui igitur, post victor, am a Cortice de veneno reportatam, de tace morbi adhuc soliciti sunt, mihi videntur nodum in scirpo quarere, modo absit manifesta Cachexia quae huic Veneno primum ansam praebuerit. Quod quidem rariti, me observasse memini. Secundo objicitur, Corticem energiam obissiis a. sitam Febrifugam exercere Constringendo Humores uti aiunt) unde habitus corporis non possit non constipari atque obstrui sunde messis morborum funestorum, ampla, H dropum sic. I ferorum, &c. expectari possit) ct vix quenquam ab usu Corticis ad septennium superi uisse. Bona verba quaesol Quot ego ipse post quatuor lultra annorum, & quod excurrit, ab usu Corticis vegetos, atque firma Va'

letudine utentes vidi, & magis Athleti, eos quam prius. Forte illi qui haee o, jiciunt vix per septennium ejus vires eX- perti sunt. Quo pacto autem Pharmacum quod more Cathartici operari albquando observatur, quodque in salubriter ministratur, inter obstruentia

numerari potest 3 Veteres isti Philosopha- stri, qui 28tiologiam omnium morborum

234쪽

tao De Core. Perv mct Exercitat. I. ex humoribus & manifestis qualitatibus

petendam esse duxerunt, ubi, sine aliqua evacuatione sensibili, febriles sermentationes, illico a justa dosi Corticis exhibitu, sepitas viderunt, inde, experientia reclamante, & rei ipsius natura, nescio quam omnipotentem Constringendi S Obstru=di facultatem Pharmaco huic inesse commenti sunt. At sane, Ortex sebriles sermentationes neque facultate obstruente, neque deobstruente sistit, verum vi sua Alexipharmaca, qua eximie praepollet. Quocirca non est, quod quisquam hisce terriculamentis, insomniis, & deliramentis Philusephicis ab usu Pol chresti hujus

Pharmaci terreatur. .

obi ctio 3. Denique Objectionem tertiam contra usum Corticis allatam me plane referre pudet, qua non tantum a Pharmacopolis quibus iam avaris, verum etiam a Pr

sesioribus ipsis, ii que viris doctis, no nunquam me petitum memini, sc. quod ab hoc brevi & Laconico modo Febris curandi, ars Medicinalis multum detrimen ii passura sit, praesertim, si vires hujus Antidoti essicaces atque praepollentes in Retribus Continus, aeque ac jam in Intermittentibus profligandis vulgo pastina innotescant. Hinc enim quivis fiet sibi medicus,& Meoicorum lucrum eripietur; Totam enim cantilenam ex hoc pendunt.

235쪽

Cap. VII. Virtute Π- Febrifug. 3 a I

ut quamplurimum lucri faciant. Apaget Decet ne Medicum probum emolumento publico proprium lucrum anteferre, aut Dei munificentissimi dona in sudario abscondereὶ Longe hoc a Nobis absit : Nec

Ars nostra in levamen aerumnarum, &tutamen vitae instituta, in artem crumenas emulgendi degeneret. Nonne Medicus milericors gemitu, & lacrymis Ε-grorum tangitur, cum iiS, piae artis nostrae desectu, subvenire haud possit ξ Quamia vero laetitia persunditur quoties desperata sanitas iis restituatur λ Nigro equii dem carbone notandi sunt, qui cum possunt, nolunt aegrotantibuS manum adjutricem porrigere. Quid Θ quod in honorem Artis nostrae deceat Medicum ab Orci faucibus quam plurimos liberare, quod qui secerit, optime famae, quin & crumenae sitae consulit, siquidem omnes grotanteS eum accersunt, qui sese citis: tutis, & jucundis curationibus prius insigniverit. Denique, utut certum atque esticax sit hoc Remeditum manu experti Medici ministratum, aded tamen Protei- formis est Petris Intermittens, & multo' magis Continua, uti praeter ipsius Antidoti exhibitionem, Medici auxilium &praesentia saepitis requiratur, ut Phlebotomia, Vescatoria aliaque ejusmodi plurima Pr*escribantur, quae non tantum morbus,

236쪽

t a De Cori. Peruv. ct Exercitat. Lverunt etiam symptomata varia inde sub- orta, postulant atque exigunt. Viscinibi, Restat jam tertio loco, pro modulo nostri ingenii, eruenda & accuratius pensitanda Causa genuina essicaciae Corticis Febrifugae, mirabilis sane ac stupendae, qua ratione scilicet hasce suas vires in Fe-hribus stubigendis tam certo & cito eX

ercet.

Hoc non fieri per sensibilem quam-

ἡ cunque humorum evacuationem, Saliva-.Vomitum, Secessum, Urinam, humorum vel Sudores, clamitat universalis experien-

tia, Hoc Amici aeque ac Olares Corticis pro confesta habent. Fateor cquidem Vomitum vel f taxam alvi, quin & Sudorem profu=m evacuationem autem aliam . sensibilem inde consecutam haud novi)ab usu Corticis aliquando accidere. Nullatenus vero istae evacuationes Criticae, vertim potius symptomaticae reputandae .

sunt, quippe ex amari hujus Pharmaci particulis pungentibus, atque membranas ventriculi & Intestinorum lacesentibus, maXima ex parte ortae; Pluries rero idque certit s & felicius absque quacunque hujusmodi evacuatione scopus attingi olet. ., a AEquE etiam certum es non ab evi denti aliqua Corticis qualitate humorestitate. attenuante Febres fugari, utut Gaudentius

237쪽

Cap. VII. Virtute ejus Febri 'g. 1 3

Brunaccius, lib. sui, cap. 1'. ex princi piis gratis stabilitis sese torqueat, ut probet vim Corticis Febrisugam in Caliditate S Siccitate contineri am quidem ob causam doctiss. Chisset , aliique, majori

ratiotiis specie, eum prorbus e censiu Fe- trifugorm exulare debere putant. E l quis enim sanae mentis hae in re Gaudentio usquam assensium praebere queat, nisi

qui Spiritum Vini, vel aliud quodvis siccissimum & calidissimum Remediuin, eodem jure inter Febrisuga numerandum,& Cortici praeferendum ducat Quid sentiendum sit de Clariss Cafato, qui in facultate Corticis narcotica & figente gratis saepe ei adscripta) totam

ejus vim Febri fugam Ponit; uti & de . An mo Cougio, qui in subtilitate ejus partium egregiam hanc potestaten inesse Opinatus est, ex antedictis satis coiista Bolandus Sturmius Vir ingenio vere St .st,fmii gyrico, bypothesi quadantenus nova, opinio. Hanc vim, distatuenti partium Corticu tenuitati acceptam refert. Ait enima. libri sui. Eum separs, morem febrilem, prius mise

more continuo, sive contiguo, intime vinitum: frest, compage humorum vi Corticis soluta ,

pars febrilis, pro genio ου apti ine sua.

per omnia Colatoria elimiaeatur, pars crassor h. per Intestina, tenAior per Urinam, Sudorra,

238쪽

Hypothesin fateor siummo ingenii acumine exco latam esse, & tanto viro dignam: tamen, pace Gl. Authoris, mihi videtur principiis prorsus precariis inniti: Non obstante enim docto illo, ac acuto sermone de Natura Dissolventiμm, atque variis Dissolutionum modis. Ecquis corticem crediderit, quem ille ipse Se9.3. p. 46, 7. Verissime asserit temperamentum moderate calidum siccum, & ambrum, una cum reliquis Febrifugis parti, cipare, atque nullam extremam qualitatem possidere cui rei sensus testimonio est) particulis adeo praepollenter pus gentibus, & penetrantibus este resertum, ut humores Varios cum sanguine intime unitos, fluxu Sc refluxu perpetuo agita- itos, ad instar ignis aut fermenti si immhactivi, distatuere queat. Neque facilius demonstrare potest Vir Cl. Evacuationes per Sedes, dirinam, Sudores atque in sensibilem transpirationem siemper a Corticis usu insequi, quoties vires suas Febrisugas cum optato successu exerceat, quod prius

innuimus. Quid i quod tota haec by po-

thesis crassa humorum & qualitatum ma- lnifestarum doctrina innititur. lAd Transpirationem humorum insensibi, llem a Cortice essectam quod attinet, hoc imihi videtur etiam gratis dictum, quippς

239쪽

Cap. VII. Virtute eyus Febris P r s

utut effluvia humorum, eaque copiosia. Wr poros cutis perpetim avolare lubentissime concedam, dissicile tamen admodum probatu est, ea a Corticis usu copiosiora fieri, vel saltem particulas Febriles inde hac via protrudi, quandoquidem id insensibiliter fieri assirmetur: Atqui minime decet Philosephos istos omniscio qui

minutularum quarumcunque rerum rationem siesse reddere posse jactitant, atque

inde adversus occultas qualitates debac- , chantur, ad hoc Asylum ignorantiae con- sugere. Clarissimus atque doctissimus Sebastis Barim. mae Eadin, pensitatis undique, atque demum refutatis variis hisce celeberrimo- rum Authorum sententiis, lib. I'. Ana Morticis cap. xiij. a cita atque si ibita ejusessicaesa, in omni Sexu, aetate, atque temperamento; Quia non ratione, verum usu atque experientia primum inventus, &demum comprobatus erat, aliisque Am

gumentis vere Eleiaticis probat & propemodum demonstrat, non a qualitate quacunque manifesta, verum portus ab Occulta Corticem singulari hae effractat praeditum esse, quem igitur Antidoti nu- mine lapius cohonestavit. Neque est cur quis quam hanc qualitatem esse ignorantiae Asylum Philoispho indignum ob

jiciat quod sibi vir doctissimus reponi

240쪽

De Cori. Hermo. Exercitat. Ι. poste praesensit quippe, ubi de Anima, Spiritibus, eoiumque assectionibus, &aegrotationibus, aliisque Pjasmodi, quae sensum superant, ratiocii emur; Demo stratis. nisi ab eisinu expectanda noncst, atque latius est, hoc ritu, modestet norantiani confiteri, quam stuperbe Quam sunesti errores CX

hypothesi male tormata, & in Philosb-phia, falso siet dicta, precario sundat 1,

in praxi Medicinae saepe committantur; a Cortice ipso exemplum peti potust, ad-Versus cujus salubrem usu in Philasophi in doctrina Humorum & Qualitatum manifestarurn praeoccupati strenue aristarunt. Sufficit Medico ad praxin instituendam,s noverit a posteriori seu, effectu rem ita

se in re, licet τοδιο ri, seu quam ob causam contingat. I lane nesse at. . ι' Plurimum laetatus sum, cum in tanta racdicorum multitudine unuS tandem repertus esset, doctissimus so. &, gacissi.

irrus Proto patarius, qui eandem propemodum nobiscum sententiam amplexus cst, Cujus verba haec sunt. Melius et boad sermenti extincto ni recurre lum, cum potius fermentata' materiae aregeantar se fervesant. Ad quam α depol l fermeαti extinctionem nulla est necessaria su ρΗens evacuatio, ckm Ope illud in spiritibas et elut indivi ibus confissat. Non eni n