장음표시 사용
561쪽
abstulit, quam ex crediti petit. Non tantum inter creditorem et debitorem iudex sedet qui dicat: Pecuaniam credidisti; quid ergo 2 pecus abegisti, servum
eius occidisti, agellum , quem non emeras, possides :aestimatione iacta , debitor discede , qui creditor veneras. Inter benesicia quoque et iniurias. ratio confer. tur. Saepe, inquam, beneficium manet, nec debetur, si si secuta est dantem poenitentia, si miserum se dixit, quod dedisset, si quum daret, suspiravit, vultum adduxit, perdere se credidit, non donare: si sua
cauSa, aut certe non mea dedit: si non desiit insultare, gloriari, et ubique iaCtare, et acerbum munus suum sacere. Manet itaque benescium , quamvis non
debeatur: sicuti quaedam pecuniae, de quibus ius creditori non dicitu P, debentur, sed non exiguntur. V. Dedisti beneficium : iniuriam postea secisti: ethenesicio gratia debetur , et iniuriae ultio. Ne ego
illi gratiam debeo, nec ille mihi poenam: alter ab
eui vites alligabantur: hine arbustivae vites. Columell. de Arborib. c. I S, 2. His succidendis itaque mutatum damnum eoIouo asserebatur, ne vites colere Posset. Qtiam ex erediti, intelleeta eausa. Sie. Cod. Nag. aliique. Antea: quam ex eredito ρ. Pinc. volebat: quam ex erediti causa P. Inter benef. quoque et iniurias ratio consertur. Omnes codd. edd. siepraestant: sed Pine. . quem Muretus
aequutus est, hic alieno loco posita opinatus, eollocanda putavit initio capitis quinti ante verba: Dedisti benestatim. Sed hie ipsis exse vere debitam sedem nemo dubitaverit, qui
sine cupiditate rem consideraverit.
Inter beneseia.... eonfertur. Quod sit, quum utrinque accepta et expensa examinantur et dispunguntur. Vultum adduxit. Sic eodd. Naet. aliique. Nonnulli variant, sed eodem ducunt, abduxit. Vultus autem adductus est tristitiae aut severitatis nota. ut in Sueton. Tit. 68, etc. Praetulit quoque Betilleius ad Horat. II, Serm. 3. 72. Perdere. Similiter Martiat. Epigr. VI. 3o: Sex sestertia si statim dedisses, Quum dixti mihi, sume, tolle. donor Deberem tibi, Paete , Pro du
eentis. Ac nune quum dederis diu moratus , Sex sestertia , mele , perdi
disti. Cf. Senee. Ben. VII. infra , 32 ex tr. Alia laudat Benilei. ad Horat. Serm. II, 3, t 72, p. 5 2 lips. V. Ann. Nonne, obiicitur, actiones iniuriarum et gratitudiuis separandaestiui 'Dedisti... absolMitur. Continet obiectionem , gratiam beneficio non de-
562쪽
DE BENEFICIIS altero absolvitur. Quum dicimus, Beneficium illi reddidi , non hoc dicimus, illud nos quod acceperamus reddidisse: sed aliud pro illo. Reddere enim est, rem pro re dare. Quidni 2 quum omnis solutio non idem
reddat, sed tantumdem. Nam et pecuniam dicimur reddidisse, quamvis numeravimus pro argenteis aureos, quamVis non intervenerint nummi, sed delegatione et verbis persecta solutio sit. Videris mihi dicere: Perdis operam. Quorsum enim Pertinet scire me, an maneat quod non debetur 3 Iurisconsuliorum istae acutae ineptiae sunt, qui hereditatem negant usucapi posse, sed ea quae in hereditate sunt: tan
quam quidquam aliud sit hereditas , quam ea quae in hereditate sunt. Illud mihi potius distingue, quod
Potest ad rem pertinere , quum idem homo beneficium mihi dedit, et postea fecit iniuriam , utrum et
beneficium illi reddere debeam , et me ab illo nihilo-
heri, accedente iniuria. verba, quae iti Mureti aliisque inde expressis edd. aulaecdunt: Inter beneficia quoque et iniurias ratio eo eratir , a Pinetauo e cap. Praecedentis I 4 transposita suu t. Cf. Var. laci. ad istulti
Reddere , etc. Noli putare, Sene- eam lite etymologum agere. Nam etsi, toici, etymologiae studium liaud alienum esset cs. Meuag. ad Diog.
li. l. tamen desinitionem dat, non etymologiam. Quare Menogius in Amoe . nitat. iuris cap. 39 ubi de Iuriscons. ut Stoicos sequentili m etymologiis agit p. 338 sq. ed. Def. anni t 38. sub v. reddere huius loci nou meminit. Delegatione quum non ipsi da area solvi inus , sed per altrihutionem, assiguatiotiem, ad alium remittimus creditorem, a quo Pecuniam occipiat, sive sit argentarius, sive alius. CLErnesti Clav. Cic. Attribiatio et D
legare Quorsum . . debetur. Cf. upra cap.
ε lin Iurixeonsultorum, etc. Distiuguunt itaque, iit Seneca benes eium distinxerat . inter actionem Pt rem. I uineti heredita saepe quoque de iis quae tu hereditale sunt, 'ro rebus usurpotur , quae usuca i i. e. utendo Possideri Possunt. Tanquam quidquam .... hereditate sunt. Falli Nostrum ego non reor dum ineptire Iiirisconsultos ait quietem triens et nugas gravissime unxo- λογουmu' at sui obliviscitur et suorum. Nam et huud Parum λεπτόλογοεstoici, et ipse supra distinxit a dotio ιlouationem, a re acta actionem. Quod eiusdem geueria est.
563쪽
minus vindicare, ac volitti duobus nominibus Sopa ratim respondero, an alterum alteri contribuere et
nihil ne iotii habere, ut beneficium iniuria tollatur, beneficio iniuria. Illud enim video in hoc foro fieri; quid in vostra schola iuris sit, vos sciatis. Separantur actiones, et de eo quod agimus, de eodem nol,lscumagitur. Non confunditur formula, si qui apud me pecuniam deposuerit, idem mihi postea surtum secerit , et ego cum illo furti agam , et ille mecum depositi. VI. . Quae proposuisti, mi Liberalis, cxempla, certis legibus continentur, quas nccessc est sequi: lex legi non miscetur. Vtraque sua via it: depositum habetnctionem propriam, tum mehercule quam furtum. Beneficium nulli legi subiectum est: me arbitro utitur licet me comparare inter se quantum profuerit mihi quisque, aut quantum nocuerit: tum pronrantiare ,
Utrum plus debeatur mihi, an debeam. In illis nihil
est nostrae potestatis : eundum est, qua ducimur. In o
beneficio tota potostas mea est: ego itaque iudico illa; non separo , nec diduco, sed iniurias ac beneficia ad
Conlrιbuere, com Pensare, iungrre, unire.
564쪽
DE BEM Fl Cli Seumdem iudicem mitto. Alioquin iubes me eodem tempore amare et odisse, queri et gratias agere: quod a natura non recipit. Potius comparatione iacta in te Pse beneficii et inluviae, videbo an etiam ultro mihi debeatur. Quo modo si quis scriptis nostris, alios superne imprimit versus, priores litteras non tollit, sed abscondit: sic beneficium superveniens iniuria apparere non patitur.
VII. Vultus tuus. cui Pegendum me tradidi, colligit rugas, et trahit frontem , quasi longius exeam. Videris mihi dicere:
Quo tantum milii dexter abisῖ huc dirige cursum.
Non possum magis. Ita Iue si huic satisne tu in existinans, illo transeamus, an ei debeatur nii luid , cpii nobis invitus p Posuit. Hoc apertius potui dicere, nisi propositio deberet esse consusio P, ut distinctio statim
subsequuta Ostenderet utrumque quaeri, an ei deberemus, qui nobis, dum non vult, prosuit; et an ei . di qui dum nescit. Nam si quis coactus aliis i id honi iacit, quin nos non Ohliget manifestius est, quam ut ulla in hoc verba impendenda sint. Et haec quaestio facile
Aliis su erne imprimit Mersus, iugera iis tabellis. Hrsus . στι ρους , sumries literarii iii. Gallite ιιgnes. Super eniens iniuria, non iniuriiam. codil. mss. Grui. et Pine. Assensus est Lipsitis. Seueca vuli, tib iniuria supervellienis abscondi bellelicium alit ea collati m. VII. Λης. Alia iIuaestiuucula Pria'
ponitur: an ei debetitur aliquid , quivohis invitus profuerit. Negatur. Et trutiat frontem. Sic eod. Nag.
Dcciatnatiouuin sub nomine Qui utiliani ita: ad mentionem ciborum plentina Iastidio Pultum trahit. Croti .
Addi potest Ocidii Amor. II, 2 , 33.
Antea: et ali ahit sotitem. Tu meul V, 3 i. 3. attractior Irons occurrit. Luc&ιs ama. Versus sunt Virgilii Aru. v, 162. non μossum mmis. Respoudet Seueca: ii aut maxilite lego littus. ut tu in disputationum vito. Et vides, quam breviter dixerim. Ob euritas Propositioiiis latet in adieclivo ιιινιι ιδ . quod Iuuiu Iioleutem, lumiguarum complectitur.
565쪽
expedietur, et si qua similis huic moveri potest, si toties illo cogitationem nostram converterimus: boneficium nullum est, nisi quod ad nos primum ali itincogitatio deseri, deinde amica et benigna. Itaque nec , fluminibus gratias agimus, quamvis aut magna naviginpatiantur. Et ad subvehendas copias largo a C perenni alveo currant, aut pisCosa et amoena pinguibus arvis interfluant: nec quisquam Nilo beneficium debero se iudicat, non magis quam odium, si immodicus supci fluxit, tardeque recessit: nee ventus beneficium dat, licet lenis et secundus aspiret; nec utilis et salubris cibus. Nam Pii beneficium mihi daturus est,. debet non tantum prodesse . sed velle. Ideo nec mutis animalibus quidquam debetur: et quam multos e PEPiculo velocitas equi rapuit 7 Nec arboribus: et quam multos aestu laborantes ramorum opacitas texit 2 Quid in utem interest, utrum mihi qui nescit, prosuerat, iani tui scire non potuit 2 quum utrique velle desuevit. Quid autem interest . utrum me iubeas navi, aut ve
hiculo, aut lanceae debere beneficium: an ei qui aequoquam ista propositum benefaciendi nullum ha huit, scd prosuit casu 3
Cngitatio, ut eonstitnim sponta- exeitat: minor hoc auctu non omnia uelimque, non fortuitiis a sit. eum Itie fili Pernns nimia sero
Ailo. Notius flumen quam de qtio defluit. Cf. Pliii. H. N. v.' qui lo- fuse agamus. Vid. Herod. lib. ll. Cus est Chassicus, Ili hae, regis Mau- cap. io, lib. IV, e P. bo; Luzret. ritaniae, auctoritii te nixus. Caeteriin lib. VI, vs. tu ; Mela, lih. l. cap. 9; Nilo inter D. Os relato et quem unimilib. lII. ei, p. 3: Cla idian. epigrii in m. ac eumdem cum Osiri suisse pi ha-- de Nilo. Tuin e . Senecae Nat. bitri maxilne est, divinos li. His res Qu. IV init. Diversirin esse Nili tribuisse Aegyptios . ideo ille Nilonavcluni in Aegypto superiori, me- Ni .eoa celebra se . notum est. dia et inferiori per se patet. Cre- Cf. Iablons in Panth. Aegypt. l . ll. cens aut θm inde a IIaiis ii,que ud lib. IV. caip. x, ubi doctiss. v v egre-Spi,tombrem ad I ' 4 ' ui et surae gie de N ilo egit. gallicae. Aive ad 16 cubitos eo relees Ramoriam omeιtas. H. e. opaei in Aegypto superiori optimas spes rami; abstractivum, ut aiunt, voea.
566쪽
DE 7lENEFICII AVIII. Beneficii in ali I iis nesciens accipit, nemo nncsciente. Quo modo multos fortuita sanant, nec ideo remedia sunt, et in flumen alicui cecidisse Rigor magno causa sanitalis suit: cIuo modo quorumdam flagellis quartana discussa est. et metus repentinias animum in aliam Curam avertendo suspectas horas sesellit:
nec ideo quidquam horum, etiamsi saluti fuit, salutarea est; sic quidam nobis prosunt, dum nolunt, immo quia nolunt; non lamen ideo illis beneficium debemus, quod pcrniciosa illorum consilia sol tutia dellexit in molius. An cxistimas me debere ci quidquam, cuius
manu S, qtium me Peteret, percussit laostem meum;
qui nocuisset, nisi errasse ly Saepe hostis dum aperte peierat, etiam veris tostibus ala rogavit fidem, et Deum volui factione circumventum miserabilem reddidit. 4 Quosdam ipsa quac premebat, potentia eripuit: citiudices quem damnaturi orant causa, damnare gratiat, illina pro physico. V Horat. Carmin. Iib lI, Ud. iii: Interiore nota PH
VIII. Λno. Continii: tio. Α nemine nisi xeiente venit hem sciti m. Non ei gratiain haberi ilui illim pugione uos petit, inimicum nostrum perculit de improviso. Non iudici hus qui reum limox iiim Ob hanc carasam liberave-rmit quod tu noxius esset.
Et in flumen. . . fuit. Hi C tr: hi ἔπι- test ratio medendi, qua Augustusontonii Musae Opera e aiicipiti tuortio convulnerat, frigidis curari coactos. Conser. Suet. Aug. 8 . coli. 59',
remedia Marcelli vitae liueni sucuriti t. Quo minio quorumdam , etc. Recentiorib. iluoque medicis haec harpe observata esse conflat, dolore qui P pemnioris minorem reprimente atque sedarile . et C. Susi eccas horas quae cum timore exspectabantur . ne caehri necessum reser ait.
Anme hostis . etc. Sie omnes cod dNss. At Rud. Agricola. monente id
-- et e hostis reddi lil. Saepe accustitor ipse aperte Dei raras le- stilius Atiis quos a lurixerat, veri liuem ab Oguvit. lide eos indignos secit, ideo Pie illisericordinin in reum, quasi tu eum coiiii ratio facta sit , excit ivit.
567쪽
noluerunt. Non tamen hi reo honoscium id oderunt, quamvis profuerint: quia telum quo missum Sit, non quo Pervon erit, quaeritur, et beneficium ab iniuria distinguit non eventus, sed animus. Adversarius meus . dum contraria dicit, et iudicem superbia offendit, ot
in unum testem de me rem demittit, causam meam erexit. Non quaero an pro me erraverit, contra movoluit.
IX. Nempe ut gratus sim, velle debeo idem sacere, quod ille, ut honoscium daret, debuit. Num quid est iniquius homine, qui eum odit, a quo in turba
Calcatus, aut respersus, aut quo nollet, impulsus cst2
Atqui quid est aliud, quod illum querelae eximat, quum in re sit iniuria, quam noscisse, quid saceret 2
eoclex Naa. nescimus, dant causae et deinceps gratiae , quam scriPturam et Grui. et Lipsius Praeserunt. Grotiovius tamen recte vulgatam defendit ; uam cavia , incere , lti 'cri rem esse , Minci, damnari, ut gratia damnari . laborare, casu sexto saepissime Oeeurrunt. Alterum, Pergit Grou. , tu quod agmiue eoncedunt viri doctissimi, qui dixerit. adhuc quaero. Certe tolerari nou potest, nisi me intelleetum των causa, But graιia . vel nomine crimeneque, ut
damnari eapitis, furti et similia.
etc. - Ouosdam . . . . noti runt: qui
merito damnandus ernt, propterea absolutus est a iudicibus suis, ne hi gratiae et potentiae hoc dedisse vi derentur. Exemplum habes iu Valet. Nax. VIII. r. t I. ubi C. Cotta a P. Seipione Aemiliano ad praetorem
accusatus, ideo absolutus est, nuPraecipuae aecu atoris a inplitudiui damnatio eius donata existimaretur. De me rem. Sic scripsisse uostrum puto ex illa quam dat cod. ua. eii plur*: et i/ι ιιιιuna totam demere demittit, in qua rem feei ere: i. e. totam rem colloeat in uno teste eontra me. Seripti reliqui omnearia tiniam testem temere d. Nouati lucodd. et edd. , omisso τεῆ m. dant unum testem temere dimittit. Testis de me, id est . contra me, quod attinet ad me: rem, accusationem
Et in unum testem de me rem demutis. Sententia r causa temere ab eo credita et collocata in unum te
stem, quum plures tui te perlaetio Potuisset: sed per superbiam ille noluit, et sibi atque uni illi putavita iudiethua credendum. Erraseerit, contra. Delevi quia Post erraMerit, auctoritate eo l. Unet. commendauteque Grutero. Sie solet
IX. Aas. In beneficio dando etiam voluntas requiritur non magis quam in gratitudine. Atqui quid est aliud. Piticiani est
568쪽
DE BENEFi Clisa Eadem res esticit, ne hic beneficium dederit, ne illes iniuriam secerit; et amicum et inimicum voluntas facit. Quam multos militiae morbus eripuit 2 quosdam, ne
ad ruinam domus suae occurrerent, inimicus vadimonio tenuit: ne in piratarum manus Pervenirent quidam naufragio consecuti sunt. Nec his tamen honesicium debemus: quoniam extra sensum Ossicii casus est: nec inimico, cuius nos lis servavit, dum vexat ac
a detinet. Νon est beneficium , nisi quod a bona voluntate proficiscitur . nisi illud agnoscit . qui dedit. PPosuit aliquis mihi, dum nescit; nihil illi debeo: prosuit
quum vellet nocere; imitabor ipsum. X. Ad primum illum revertamur. t gratiam reseram . aliquid facere me vis; ipse ut beneficium mihi daret, nihil secit. Vt ad alterum transeamus, Vis inehuic gratiam referre, ut quod a nolente accepi, volens
Tod in in . Nam quid de tertio loquar. qui ab iniuria in beneficium delapsus est I Vt beneficium tibi debeam,
parum est voluisse te dare: ut non debeam, satis esta noluisse. Beneficium enim voluntas nuda non essicit: sed quod beneficium non esset, si optimae ac plenis-
dat hie similia Lipsius e Pseudo-Hiocylide. vers. 4bo et e Livio:
tinde consilium ab erit . eul m
3Iorbtis. Morbus outicus, qui exelisat ne ad nomen ellati respon-deauti Quosdam. . . . tenuit , quidam pro Pter praesentiam suani coram iudice domi esse Don Polerant, quum C r- rueret casu, aut incendio. ARG. Tria hominum genera sunt. quihus non ol lignmur, etsi
beneneerint. Primi qui nihil a ae utulerunt: alteri qui nolentes iuverunt: tertii, illorum maxime ai- miles, ab iniuria tu heneseia infelidelapsi sunt.
Ad primum illiam r-rtamur. Muretus ex uno eod. Dineiani hane seripturam commodantis sumpsit: vidgg. et oti taea caeteri codd. M s. habent Ad nrimu n illiad. Tria enim horniniim genera repetuntur. quibus nihil debetur, eui beneficium conserant. UOLirae. Res etlitia sequi debent :at contra est iu ultero membro: etiam ire adefit, quum voluntas ahest, nillil debeo. Non esset reete habet; nee nuda voluti as hine sortu ua, nec nuda sortuna sive voluntate beneficium sa-
569쪽
simae voluntati sortuna deesset, id aeque beneficium
non est, nisi fortunam voluntas antecessit. Non enim
profuisse te mihi oportet, ut ob hoc tibi obliger, sed
ex destinato pro suisSe. ΣΙ. Cleant lies exemplo eiusmodi utitur: ci Ad quae- Tenduin, inquit. et arcessendum ex academia Platonem, duos pueros misi; alter totam porticum Per- Scrutatus est, alia quoque loca in quibus illum inveniri posse sperabat, percucurrit, et domum non minus lassus quam irritus rediit: aller apud proximum cir- aculatorem resedit, et duria vagus atque erro vernaculis congregatur et ludit. transeuntem Platonem , quem non qua egi erat, invenit. Illum, inquit, laudabimus Puerum, qui, quantum in se erat, quod iussus est iacit: hunc seliciter inertem eas ligabimus. , , Voluntas 3 est, quae apud nos ponit Osticium : Cuius vide quae conditio sit, Di me debito obstringat. Parum est illi velle , nisi pro suil : parum est prosuisse , nisi voluit. Puta enim aliquem donare Voluisse, nec donasse; animum quidem eius habeo, sed beneficium non habeo:
ei lint. Erasmus tamen negativana Par-lietilam tollere maluit. XI. ARG. Illo stratur ista propositio et demonstratur.
Cleanthes lia iid dubie in libro,
cuius Diogenes Laert. VII , I S me minit, περι- tu scripto . liaec protulerat. Porticum . Στοὰν , Aeademiae in Ceramico. Haec Academia. locus amoenus extra Athenas. ah Aeadcinonriti silissimo lieroe allico vocata pht: in viciti ia praediolum possedit Plato, hinc sic up peli.itum. CL Barthelan γ', my age d'Attachar sis , II. I, sive Neursii Cernniiciam. Vtium oratem magia um Pt multiplicem Pniticii urnauigit Dotvill. ad Chali toti. VI l, 6, P. S87 ed. lips. Inserviebant inprimis deambulationibus et eonversationi , uti vel e Theophrasti Charaeteribus
videre est. Mittis. Nempe laboris sui: nihil esseeit quaerendo. rcidatorena , i. e. urbes circum. euntem, ut diversis artibus praestigiisque ostendendis eirculos homi- utim oblectaret, sibi lue panem lucraretur. Sunt ii ostri Duetit a de gra. beleis: cauctitatores medii aevi, Salma s. ad Sei ipti. Hi,t. Λug. Tom. I, vernaculis. Sic dieehantur servi in i 'sa domo nostra, in urbe,
nati : plerumque lepidi atque di
570쪽
ei qui voluit mihi quidem pecunium credero, sed non dedit, nihil debeo : ita ei qui voluit milii benefici uin
dare, sed non potuit. amicus quidem ero, Sed non obligatus. Et volam illi aliquid pracs tare: Ianna et illo voluit mihi : cucterum si henianiore fortuna usus praestit cro, benos Cium dedero, non gratium retulero.
Illa mihi gentiam debebit referre: Iiine initium fiet: a
XII. Intelligo iam quid votis quacrero; non opus est te dicere: vultus tuus loquitur. Si quis sua causa nobis profuit, cine , inquis, debetur aliquid Τ hoc enim sacpe te conquerentem audio, quod quaedam homines sibi praestant, aliis imputant. Dicam, mi Lilicratis: sed prius hanc quaestiunculam dividam, et rem
Quod beneficium consummatet res et animus. Cuius fium Nnrix totam et rei ot nnimi intactio efficit. Πυιe initium siet: a me numc a. ιιν. IIaee est iactio cod. Nisae. mque , quam cum Grou., qui lamen numer tibiciar emeudat, Prae- sero Numerare enim tuter dii in decreditore usurpatur, OPPOniturque τῶ Muwere. Mu retiis arripuerni Erasini colliceturam numerandi. Vtius Pal.
et auliquitus eis si libri liabent .
Huic. . . fici gratia. . . . Linc initium siet: a me numeratur. Iumerar ,
obscrvante GrODov. nd li. l. , et de creditore, ei de debitore dici eon stat. Sic iti corpore luris lustin. est cxcepito raon nuna cratae Pecuuiae de creditore. Hine Maitiat. lib. II. ept 3, dicit .i uulnerare solet. M de muliere quadam iliane ipsa dare et emere Doctus solcha t. nou vludere. H. l. a me numeratur est: dabo, non reddam i lithuam hunc sciunt,liou reseram. Vt ille, a quo 1u numeratio, qui pecuniam feri Expinissam , iueipit contractum mutui. istitium Deit erediti, non discolvit nil sinit: sic ego. gavisus alici ius da- dum holia, sed taliosa, volu i .ale, si l,eneseium illi de iuro, nisu rc. sero gratiam , sed ineo; facio uomen. non ex Pungo i obligo alium, uouautem me libero. XII. Λι: . Si quis sua causa nobis
Profuit . elue dehetur aliquidῖ Negat, si stilus sibi quis profuturus etiam idii belusicus fuerit.
qtiae iam homines sibi praestant , altis tmyulant. Omnes hic
liabent scripti et idd. Draeter alias editiones, quas Post quaedam in v. sit quae: quamquam Stephantis lib.
ll. e. 4. Prood. nolavcrcit. Seneculii Peculiariter suo sibi uti sermone: tium alioqui consucludiuein postulasse , ut diceretur : quaeitum , quae hsm. , vel ut edam δε m. . . .. 9MMe aliis , etc. - Aliis imρulant ἔ sua causa suique commodi gratia siciunt,