장음표시 사용
581쪽
LIB. VI, C. P. 2O 5 qnon tanquam Proprium debebo, sed commune: unus e populo, non tanquam Pro me solvam, sed tanquam pro patria Conseram. XX. Si quis patriae meae pecuniam credat, non dicam me illius debitorem, nee hoc aes alienum profitebor aut candidatus, aut reus: ad exsolvendum tamen hoc portionem meam dabo. Sic istius muneris
quod universis datur, debitorem me nego: quia mihi dedit quidem , sed non propter me: et mihi quidem, sed nesciens an mihi daret: nihilominus aliquid mihi dependendum sciam, quia ad me quoque circuitu longo pervenit. Propter me factum debet esse . quod a me obliget. α Isto, inquit, modo, nec Lunae nec Soli
quidquam debes: non enim propter te moventur. D
uam, sed tangvit m pro Patria o ferans. Haec est vulgata. Sed codd. Naa. praestat: Sed tanquam mmmune munus a pom . Vulgata tamen bene hahel. - Conserem gratiae meae partem.
XX. Asta. iatius benesiesi quodecimmunitereollatum est, non omnino debitores nos esse, aliquatenua in
men obligatos. Obieetionem refellita sole et luna duetam: quibus nos nihil debere ait cavillans adversarius. Si quis Patriae. . . eredat. Nam et hisee iam temporibus. ut hodie, Pecuniam sumebaut civitates a privatis mutuam. Nec satis scio annon, qui modo de Gallis loquebatur, Annaeus non de is, et divitiis suis, et generositate cogitaverit. Nam eum eonstat, his circiter temporibus quibus de Benesciis scribebat, commoda visse Galliarum ineolis munieipiisque vim auri et algeuti immensam.
Neo hoc aes alienum. . . Deu . Gl
ligere ex h. l. lieet, eandidatot hoa
tiorum , aes suum et alienum Proses sos esse. ut liqueret, sum seua
torium eos habere, qui ad magistratus et publicum illium splendorem quaerebature reos autum eriininum , in quibus meuniaria res ageb tur. idem see me apparet, ut aere alleuodedueto . litis aestimatio solvi posset. Vnielis hic est locus et singularis , quem, quantum memini. nullus auctorum classicorum tetigit. Debitorem me nego. Intellig. debitorem de toto. Nempe non ego bene-fieiom i. e. totum hevineium heo, quum non totum a eperim rpartem debeo, qui Partem accepi. Λliqilatenus ergo me obligatum noudissitene; obligatum absolute, nes . Nihilominus aliquid mihἐ ἀπ-dendum sesam. CL not. gust. et qu eispra prolata sorte non attendisti :Ad exsol endum launen hocmrtione meam Mabo. Promer me. . . . . quod me obliget. Necesse est id mei gratia leoeris quod netali loeo imputas et cuius gratiam exigis.
582쪽
Sed quuin in hoc moveantur, ut Universa Conservent, et pro me moventur: Univemorum enim Pars Sum.
Adiice nunc, quod nostra et horum conditio dissimia lis est. Nam qui mihi prodest, ut per me P sit et sibi, non dedit beneficium : quia me instrumentum utilitatis suae iacit. Sol autem et Luna etiam si nobis prosunt sua causa, non in hoc tamen prosunt, ut per nos prosint sibi; quid enim nos illis conferre possumus 3 XX l. re Sciam, inquit, Solem ac Lunam nobis velle prodesse, si nolle potuerint: illis autem non licet
non moveri; ad summam , consistant, et opus suum
intermittanti is Hoc vide quot modis refellatur. Non ideo minus vult, qui non potest nolle: immo maximum argumentum est firmae voluntatis, ne mutari quidem, posse. Vir bonus non potest non sacere, quod facit: non enim erit bonus, nisi secerit; et go nec bonus
vir beneficium dat, quia facit quod debet: non potest
autem non sacere, quod debet. Praeterea multum interest, utrum dicas , Non potest hoc non sacere, quia cogitur : an, Non potest nolle. Nam si necesso
est illi sacere, non debeo ipsi beneficium, sed cogenti.
tenus humani animi decerpti sunt ex mente divina. Aeriau. Dus. I, i . Cf. Lipsit Physiol. Stoic. III, 8. XXI. Λ g. Quaestiovem Iustus
persequitur et contra adversarios hoc Dρ66Diμα iacit. Sol ne et Luna, etc., gratiam merent ρ Assirinatur. Sciam. . . intermitiant. Quum Solet Luna, pro Diis a Stoicis habiti, non libera voluntate utantur in eo- nando prodesse nobis, sed non possint uou sacere quod iaciunt: sequitur nos iis nihil dehere . ad summum ac vel bo, tu argumentum , eos liber s esse, consist aut, ete. Hane otiisiectionem refellit. Optimum semper volu ut, nee aliter tanquam Dii possunt. Quum evini Dii, aiunL Stoiei,
satum necessitatemque, a. 1eriem causarum creaverint, uihil mutare
Possunt, optime quippe omnibus constitutis et dispensatis. Alioquia non Dii essent. CL Lipsit Physiol. Stoic. I. Ia. Vir bonus. Scilicet sapiens. Exemplum hoc magnam argumenti vim ha- hei. Si enim desinat velle honum , desinet quoque vir houus esse: quod etiam tu Deus is os cadat necesse
583쪽
Si nocesse est illi velle ob hoc, quia nihil linbet nic- alius quod velit, ipso se cogit. Ita quod tanquam Coacto
non deberem, tanquam cogenti debeo. ci Desinant,
inquit, velletis Hoc loco tibi illud occurrat. Quis
tam demens est, ut eam neget voluntatem esse, Cui non est periculum desinendi vertendique se in contrarium : quum ex diverso nemo aeque videri debeat velle, quam Cuius voluntas uSque eo Certa est, Ut
aeterna sit 8 An si is quoque vult, qui potest statim nolle, is non videbitur velle, in cuius naturam non
cadit nolle ZXXII. α Agedum, inquit, si possunt, resistant i is Hoc dicis : Omnia ista ingentibus intervallis diducta,
et in custodiam universi disposita, stationes suas de- Serant, Subita confusione rerum sidera sideribus incurrant , et rupta rerum concordia in ruinam divina labantur, Contextusque velocitatis citatissimae, in tot saecula promissas vices, in medio itinero destituat. Et quae nunc eunt alternis redeuntque opportunisti hi amentis, mundum ex aequo tomperantia, re Pentino concrementur incendio, et ex tanta varie lato
est: itaque neque mutari, neque consistere 4:t Opus siluin intermittere Possunt, optimum quippe semper
De loeo tibi illita se Drat. Sie cod. Nnet , Rimni alias To illud omissum sit. XXII. Asta. Quaenam arrogantia et dementia est, poscere, ut omitia corruant et incendio pereant ob hoc unum, ut obieetio tua resuletur 'Sidera ingentibus spatiis et distantiis
a se invicem e se remota , universum continere. totiusque ordinem conservare, ete. . dogma stoicum fuit.ὲ In tot saeeula Promissas υices et nee
enimi inmortali taleia mundo tribuisse Stoleos constat. Libramentis; aequali pondere nique motu.R Pentino.... incendio. Est haee Stoicorum εχπυρωσις. Q um enim Princi Pium ,. s. naturn Crectus et regens omnia esset iis ignis, sive nntuma ignea, ea omnia, deos quoque et animos , eoneidere aliquando opinati sunt, neque quemqunm Deorum restare', nisi illam nnt ram erea tricem, Iovem: quamquam quae Cie.
N. D. I, sq. attulit, docent, nobis non liquido de hac re ndieare ne ere. Η ne Plutarchi illud, in liheo Ad versus Stoicos . V l. XI v, p. 48 ed. Hutior Chrysiimus M Ctic hescae
584쪽
solvantur , alque eant in unum omnia. Ignis cunctat ossi leat, quem deinde pigra nox oeeu Pet, et Prosunda vorago iob deos sorbeati Est tanti, ut tu con guaris, ista concidere 7 Prosunt tibi etiam invito, euntque ista tuu causa: etiamsi maior illis alia, ac
XXIII. Adiice nunc, quod non externa cogunt deos, sed sua illis in legem aeterna voluntas est '. Statuerunt. quae non mutarent. Itaque non possunt videri facturi
aliquid, quamvis nolint: cluia quidquid desinere nonitossunt, perrae verare voluerunt: nec unquam primi
consilii deos poenitet. Sine dubio stare illis et desci
, terram , aerem , mare dita inιμἰσι erunt, et nωmnem tamen ex tam multis immortalem Delistierunt, ex- ωριο uno seMe, Immo caeteros Om- ties natos esse et inurituros ea ignis
myrae soluta , saecida tot mundis rema coegerit horis . Antiquvim re laetens iterum chaos, Omnia mixtis Si. eleiis sideribus concurrent, saea Pon rum Astra Petent, letius excendere
ιιιον nolet Excutietque fretiam: fratri eontrarιa Phoebe Ibit, et obliquum bigas agitiare Par Orbem Indignatia , diem maera sibi; totaque discors Mactina diotitii turlabit foedera mundi. e deos. Astra enim apud Stoicos Dii habebauttit. Et apud Poetas Deo-x um antiquissimus Caelum. Post hunc Helisa, ur 'eriou . Tituu , Phoebus. qui istius et idem evin Sole, Phoebe qtiae Luna est, et Divus Μην. et Lu-nus. Tum Phosphorus, Vrsa, Caneer et qui mortales Diis arieti pii cae
ncus quoque Devium nomiua iuditu: Nereutius, Mars. Venus, Iupiter. Saturnus; quod ad litaram sumi v luit Sion. Eat tanti. M ita coarguaris, istaeondideret Prosunt tibi etiam isa inest e Gruteri emeudatione, Codicum, inprimis cod. Naz. ope adiuta, et Li- poli Cronoviique nMensu firmata Erasmus: Sa lvinia.... tilia tibi con-dere possunt etiam inDito euntque, etc.
XXIII. Ans. Ex destinato nobis
Deos prodesse, ergo et beneficos ex iis stimandos. Atqui solem et lunam e Deorum numero. Excursus in Deorumheuesicentiam et praestaut iam holni- Iiis, quem dum creant, volunt omnibus bonis animi, ingenii, corporis affluere. Sed sua illis in Iesem aeterna --duntris est. Nunquam iis voluntas est,
a lege discedetidi. Stare vita ea des seere. Codd. et
aut. edd. inserunt recte Mare... vi. Re
posuit Gruti evin Lipsi . Sensus quoque postulat. Sidera quiescere Don
585쪽
MB. VI . CAP. 23seere in contrarium non licet: sed non ob aliud, quam qnia vis sua illos in proposito tenet; nec imbecillitato perminent, sed quia non Iibe L ab optimis aberrare
et sie ire deeretum est. In prima autem illa constitu- 2tione, quum universa disponerent, etiam nostra viderunt, rationemque homiciis habuerunt. Itaque non Possunt videvi sua tantum causa deeurrere k et eXpliscare opus suum, quia pars operis sumus et nos. De
hemus ergo et Soli, et Lunae, et caeteris caelestibus beneficium, quia etiamsi potiora illis sumi, in quae oriuntur, nos tumen in maiora ituri iuvant. Adiice, a quod ex destinato iuvant; ideoque:obligati sumtia, qui non in benefici uin ignorantium incidimus, sed
haec quae Meipimus, accepturos scierunt: et quamquam maius illis propositum sit, maiorque actus sui fructus, quam servare mortalia; tamen in nostras quoque utilitates a prineipio verum raemissa mens est, et is ordo mundo datus, ut appareat Curam no
stri non inter ultima habitam. Debemus parentibus in ostris pietatem ; et multi non ut gignerent, coierunt. Dii non possunt videri nescisse quid essecturi essent,
tonstantia et semitas illis propria. CL Nat. Quaest. I prine. 2De imbeeulitate: SIe eod.
unus putat. t alii, in a. ex imbeoiII. In mima aueam illa eo tittitione, ueterua, quae Iove auctore fiebat. Dis cunt enim a Iove omnia initium e-Pi-e. Ζευς , μέσσα, Λιος δ' ἔκ κῶ --Plutareh. Vol.
Poliora munere. CL de Ita It , II. Est dogma stoleum, mundum esse sa-eium Deorum hominumque causa. Aditos, quod ax destinago, etc. Haec et sequentia tam Praeclara sunt, ut
uou uurandiuti sit. Christianis auu-quioribus sere omnibus, et initiis te- evntiorum Seneram pro asseola Christianismi habitum esse. Sed salsam, suisse hanc sententiam euique histo retae Pliuos. gnaro matrifestum est. Facile autem in his praeelaria ectatis sontein, uude Seneea haec hauserit,omoseas. si modo quoa Xenophon, et Plato, Atilisthenesque e Socratis ore hac de re exposuerint, in mem viam revocaveris. At quum multi Stol. corum fuerint, qui de Fato, de Deo, etc., scripserint. Plutarchus ultique. et iustar omnium Fabricius in Bibl. Graec. 14m, ill miles. in Catalogo Stoicor. docuerunt.
586쪽
DE BENEFIClis quum omnibus alimenta protinus, et auxilia provid runt : nec eos per negligentiam genuero', quibus tam multa generabant. Cogitavit enim nos ante natura , quum fecit: nec tam leve opus sumus, ut illi potuerimus excidere. Vide quantum nobis permiserit, quams non intra homines humani imperii conditio siti videin quantum corporibus. vagari liceat, quae non COE cuit sine terrarum, sed omnem in partem sui misit vide animi quantum audeant, quemadmodum soli aut noverint deos, aut quaerant, e timente in altum data divina comitenturi Scias, non esse hominem tumultuarium et incogitatum opus. Inter maxima rerum suarum, natura nihil habet quo magis io orietur, 6 aut certe cui glorietur. Quantus iste suroP est, controversiam diis muneris sui sacere 7 Quomodo adversus eos hic erit gratus, quibus gratia referri sine impendio non potest, qui negat ab his accepisse se, a
Et auxilia est e . Naz. et Colon. ap. Grut . , quum alii coctil. et edd. haberent, et alia utilia . et alis P . a. ex alia m .e saeile autem intelligere est,ulata esse scholii Ioeo positum et mox in textum invectum. CogitaMit excidere. M. mente, animo. Cura nostri eos nunquam la
quam sibi. Iuv. sat. X, vs. 347. Non sumus tam levia res, ut extra curam cogitationemque posuerint. Cf. de Mnes. IV . 3 et 8, xx, 29. Ex his ipsis Stoae rivulis hortos suos irrigasso videtur Cicero de Lem. I sq. aliisque locis.
Fine terrarum est terorum tenus.
Mall. ad Horat. Carm. lib. II. Od.
interpretatur Lipsius, quia maria sulcamus, in aerem vehiculis aut su-nibus tollimur; sive, quia oculos etiam mittimus in ipsum caeli in; fit ve deuique, quia nulli glebae astixis quaquaveracis licet ire. Et mente in altum data. l. ad eoelum dilectar sie Plin. H. N. XI, suci. apes in altum datae. ait. Disina, siderum cursum. G. II,
as,3,2 . Scios. us. quae erat Epicuri sententia, a sortuito atomorum eo cursu nos esse formatos.
Aut earle cui sti rictur. In cuius honorem El. Quantus iste furor.... Dinere e In dubium vocare Dei beneficia, et Lintne vere talia atque a voluutate, i quirere. Fuisse in Stoleis, qui hanc controversiam fecerint, manifestum est: sed nobis nonnisi ex hoc libro innotuit. Δ me impendio. Nempe quomodo
587쪽
quibris Maiam maxime accipit; qui ct semper dati Pisunt, et nunquam recepturi 3 Quanta alatem Perversitas, ob hoc alicui non deberct , quia etiam insiti antibonignus est, et Continuationem ipsam, seriemque beneficiorum , argumentum . vocare necessario dantis
Nolol sibi habeati quis illum rogat 3 et omnes alias i
impudentis animi voces his adstrue: non ideo de te minus meretur is, cuius liberalitas ad te, etiam dum negas , pervenit; cuiusque beneficiorum vel hoc maximum . quod etiam querenti daturus eSt. .. XXIV. Non vides, quemadmodum teneram liberorum insantiam parentes ad salubrium rerum patientiam cogant 7 Flentium corpora, ac repugnantium , diligenti cura fovent: et ne membra liberias immatura detorqueat, in rectum exitura constringunt: et mox liberalia studia inculcant, adhibito timore nolentibus. Ad ultimum . audacem iuventam frugalitati, pudori, amoribus bonis, si parum sequitur, Coactam applicaut . Adolescentibus quoque, ac iam potentibus sui, si re media metu aut intemperantia reiiciunt, vis adhibetur
uo servitus. Itaque beneficiorum. maxima sunt, quacta parentibus accipimus, dum aut nescimus, aut no-
XXV. dis ingratis, et repudiantibus benesicia, non
aduersus homines , quibus redditia sine re non liotest, gratus erit qua negat, etc. yQui negat ab his aecei'isse νe, a qui-htis quum maxime aeeipit. Lipsium, qui aiebat: possit et Iegi, quum maxima aeeerit , et semper , recte Cron. repulit. Possit. ait, si Postulemus,
XX V. ARG. Dii. nobis beneficia
dant inflat parentum nostrorum. In rectum exitura eonstringunt sa- setis et evnis, ut in rectum exeant,
Liberalia studia , grammati m. mirsicen , graphicen , etc. ἶ OPP IIuI1tur ea sordidis artificiis. LMentiam . aetatem quae insantiam sequitur. Ille usus interdum aP. auctores oecurrit, nam alias iuventas plerumque adolescentiam sequi soli t. Poteriti a sui. De togae virilis datione cogitat Lipsi uae.
XXV .. g. Hia ingratissimiles esse dicit eos qui mala amicis optaui, ut
588쪽
nimis grati; qui aliquid incommodi precari solent his quibus obligati sunt 3 aliquid adversi, in quo affe
ctum memorem accepti beneficii approbent. An hoc recte iaciant, et pia voluntate, quaeritur , quorum animus simillimus est Dravo amore flagrantibus, qui amicae suae optant exsilium, ut desertam fugientemque comitentur: optant inopiam, ut magis desideranti donent: optant morbum, ut assideant: et quidquida inimicus optaret, amantes vovent. Fere idem itaque exitus est odii, et amoris insani. Tale quiddam ει his accidit, qui amicis incommoda optant, quae detrahant et ad beneficium iniuria veniunt: quum satius si,veICeMare, quam per scelus ossicio locum csiaerere. Quid si gubernatot a diis tempestates infestissimas, et pro a cellus Petat, ut gratior ars sna periculo fiat 3 quid si imperator deos oret, ut magna vis hostium circum-s a castris , lassas subito impetu compleat. οι vallum trepidante exercitu conveΗat, et in ipsis p iis infesta Signa constituat, quo maiore cum gloria rebus lapsis profligatisque succureat 3 Omnes isti beneficia suad testabili via ducunL, qui deos contra eum advocant,
sua sere semper essent. Isariam U. ro portarum illa quae M liostes Ρectabat praetoria nuncupahatur, acu.xtraordinaria. Gie vicinum ducis lentorium, cui Dinneu modo Pr-torium, modo augurale, au nugum tale. oppositam extrisordinariae decumanum appellabatit; alias veroi,ortaui pi incipalem dextram, et Port. Drine. ainistram. In medio si alium vacuum et liberum. Homiuo principia. Caeter. cs. Polyb. lib. VI. cap. b; Caes. eom. de B. G. lib. II. cap. xέ; Vegel. lib. I. ea'. 23. Tum et upr. laudat. Lipsi auos dialog. de milit. Tom inde sibi opportunitates nascautut gratum animum ostendendi. Quaeritur: haud dubie ab auctori. hus Stoae, quos sequitur. Pra amore flagrantibus , qui, etc. Se. si ea frui nou possint ut nobiliore,
Corioinat. Nam stipitibus interpositis fiebat: utide haec phrasis. CLLipsius de Mil. min. v cu
Poriis. M. castror .m. quae Vulgo quatum eraut . quod quadrata sortua
589쪽
cni ipsi assuturi sunt, et ante illos sterni, quam erigi
volunt. Inhumana ista perverso grati animi natura est, Contra eum optare. cui honeste deesse non possis.
XXVI. Non nocet illi votum meum, inquit, quia simul opto et periculum, et remedium. Hoc dicis, nonnihil te peccare, sed minus quam si sine remedio
periculum optares. Nequitia est, ut extrahas, mergere; evertere, ut suscites; ut emittas, includere. Non est aheneficium, iniuriae finis: nec unquam id detraxisse meritum est, quod ipse, qui detraxit, intulerat. Non ulneres me malo, quam sanes; potes inire gratiam, Si, quia Vulneratus sum, sanas: non, si vulneras, ut sanandus sim. Nunquam cicatrix, nisi collata vulneri, placuit: quod ita coisse gaudemus, ut non fuisse mallemus. Si hoc ei optares, cuius nullum beneficium haberes, inhumanum erat votum: quanto inhumanius
ei optas, cui beneficium debes 8XXVI l. Simul, inquit, ut possim ferre illi opem ,
precor. Primum, ut te in media parte voti tui occupem, iam ingratus es; nondum audio quid illi velis praestare: scio quid illum velis pati. Sollicitudinem illi et metiim , et maius aliquod imprecaris malum: optas, ut ope indigeat; hoc contra illum est: optas ut tua indigeat ope; hoc pro te est: non succurrere vis illi, sed
XXVI. Allo. Illorum vituperatim qui perientum, qui mala aliis precatitue, ipsi depulsuri et σωτῆρας se παι
ὰ τροπαιους sperantes. Insolentiam id et iniuri im , non heueficentiam. extrahas e mari nempe hune qui naufragium Passus est.
emittas, fC. e. carcere eaptivum,
ut liheres. Iniuri sinis. I e. i commodis ma. isque, quibus aliquem affeceris, sitiem imp utSAE. Nunquam cieatrix... piamis Id Per se non Placet, sed comparatione placet. Cicatricem malo quam Vulnus. XXV. Aac. Eandem misteriam peraequitur. Ingratus est qui ita se solvi eupit. ut etiam per calamitates solvatur. Hostibus simillimum ne δε- eir, qui eum hostibus preeatur. --nes ineu hunt te et male habebunt.
Tum inutilis opera et in ierito labor. quem tu tibi imponi eum.
590쪽
DE BENEFICIIS a solvere. Qui sic properatis i pse solvi vult, non solvere. Ita quod unum in voto tuo honestum videri poterat, ipsum turpe et ingratum est, nolle debere; optas enim , non ut tu facultatem habeas reserendae gratiae, sed ut ille necessitatem implorandae. Superiorem te facis, et quod nefas est, bene meritum ad pedes tuos mittis; quanto satius est, honesta voluntate debere, ' quam per malam rationem. solvere 7 Si insitiareris quod acceperas, minus peccares: nihil enim nisi quod dederat, amitteret; nunc vis illum subiici tibi iactura
rerum Suarum, et Status mutatione in . id devocari ,
ut in a beneficia sua iaceat: gratum te putabo' conamco , cui Prodesse Vis, . OPta. Votum tu istud vocas ,
quod inter gratum et inimicum potest dividi ' quod
non dubites adversarium et hostem secisse, si extrema 4 taceantur 2 Hostes quoque optaverunt capere quasdam urbes, ut servarent et Vincere quosdam, ut ignoscerent; nec ideo non hostilia vota: in quibus, quod mitissimum, est, post crudelitatem venit. Denique qualia esse iudicas vota, quae nemo tibi minus Volet,
quam is pro quo siunt, Succedere 3 pessime cum eo
gnistrat . illi est grave beneficium; et
liberari statim voli, nec inm gratus esse quam expeditus. Caeterum iocus circa verba sol ere et solMi. . Pedes tuo/, tanquam supplicem.
qui ad genua tua prolabatur, ut ipsi
m infra benesieta sua iacerar, ut nunc conditiovem habeat, quae istis beneficiis ne emendari quidem possit,
quae. ipse antea dederat. Iacere, κεῖσθαι. de pessima couditione usurpatur, deminutum esse. CL Ernesti cl.
Cic. h. v. Lipsius lamen de hominibus et iis quidem quibus hene secit accipere malit. At de his in antegressis i bene meruum ad miles .iuos mittis , iam sermo fuit.
Druidi. Quia prior pars hostilis est,
Quod non dubites.... fecisse te iahene meritum. Si extrema luceantur, e. e. nuxi
Hostes.... ignoscerent. Iulii Gesaris historia exemplorum copiam Prae hel, qua haec illustrantur. Quae nemo tibi.... succedere. Quae tu irrito iacere, neque a saventibus