Russia seu Moscovia itemque Tartaria commentario topographico atque politico illustratæ

291쪽

1so DE sc RIPTr Oeos contigisse, nec inimicitiarum causa compositionem aliquam obtigisse. Tartarorum in aula Chani ct intersios securitas. IN aula Principis nec intersinos gladios, arcus, nec alia aliqua arma illi ge. stant, exceptis viatoribus vel peregrinis iter facientibus, in quos admodum humani & hospitales sunt. Illi a praedonibus semper securi: verum a latronibus vel furibus noctu, qui nihil quicquam aliud praeter equos illis furantur, nisi perpetuas excubias agant, minus tuti esse solent. Tartarorum rei fmiliaris, victus,

manendi ratio.

R Em familiarem, etiamsi selum seru

tile illi habent, nobiliores:& agrestiores tamen, iique pauci .curant; plurimi etiam agros non colunt, nec serunt: equis, camelis, bobus, vaccis, pecoribus Zc ovibus abundant , ac inde victitanti Nobiliores tamen panem, carnea, cubum, vinum crematum & mulsum p tum habent ἔ agrestiores. vero panica, rent, Verum milio concussis, lacte & aqua diluto, quem cassa vuleo nominat, pro cibo;pro potu lacte equino dc casto utuntur. Camelos,equos,& boves oneri inutiles vel jam moribundos jugulant, ac ovium carnibur non raro vestuntur. - Nobi

292쪽

Τ Α R T A R I AE. 29t Nobiliores non in campis, verum in

Tauricae seu peninsulae pagis, qui in stuvis proximi sunt, habitant. etsi pagos proprios plurimi non possident: attamen agros & fundos proprios ibi ha

bent. QAos Ungarorum, Rusiorum,Mois scorum, Valachorum seu Moldavorum mancipiis, quibus abundant, colunt, ac ut jumentis ad opus omne utuntur. 2E-dificia& domus ligneas similes admodum Turcico mori aedificant: Verum

Graeci Christiani , qui in paucis villis

sunt, ut mancipia operantur dc agros colunt: Tartari autem Chano, vel insignioribus Tartaris, ut tantum victum habeant,& vestiantur, nullo pretio coninducti inserviunt: Caeteri vero, iique plurimi , semper otiosi sunt. In civitatibus vel oppidis pauci admodum mercantur: mechanicas autem artes rarissimi exercent; & quicunque mercatores vel artifices ibi reperiuntur, vel Christianorum mancipia, vel Turcae, Armeni, Iudaei, Cercesii, Petigor enses, qui Christiani sunt, Phylistini vel Cyngani, obscurae& extremae conditionis homines sunt. Tartari illi, qui in campis extra Perecoispiam vel in peninsula degunt, sylvas nutilas,sontes quos ubique locoruni mancipia illorum excavant, ligna ex pecorum stercoribus, quae mancipia in campis le-T L gunt,

293쪽

232 DE se RIPTIOgunt, & in sole siccant, de domus eas, quarum in superiori desicriptione menotio fuit, habent. Tartari illi Chanorum

Solianorum, caeterorumq; insigniorum nrtarorum servi vel subalti, sunt mamcipia; dc greges animalium innumerabiales dominorum suorum semper proe rant & pascunt, ae etiamsi de loco ad locum in campos & pascua semper vucatim vel pagatim progrediuntur,villis, vel pagis aut turmis singulis, quarum

cognomina dc dominorum eorum pr. selii habentur, procedunt,ut quos Ta raros captivorum causa nostri requisi. verunt, facile eos ibi inveniant. Donatiυum Chani, O Legatorum

Principum apud eum ratio.

Donativum annuum a Rege Polo Oniae, magno Ducatu Lituaniae, Moscorum duce, Palatino Moldaviae, de CercesilaNogalensibusTartaris ex pactis& foederibus Chanus perpetuum habet. Legati, Oratores, Nuntii & Internuntii Principum eorum annis singulis ad eum

Veniunt,quos nonnunquam humanius& liberalius, aliquando vero plus quam

Barbarico more excipit,violat,diutiusve detinet. Cum itaq; Perecopiam veniunsi unicus Chani homo eis obviam venit, aestate in pratum vel campum , in quo

sub tentorio quiescunt: Hieme vero in I pagum

294쪽

Υ A R T A R r AE. 2sypagum Almae vel Bachacinii oppido Regiae ejus vicinum securius, quam hon sius & commodius deducuntur. Postis quam vero eo diverterint, per Consiliarios vel Aulae ministros nomine Chani salutantur; commeatu vel victualibus, bobus duobus, vel uno, ovibus aliquot, panibus, vino ac hordeo, non pro liberalitate, sed hospitalitate quadam, ac

pro una vice tamen satis moderate pr curant. Cum autem ad Chanum voca

tuti soldanis, Tuianis, Manis, Marris, Consiliariis primoribus, eterisq;quam. plurimis aulae ministris & insisEioribus Tartaris praesentibus eos audit: per unicum tantum hominem ad Chani fores deducuntur, per Consiliarios vero duos introducuntur. Cum itaque introducti fuerint, antiquo gentis more Chanum illi adorant,illoque salutato genibus flexis exponunt,in ejusque convivium adhibentur. Poculis vel crateris deauratis dc gemmis distensis mulso impletis de more gentis in signum clementiae & henevolentiae manu Chani porrectis,quos genibus flexis ebibunt, honorantur. Et cum expediuntur , in convivium eos Chanus iterum adhibet. Convivio itaq; peracto parum ante fores secedunt ejus palatii. Vestibus sericis auro intextis usique ad talos de more gentis compara.. x T 3 ii ,

295쪽

α94 DE s CRIPTIO Qtis, equo uno vel duobus non rar6 emiam captivis gentis eorum hominibus remunerantur. Ac ita vestibus amicti ad Chanum iterum redeunt, pro hospitalitate dc liberalitate gratias ei reserunt, dc salutato illo ex convivio discedunt. AChani unico homine commeatus exuguus in ditionibus ejus cu iter arripuerint non raro illis procuratur, & ad Borysthenem usque ab illo deducuntur Chani in Tauricam sim ma potestas ct reditus. Vrcarum Imperatores eam potestatem perpetuam Chano in Taurica seu periinsula secerunt, ut cum Caphensis Bassa vel Seniacus moritur. universas

in peninsula ditiones illi administret,

donec Senia cum alterum Turca eo muserit, vel, quem ille promovebit, Caphae praefecerit. Perecopiae, Cosssoviae, caphae, ac aliis, quae Turcarum ditionis sunt, Tauricae seu peninsulae civitatibus

Chanus telonium commune cum Turoca habet. Contributionem a Tartaris,

Armenis, Iudaeis, Cercesiis, Petigorens. bus Sc Graecis Christianis, quos ditionis sitae paucos admodu habet, Turcis tam tum exceptis, exigit in annum: diebus singulis Chano taleri viginti quinque; Galgae taleri duodecim cum medio;SOL

tano obsidi taleri duo cum medio, ex

296쪽

tuum numerantur, ac eidem obsidi pagi & agri amplissimi ad Adrianopolim

lanbolu dicti a Turca conceduntur.Duincibus Cataceis, Vlanis, Murgis, ac caeteris quam plurimis qui merentur, & pro singulorum conditione, stipendia perinpetua dantur. Verumtamen captivos bello captos utriusque sexus, pelles no biliores seu pretiosiores ac viliores, butyrum,sal, quo in Taurica seu peninsula ille plurimum abundat, ImperatoriTurcarum annis singulis Chanus perpetuo pendit. Ac in quodcunque bellum mis. sus vel vocatus fuerit, illud detrectare, nec cuipiam alii praeter Moscorum D cem Imperatore Turcarum inscio & invito bellum inserre potest. Reditus annuos pecuniarios e captivis insigniorubus bello acquisitis aureos tres, a tenuioribus laterum unum , eorumque

decimam a fontibus vero singulis, qui in Tauricae seu peninsulae campis ditionis ejus plurimi admodum sunt,equum

unum a Tartaris Chanus exigit, aut umgente.etiam necessitate aliqua contrubutionem certam universi Tartari Chano decernunt, nunquam tamen illis onerosus est. Insigniores Tartari diversi generis alimoniam snam ei non colitur

297쪽

DE sc Ri PTI semper praebent:equorum,eamelonini,houm, ac ovium infinitos greges proprios ille semper habet. Monetam pro- Priam habet, cupream vilem, quae in oppido ditionis ejus Crimo euditur, nummos rotundos, quorum deni aspra argentea Turcica, quae grosium unum vel minus Polonicum emcit, aestimanotur. Me autem praesente cudebantur nummi cuprei deargentati majores, qui aspris quinque computabantur. In cuodenda ea commodum seu quaestum uberrimum habet; nam tribus vel quatuor annis ex eadem moneta, quae in ossetnm monetariam ab universis im-- Portatur Tartaris, Vel peregrinis, m neta nova inventa perpetuo cuditur. Etenim in universa Taurica seu peninsula illa nemini licitum est Tartaro vel peregrino etiam in Turcarum ditionis civitatibus sub capitali poena bonorumque confiscatione, cujusve conditionis ille esset, aureum nummum Turcicum, vel peregrinorum talerum, vel aspram argenteam Turcicam valore alio in

nummos Tartaricos computare. Nec moneta aurea vel argentea,verum Ta

rarica, mercari: quam universi peregrunt, nullis exceptis, Chani edicto, petrῖς tuo accipiunt.

expeditio bestica.

298쪽

T A R. T A R I AE. 297 chanorum o Tartarorum expeditio belliea.

Vm Chanus in bellum aliquod de

stensurus est,in primis Tartaris unia versis ditionum starum per aulae minustros significat, ac ut tribus vel ad summum septimanis quatuor ad bellum sese expediant, dc in menses tres vel quatuor commeatum sibi curent imperat. Alimonia illa in saecis e corio factis: illi saeei apud insigniores in equis po tantur. Ac ejus generis alimoniam secum serunt: Milium igne siccum, velassiam contusum, vel emollitum snam& molendina illi habent ac inde cibum vel potum aqua dilutum plerique conficiunt. Caseum & carnes diversi generis, & equinas fumatas, in sole coctas, vel siccas, eas stustillatim scindunt,& ossibus abjectis in saccis condunt. E. quarum caseo, lacte, & acetoso lacte, quod illi arte quadam condientes eximium habent obsonium , victitant. Quam ob causam a quodam Poeta omisnes ejus tractus incolas Galaetophagos quondam appellatos fuisse apud strabonem reperio. Chanus unum tantum currum propter aliquem morbi casum secum habet. Camelos etiam paucos, in quibus pro persona sua vinum crem

tum , vel aliquod parvum obsonium.

299쪽

198 DE se RIPTIO quo ille facile contentus est, portatur. Caeterum Tartari sigillatim cibum ei& aulicis ejus apponunt; insigniores iique pauci admodum Tartari panis sicci,

vinique cremati modicum, in camelis vel in curribus levioribus non rarovehunt. anorum Tartarorum in bel lum exeundi modus.

Dostquam vero expeditionem in bel-

tum Chanus decreverit, exercitatos aliquot iusto numero, eosque Tartaros non raro, crebrius tamen Cercessios Petigorenses eligit, ac eos qui regionum& caeterorum Principum provinciarum exploratores & viarum ductores peritissimi censentur, singulos locorum& confinium transitus & trajectus mptime norunt, quam celerrime expedit.

Et cum in confines illi veniunt, in vicuniores ditiones proficiscuntur,& singuli in locis diversis omnia explorant, &de captivis diligenter curant. Quos

cum interceperint, celerrime ad Chanum cum eis veniunt, ex quibus, quae

stionibus adhibitis, Chanus statum ea. rum provinciarum, in quibus illi exploratores fuere, facile agnoscit. Idcirco prosectionis diem extemplo Chanus Tartaris assignat, quo ille solus movet,& aulae suae ministros aliquot per lio

ler primittit. illi Tartaros 2 christitatos ditisals universos viros adole.

ydrea, qui modo equis insidere posequis di armis eatentidit onyis tamen in spem dr

300쪽

dam seu provinciam universam celeriis ter praemittit. Illi Tartaros & Christia nos ditionis universos viros & adolescentes, qui modo equis insidere possunt, praeter imbelles & senes & tenuiores , qui etiamsi equis & armis carent, a ditioribus tamen in spem praedae juvantur , in bellum ire de Chanum sequi cogunt, & impellunt. In octiduo autem , vel ad summum diebus decem ab eo Chani discessit, universi in locis certis jam determinatis, qui extra Pereco piam ad Borysthenem nint, eum ins quuntur, collectis & convocatis Galga, Sol tanis , Ducibus, Murgis, ac universi exercitus probatissimis, strenuis, Scprimariis bellatoribus & militibus, iis, que ad consilium adhibitis in primis captivi recentiores & exploratiores ipsi examinantur; demum de commoditate temporis, locorum, occasione rei bene gerendae, & quonam bellum comis modius tum persequendum sit , cel

riter consultatur. Ac mutuo consensu & consilio facto dc definito, nihil tamen multitudini promiscuae horum significatur. .

Tartarorum in hastieum pro-eedendi ordo.

EX eodem itaque loco Chant, Galgae, α Solianorum aulae ministris prae-- euntia