장음표시 사용
131쪽
lues I. C. Notae ad Tit. Vlpiani. i 3 6
MEREDEM EssE Ivpeto. sta autem institutio, nEREDEM IN STtrvo, HEREDEM FAcio , plerisque improbata est.
Cui bie institutio plerisque improbata est . 1 a Ran MINITI Tvo, HERED N FAcro 3 virum quia sola lor heredem instituit, heredem faciti an quia hie . et ba plerisque videntur non esse dilecta λ sed haee verbatum sollemnitas abolita est. l. quondam. C. de testam.
HEredes institui possint, qui testamenti factionem
Dediticiorum numero heres institui non potest, quia peregrinus est. Cum quo testamenti factio non est, s quidem mo iis testatoris tempore, vel intra diem cretionis eicisRo. manus sit, heres esse potest: quod si Latinus manserit, Iege Iunia,capere hereditatem prohibetur. Idem iuris est ita persona ccxlibis propter legem Iuliam. Incerta persona heres instititi non potest, velut hoe
debet esse testantis Nec municipia, nec muniet pes heredes institui pos.
sunt: quoniam incertum corpus est, ut neque cernere
uniuersi, neque pro libito de herede cernere pollunt ut heredes fiant. Senatusconsulto tamen concessum est, ut a libertis suis heredes institui possint. Sed fideicommista sereditas municipibus restitui potest, idque hoc Senatusconsulto prospectram est. Deos heredes instituere non possumus, praeter eos, quos Senatusconsulto constitutionibus principumi 1tituere concessum est: sicuti iovem Tarpeium, Apollinem Didym in scuti Martem in Gallia, Mineruam Meliensent, He cutem Gaditanum, Dianam Ephesiam: matrem deorum Cybelem;eam qua smyrnae coliatur: 3e Caelestum Salinensem Carthaginis. Seruos heredes instituere possiimus, nostros cum liabertate alienos,sne libertate communes, cum liberta. te, vel sine libertate. Eum seruum, qui tantum in bonis noster est, nec eum libertate heredem insiluere possumus,quia Latianitatem consequitur: qui d non proficit ad heredit
tem capiendam. Alienos seruos heredes instituere possumus: eos tamen, quorum cum dominis testamenti factionem habemus.
Communis seruus cum libertate rectὸ quidem I, res instituitur, quas proprius, pro parte nostra: sine libertate autem quasi alterius propter locis partem. proprius lemus cum libertate heres institutus squidem in eadem causa permanserit, ex testamento liber& heres fit id est necessarius. Qubdit ab ipso testatore vivente manumissus , vel alienatus siti suo arbitrio, vel iussu emptoris, hereditate adite potest. Sed si sine libertate sit institutus, omnino non constat institutio. Alienus seruus heres institutus, siquidem in ea eati si permanserit, iussu Aomini debet hereditatem adite. Quod si vivo testatote manumissus aut alienatus a domi ia a fuerit: aut suo arbitrio, aut iussu empto tis poterit adire hereditatem.
Sui heredes instituendi sunt, vel exheredandi. sui autem heredes sivit liberi quos in potestate habemus, A tam naturales, quam adoptiuir item uxor quae in manu est,& nurus quae in manu est si ij, quem in potestat.
Postumi quoque liberi id est qui in utero sunt,s tales
sunt,ut nati in potestate nostra futuri sint suorum her dum numero sunt.
Ex suis heressibus filius quidem neque heres institutus, neque nominatim exheredatus. non patitur va-
, teretestamentim. Reliquae vero personae liberorum, velut filia, nepos, neptis, si praeteritae sint, valet testa,
Scriptis heredibus adcrescunt, suis quidem herediabus in partem virilem: extraneis autem, in partem dia diam.
Postumi quoque liberi cuiuscumque sexus omissi,
quod valuit testamentum agnatione rumpitur.
Eos qui in utero sunt, si nati sui heredes nobis sutur e sunt, possumus instituere heredes: si quidem post mo tem nostram nascantur, ex iure civisi: si vero viventiabus nobis,ex lege Iulia. Filius qui in potestate est, si non instituatur heres, nominatim exheredati debeti reliqui sui heredes vitiusque sexus aut nominatim, aut inter ceteros.
Postumus filius nominatim exheredandus est: stia
postuma: Cetcraeque postumae feminae vel nominatim, vel inter ceteros: dummodo inter ceteros exheredatis
Nepotes de pronepotes, ceterique masculi postucimi praeter filium , vel nominatim , vel inter ceteroseum adiectione legati sunt exheredandi: sed tutius est
tamen nominatim eos exheredati: SI id obsereatue magis.
Mancipatos liberos eum iure ciuili neque heredes instituere, neque exheredare necessest: tamen praetor iubet, si non instituantur heredes, exheredari ma-E sculos omnes nominatim , feminas vel inter ceterosa alioquin contra tabulas bonorum possessionem eis pollicetur. Inter necessarios heredes, id est,seruos cum liberta te heredes scriptos .8e suos scilicet nece starios, id est liberos qui in potestate sunt, iure ciuili nihil interest nam utrique etiam inuiti heredes sunt sed iure praetorio suis Ad necessariis heredibus abstinere se a parentis hereditate permittitur: necessariis autem tantum here di , abstinendi potestas non datur. Extraneus heres, siquidem cum eretione sit hetes institutus, cernendo fit heres: si vero sne cretione, pro heredegerendo. Pro heredegstit, qui rebus hereditariis tamquam dominus utitur: velut qui actionem rerum heredit riatum faciti aut seruis hereditariis cibaria mandat Cretici est certorum dierum spatium , quod daturo instituto heredi ad deliberanduiri , utrum expediat et adire hereditatem, necne: velut, TITI Vs HERE a
Cernere, est verba cretionis dicere, ad hune m A gum: CvM ME MAE v I vs HEREDEM INATI
TUERIT, EAM HEREDITATEM ADEO CE NO QVE.
Sine cretione heres institutus, s constituerit ι nodo se heredem
132쪽
se heredem esse, statim excluditur ab hereditate, de Α
amplius eam adire non potest. Cum cretione vero neres institutus, sicut cernen-go sit heres, ita non aliter excluditur, quam si intra diem cretionis non crcuerit: ideoq; etiam si constituerit nolle se heredem esse amen ii supersint dies cretionis, poenitentia actus, Cernedo heres fieri potest. Cretio autem vulgaris dicitur,aut continua. Vulgaris, in qua adiiciuntur haec verba, QV I B v S SCIE- ἡ Rrs, POTERIS Qv E. Continua, in qua non adiiciuntur.
Ei qui vulgarem cretionem habet, dies illi dati cim putantur, quibus scit se heredem institutum esse, M
potuit Cernere. Ei vero qui continuam habet cretionem, etiam illi dies computantur, quibus ignorauit se heredem institutum, aut sciuit, sed no potuit cernerc.
Hereses,aut instituti dicuntur, aut substitu sit instituti, qui primo gradu scripti sunt: substituti, qui secundo gradu,vel sequentibuη. C
Heredes scripti sunt, veluti r Ti Tivs MEREs
Similiter & deinceps substitui potest
Si sub imperfectam cretionem heres institutus sit, id est, non adiectis his vobis, Si NON CRE ERIs, DEXHEREs Es Torsed si ita, Sa NON CREVERIS, TvNC MAEva Vs ΗΕRΕs Es To : cernendo quidem, superior inferiorem excludit: non cernendo autem,
sed pro herede gerendo, in patetem admittit substitu tum. Sed postea Diuus Mareus eonstituit, ut & pro herede gerendo, ex asse fiat lictes. Quod si neque creuerit, ncque pro herede gesserit, ipse excluditur, Λ substit litus ex asse sit heres.
Quia peregrinus est, eum quo leuamens, factio non est, Ruidem. J Ex his quae diximus intit.i . apparet ita hune locum e mendari oportere . cuia peregrin- est. eum qua tes emas monones . Linisti. I anus . si suae, mortis, dec. Nam cum Latino proeuldubio testamenti factio est: alioquin nees intraiuem eletionis rivis Romanus fiat, recte heres milituitur. f. in extraneis de her. ques.& diis munierpia nee mun1cipes. J Plinius lib. v. Epistol. nee h redem institui. nee praeeipere polle Rempub. constat. ρ δελιο δε his Miseernere.J videtur legendia m. neque pro heredegerem nam aut cretione, aut pro heresse geritione heredes fiunt.
odsias ipso testasis J Alienitione, manumisiione libet.
tas reuocatur, non hereditast cui rei non obstat tegula l. si ita scriptum.de lib. de postu. talis namque est. Setuo cum libertate ex aite herede instituto, libertatem seruo eodem testimento a
semetipso adimi non posse. ut in l. sed & ii condienoui. in fin de hered. instit ibidem scriptum est, hereditatem adimi non posse, quod falsum est. at lego, Gaa octitur m 63 Morarem. In libertatis & hereditatis nominibus, saepius legum auctores errare contigit.
Omnino non constas. J Hodie constat ex constitutione Iustiniani. Tam ha kratis. J Hi sunt sui naturales, reliqui sui non natura
PUAmi Poqvii Aleri rasusian sese L J lia natis differentia est sextis Spei senatum. in pomi is non item. Denique omnes polluam praetetrii si nileamur, rumpunt. filii statim ab initio in . iustum faciunt rutrumque fit tute civili : iure praetorio utrasque
Riampistir. J Legendum. Rumpuntla. Eo qti in mo0-tJ Postvini sui lunt, qui post mortem, aut post tellamentum sui claseuntur, vel quasi nascuntur: nati post mortem ex iure antiquo instituuntur, nati post testamentuin, ex iure novo, id est, lege Iulia Veliea. De his qui quas nascuntur non est quaestio, an institui possint. quia nati sunt tempore testimenti, de quibus leae Iulia tractat in secundo rapite : at tiari non sui post testamentum. succedentes tamen in locum sui m
tibus i nili tui possunt. id est. ex Iuliani sententia. l. Gallus de lib.&poslu. Postumi alieni iure ciuili. id est, x D. rab. institui non pollunt, sed neque eis legati potest: iure praetorio institui posiunt iure praetorio legata capere non possunt, quia praetoricutae legata non fuere: at fideicommissa capere posIunti ex Iustiuniani constitutione cum eis, quasi ex iure ciuili, testamenti a. ctio est. Haec ut breuia ita absoluta luut Exa reciniti.J Lege x ii. tab. quod ius antiquum dicitur tu LGallus. Huie autem luti & Galli consillum congruit. Sia ι--s 63 1--. J Ergo postumae feminae inter ceteros cum adiectione legati, ne per obliuionem omissae videantur rpostumi mares cuiuscum'; gradus nominatim. s. postumi quoque.de exhered. lib. stipositio, praeter filium,inter ceteros sine adiectione legati, quia superstitum non aeque obliuiscimur. Sed haeelustinianus emendauit. Mancipatos tiberas. J Emancipati, de mancipati recte dieuntur: sed mancipati nomen in malam partem accipi potest. Plinius lib. iiii. Epit ol. Filium regulus emancipaui t, ut heres matris existeret. Mancipatum cita vulgo ex motibus hominis loquebantur 9 foeda&insolita parentibus indulgentiae sinuitatio
Internetessarios. 4 Sui beneficium abstentionis habent: necest.
salii beneficium separationis, abstentionis non aeque. Separa tio facit ut ne vaneant quae postea sibi heres adquisierit: abstemtio, ut ne sit heredis loco. Senas consutio tamen. J l. t. deliberi uniuers D.h, via Me S. C. J Senatusconsulto Apioniano, quod sactum est temporibus D. Marci. l. omnibus,ad Trebel. . Missim.J Aut Melitensem, aut a Melio urbe non procul ab Euphrate. Od sum Sonensem. J Tettullian. aduersus gentes. Unicuisue etiam prouinciae de ciuitati suus Deus est. vi Africae Caeleus. De eo etiam daemone Salvianus scribi lib. s. de prouid.
Dei: & Ambresus in Epist. as Valent. Imp. sem Merra, mes scietiseriare. J Si cum libertate, socio adcresciit s sine libertate. sellius eommunis est heredis&socii. I v
rum I li set uti m. proscc. Ouia, . proforis heria finem rapiendam. J Nis intra diem cretionis ciuis Romanus fiat. Esi ramen quorum eum iam Λῶ. J Si eum domino est testamenti factio. est& cum seruor viceversa, seum domino non est testamenti tactio, nec item est eum seruo. l. eruus hereditarius i non minus. ὀe hered. instit. Ceterum expersonasmii . .
id quod relinquitur valet, id est, si ei libero telictiun valeat. Ex quo ellicitur ut seruo legati non pollit seruitus ad fundum d mini. l. & si maximh. deseruit. leneontravi ei pollit legati res domini, quamuis res sita domino legati non possit. l. debitor. 5.
seruo de ligat. . . morim J pro monia m. vi in l. 1.*. Tutor I .proculatorem pro empi l. s existimans.de usurp. & vsuo.l. a. s. fi . de col.bon. Crasis est. J Nereditas adquiritur cietione, adatione, pro h redegeritione. immixtione, agnitione. Ctetio, est totum qui sub cletione heredes instituuntiar. Pro herede seritio, eorum qui sine eletione. vel etiam cum cretione impellecta ex constitutione D. Marci. Immixtio, est necellariorum & suorum. Α-gni tio nuda hodie est in usu tam in ciuili, quam in praetorio iure. G 9.vit .debet ed.qualit&dus. g. vlt. de bou. poss bublata est et tio 1 Constantino in maternis succesilonibus. l. I C. Th de reat. bonis&mat gen cret. sub. ab Theodoso penitus l. Getionum.
C. detur. delib. l. i. QTh. decret. vel bon. posscernit. J id est, facito ut , ideant te elle heredem. Sic Varro interpretatur in lib. v. de ling. Latin. Itaque, inquit, in cretione Giberi iubent testes. ambas sciem poteris1. J sunt igitur utiles dies, non continuit. i. quis Oid. in bon. posses. ser. lnde M. Tullius lib. i. de Orat. De his, credo, rebus, inquit Crassis. ut in cretionibus scribi so let, quibus sciam poteroque. quem feliciter nobis locum triana esse. Hotomatius emendauit vitingenii probi&recti. Esismi lis error in lib. Gratiani. cap. ius Quiritium. i. diu. ubi loco hoa
133쪽
i 19 I C. Notae ad Tit Vlpiani. 16o
ras ira nevioris sierasso. J in suo, aut emanciparo herede non scripto exheredatio valet, quia hie praetorio. ille ciuili iure heres eli in extraneo herede noti scripto exheregatio inanis est. c susdam de io, ob . I. non putaviit. I. si au em capatum dason g. contraras. in scripto valet, ut in hae scit mula. N in L pa-
TEstamentum iure factum infirmatur duobus m dis : si ruptum, aut irritum factum sit. Rumpitur testamentum mutatione, id est, si postea aliti die stainentum iure factum sit: item agnatione, id est si suus heres agnascatur, qui neque heres institutus, neque, ut oportet, exheredatus fit. Agnascitur suus heres, aut agnasi endo, aut adoptando, aut in manum conueniendo, aut in locum sui heredis succedendo : velut nepos mortuo filio, vel emancipato : aut manumissione id est, sistius exprima secundave mancipatione manumissus, reuersus sit in patris potestatem. Irritum sit testamentum, si testator capite deminutus fuerit, aut s iure facto testamento, nemo extiterit
Si is qui testamentum secit, ab hostibus eaptus sit,
testamentum eius valet: squidem reuersus fuerit, tu
re postliminii: si non ibi decesseri ex lege Cornelia
na, quae perinde successionem eius constinat, atque sinciuitate decellisset. Si eptem signis testitim fgnatum sit testamentum, licet iure ciuili ruptum vel irritum factum si, praetor scriptis heredibus iuxta tabulas bonorum posscdsonem dar, si testator de civis Romanus,&suae potestatis
cum moreretur fuit, quae bonorum postellio cum re,
id est, cum essectu habetur, s nemo alitis iure heres sit. Liberis impuberibus in potestate manentibus,tamnatis quam postumis, heredes substituere paretes pocsunt duplici modo: id est, aut eo quo extraneis, ut si heredes non extiterint liberi, substitutus heres fiat:
aut proprio iure, id est, si post mortem parentis heredes facti, intra pubertatem decesserint jubstitutus he
Etiam exhereditatis filiis sustituere paretibus licet. Non aliter impuberi filio substituere quis heredem potest quam si s bi quis heredem institueret, vel ipsum
filium vel quemlibet alium. Milites quomodocumque seecrint testare eniMUMIent, .l est. etiam fine legitima obseruaticinc. Nam principalibus constitutionibus permissum est illis, quomodocumque vellent, quomodocumque possentic stari: idque testamentum quod miles contra iuris regulam secit, ita demum valeti s vel in castris mortuus sit, vel post mulionem intra annum.
Idem alluisti e J Agnatione ex iure antiquo,s nascantur post mortem: ex tute nouo. si invita: successione. ex tute nouo: nam hue alitiqiio sui nascuntur non sunt. Ait veto lex noua Inliseum βο--sia heredes μecerimo. l. Gallus s. videndum. ut manumissove J rilius tribus e nancipationibus. 8e tribus manumissionibus sui iuris st: eeteri liberi una emancipatione. Singuli iami millicines aliis diebus. aliisque adhibitis testibus fieti possunt auctore Paulo δεών. ii. Senum. igitur post primam & secundam manumissionem filius plastetitus rumpit testamentum patris, quia in eiuspotestatem reuertitur. Ceteri liberi semel emancipati,iain amplius non redeunt inpotestatem,& ideo nee patris testamentum rumpunt. I verum. Suo. . ano. i. tes .
quadam: nam re vera captiuitate, irrita testamenta tiunt. Duplex
igitul est fictio, Postlimnii.de Cotnelia. h cluti, ciuilis est illa tuisti emium. haec tetro tingit tempore captiuitatin eum decessisse. qui non rediit: illa veto in ciuitate siste eum qui rediit Lex xii. tab. eluibus Rom. ccistituit heredes testamentarios de legitimos: lex Cornelia captiuis. ω nemo at vi iure. J lure legitimo, vel ab intestato. Quod si lius inre heres st, ut sexistat stius praeteritus, seeund. lah. bon. B posterat s ne te. Vettim enim quia utcumq: secundam tab. dari potest, quamuis iure eivili nullum sit test . tute prae . necessatia
est stio conti. tab. boti pos Restat autem ut ex intusto, nullo, rupto agnatione, detur bon. posses item ex irrito,si modo reuersus testator in antiquum statum, non mutata voluntate e vita deiseesserit. Nam tria exigit praetor: ut non minus quam septem et stium signis obsignatum sit testamentum: viis cuius bonorum possesso datur. mortis & testamenti tempore testamenti factio nem habuerit: denique ut supremum testamentum sit. s. non tam n 3M.f. iso test. φη- a.das .pes erandum ras.
C Cum re. J Hoc explicatur intil. a 3. AM. Cui Bog. aes . . in aprio iure. J Haec est pupillatis substitutio. illa vulgaris: haec motibus, illa x i i. tab. introducta est: haec pubertate . illa aditione finituti hae succedit ut pupillo, illa testatori. hrest in
euentum adquisita hereditatis & morti aut in euentum mortis duntaxat.illa in euentum non adquisitae hereditatis. Ex constitutione autem diuorum statrum omnis substitutio facta pupillo, duplex est. Atiam exhereduri. J Substitutio plerumque aestimatur ex r tione succestionis. haec ex ratione scripturae ammatur, non luc-D cessionis. proinde in ea ordo scripturae obseruatur: re ita intelligendum est initium 3 ista Lm rasin. utpote cam pengcat ex quissuti. ρον. interdam. quos si quidem quis diligenter excutiat, inueniet ad eam dumtaxat substitutionem pertinere, qua sit exhereduo. Ae inde in tin. g. prius ait. svidgu- λώmoha iram exsere Iuliaris sse enim legendum esse scio) μι iiviri ficet, ades aiuectvim est, Quies rei in non egeas impis m res amento anc paradam quandoquidem si ab eo incipias exhere/ato, hoc non est substituere. Denique odiosa haec substitiitio est. Levim surdiam. CH luar. Ac ideo rigor iuris, id est, ordo scripturae. E qui in ceteris relaxatur, in ea diligenter custoditur.Sunt 3e quam plurima atra exempla substitutionum . quae ex scriptura aestima tur. non luecessione: ut in sermula Galli .in specie letim exstio. g. uti Isia piare . I. UI. I. HI . s. i . d. via ar. μιμι. ut vetEquisita statuere pollit. Substitutus estis, qui secundo loco seriptus est . quamuis ei non succedat qui primo loco heres scriptus est. Substitutus estis, qui secundo loco scriptus est. etiam sei nostmortem testatoris primo deseratur hereditas. Substitutus eit is, qui seni et atque iterum heres scriptus est, quamuis ei non nisis mel deseratur hereditas.
LEgatum, est quod legis modo, id est imperatiuὰ,
testainento relinquitur. Nam ea quae precativo modo relinquuntur, fideicommissa vocantur. Legamus autem quatuor modis , per vindicationem , per damnationem, sinendi modo , per picere
Per vindieationem, his verbis legamus, Do, LE-
MNAS EsTO DARE, DATO, FACITO, HEREDEM
Per praeceptionem sic, Lucius TiTIvs ILLAM
H Per vindieationem legari possunt res, quae utroque tempore ex iure Quiritium testatoris fuerunt, mortis, de quando testamentum faciebat: praeterquam s pomdcre , mensura, numero commeantur : in his enim
134쪽
161 I. C. Notae ad Tit. Vlpiani. i5r
satis es ,s vel mortis dumtaxat tempore suerim ex imre Quiritium. Pet damnationem omnes res legari possunt, etiam quae non sunt testatoris, dummodo tales sint, quae dati possint. Liber homo aut res populi, aut sacra, aut religiosa, nec per damnationem legari potest: quoniam dari nopotest Sinendi modo legati pollunt res propriae testatoris, de heredis eius. per prςceptionem legati possimi res, quς etiam per
vindicationem, si ea res quae non fuit utroque ic mpore testatoris ex iure Quiritium, per vindicationcm legata si licet iure ciuili non valeat legatum, tamen senatu Leosulto Neroniano firmatur: quo cautum est, ut quod
minus pactis verbis legatum est, perinde tir, ae s optimo iure legatum esset. optimum autem ius legati per damnationem est, si suo bus eadem res per vindieationem legata iit: siquidem dis unctim. sngulis in solidum debentur : si vero
coniunctim, velut Tario Ex Spio, HOMINEM STtCMUM DO, L E Co, iure ciuili concursu partes fiebant Non currente altero, pars eius alteri adcrescebat. Sed post legem Papiam Popea no capientis pars caduca st. Si per damnationem eadem tes duobus legata sit, squidem colunctim, sngulis partes dehcntur 5 non capietis pars iure civili in hereditatem remanebat, Duc autem caduca fit quod si disiunctim, singulis in solidudebetur. Optione autem legari, per vindicationem data, imgatari; electio est, veluti, H MINE M op TATO, ELICITO.Idemque est,&si tacite legauerim, TITIO Ho- Ni MEM AvT DECEM HEREs M Evs DATO : hominem dare heredis electio est. Ante heredis institutionem legati non potest: qumniam de potestas testanienti ab heredis institutione in cipit. Ρost mortem heredis legari non potest, ne ab heredi, herede legari videatur: quod iuris ciuilis ratio non patitur In mortis autem heredis tempus legari potest:
velut CuM HER Es No RaΛTVR. Poena causa legari non potest. poenae autem causa legatur , quod coercendi heredis causa resin quitur, ut faciat quidem aut non facia no ut legarum pertincat: ut puta hoc modo, Si Fa 1 AM TvAM IN MATRl-MONIO TITIO coNLOCAvERIS , DEcEM MILLi A
Inceriae persenae legari non potest: veluti , QVI-
A rixi A DATO. Sub certa tamen demonstratione in-i certae per nae legati potest: velut, Ex co C NATI s
Neque ex falsa demonstratione, neq; ex fassa eausa legatum infirmatur. Falsa demonstratio est, velut,
Aleg itatio legari non potest. A Legatum ei tantum dari potest, qui extraneus esti deoque filio familiae heredi instituto, vel eruo, nec . a patre, neque a domino legari potest. Heredi a semetipso legari non potest. Ei qui in potestate, manu, mancipio ve est scri ire dis, sub condieione legari potest: sed requirit quo tempore dies legati cedit , in potestate herc. . non sit., Ei cuius in potestate, manu, mancipiove est heres
scriptus,legari non pote Sicut singulae res legari possunt, ita uniuersaru qu que summa legari potest: vi puta, M Evivs MEREsragvs cvM Tirio HEREDiTATEM MEAM PARTITO DIVIDI Tor quo casu dimidia pars bon rum legata videtur. potest autem de alia pars, velut tertia vel quarta legari: quae species partitio appellatur.
e Vsus ructus iure ciuili legati potest earum rerum, quarum salua substantia utendi fruendi potest esse facultas, dc tam singularum rerum,quam plurium, id est, partis. senatu onsulto cautum est, ut etiam s earum rerum quae in abusu continentur, vi puta vini, olei, tritici usu sfructus legatus sit legarario res tradantur ea o-nibus interpositis de restituendis eis cum usu, fluctus
ad legatarium pertinere deserit. o civitatibus omnibus, quae sub imperio praetoliani sunt legari potest: idque a Diuo Ne tua introductum, postea a Senatu auctore Adriano diligentius constitutum est.
Legatum quod datum est adimi potest, vel eodem
testamento , vel codicillis testamento confirmatis dum tamen eodem modo adimatur, quo modo datum est.
E Ad heredem legatarii legata non aliter transeunt, nisi si iam die legatorii cedente, legatarius decesserit. Legatorum quae pure, vel in diem certum relicta sunt dies cedit: antiquo quidem iure, ex mortis testatoris tempore t per legem autem Papiam Popeam, ex apertis rabulis testamentit eorum vero quae sub condicione relicta sunt, cum condicio extiterit. Lex Fal- ei dia iubet no plus quam dodrantem totius patrimonii legari, ut omni modo quadrans integer apud here-F dem remaneat. Legatorum perperam solutorum repetitio non est.
eso id familiae recise ndae, quod legatum est praecipiant, hoc &pralegatum dicitur de praecipuum. Sid. Apolitis. s. θιν . illud autem deberi tibi quodam, ut Iurisconsulti dicunt . pracipui ti
I E Drassise avi. J Noti etiam alienae : quod tamen perperam additum est apud Gium 1s. II. In intriti dolo. viis etiam po umducationem. J Haec ita divinguenda sunt, via etiam per triniticationis. Me νει, tae. Vi od minus pacti . J Id est . conceptis de legitimis verbis. Cicer. Hi Rose. Coma. Non enim ex pactione verborum, quibus tutiurandum comprehenditur. Arnobius M. 7. castris eniares. Quam eum pactionibus adolat & sormulis Optimum autem sui. J Nempe quia laxius 3e expeditius est. sic optimuin insusuratum in I 1. Cod δευμ. optimum ius possessonis Uri Uzν. g. Ριer. de UuriS, A M. Mim res. J Haec quoque diuelli debent a superior sententia.
S. se dem ab actim. J Disiunctim legatur, si te tantum loratarii iungantur e coniunctim , si re es verbis. I. si . . M
135쪽
i35 I. C. Notae ad fit. Vlpiani. 16
de les. est Me cad toll. tit. de usust adcresci verborum conita ut pro nihilo. aut pro duplici coniunctione accipitur. Singuia in suum es mari l egendum, divi lupa res a sentur. & hoc rusti amis indicat in . iiii autem ait in tim. Cod. de cad. tolt Paulli, in sententiis. Caius in Instit. Poti currente J Legendum, Nou eoncurreme. Si per da larionem. s Re coniuncta sunt quibus eadem res disiunctim per vindicationem legat ut, quoniam a principio solithim .concutit arte, habent. proinde re coniun diis adcrescit descientium portio, idque sine onere. Reconiuncti non sunt,quibus eadem res msiunctim per damnationem legatur, quoniam solidum lingulis debetur viii ies. alteri pretium: Bideoque nec ius adet eleetidi inter se habent. Sed ex constitutione Iuniniani eodem tute est damnationis, quo de vindicationis legatum. Re re verbis coniuncti sint quibus eadem tri coniuN-cium per vindicationem legatur. nam Sc concutita partes habet. de ideo ius intur eos adcrescendi est, cum onere tamen. Re dc verbis coniuncti non sunt, quibus eadem tes coiianctam per damnationem legatur: quoniam lingulis ab initio paries debent ut proinde sued aliunctim sue eo iutinctim per damnationem legatum iit nunquam iniet eos vel saturius adcrescendi. Ius adcrescendi cum dicimus,lus antiquum dicimus.lus caduci us no- Cuiam eii. de hae est sententia huius loci. Hi ne vero apparethc5- iunctim de legat. s. delegato vindicationis .l plane 5 si coniunctim delegat. i. ge legato damnationis accipiendam esse. Sed
hoc ideo in eis locis suppretium est, quod iam sublatae essent ab
Iustiniano te . atoruin .si fierentiti no tamen ita ab eis locis sub laeta linit, ut haec tilai iesio noti superstit huius disserentiae vestigia, quae prima specie . quas eomta se state videantur, ut plane iam ex eo appareat, quam hebetes aut indiligentes suetitit hi, quibus sua iura fuit i an sectatum capita ex veterum iuriscon fultotum libris decerpere: Ceterum & id quod diximux de legato daannarronis. nominatim traditur in l. . de legat. a. unde deiti l huiuimodi. s Titio. l. si duobus. de legat. i. Optimo iure legatum suille nece te ς si ut statuamus: alioquin pars vacans ad
creicit con timea . cum quo partes per coneulsum sunt. Quod deinde sequitur in I. cconiunctini. Masi inpupillari, ad te n- iunctos pertinet qui eo cursu partes habent. unde in extremo irasciis tum oportuit, Armni ξιιώνιιrtim. quod de Azo de liu- solinus intellexere. Op sene a tem Mari.JHie loem rei iturin in modum deformatus est. lpse ratrone tutis ductus se mendaui. Oprione aurem iri Egaripo vindicarionem dura, tua ira es tas es: τὸ viri. Hominem optara, eligato. Irimi est si uiti. suas νim Tuis homiχem. At sista, noes πιιιι ὰ ni est, ho his ire. h reda .l m. Al. Si tacite id est, non data optione. Homine igitur per vindicationena generaliter legato. legatarii electio est l. legato. de legat. I. per damnati nem,heredi . si a sublimito. I. i .eod. Similatet indistinctiui, legatis electio est legat i. si pet vindicationem. l.
plane I. Pen. delega. i l. Lucio de legat. 1 tiet is, si per damnationem. l. sitieni.l si it a telictum.I. vlt. delega. r. Et nae quidem duae disserentiae non sunt subline, quia inducuntur ex volunta-Fletestatoris.
Pauὰ c.. u. J Quemas modum superiores duae sententiae. Ita de haee a Iustiniano sublata est. Hodie igitur valet legatum
dem est, si impollibile. probrosii ni. illicitum iii legatum: veluti,
dato. . sn.de legar in t i. de his quae poen. caus testi. haee verbalnum is probratri sunt Triboniani ..im facias quia m. J Puto legi es ae auia. non θυιὰ m. Ur negoria. Lego , cum negotia. GL Iarum an tim duri potes. J tale quoque loeus valde corruptus est, Lego. Iuas m as ea tam uis Impotrii, qui exs persona heres est. DPQ, de qui sequuntur. In per sil manu manc eo mel in potes te est filius familias, in manu Uxor mater famili is.
verbo signis. Di iratius legat alius partis suae coiti modo, de pro pane sua onera sustinere debeti l cum filius 3. i. t. si quis servo. f. sti. de legat. a. ἴc in eam tem patris Oe pro parte stipulationis
interponuntur.5. sed quia de fidei omni Leted. dein titu. prox. HQuod si italegatum iit. noν--ονα partem Iertia . non est
partitio. Non affeto capita legum, quae sunt notissima. Iu es Iaarmi l. etiam partis. de vi ustu h. Senatus , sutio. J Huius s.
C. fit mentio intit . devsiis a. e uinret. l. a. Loctem. de usu- fiuct legat l. vlt. v sistuct.quemadm. caueat. l. v sustus adleg. sale Li. C.devsus ua.s.constituitur. ltis .eo l. s. C. opus suit, quia neque naturali, neq; cioili iure earum tetum ςst usustiva.
quae sunt in abusu. Senatus autem id satisdationibus explicat: quae in rebus dissicillimis certistima sunt tutis subsidia. l. vlustructu. solui. matrimon. pratoriana. J Legendum, P. Romiam. l. o.
mnibus. ad Trebell. Aiactore e Noadia. J Immo fortasse Marco. l cum Senatus: de rebus dubiis. Est in propriis nominibus facillimus auctorum lapsus. Dum ntino eodem modo. J sie de libertate in tit. a. exempla hae sunto. 'Da. leta non di, non Ieto. heres a ta . heres ne a sa. l. nis de accept. ergo nec alii Qlla quam cui datum est. L legitu De .leg.
Hateriistis 53. J sunt huius iuris vestigia qua d am in l. eum
Uosti in testamento. de condie. de demonst. l. s n. de donati mori l. 3.*.tina .l qui soluendo. de hered. instit. Hodie ue ro ius antiquum sequimur, cuius iuris tegula quaedam est Catonis regula: ad ea namque pertinet, quae a morte testatoris cedula ad nouas leges. id est, ad leges Papias non pertinet. ex quibos ex apertura tabularum legata cedunt. l. vlt. de reguL Catti . nam neque ad ea pertinet, quae ab aditione, vel ab euentu condici nis cedur. Repetatis non es. J immo repetitio est. l. 1. de . de Od. indeb. l. fidei ommissum. C. eod. l. error. C. ad leg. Fale. de in Pauli sententiis lib. iii . tit.c. Aut igitur haec sententia accipiedaeil de legati damnationis: quibus adiici pollunt legata incertis personis soluta. θ.s n. de obl. quaequa. excon. s. incertis. delegaui, quod magis est, negatione abundat. XXV. Seliis commis s.
FIDEico MMIssvM est, quod non ciuilibus verbis, sed precative relinquitur: nec ex rigore iuris ciuilis proficiscitur, sed ex voluntate datur relinquentis.
Verba fideicona missorum in usu sere sunt haec, FI
DEI COMMITTO, PETO, VOLO DARI,
milia. Etiam nutu relinquere sdeicommissum, in v se receptum est.
Fideicommissum relinquete possunt,qui testamentum facere pollunt, licet non fecerint. Nam intest tus quis moriturus, fideicommisibin relinquere potest.
Res per sdeicommissum relinqui possunt, quae etiam per damnationem legari possunt.
Fideleommista dari possunt his , quibus legari po
Latini Iuniani fideleommissum capere possunt, li
cet legatum capere non possunt.
Fideleommissum & ante heredis institutionem, Ee post mortem heredis a codicillis,etiam non confirmatis testamento, dari potest licet legari non possit. Item Graecὰ ii deicommissum seriptum valet, licet legatum Graece scriptum non valeat.
Filio qui in potestate est, se tuo ve heredibus institutis, seu si is legatum sit patris vel domini fidei committi potest, quamuis ab eo legari non possit. Qui testamen
to heres institutus est, eodicillis etiam non confirmatis rogari potest, vel ut hereditatem totam, vel ex parte alii restituat, quamuis ex directo heres inlla tui, ne quidem confirmatis codieillis possit. Fideicommisia non per formulam petuntur, ut legata, sed cognitio est Romae quidem consulis, aut praetoris, qiti fideicommissarius vocatur: in prouinciis vcro. praeli dum prouinciarum. Poenae causa ccrrae vel incertae personae, ne quidem
s deleommissa dari post unt. Is qui rogatus est alii restituere heleditatem, lege
quidem Falcidia locum non habente , qu niam non olus, puta quam dodrantem, restituere rogatus est, ex Trebel
136쪽
I. C. Notae ad Tit. Vlpian L i 6 6
Trebelliano senatuscosulto restituit . ut ei&in eu den- .ine actiones, cui restituta est hereditas. Lege aute Faueidia interueniente, quoniam plus quam dodrantem, vel etiam totam hereditatem restituere rogatus sit, ex Pegasiano senatusconsulto restituit, vel deducta parto quarta, ipse qui scriptus est heres, hereditate restituat,& in ipsum actiones conseruemur: is autem qui recopit hereditatem. legatarii loco habeatur. Ex Pegasiano senatu seonsulto restituta sereditate,
commoda & incommoda hqreditatis communicantur. Inter herede in A eum cui reliquae partes restitutae sunt interpositis stipulationibus ad exemplum partis & pro parte stipulationum. Partis autem & pro parte simulationes proprie dicuntur, quae de lucro Mdamno communicando solent interponi inter herede vi legatarium partiarium, id est, cum quo partitus est
Si heres damnosam hereditatem dicat, cog iura praetore adire, & restituere totam ita ut ei Si meum qui recipit hereditatem actiones demur, perinde atque ii ex Trebius iano senatusconsulto restituta suis set: idque ut ita fiat, Pegasiano senatusconsulto cautumeth.
Si quis in fraudem taei tam sdem adcom auertiq
vi non eapienti fideicomissum restituat. nec quadrantem eum deducere senatus cesint: nec caducum vim dicare ex eo testamento,si liberos habeat.
Libertas dati potest per fideicomm itum.
iubstitui. na. ninu. Jl. mitu. de legat. secti, tamen est in i sato. secus inquam est in legato iure antiquo. urit -- g iam re Pore. t idem Vlp.in t a. delegit 3.quq si qua racitur exempli.coniungenda est cum l. 1 de legit. I. nam ex eodem libro sunt ambae. Post moriem his. Hs J l. ii fuerit deleg. s. hoc autem tacitὸ fieri potest. non nominatim, ut puta. Titios ibstituto exheredati legitatu .l cilin quidem. Cod. de legia. δε- Graiae. J l. fideicommissa. in princi p. de leg. 2. Licetis i. tam Grire. J Quae sunt iuris ciuilis Latine, quae uiralgentium quilioet ling.ia i an inqtilis in f n. de accept. Testamenta igitur L itine ilarit. unde merito dubitatur in l. qui testamento.*., e e- res. de testi m. an restes ad testam et stiri adhibui Latin E care. ἡ beant : Gahoe imi p. emendarime. L hac contultillima. I. iiii. C. detestam. Luli. Q detestam . tui l. directaL C. ge test,m. mari.
si quandoque stipulationem eqntendis eire inrugemium. haec ve emalcula erit ratio. nam stapulatio qualibet langua semper fieri otuit. dis morari. J In consimati omnia directo relin. qui Oollum excepta heteditate. P formati . t stet actionem. ut somnia hypothecaria. de in tit. is formula communi diuidundo. familiae eret undae. ἡ-nium rei undorum. Ae io porro nihil aliud est. quam tormula. Qui tirammus M.t s. t. de fidei. heted. l. is cui legatum. de eona &demonstr. l. Lacinius qui, ad liberi procl. non lic.Lq iasitum . pen. de L 3.l. i. Cod. qui poli. inresa. a de Orig.tur. ρυ-nc in timo. it c din etiam Cod. de te, .ctes. Hodie fi 8 commissa peractionem petuntur. de omnino sublatae sunt a Iustiniano leetitorum de fideleoin milibriim dii tentiae. III δ2- ὼρ -υ. J Lego, ut. Haec vero de Pegasiano de Tr belliam, susus explicantur in institutionibus litumiani, neque deriderant interpletationem meam iram fidem. J Tacita fi-ἡes est. l; quis non palam rogatus, in fraudem legis tacite promttat.se id quod aee it eo libi aut Olbo redditurum, l.in trauis dem . de his qui, ut indig l. in tacitis. delegat. 1.Extat praeclarum exemplum tacitisdoicommissi apud M. Fabium Quintilianum Auam in Declam fit. eccxv Se Ius e visu. J Planciano s. C. I. beneficio. ad leg. Falcid. igitur si de heleditate incapaci testimenda promiserit. primam omnium hereditas fiseo vindieaturi nee uexhausta sit hereditas. Finidia retinetur, versim Falcidia
fisco applieat ut ex rescripto Diui Pii l. 3. c. ad L Fia L hetes D.
INTEsTATOR v M ingenuorum hereditates peratinent, primum ad suos heredes id est liberos qui in potestate sunt, ceterosque qui in labetotum loco sunt. Si sui heredes non sunt, ad consanguineos, id est, si tres&orores ex eodem patre. Si nec hi sint, ad reli- B quos agnatos proximos, id est . cognatos virilis sexus, per mares descendetes eiusdem familiae: id enim cau. tum est lege duodecim Tabularum, Ac si IN TE
Si defunctus si filius ex altero glio mortuo,iam ne pos unus, vel etiam plures, ad omnes hereditas pertinet, non ut in capita diuidatur sed ut in stirpes. id est, ve- filius solus mediam parte habeat & nepotes quoiquot sunt alteram dimidiam. AEquum est enim nepotes p tris sui loco succedere, & eam partem habete, qua pa ter eorum s viveret, habiturus esset.
Quamdiu suus heres speratur heres fieri posse,iam. diu locus agnatis non est: velut si uxor defuncti piae gnans sit aut filius apud hostes st. Agnatorum hereditates diuiduntur in capita, velut , si si fratris filius N alteriit, fiat is duo plures vel beti quotquot sunt ab utraque arte personae tot sunt portione ut singuli singulas capiant. Si plures eodem gradu sunt agnati, &quidam e
tum hereditatem ad se pertinere noluerint, vel am: quam adierint decesserint, eorum pars adcrescit lusqui adierint. Quod si nemo eorum adierit, ad ini quentem gradum ex lege hereditas non transmittitur: quoniam in legitimis hereditatibus successio non
ἱ est. Ad foeminas ultra eonsanguineorum gradum legiritima hereditas non pertinet : itaque soror fratri sorori velegitima heres fit. Ad liberos mattis intestatae hereditas ex lege dum deeim Tabularum non pertinebat: quia foemina suos heredes non habent. sed postea l M p p . Antonini MCommodi oratione in Senatu recitata, ig actum est, ves sne in manu eouentione, matrum lagitimae hereduates ad sitos pertineant, ex lusis Consanguineis.&reli quis agnatis. In testati siti hereditas ad matrem ex lege duodeaeim Tabularum non pertinet: sed si ius liberorum habeat, ingenua trium,libertina quatuor. legitima h res fit ex senatusconsulto Tertullianor si tamen ei filio neque suus heres sit, quiue inter suos heredes ad bo. norum possessionem a praetore vocatur et neque pater G ad quem lege hereditas, bonorumve possessio cum rapertinet, neque frater consanguineus. Quod s soloetonsanguinea sit, ad utrasque pertinere 1 et ut her
paret autem ex hac xl l tab. lege suorum nomen esse ea a tr. tab.
quod de Callistratiis tradit an L liberotu de vetb.s n. Hos enim omnes, inquit. suorum appellariose lex xla tab. comptenenclim Igmu in L viri de bo n. dam. In inieci uil ad eli: in xi i t ah polima si ilia exempla proferte quamplurima, in quid ius Q eptu I tab. acori ra
137쪽
i6τ. I. C. Notae ad Tit. Vlpiani. i 68
pera sitis iam mori a xvas. I. cuara filius de hered. quae ab intest. dei et Sensus hic est. Nepotes ex filio iam mortuo. auo in sti pes cuin patruo succedere. Plane sunt hae perpetuo in liberorum linea obseruandae tegula. Proximior vltetiorem non excludit, Hereditates pria stirpib di sumus, non pio virilibus porti tithus. - ωμαι heres.J Hre antiquorum desinitio est. leg. 3. spars heredit petat l.penuit. unde legit i. cum quidam.F. i.de aes quir. hered.
At rarum binia saria.J Elgo superiores duae tegulae in a. Bgnatorum serie non ob tuantur. tiam & si sit states , di si, iratris iam mortui, frater solus succedit s.hoc etiam., si elures. de legit .ag succes. Ex Nouella Iustiniani fiater non praefertur. atque una fratrum filii in stirpem succedunt. vlita fiatium si lios in eapita fit diuisio, quod de inter ipsos stat rum filios nullis concurrentibus fiartibus obserinti Constantinus probathb v.
5ιρών. .Jl. si ex pluribus de si is& legit. hetea. ιι , --αὶ In suis, in legitimis non est successio. quia ut
Paul altilib. x r i. sentent. omnis legitim successio proximiori Edeletiui In honorariis est successo, ut ecce, non petente auum culo magno, si iccedit propior sobrinus.l. 2. Cod.de luccesedict. At tilio tion adeunte. nepos non admittitur, nisi ex iure praetorio ex parte unde libuti. Ex eo nuitur. Iustiniani in legitimis est successio.*.placebati de lcgagn.suc. muti de in legitimis tui lib. est successio.l. 3 3.pen .deleg.tur. I p. Anronim. J l lacratilli mi.ad S.C Tertyll. quam de S. Q secutum est quod dicitur Orfitianum. Ursinoan manum ε Aenisne J Etiamsi vulgo quaesti sunt liberi. . Ex S.C. IM .JQuod inum est D.pii temporibus. D u Mamersum lut puta emancipatus. δε eis piarer a 3Aem lege hereiuras.J Hereditas. aut b ri tu posVnde legitimi. si in emancipatione manum illor extiterit Τοη--- ρε 21sαὶ Vnde decem personae. s in emancipatione manumisior non extiterit t. sad patrem. de suis delegit.ber.3. sunt autem. de bonorum posis Si ex testamento praeterutus sit, non manumissoti datur querela. l. 1 .f. tin .si a parent. quti saer.manum manti missori bonorum postellio coni. tab. vlma numissiori querela ut patri l. si a milite. F. . de mihi. testam. Lpatet situm .l. filio.*. .dei nos teliam. ex Iustinia i constitutio. Epater pronianumtilbre semper habetur, i contravisse fiduciam semper videtur.
A. Grassis. J Ad matrem pro dimidias filia decesserit,prci
virili si hirusci. a Cod Theo. desec. nupt. Sed haec vi sint alumniano mutata, vide in Institutioitibus. Nobis id potissimum in animo fuat, vi ius antiquu exphearemus, cuius cognitio stumoso iuris noui non utilis tantum .sed etia nee esiaria est. De iure nouo eadem via fauente Deo quandoque disseremus, qua& ius antiquum aggressi sumus. XXVII. μιι νυν--oeg Ibin me bonis. FLIBERTOR vM intestatorum hereditas primum ad suos heredes pertinet: deinde ad eos quorum liberti sunt, velut patronum , patronam liberosve patroni.
Si sit patronus & alterius patroni filius, ad solum p tronum hereditas pertinet. Item patroni filius patroni nepotibus obstat. Ad liberos patronorum hereditas desuncti pertinet, cur in capita, non in thirpes diuidatur. Legitimae hereditatis ius quod ex lege duodecim Tabulatum descendit,capitis m*utionc amittitur.
Ad Meras prirmio-m J Is libertus praeterito. g. vltim. debon.liberi. Leg. ,- Dreduini. J Haec sententia de insenuorum het ditate accipienda esU.capitis .de suis & legit hered non liberim rum i si libertus praeterito. in priri. eademque de tutela legitima ἡiximus tit. et r. nee verbquispiam ex inscriptione huius tituli Harsumeret nam ea sectiones no sunt Vlpiani.quinimmo sunt omnia meo iudicio legenda uno contextu, Ais quidem certum hil est inconcinnius.
XX V II l. mpus sani LκLa. Bo NoavM possessio datur aut eonira tabulas resta menti,aut aduersus tabulas intestati. Contra tabulas bonorti m possessio datur liberis Gmancipatis, testamento praetcritis, licet legitima ad eos non pertineat hereditas. Bonorum possessio contra tabulas liberis tam naturalibus, quam adoptiuis datur. Sed naturalibus quidem emancipatis non tamen & illis, qui in adoptiua familia sunt. Adoptiuis autem, his tantum qui in potestate ma-
Emancipatis liberis ex edicto datur honorum posisessiodi parari simi cauete patribus suis, qui in potestate manserunt bona, quae moriente patre habuerunt seeollaturos. Secundum tabulas bonorum possessio datur seriptis heredibus scilicet si eorum quib. contra tabulas competi nemo si aut petere nolint. Etiam si tute eivili non valeat testamentum , sortὸ quod familiae mancipatio vel nuncupatio defuit, s sugnatum testamentum si, non minus quam septem te situm ciuium Romanorum signis, bonorum possessio
Intestati datur bonorum possessio per septem gradus. Primo gradu liberis: Secundo legitimis heredibus : Tertio proximiserinatis: Quyrto familiae: Quinisto patrono, patronae,liberisve patroni patronaeve: Se to viro, uxori: Septimo cognatis manumissoris, quibus per lege Furiam plus mille asses capere licet, s n mo sit ad que honorum possessio pertinere possit: aut sit quidem, sed ius suum omiserit, populo bona des runtur ex lege Iulia caducaria. Libetis bonorum possessio datur, tam his qui in potestate usque in mortis tempus fuerunt, quam emancipatis: item adoptinis, non tamen etiam in adopti nem datis.
Proximi cognati bonorum possessionem aecipiunt non solum pertaminini sexus personam cognati, sed etiam agnati capite deminuti. Nam licet legitimum ius
agnationis capitis minutione amiserim, natura tamen cognati manent.
Bonorum possessio datur parentibus & liberis intra
annum, ex quo petere potuerunt: Cereris intra centum dies.
Qui omnes intra id tempus si non petierint, ad bonorum possessionem seqvcns gradus amittitur, perinde ac si superiores non estem, idque per septem gradus
Hi quih. ex successorio edicto bonora possessio da- tu heredes quidem non sunt, sed heredis loco constituuntur benescio praetoris. Ideoque seu ipsi agant, seu cum his agatur, scticiis actionibus opus est: in quibus
heredes esse singuntur. Bonorum possessio aut cum redatur, aut sine re Cum re, si is qui accepit cum estinubona retineat: sine re, quum alius iure ciuili euincere hereditatem possit: veluti s suus heres intestato sit. B norum possessio sine te est, cum suus heres euincera hereditatem iure legitimopossit. In utι. J Legendum ι - ραώ. J Immd de
suis. sed non est hecellatia iure ciuili. Nis iam ex illia.J Eos qui in adoptiua familia sunt, Praetor non nouit, non vocat in ter suos. Vnde consequens est inter legitimos quoque eos non vocari nam qui sui troii sunt, proculdubio nee legitimi sunt. Iscripto v M.tibi de bonis I. 1.de cathoniano edicto.
138쪽
169 1 C. Notae ad Tit. Vlpiani. i o
riri bus J Manifestum est legi taberes ειν M. Cauete autem debent,vel re ipsa conferre se,Aenseorum axad As com tautis.J Nam prior est contra istulas quam secundum t abula, inde ex prima parte, vel ex priuino egit obonorum polle ilionem gati,i.conita tabulas l. i. sis Isrjura de Caybon .ed El. 1 de bon .liari. Etiam sivis eimis. J Inde edictum itanslati eium Verris, Si δὴ hereditate ambigitur & tabulae testimeti obsignatae non mi nus multis lignis quanae lege oporteat ad me proletentur: secundum tabulas testamenti potus imum hereditatem dabo. qua de re es in tia. 13. xi mris. . Sore Irad .i J omissa est honorum postes unde decem pet- Ω : sed ii pater manumissor sit, sane verum est septem dum- rarat gradus elle. Monas legir-is. J Iritet quoa & patroni sunt patronomamq;
sviano agnatis patroni,haec dicit t. sum quem exsa ruiti iure enim lego in institutionibus Iustiniani. Si κ.-μ.jHoc est mitium alterius sententiae. Q. Alba ta earia i De hac in I θωιΔ-.9. γω - dat M. I. Gem L ergo. q. eadem con timo is orim I in illo ioco. qaaνι is si ea cu regionis, vel, ut alii eodices habent, ea instigrans , bona de Asasiost, a minit prosianari r nam ea. . eam legι ι, legendum esse omni alleveratione confirma
mus, id est legibus Iuliis. qtiae enim delata dicuntur, legibus delata ut sint necesse est. denique hoc significat, vacantibus bonisssio vindicatis constitutionem cest re, ut in or quod Drauo. de
nsa mis. rastantini hae vero notae Cad. leg.et rori causam de dere.
Desis odiis. Succellarium edictum eo dicitur quod det succestionem intet bonorum possessores: quamquamse ea quoque eLusulam contineat.quae definit tempora pctendu b notum possessionis. Ceterum ex illa potiis naum parte appella
tionem sumiti qua in locum eorum, qui intra icmpora petiti viis bonorum posses non admiserunt.1equentes vocantu qui de ob eam causam ex luccessorio edicto, exsucres citra parte ex hovi
Cuis Romani liberti hereditatem lex duos ecim Tabularum patrono defert, si intestato sine suo
herede libertus decesserit. Ideoque sue testamento facto deeedat, licti suus heres ei non sit, seu intestato, Miuus heres ei sit, quamuis non naturalis,sed uxor, puta quae in manu fuit, vel adoptiuus filius, lex patrono nihil praestat. Sed ex edicto Pretoris, si testamento facto libertus moriatur aut ut nihil,aut minus quam partem dimidiam honorum patrono relinquat contra tabulas testamenti, patris dimidiae bonorum pollestio illi datur,nis libertus aliquem ex naturalibus liberis su cessorem sibi relinquat, sue intestato decedat, & uxorem sortem manum vel adoptiuum filium relinquat, aeque partis media bonorum posse Iio contia suos h redes patrono datur. In bonis libertae patrono nihil iuris ex edicto datur. Itaque si intestata moriatur liberta, semper ad eum hoxeditas pertinet.
Lieet liberi snt libertae, quoniam non sint sui heredes matri, obstat patrono lex Papia Popea. Postea libertas quattuor liberorum iure tutela patronorum liberauit, &cum intulerit, iam posse eas sine auctorit patronorum testari, prospexit ut pro numero libe- ε, torum libertae superstitum virilia pars pa1rono debetur.
Liberi pationi virilis sexus, eadem iura in bonis lia
beriorum parentum suorum laabent, quae 3c ipse patronus. Foeminae vero, ex lege quidem di odecim T bularum, perinde ius habent, at que malculi patronorum liberi Contra tabulas autem testamenti liberti. aut ab iis, testato contra suos lieredes non naturalis bonorum possesso eis non competit. Sesti ius trium liberorum habuerunt: etiam haec iura ex lege Papia Popea nanci-seuntur.
Patronae ex bonis libertotum illud ius rannim habent, quod lex duodecim Tabularum introduxit. sed postea lex Papia patronae ingenuae duobus liberis honoratae , libertinae tribus, ta iuris dedit quod patronus habet ex ediisto
a Item liberis ingenuae trium liberorum iure honoratae, eadem lex id ius dedit, quod ipsi patrono tribuit.
.s Romanι J In Latino secus est. 5.U .d seres Aser l. r. C. N id perti. seria. ιιιι nihil.J Legendum, cs in hiI. s. i. de succes liberi. ueparaud mi J Haec est quinti gradus bonorum possessio quae es nullis e4tantibus siris heredibus patrono dabitur,s bouotum posseis Unde legitimi non assiniserit: nam sibi ipsin succedi posse iampridem receptum est. L 1.3. sed . di sinis
die . . Ex Macta λεων. J Nam de I bello praetor edixit non liberta. de de sui, heredibus. quales firmina non habet. Hereditaupretinet. J Ergo lege di i a. tab. non praetoris edicto. quae sequuntur ita restituenda sunt, erat omni eY patre hie libellus misere deprauatus. ar haec ita testituenda sint. nam heri tib rasim tiberia, . Aoniam nonμηιμ heriari maIra . non ah mpia tremo. Lex Papis Ap a Merais' Atti non ossan patrono. hoc utique verum est antiquci iure. nam post S.C. Crstianum liberi intestatae liberim patronos exclusunt.1I .inprans. γε senemo .ad Trevi. Lapars. J Eadem lex cavet. ut liberto testato. vel intella to defuncto relicto uno, vel duobus liberit,patronus virilem, lictis tri hiis. ut nihil auferat .& ut ita demum quando pauciores sunt quam ire, vitiles auferat, si libertus centenarius sit. I. ρυ- . desuccessi hex quibus apparet quantum inter libertum ech hettam intersit quod& vilent in Muel Absertis. probat F moavera. t ture antiquo. quo&hodie utimur, iiii et libet in patroni nulla est dιgetentia tedius: Praetorio tute plus tribuitur maseulis quam sceminis. Nemn rata. J pro . non nam F ratis. Piano a. i Eil differentia inter patronia 3 patronam . non quidem ex diri r .sed ex lege paniae nain licet titillis extantibus sui, heredibus quo casu locus est legi xii tab. idem patronae ius quod patrono sit, iure tamen praetorio non aliter parrcinae da tur bonorum pollessio contra tabulas, vel ab intestato contrasios heredes non natutales. quam si ingenua duobus, libertinaitibus liberis honor ira lit. Liberis h. aerata.'δε f. ras γώκων das C. Terim. utili legitur, marer tigrini, asta, sed utili boeloco ita in eo auctoribus et iam sciis stibiis legendum es hono rata. Theoph.in s sed e in ameaeo I s.cii xu.ῖ ML paue o. Legendi amicirrona. laco avs Cur Acius has ad vjianum nota, telis , tibique Io 'nutitora dicaui quo neque gratiorem mihi. neque meo iudicio quivi qua recta sunt acutius perspiciat, vehementius asia plectator, religurisii colat, nostra quemquam chol feci. Non esit ea r simihi dati no . si tu
pro eo, ae ipse cupio eis viale pro ruis: nari etsi perem suum stingenium mihi di sistentia tamen mea breui.H preo tibi ' autis studios . , Reipubl. nolitae ampl4oia beneficia praestabiimur. Tolosae Kal. Nouemb. i s
139쪽
SENATUS PARISIENSIS P R AESI DI,' IACOBUS CUI A CIVS S. D.
. π E passis fleeonuentionibus I Deeognitionibus De p oostat cibus De negotiis genis Decalumniatoribus De teli inst tetia
D dolo malo . De mmotibus xxv aiatiorum
in plus petendo De lare clana m udieti, omnibus Deiudicatoi Devis publica
Receptarum Sententiarum ad Filium.
De rebus creduisti luteiurando is De Peuolaeonstituta ibid. De eo tractibus 1 De eo nodato 3e deposta pianore tiaue illv ne pignoribus ibia vi' Daereteitodibus Irs via Ad legem Rhialam ibid. viii De institoti a isdix Dein rem etso ibid. x Des C. Maeegoniano Isaxa Ads C. velle anum ibid. xii De deposito ibia xii a De lese coninussoria ibid. sit ii m. iuris assas inmaniatis Is a vi pro socio ibid. xvii Esempto 3 vendito ibid x. at De locato de conducto is εxix De nuptiis ibid xx De eo titubinia Is dixi De dotibus . ibid.
x xii De pactis inret vitum re uxorem ἡ xxiii De donati ib inter .itu desinoeg ibit a xii ii Dei seias agnos endit Issa 2. Quemadmodusin tua tutas esse utut x x rvi De adulteriis mi xxxii De excusatiombustat tum ibid. xxνι ii De potioribus nominandia ibia. 22ix Qui potist nominati ncin positi rearia morai de ui Seueti ibid. xi dii De futiis ibid. xxxi i Dcepetis Iberiorum xos
De Cathoniaeo Edicto De boni, liberii De lege Fabiam testameotis De s.c silanianam Iegatis Demollit eausa donationibus
De fideleommissis De LC.Trebelliantim s.c pegasiano De repudianda hereditate Dein letoa querela Devicesima Dele Cornelia De inaestatotum Reeestione Ad s Q Tertullianum Ad s C Oipbiiuuti De gladibus De manumissionibus De fideleotnmisit, libertatibusi Aa legem Fusam animam
D liberali causam .sucapione Delus qua perturbam suae es
140쪽
De ei ctu sententiarum δὲ fimbvi litium
xvii De abolitionibut xέ4 xx. i 1 De lege Iulia relatus 1 diviti Deahac ocibus xέs ar ii 1Ad legem Iubam tepetungatum 1 sat et De cierilegia Lεε dixis Ad legem Iuliam maiestatis ibid. xx De ierandiatiis ibid. xxx Ad legem Iuliam aαbitus ibid. xxx De .aciei natoritariae mathematicis xεν xxx a Demetiis militum irca et ii De seditios, ibid. xxx a Modo appellandum se ibid x a iii Ad legem Corneliam de seatiis di veneficis xxarai De eautionibus ae p emi appeJlationum i xεs hidem,est iii a legem pompeiam de triciatis tro sHi i ii Dedimissoriis litetis 1 et xxv Ad legem coloeliam teliamentariam ibi. xxxv De teddendi causis appellationum x edem x adi v a Post pro rationem quid si obseditandum xxji Ad legem Iuliam de vi publiea ac priuata ibida 3 xxxvra Demecim appellationum ibidem.
tiarum ad Filium Lib. 1. interpretationes. Lib. I. De pactis es jonuorun sus. TITu L. I. N quibusdam veteribus legitur, A De rebus litigiosis Sc conuenire& transgere possu- est mus. Post rem iudicatam pactum nisi donationis camla interponaturseruari non oportet.
De re nondunt iudieata pacisci possumus. donandi. aut decidendi eausi de re iudicata pacisci donationis causapostlimus de eiciendi causa non possumus, nisi si lis adhuc subeste potest. Iar gorer. D.de cona E .ana I eos. . transae Deci nisoribus. TI T. II., ciconuent s. quod probaui obsere r. ci
De his rebus pacisci possumus de quibus transigere licet. Ex his enim pacti obligatio solummodo nascitur.
primam hane, tertiamque sententiam, quae in libris exculti pdesunt, ex fideli exemplati testituimus Ει uero huius hie sensus. ut qua de re licet transgere, liceat es pacisci Et qua de te non licet transigere, nee lieeat pacisci: ut ecce de adulterio nec paci-ici licet nec transigere. 1 transigere. C. derrans A. Linc me. ad LAI. de ariti. De alimenii, quoque ex s. C. sententia, ut . transigere ita pacisci non Ileel. Loquimur autem de re litigiosa rnam rei non litigiosae pacti quidem verbum conuenit, transi ctionis non item. Ait, ostigatis, naturalis videlicet, qua exceptionem parit. procurator causam agit absente litigatore, Cognitor praesente litigatore, ut recti Amanus tradit in Istire. C. TI. dicun. σnsor. Memmae Ascon s-F m. At dicitur maxime eunti tot meausa status. pro defensore eius qui patitur coriouersiam. an si ex civibus. Donatus in Adelphis in ilia, inquit, diuisionficium defensonis sim. in assertoris, Principio eam esse dico liberam: in cognitotis, Cive Atticam: in fratris, Meam sororem Astonius m 3. I r. Hoc genus, inquit, defensoris in iure cogni- tot dieitur. maximὴ cum de alicuius statu agitur. Iustiniani tem pore sublati sunt eognitores:iJe5q; ab his locis quos ex iuris a
Omne pactum posteriore pacto dissoluitur, licet e ctorib- sampst positum cognitoris nomen semper eremit, ut
or . coniicere licet eae I uisaelatim II, quti. Πωα.collata cuin seniatentia Pauli M. sis. 1 f. pariat exceptionem. Pacto posterio te superius eliditur. non ipse iure,sed per replicationem: Prius nam si pactum execptionem patri. si M. I. pactas D. depultis. Stipulatio stipulatione ipso iure tollitur.
Pacto conuento Aquiliana stipulatio subiici solet, sed consultius est hute poenam quoque subiungere :quia rescisso quoquo modo pacto, poena ex stipulatu repeti potest. OMnes infames qui postulare prohibentur, cognitores fieri non pollunt, etiam volentibus adue sariis.
Vinees uelit aduersarius, insanies postulare possunt I quas. D dolosis ita nec volente aduersario cognitotes fieri possunt 3 I idemque seruatur in ceteris omnibus. qui patroni aut cognit Quoniam solo pacto actio non tollitur. ideo solet pacto se, o te, seri non possunt. Isba amitas s. vereranι. D. δε precur. Hic uel Aqu/l. stipulatio de accepi ilatio: sc enim actio tollitur. t. s. i. Amanus addit, infamet quoque mandata dare non poster quod a Aquq. stipulatio,&acceptil . ω νι --.C.4 OUCons uiliti est etiam his omnibus addere pistralem stipulationein : visi forte quoquo modo pacti rumpatur fides. supersi petitio ptimae. I. Mi Ei m. .siqvti m sar. C. di transact. l. qtia fidem D. sa. Extat haec lentetitiam ιρα-
Neque contra leges, neque contra bonos mores pacisci possumus.
Pacta contra leges. aut conrta bonos mores pop. Romani novalent. I. s. C. d Dei. sed neque stipulationes ualent: ut si contra Elegem Iuliaiti fundo dotali maritus seruittitem imponat.vel contra constitutionein patet fundo castrensi filii familias: vel contra bonos moles, seonuenerit dati ne maleficium hal:vel ut Ani,nus ait,siqui de rebus alienis paciscatitur, aut de bonis viventis'. lixe enim patia iniusta sunt: praetor autem ait. PACTA rusias Ru Aaci. ideli, quae neque dolo malo, neque aduersus leges. Occ. 1 ram gentium. int ργ ιον D de paltis. Addidere et rapraetorex quidam edicto. N a uva v i , auctore M. Tullio in 3. de ossic. Inde a Lepoti. a s. siam. D. d. M. Pactum, inquiti iustum est,&ideo seruandum.&.ul Sιι vim. s. naturatu. pD. δερωι. Naturalis, inquit. obligatio tu pacto tollitur. Setinuat igitur Pratot ea tantum pacta quae iusta sunt. Tomus I.
verum est. s. .ae ex ept. at pri se causam agete non plohibentur.
Foemin; in rem suam cognitoriam operam suscipere
non prohibentur. 'Foeminae pro se ex secundo edicto postulare possunt: proinge&in rem ain cognitores fieri possunt: pro certis personis nec postulare, nee enititores fieri possunt, ac ne pro patentidi quidem sine decreto Uaf- IDA VMur.
In rem suam cognitor,procuratorve ille seri potest, qui pro omnibus postulat.
Postulat pro omnibus vit integrς existimationis: ergo in rem suam cognitot,pi tirat5rve fieri potest. Contra qui pro omnibus non postulat. ut puta infamis. in rem suam cognitor procuratotve fieri non imi est. Nam des in rem suam cognitor, pro istratorve datus ii Alieno tamen .non suo nomine litem agit. Non idem sertiati in nemina superior sententia ostendit: nec mi- tum di nam de ipsa in . e sua rea procuratorem dat, infamis non
Actio iudieati non seisim in dominum,aut domino, sed etiam heredi,& in heredem datur.