Disquisitio medica, de ea quae undecimo mense peperit, in qua sententia Hippocratis de summo gestationis termino examinatur, a Joanne Tardino,..

21쪽

igitur omnibus necusarium es plerasque mulieres, circa plenilunium, O ultra in ventre concipere tiriacenti O octoginta dies spὸ undecimum mensem

apprehendere videantur e tot enim dies septem quadragenarios constituunt: nam , cum ultra plenilunium mulier eoncipit, necesse est eum conceptum Endecimum mensem attingere, quoad ultimiam circuLrum perveniat , Ergo, quamvis Hippocrates statuae summum gestationis tempus modo Asse decem mensum, modo septem circuitibus quadragenariis includat, modo ad undecimum mensem extendat 3 semper tamen sibi constat, nec , se ipse unquam discedita, adeo ut mirum sit, ex apparente aliqua corum discordia , quae in modo computandi Min verbis potius inest, quam in re ipsa, tot nata

esse dissidia inter Philosophos & Medicos. Ex ius igitur satis constat, summum gestationis

tempus non posse excedere septem circuitus quadragenarios, juxta mentem Hippocratis. Itaque cum, ab obitu Titii ad diem partus posthumi, numere tur dies trecenti & decem, si addas decem illos dies 'UOS ante obitum Titii numerandos esse supra monUimus, fient trecenti Sc viginti dies, qui dierum NUmerus, toto quadragenario, excedit summum illum terminum' ab Hippocrate praescriptum, quod erat mihi demonstrandum. CAETERUM , ad pleniorem huius secundae rationis intelligentiam, placet universam rem paulo altitis repetere & investigare qua ratione ductus Hippocrates stmmum gestationis tempus , septimo Circuitu quadragenario, concluserit: neque enim pro habile est Divinum illum virum ita', absque ratione ἡsanxisse. Ut enim Jurisperiti erubescunt sine lege loqui, ita nec Medicum absque ratione loqui decet, in enim ratio velut lex quaedam ipsius naturae. ErS

22쪽

de undecimestri Partu. Σ3

ut intelligamus qua ratione motUS Hippocrates, terminum illum praegnantibus assignaverit, sciendum est partum fieri per modum cris em , Ut frequenter ille inculcat, & post eum Galenus: sicut enim crisiis fit cum, morbifici humoris orgasmo , concitata natura insurgit ad illius eXclusionem , ita partus

fit, cum, foetus recalcitratione & Vinculorum lac satione , concitatUS uterus insurgit ad illius exclusio.

nem. Crisis alia perfecta, alia imperfecta est. Partus quoque alius perfectus, alius imperfectus est 3 perinfectam crisim antecedit morbifici humoris praeparatio , persectum quoque partum praecedit partium apparatus totiusque foetus absolutio dc complemen, tum Crisis, quamvis varia habeat tempora, tamen sunt certi quidam dies, ante quos nulla fit crisis, &quibus elapsis nulla fit crisis. Sic & partus humanus,nia habet tempora, extra quae non potest fieri partus perfectus. Ergo, ut ad rem accedamus, sicut, in toto morbi decursu, dies critici observandi sant . in quibus humor commovetur , & consequenter natura insurgit ad illius exclusionem , ita, in toto gestationis tempore , observandae sunt septimanae, menses & circuitus quadragenarii; his enim temporibus variae insignes mutationes solent foetui comtingere. Ac de septenario quidem quanta sit ejus

vis, tum in foetus efformatione, tum in universo

vitae decursu, sive per morbos, sive per sanitatem,

non est quod multa referam, cum tam multa apud authores reperiantur ut nonnulli, integro opere,

septenarii virtutes sint prosecuti; singularem numeri illius vim in foetu demonstrat quod septim stres partus vitales sint, non autem octimestres, sicut crises, quae die septimo contingunt, faustis aegri rebus eveniunt; quae vero octavo, infidae sunt, Mut plurimum exitiales. 'Menses etiam, in gestatione laetus, contemplabi

23쪽

Ies sunt, quod in iis variae contingant mutationes; quod ostendit Hippocrates ex eo quod, sicut ante conceptum , sanguis ille menstritus, singulis mensibus, commovetur: ita , & post conceptum, & toto gestationis tempore concitatur. Et vero cum duo illa benefica sydera, ex quorum radiis & influxu ,

tum foetus in utero, tum caetera corpora naturaliaestormantur, Varias mutationes hoc tempore subeant, quis dubitet quin foetus quoque varias subeant mutationes & agitationes Z Nam, ut inquit Aristoteles, lib. . hist. anim. sub finem, necesse esui rerum minus principalium circuitus sequantur essecuitus rerum magis principalium. Sed &, per circuitus quadragenarios, varias iustetu contingere mutationes testatur Hippocrates :imo & ita his circuitibus addictus videtur, tantam que virtutem illis assignat, ut omnium mutationum rationem, quae in foem solent contingere, in circuitus istos quadragenarios referendam existimet.

Nam, ubi docuit mulieribus fidem adhibendam, cum loquuntur de his quae ad partum spectant, subdit: Dicunt autem & abortus plurimos, in primis quadraginta diebus, fieri: sed & reliqua conscripta his accidere in quadragenariis. Praegnantes quoque , cum quadragesimum diem transmiserint . raro abortum pati decernit : sed & post partum mulier, quadraginta diebus ad summum, expurg

tur 3 unde, in Veteri lege, enixis nefas erat ad tem

tum accedere , ante quadragesimum diem. Sed Matentem numeri hujus Virtutem multis aliis experimentis deprehendimus. Vidimus his in locis, superioribus annis, nonnullos, a cane rabido demorsos, qui , triginta novem dies, incolumes & absque latentis veneni suspicione transmiserunt, sed, accedente quadragesimo die, venenata illa aura, quasi

de somno suscitata & efferata, eos in rabiem egit,

24쪽

de undecime sibi Parras. Is

de medio sustulit. Si quis, ab accepto vulnere , quadraginta diebus, superstes maneat, & postea fatis

cedat, non CensetUr mors illa accepto vulneri referenda. Quin & communis usus invaluit ut, si quis cum peste infectis versatus sit, per totos quadraginta dies, a communi hominum consortio arce vir l, quos, si incolumis peregerit, non censetur ulla labe infectus. Hanc autem quadragenarii vim ded cunt Pythagorici ex eo quod numerus ille si velut quidam effectus resultans ex septenario, & illius partibus: partes enim septenarii sunt tria & quatuor; si igitur septenario addas ternarium, fiet denarius, quem, si per quatuor multiplices, consurgerquadragenari US. Sunt igitur, in toto gestationis spatio , haec tempora obtervanda, septenarii, menses & circuitus quadragenarii. Atque, si menses & circuitus quadragenarios per septenarium multiplices , habebis primum & ultimum gestationis terminum ', sicut enim septem menses sunt primus gestationis perfectie ter minus ; ita septem circuitus quadragenarii continent summum & maximum, quem nusquam natura transgreditur. Ac, de primo seu minimo gestationis termino, vix ulla est controversia siquidem Juris. periti, & Medici,& Philosephi, communibus sustra giis decernunt non posse elle vitalem partum anto septimum mensem : cum enim solis influxus necessarius sit ad perfectam foetus maturationem, debet uterus, rectis & fortibus radiis solaribus, illustrari: hoc autem praestat sol, cum e diametro respondet fgno conceptionis : necesse est igitur, ad complementum partus, Ut completum sit & integrum anni solaris dimidium , neque est quod rem, quae omni bus in confesso est , validioribus argumentis probare satagamUS. Quoniam autem non ita convenit apud omnes

25쪽

a. 6 Di quistis medica ,

de summo gestationis termino, manifeste ex superioribus demon stro, illum non posse excedere septem circuitus quadragenarios. Ac imprimis id repeto quod jam monui, per circuitus quadragenarios,

maximas contingere mutationes in istu ; &, quod ad nostrum institutum maxime facit, primo quadragenario animatur tams, tertio movetur, quinto

absolutus est & completus: adeo ut, si in lucem exeat, vitalis censeatur; septimus enim mensis in hunc circuitum cadit: ergo, hoc ipso circuitu, acetabula, quibus alligatur istus in utero , paulatim laxantur i, quod demonstrat Hippocrates similitudine illius membranulae quae granum tritici involvit, quae, quan diu granum immaturum est, firmiter & tenaciter ipsi adhaeret; ubi vero maturitatem adeptum est,

sponte sul laxatur, & ab illo separatur.

Hoc ipsum etiam manifeste conspicitur, in aspero illo & hirsuto tegumento quod castaneas involvit; hoc enim, dum fructus immaturus est, adeo firmiter compactum est, ut vix ipsum possis divellere ; maturo vero fructu , paulatim dehiscit &expanditur: ita vincula illa, quibus istus in utero alligatur, quandiu immaturus est, firmiter ipsi adharurescunt: hoc vero quinto qnadragenario, quo istus suam maturitatem assequutus est, paulatim laxantur& dehiscunt: ergo , quamvis istus jam completus ampliorem locum expetens, & uberius alimentum expostulans, incipiat recalcitrare, quamvis ligamenta laxiora sint, uterus tamen ad illius exclusionem, raro se accingit, quod, velut naturali quodam instinctu, praevideat istut non satis esse roboris, tum ad perferendos partus labores, tum ad mutationes sustinendas, quae in partu selent contingere.

Sicut enim mutationes temporum , locorum &alimenti, morbos, etiam adultis, inferre possunt , ita variae illae mutationes, tenello tatui, varios mors

26쪽

de undecim ri Partu.

bos possunt suscitare. Nam utero inclusus. tepido& benigno matris calore, fovetur: exclusus vero abutero , variis injuriis aeris exponitur: in utero, sanguinem coctum & elaboratum fugit & prolectat , qui non alia coctione indiget, quam ut ipsi agglutinetur: extra uterum, lac a nutricis papilla iugit, illudque frequenter parum suae naturae convenienS prolectum lac, qualecumque sit, in stomacho elaborari debet, & triplicem illam coctionem subire

antequam in alendas partes convertatur : intra ut

rum , mollibus & suavissimis membranis involvitur :CXtra uterum, asperioribus fasciis & linteis alligatur i, quae subinde mutanda sunt, quod, variis excre-' mentis quae emittit, conspurcentur. Adde quod, in ipso exclusionis tempore , angUstioribus matricis oris ita comprimitur, ut , velut exanimis, per aliquod tempus remaneat. Sagax igitur & provida natura, Divino quodam instinctu haec incommoda praevidens agnoscensque debiliorem foetum, quam ut innoxie illa pomi sustinere, primos illos recalcitrantis laetus impetus cohibere satagit, Prohibetque, in quantum potest, ne uterus ad illius exclusionem se accingat , adeo Ut merito cum Philosophis dicere possimus , Opus naturae , opus esse intelligentiae non aborrrantis. Foetus igitur, per frequentem illam recalcitrationem, defatigatus ac, per vinculorum lacerationem, debilior factus, per totum sequentem quadragenarium circuitum , in utero debet quiescere ', & ut verbis

ipsius Hippocratis rem exprimam : Quicumque foetus, in illo fecessu, inictionem pertulerunt, quadraginta dies in imbecillitate transigunt, O quicumque natus fuerit , in his quadraginta diebus , eum impossibile est superstitem manere. Redit ergo in gratiam cum utero foetus, & benigne ab illo excipitur, DVeturque per totum sextum quadragenarium. Per-

27쪽

Disiuisitio medica

acto igitur sexto illo circuitu morbosis, ubi ad se

timum quadragenarium perventum est , foetus novum incrementum novumque robur in dies assumens , uberiusque alimentum & ampliorem locum expostulans, incipit de novo recalcitrare : Ac, cum insignes mutationes contingant, per sep timanas , menses, & quadragenarios, in illis magis stibsultat & recalcitrat foetus : ac primo , per illas septimanarum concitationes, vincula qUibuS alligatur paulatim solvuntur : accedente autem sertiori illa concitatione quae fit per illorum *derum conjunctionem 3 aut omnino disrumpuntur , aut saltem ita laxantur, ut, accedente concitatione illa, quae contingit per circuitum quadragenarium, necesse si foetum excuti: sicut enim granum tritici, ubi maturum est laxataque est membrana qua involvitur, vel minimo flante vento, eIturbatur ;lta maturus foetus , solutis compagibus quibus alligatur , per varias illas concitationes quas memoravimus , necessario debet emitti ac potissimum hoc septimo quadragenario i, quia , ut in crisibus, sic & in partu , natura potius operatur per cir btus impares, quam per pareS: nam primo circuitu animatur foetuS, tertio movetur, quinto absolvitur, septimo debet emitti in lucem. Receptum est enim

ab omnibus Philosophis hoc axioma, quod positis

omni bess ad actionem necessariis, necessario cons quatur actio : Hic autem omnia ponuntur quae ad partum sunt necessaria: nam foetus maturus est , vincula laxata sunt, foetus fatis valens ad perfere das partus molestias; uteri vis sufficiens ad exclusionem recalcitrantis foetus, quin & longa illa gest tione & excrementorum copia defatigatus est; ergo, hoc tempore necessario debet sequi partus. Neque vero existimamus in eorum sententiams indum esse, qui volunt languidiorea faetus, sive

28쪽

de undecime siri Parm. χ,

Y moerore matris, sive alia ex causa id contingat, Iongiorem moram in utero trahere cum ipse Hippocrates oppositum doceat, scribens solos stet Vegetiores & robustiores, ad finem septimi circuitus quadragenarii pervenire siquidem languidiores

foetus, per frequentes illas agitationes, exturbantur, antequam ad finem ultimi illius circuitus pervenerint ; quod facile intelliges , si contempleris varios fiuctus in eadem arbore sitos: in eadem pomo, Verbi gratia, sunt multa & varia poma , horum non nulla vegetiora sunt, multo succo plena, &, firmissimo pedunculo , arbori alligata: alia Vero eXμsucca sunt, marcida & sicco pedunculo assixa: dum

igitur vento concitatur arbos; sane illa quae valentiora sunt, immota permanent: quae vero cariosa &rabida sunt, statim excutiuntur; idem ergo esto judicium, de languidiore & valentiore foetu , per v xias illas concitationes , quas frequenter contingere jam docuimus. Possiliit & alia multa opponi contra hanc Hip-Pocratis doctrinam, quae tamen facile dissolverem.

nisi lectorum otio abuti viderer ; unum tantum afferam , ex cujus diffolutione multae aliae objectiones ilvi poterunt. - νDices ergo. Hippocrates docet mulieribus adhibendam esse fidem , dum loquuntur de his quae ad partum spectant. At multae probae & honestae

mulieres, & omni exceptione majores palam &aperte profitentur, se, ad finem usque undecimi men-ίs civilis, in utero habuisse : nonnullae etiam ad duodecimum , sed & Avicenna magni nominis Medicus , etiam decimo quarto mense, vitalem foetum prodiisse memoriae prodidit ; ut omittam eos qui assirmant se vidisse nonnullas quae, ad vigesimum rertium mensem , imo & toto biennio in utero

habuerint. Huic objectioni occurrunt & Hippocra-

29쪽

3o Difissisitio medica ,

tes, &, qui multa ex Hippocrate, circa hanc mat etiam , desumpsit Aristoteles, mulieres illas decipi, ex retentis in utero flatibus ; quomodo autem id Contingat, non injucundum erit, nec ab instituto nostro alienum, breviter explanare. Ergo flatus ille in utero inclusus, vel ab ipsa matrice, ex vicinis artibus, attrahitur, ut pote quae maXima vi attra endi donata est, quam Aristoteles assimilat narium inspirationi , per quam & pulveres & liquores , una Cum aere, attrahimus, vel eropter immisit seminis imbecillitatem, generatur: siquidem semen debet esse bene coctum , ac consequenter Viscidum, cras sim & tenax , ut matricis parietibus possit adhaerescere : si igitur crudum est, & liquidius quam parsit, quale in iis est qui nimium veneri indulgent, ae potius ad voluptatem , quam ad suscipiendam prolem, eam exercent e, tale semen omnino in-cundum est & nihilominus a matrice avidissime excipitur & intus reconditur , eoque retento , Us internum uteri occluditur , eodem modo quo dum tacundum excipit semen. Unde fit ut symptomata illa quae praegnantibus evenire solent, hic Ctiam contingant: ac propterea deceptae mulieres existimant O rev ra concepisse , cum tamen materia illa, in utero retenta , in flatum abeat. Et quod majorem suspicionem graviditatis ipsis infert, illud est quod, eo ipso tempore quo verus tatus in utero movetur, flatus iste concitetur & infantis motum ementiatur imo, accedente partus tempore, fiat ille agitatur & nonnunquam foras prodit: quod, facete admodum, non invenustus quidam Poeta, Acciellae contigisse memorat. Venter cum tumulet Accieri, Septem mensbus o novem diebus,

capissetque Lien earum dolere a

Di ii ipso by Corale