장음표시 사용
1쪽
VIGIN TIDVo notabilia ; quorum quatuor prima docent summam capitis, nomen Uura, materiam,stcreditum duplex. Quintum, o consequenti tria tradunt Uur desi rionem, diuisionem, m stiam, o stequentiam INonum, ct alia tria sequentia, usura quae aptior efinitio, qua requirat; σπsura mentalis, ut disserat a peccato mentali usurae. Decimum tertium, ct tria sequentia laudant quandam legem, docent fortem insocietates uare, Oduplex interesse, atque conditiones illa iunificato. Decimum tertium, ct alia sequentia tria succurrunt dupliciter mutuanti, d fendunt montes pietatis, oe maritos dotes accipientes. Vigesimum primum, rigesimum secundum DFmunt, O diuidui censum probant non posse in persona constitui. continet insuper extrauaganum Tis V. super censuum constitutione, O d c octo glosio, oe quinquaginta quidiones ad eam pertinentes.
2쪽
sicut acoepimus, ut primae in hedrae functionis laci uni Canonum uniueuitatis studi j genetralis imbriensis iam pri dem nide donatiis, de in Romana Curia nostri , ac sacrino strae Poenitentialiae obse iiiij inseruiens, inobsequnstri Dei. sacrolanchae i. Sectis Apostolicae, atque Reipublicae Christi, nae utilitatem, intendas tuis excudi facere omnes libros, & opera tua ad deci rationem aliquarum pati iuua iuris Canonici composita, tam illa, quae ante hac cum priuilegiis sel. recor. Pauli III. & Pij V. Praedecellorum nostrorum a n bis confirmatis edidisti; quam alia nondiun aecilia,Omnia Vero recognita, emendata, letacata, aucta, & utiliora effecta; & quia nonnullis de caussis praesertim ne a Typographis de fide suspectis imprimantur; desideres de benignitate si dis Apostolicae tibi circa hoc indulgeri; & prouideri,ne quis ea, vel eorum pamtem aliquam sine expresse tuo consensu imprimat. Motu proprio non ad tua, vel alterius pro te nobis desuper oblatiae petitionis instantiam; scit ex certa n stra scientia volumus, & auctoritate Apostolica decernimus,ne quis in terris,&locis sanctae Romanae Ecclesiae immediate, vel mediate subiectis, praediista opera, vel illorum partem aliquam intra decem annos a die primae impressionis pol thac facienae computandos sub excommunicationis latae sententi ae poena ipso facto incurrenda,etiam sub poena quingentorum ducatorum pro una C merae Apostolicae, seu fisco nostro, & altera medietatibus sibi applicandorum& amissionis librorum ipso facto in fauorem tuum incurrenda line tuo exprec ad id consensu imprimere, aut alibi imprella dacto decennio durante vendere, aut venalia tenere, donare, autlermutare possit. Decernentes transgres.sores quoslibet praedictas censeras, de Poenas pecuniarias incurrille a quoius lodis Apostolicae etiam de latere Legato ordinario, vel Delegato, aut a quo que alio iudice Ecclesiastico declarari, aggravari, & reaggravari, & ad parendum . soluendumque poenam inuocato etiamsi opus fuerit auxilio brachi j secillari, cogi, & compelli posse, & debere. Non obstantibus consti tutionibus, dc ordia nationibus Apostalicis,ac etiam iuramem, aut quatias alia,etiam Apostolica auctoritate, roboratis statutis, ct consuetudinibus; priuilegiis quoque,& indultis quibuscunque aliis,etiam super imprimendorum librorum facultate sersari concessis, & innovatis; & litteris Apostolicis sub quibuscunque tenoribus, Se formis,esiam motu suntli, ac ex certa scientia, ac de Apostolicae potestatis pisnitudine: vel si λrsan specialiter alicui esset indultum, de concellum ne excommunicari , interdici, declarari, capi, aut arres lari possit, ac aliis quomodolibet cuncelsis,approbλus, confirmatis, Minnovatis. Qisibus omnibus etiamsi de . . . ca illis
3쪽
illis speciali , specifica, expresa,& indiuidua mentio, non intem per clausulas generales derogatorias sacienda esset; quom omnium tenores praesentabus pro expressis haben es, illis agas' suo robore permansucis; hac vice duntaxat specialiter, dc expresederogamus, ceterisque contra is quibuscinque. Et insuper quia dissicile seret pr sentes literas ad ungula quN. loca, ubi opus esset deserti, olumus , eademque auctoritate decernimus earum transiinptu, dc essetisis, quam in ipsis libris impressis plenam, & indubitatam fidem in iudicio,& eia adhiberi; quc eisdem originalibus litteris adhiberetur, si ostenderentur. Da i Romet apud Sanctum Petrum sub annaeo Piscatoris die prima Mariij. D. L XXX. Pinuficitus Nostri Anno Octauo.
4쪽
SANCTAE ROMANAE ECCLEsi Ag Cardinali amplisiimo.
mae T.T.sum ausiu dedicareot occasionem quaererem tuarum virtut ιm heroicarum e
comium agendi: bcra illud σι , renatet cο - textu isset e dire mundo rarissimum ex
plum eius, quod Concilium Carthaginensi olim desiderauit: tae praeseles suae ilignitatis auctoritatem potius fit, itae meritis, quam pretiosa supellemis quaererent. EFt ostendere praxim illias Ceneralis cocilline longi temporis Uictum breuis hora consimat. Fitreponere exequentem idia cinci* Trident. Praesides, quae sim si muneri partes a sant, ac si non adpropria commori, non ad diuitias, aut luxu , fida labores,.selisitudines pro Tei gloria γρcaui es intelligant. Et illud eiusdem: Imprimis uro ta
5쪽
meris sius omnes coponam, ressiqui ab eὰ frugalitatis meIemae, continentiae inc quin Iantopere nos commendat fra,sendia humilia ratis exempla petere fossist. Musis sium tamen id facerelartim, quo sperem sere t qui omni sua,se, vitam uam tota dat chrisaeis ad usuras methaphorica Iro sua γirili curabit, ne quidquam' alrs detur adveras. partim quod qui percupi rem Chriseianam
circa mimra renouam procurabit iam repurgari circa quintam maiora,quae hac in re occurrunt purgatione indigua maxime v
ro , id facere sum ausus 3t velhoc leuissiculosigno teler maxima, qua multis nominibus sumo esse debeo ,erra P. T. Ilia sima
obseruantiam, O pietatem: Praecipue autem eo quollo cum esses maximus fel rec. F, ω. Fornitentiarius,c peregre agereres, illim auctoritateper Illyrissimu Cossinalem Alciatu munere tuo amplissimo fungente interpossa, cusfri,ut ego ob aliquas causas nolens, or ob alias parere 'volens, acceptarem munus Doctoris Aser rerum in scrosanctae nitentiariae raetorsi exercendu , quod proprio motu conferre agnabaris. Cusd quidem , c ego tunc adeo magni faciebam nec tu putabis istud mihi sere AE eo aptu, commotam, suptile,ri suis,oe est. -llum enim munus et Us eium, quod iam, est iis toto Christiano orbe, quod viti humana etiam suprema ecclesiasti ea, Vliaica thua, habeat erectum uequo meae conditioni, pro sessioni, aetati, m mos btera um dis quadraginta circiter annispraelectioni scroru Canonum in qua tuor celeberrimis Hispaniaru, Calliarum Academi impensis, aptius et commodius: immo,nec adeo aptum commodum.
Omnia enim abae, en maximae Faenitentiariae, ignitas i acar inabriae, cui adiunctu est illud, adeo suntosnoxia tumultui, strepituis cum sitationum agendarum, suseipiendarunctum aliarum mille occupationum inter rumor externarum G
6쪽
eommendatorum tuam propriorum munerunx t vix premittant fungentibus eis uti otio, suo augustino auctorri caritas verit
iis requirit si fere simper cogunt essitatum in negotio, quod dem auctred caritis necesitatissuseipit. Quod ρrofecto ei, qui ia
cum. Hoc a tem -lia alium Erepitu, nec a Iomo exitu re iris;
qua ut eo fungens Octauo,aut quindecimo quoque die adeat sic paenitentiariae Praetorium oe in eo siler occurrentibus Ab susintentiam dicat. Neque obseat, quod grande negotium mihι vitantur facere quaestionesi quae huius muneris caussa in dies,ω ι has m di troponuntur, ex omni fere gente, omnium fere homitium ordine missae tu quo siti incitant, oe iuuans ad magis ceu tinue otio litterario Meiau, oe ad maiori cum meditatione digeratam in specie, quae insibolis in gentre didicera, oe' docuer4ἰ tum quia omnium illarum decisio, tendit ad animarum salutem quoreiaa, vel confirmandam, quae actis homini Christiano debet es lupe . Accedit, quod huic comentario ad cimus extrauagante istam, quasuper censium imponendorus a praefatus bonae memoriae Pius D. Hidit, dece re octogi u σ quinquaginta fu
nionibus ornata.cem quod, qui eius pro totogrege Chontiano m. litantis in terra fuisti comitii immitatorior maximus cultor erueius sui par ea credere) in caelo regnantis, propugnaculi contra Uuraru retine ab stsi mundii, etia simus protector. Quares plico humiliter D. T. Aua imae t meum consiliu boni consῖlens digneris hoe munus angustu in angusti Upina format. tuo isti amplissimo suo in omnes e animo augere in οἷ uiu Dei
Ecclesia cardinem, quam δή ime ut incolumem . men.
7쪽
V O NI A M in tertia editione Enchiridii,sue V
nualis Consessariorsi Hispano sermone compositi
facta Salniaticae anno CID.ID. LVI. coposuimus codem sermone quinque comentarios dubiorum; quae in eo tangebantur,resolutorios in quinq; capitula, scilicet in c. I. Iq. q. 3.c.fin. I . q.6.c. non in inserenda a 3 . q. 3.c.vltim. de simon.c.vlt.de usur.quos dedicauimus altissimo, eidc
potetissimo Carolo,Castellae, multorum. . alioru regnor si Summo Principi;qui j. etiam.in eode volumine cuipso Manuali fuerunt typis excusi. Cum l. postea anno I 173. praelatum Enchiridiu latini iatate in urbe donassemus, & multu auxissemus; visum fuit e re pub-sere, ne praelati commentarii excuderentur in eode volumine cum illo sed eorum summa locis opportunis eius insereretur: tum me nimium cresceret, & nome Enchiridij, & Manualis amitteret: tum ut sinpliciores, & occupatiores consessarij, qui parum utebantur eis propter desectum dexteritatis eis utendi, vel ob occupationes, vel ob negligentiam multum fiuerentur eisdem opportunis locis insertis. Nunc autem, quia bona pars rei in summam redactae solet ei deesse,praesertim rationes & fundamenta, quibus illa muniunturiquiabu'. a contraria sententia disceditura quorsi vina,& neruos vellent eruditiores perpendere; rogamur a multis, ne grauemur deuorare taedium donandi eos latinitate, ceu quendam com mcntarium, &e peum praefati Manualis,qualis antea erant edere: indicando loca eius. quibus ςprum summa inserta est, sicut in eis indicabimus loca horum commentariorum; in quibus dilatantur,& augentur: quod facere decrevimus,non parii deseccando,& augendo illos incipien . res a primo, quem composueramus in capitulum si foeneraueris. I qq. 3. in utilitatem reipub. & gratiam Consessariorum, & poenite tium, praesertim curiosorii, *d gloriam D.N. Iesu Christi riope eius diuina implorata:& per intcrcessionem gloriosissimae M tris eius m si τραι diuorum lue omnium, quibus illa praeest sp rata. Submittimus autem in primis omnia, quae dicturi sumus inla
sibili sacrosanctae Romanae Ecclesiae centurae. i . . i. ' .
8쪽
Si foeneraueris. I . q. 3. iam pridem sermone Hispano compositus a Martino ab Arpilcueta Doctore Nauarro,& nunc ab eodem latinitate do
fetunsuper Syalmo x K. emcisne ij. I feneraueris homini dess,si mutuo dederis pecuniam tuam, a quo plus, quam dedissi expectes uis pecuniam
silam uesidaliqui lus, quam ridisti siue illud triti. eum sit siue rimum, siue leum , siue quia bet alta , si plus,
uam ad ii expectes accipere, semerator es: or in hoc imir andus io laudandus.
SVM MARIUM. urari sunt quidam creditores in aedes debitorum diuersantes.s 'TISVRARIV S est, quit plus, quam dedit ex mutuo sperat.
a Vfura verbum quid significet. a Doctor Solus laudatus. 3. creditum duplex, o virum , gratuitum
9쪽
a Usura aperta in cuusmodi credito reperiatur. ura palliata riue uri potest in omni contractu, in quo solutio ant ripatur,veld geretur cum G plis.s Tre iam rci iustum non consentit is indivisibili: immo habet latitudinem summi, infimi, ct m q. RIMO noto ex hoc capite, id quod praecipue D.
Augustinus per illud intendit, siue summam eius , quae secundum maximum illum Magistru in Gratianum , huius magni voluminis, quod Decretum appellatur auctorem, est haec: Qui plus, quam dederit accipit, usuras eXpetit. Quae parum contextui eius congruit, ob multa, quae non eXPedit referre dc videtur aptior
illa ; cui aliquid ultra id, quod mutuo dat, expetit; quidquid illud sit, urarius est. Quod ipsum confirmat Hieronymus in c. tequenti ex commentariis eius super Ezechielem desumpto lib. 6.cap. a .in illis uerbis: Usura appellatur, quidquid illud in , si ab eo,quod dederint,plus acceperint. Et id ipsum affirmat Ambro. in c. 3. in fead. q.desumpto eX cornmentariis eius in Tobiam, per illa uerba: Neque, inquit, usuram escarum accipies, neque omnium rerum. Item esca Uura est, ct venis usura est, ct quodcunque accedit sorti, Uura M. Item si quiis inctaurandum tonuiuium putat, ad negotiatorem mittit, νt abfynthias cupellam deferat sibi gratis ad camponem dirigit , ut Picenum Ninum, aut Tyriacum requirate ad laniam ut DLiam sibi procuret; ad alium Hsibi poma adornet. Haec ibit pro verbo bylla videtur habuisse in suo libro Archidiaconus vulvam, vel uber,uel hyllam; sed castigatior uidetur litera haec, habens Distam; quae est intellinum fartum, quod lani j solent in delicias, & xenia parare. Id ipsum
confirmat Cone. Agathense in c. vlt infra ea d. quaest.Quibus consentiunt multi canones, dc leges, quae in titulis de usuris Cod. is & Dige florum, Decretal.Sexti, & Clement. & hac ead .causa,q.sequen.& alibi saepe: licet enim non omnes usuram damnent; lucrum tamen illud ultra sortem usuram appellant. ' EX hoc notab.modo praedicto conficinato facile colligi potest, recte nos respondisse in Lusiitania , usurae peccatum admitisse quosdam, qui morantes in ciuitatibus mutuabat tenuioribus multis Pagos, ct vicos colentibus quasdam paruas pecuniarum summas, quas non eXigebant usque ad messe nec in ea si erat copiosa : sed quasi beneficium eis largientes differebant eκa ctionem inhentes: nolumus vobis nunc incommodare, & interim euies,
ct redeuntes frequenter ad sua negotia in eorum pagis gerenda diuersabantur in eorum domibus cum suis equis gratis prandendo, coenando, di cubando, nunc in horum, nunc in illorum domibus; de
10쪽
postea adueniente messe ita exigua, ut esset verisimile grana Maio sequenti sutura cara, exigebant debita ; ob quae miseri agricolae non habentes aliud, quod soluerent, dabant frumenta, & alia grana eis in solutum duplici nomine grauati: nempe quod multis diebus eos hospitio gratis suscepissent; & quod cogebantur soluere, quando non
Poterant, nisi granum, quo multum egebant, dando in solutum, cum prius commodius soluere potuissent, si fuissent eXacti. argumento e rum, quae diκimus in Alanua. Consessa. c. II. nu. Ias.
x Secundo noto, quod quamuis hoc Verbum, Uura, originaria significatione usum euiuslibet rei significet, iuxta illud Cicer. pro Rabirio Guram huius lucis, . tamen iuxta significationem, quam hic, de in altis iuribus, dc Doctoribus, tam Theologis, quam Canonistis com muniter habet, significat lucrum Proueniens ex contractu mutui, &Graecis dicitur rior, id est,partus; quia eum mutuu parit, Sc Haebraeis appellatur morsus, quo mutuans mutuatarium mordet. Ex quo quidam recentiores intulerunt quoddam falsum ' Post quos, & etia nos, latius scripsit de hac eade re Dominic. Sot.Illustrissimi ordinis Dominicanorum elatissimum decus, lib. I .R. I .ar. I .de iust. & iure. Cuius dicta magis erudita, quam Pra i , &viui accommoda gratia breuitatis
Praetermitto. ia Tertio noto omnia mutua gratuita esse debere: quia omne creditum , quod vulgus Hispanum appellat, presudo est tantum dupleκ. Alterum, quod latine dicimus commodatum ; per quod rei creditae dominium non transit in commodatarium I immo ea de res in specie, ut Iuriscon. loquuntur, siue in indiuiduo, ut Logici, est commodanti reddenda r cuiusmodi est concessio mulae ad deambulandum; de quo ridem mutuo dictum est in praedicto manua l. caP. I p. num. 282. &ebet esse gratuitum, iuκta glo. e. l .de commod. & tot. tit. Ecommod. Alterum est mutuum, per quod dominium rei creditae transit in mutuatarium s quod non est reddendum in re eadem Pecie,&indiuiduo, sed in eodem generes; ut com mih eκieκt.&glo.l. 2.in princ. de reb. credit. dc ideo, hoc creditum dicitur proprie mutuum; quia per illud meum, fit tuum, ut ait Vlpia. in l. a. s appellata. sfeod. &debet esse gratuitum, sicut commodatum, tutat. glo. receP.in cap. i. de
Quarto noto eκ illis verbis, mutuum dederis, . quod elara, ct aperta usura non committitur, nisi in credito secundi generis praedictorii, scilicet mutuo; de consequenter quod sicut elarum mutuum n 6 contrahitur, nisi in rebus, quae usu consumuntur,&in pondere, numero, aut mensura consistunt; Puta,Pecunia numerata,vino,oleo, tritico, &id genus aliis, quae usu consumuntur, inst. quibus mod. re contrah. A a obliga.