Delectus opuscolorum medicorum antehac in Germaniae diversis academiis editorum. Quae in auditorium commodum collegit, & cum notis hinc inde aucta recudi curavit. Ioannes Petrus Frank m. d. ... Vol. 1. 12.

361쪽

Qui rapite vestra non dubitatis eredere. cui ealeeandos nemo commisit Pedes . Quae quum ita snt, non possum non eum DANO. Medieo manu & ingenio praestantissimo, exoptare . se Utinam Reges & Principes , quoso Deus veluti patresfamilias constituit , imp - stores illos imperitissimos, qui ub que sere tamis arroganter ludunt de corio humano , ex ossio is cio reprimant 3 ex ossicio inquam , quemad is modum enim paterfamilias insantibus suis . ut se ignem & venena tractent, non permittit . neo sibimet ipsis & aliis damnum inserant: se quo- ,, que huiusmodi impostores 8e imperiti homines. is qui suam ipsorum animam di salutem , aliorum

, vero corpora & sanitatem tot periculis expo- is nunt, in Republica bene constituta , minime is tolerandi essent. Neque unicuique , quod non. si nulli obiieere solent, licitum esse deberet, e is rium suum . euicunque libuerit , venale csse se re . Hic enim non de corio humano . sed vita is 8c valetudine hominum . de quibus magistr is tus euram quoque habere debet agitur' Coiiceius opera latina Pag. 316.

Nunc ad Nosoeomia se vertit oratio nostra.

Haec sunt hospitia, in quibus miseri, egestato os

362쪽

morbis pres c excipiuntur , atque tamdiu alimentis ac remediis, sumtibus tractantur publicis . donec pristinam recuperarunt valetudinem . Quamobrem , ea in qualibet Republiea si me necessaria esse . patet. Nulla enim est civitas . quae non propenetodum , praesertim si vicina I pagos & villas simul consideraveris . abundet hominibus , quorum paupertatem morbi d riorem , imo durissimam , reddunt . Sed in extruendis his aedificiis ante omnia situs habeat ut ratio h in ea enim i loca sunt colloeanda , quae aere puro . socero . libero gaudent ; ne pravi huius halitus efficiant , ut medentes 8e medicamenta in cassum laborem ἐν remota tamen paullu

Ium . si fieri potest , esse debent ab urbibus, aut saltem certis suis eaneellis inclusa & ,h aliis

aedibus separata. Etenim multitudo vaporum nos aiorum . ex tot 8c tam variis morborum generihus aegrotis exsurgens, sicile in vicinia habitantihus noeere posset. Deinde nullus sit desectus eorum , qui decumbentibus opem serant. Doctis igitur Meteis exercitatis Chim s . peritis denique Pharmaevoris , Nosod hia destituta esse nullo modo possunt . Neque ministri, qui mundities , alimentorum. verbo omnium rerum ad sustentationem pertinentium curam gerunt , deficiant . Μulto minus adminicula . tam alendo,

quam curando necessaria, abesse debent. Lignum

363쪽

calefaciendis cubiculis suisiciat; lecti Se calorem praebentes & quieti apti adsint ; cibi atque potus salubres morbisque convenientes rite praeparentur, Sc iusto tempore porrigantur; ultimo dicamenta, quaecunque a medicis praescribuntur , comparentur atque adhibeantur. Et quando ehDrurgicae curationes instituantur , ut trepanationes , cataractarum acu suppressiones , sectiones fistularum , herniarum , calculorum , amputationes artuum , mammarum , cancrorum , sarcomatum

aliorumve tumorum , ac similes , sedulo prospiciendum est , ut hae operationes rite peragantur , aegri postea debito tempore deligentur . ci-bentur . & quam diligentissime rursus sanentur . Tandem adhuc monendum duxi in academiis , si ulli bi . ΝΟ.comia extrui oportere. Hac enim ramtione quam plurimis inserviunt , varioque modo . Nam non illud solum inde commodum evenit. quod pauperes aegroti ibi recipiantur de a malis saepe gravissimis curentur, quibus alias prae eg nate aut inopia . ut saepius fieri solet , moriendum esset ; sed hoc etiam accedit . quod ibidem scientiae salutiferae cultores optime in ipso artis exercitio institui queant . ut tanto facilius postea aliis in locis curationes aegrorum suscipere valeant . Porro , si qui his in aedibus emoriuntur, non tantum morborum natura & sedes egregie

per cadaverum sectiones explorari potest , quo

364쪽

ad Ipsam artem perficiendam nihil praestabilius ;verum etiam hae ratione discendi cupidis deside. ratissima patet occasio , ipsam corporis humani fabricam cognoscendi. Praeterea in operationibus chirurgicis gravioribus & instrui & seipsos etiam exercere possunt. Quae commoda profecto tanta sunt, ut nihil maius ad incrementum ac perse inctionem Medicinae atque Chirurgiae, adeoque etiam ad commoda universae Reipublicae conserri queat . ILDantur morbi certis regionibus & populis vel soli; proprii , vel iis adeo familiares , ut nullibi frequentius observentur . Hos dixeruntendemios . Annotarunt solertes artis salutaris prositares in Anglos tabem pulmonalem & rhaehitidem p in Belgas . scorbutum ac calculum p in Tyrolensea , Salisburgenses 8c Helvetios . strinmas; Hispanos , melancholiam hypochondriacam; Polonos, plicam ; Gallos eum Belgis Se Anglis .cataractam maiorem , quam in reliquas nationes, exercere tyrannidem . Nec Germani a talium

morborum labe immunes sunt pronunciandi . Qui enim septentrionales inhabitant plagas, scabie vel scorbulo maxime divexantur; qui autem versus austrum sedes sibi fixerunt, sebribus aeutis , haemorrhagiis & arthriticis assectibus magis

365쪽

tentantur . Praecipue autem Saxoniae superiori periculosissimum illud febrium exanthemati earum genus , quod purpuram sive febrem miliarem appellant , incunabula sua debet , ubi etiam in hunc usque diem frequentissime grassatur . Quid vero maius , quid excellentius praestari posset , quam mala istiusmodi sunditus extirpare& integras gentes ab illis liberare Excitentitaque Imperantes rerum naturalium ae salubrium cultores , ut in illorum sontes, origines, caussas sedulo inquirant. Hos autem vix alibi quam in aere . victu , aqua , vino , cerevisa, consuetudinibus . vivendi genere . certis populis peculiaribus . quaerere convenit . Detectis caussis. m

dos artes illis tollendis aptos . excogitandi inde seta allaborent studio . Ad haec autem sir Due tentanda, licet magni laboris & haud levium saepe sumtuum opera sint , non solum ipsus rei

praestantia ; sed felicissimi multis in locis Decesi

sus , variaeque gentes hac ratione a diris eiusmodi malis liberatae . vehementer exhortantur .

Sturgaria, sedes Ducis Uurtembergensis, febribus pessimi moris, Stutgardianae dictis, olim asilicta. has ipsas . stagno quodam vicino in pratum con- a Vid. HOFFMANNI dissi de morbis certis regionibus & populis propriis, Halae 17OS.

366쪽

verla . vix amplius agnoscit . Pisaurum , ante exsiccatas paludes , vix unum vel alterum noverat civem decem lustra attingentem p hodie vero ibidem permulti octogesimum aetatis annum se in pergressi vivunt , vigentque ca) . Forte pulmon m tabe tot Britanni non consumerentur, si alia Tatione, quam lithaniracum ope frigus pellerent ac alimenta pararent b) . Forte ealculus Belgas non frequentius , quam alias excruciaret genteS. si ab immoderato lacticiniorum eum acetariis usu abstinerent so . Forte Gallorum , Anglorum , Belgarum oculi rarius chirurgorum manus ad cataractas supprimendas exercerent, si Deo eamino. rum famaeibus , uti Germani , urerentur . Inte dum vero morborum endemiorum caussae adeo absconditae latent, ut nulla cognosci opera pos sint. Interdum , si etiam oculis istae patent, ita sunt comparatae , ut tolli nullo modo queant . Rebus ita se habentibus , omnem movere lapidem decet , ad optimam methodum 8c prae stantissime auxilia morbis eiusmodi curandis excogitanda . Sed ad haec tam invenienda , quam ad a Vid. supra Sect. I. N. XI. pag. 3I. seq. b Tertia fere pars hominum hoe malo Londini rapitur, asseverante HOFFM ANNO, l. c.

o HOFFM ANNUS l. e. & DE NISI US observat.

de calculo.

367쪽

illa eruenda remedia . quibus mala endemia radicitus exterminantur , magna ingenia mirifice excitabuntur . si hunc in finem adhibiti labores a Principe aut Μagistratu honoribus M. praemiis compensantur . Laudibus itaque celebrandus hie

est Amstelodamensum senatus . qui IACOBUMBEAULI EU vulgo Frere nequens invent

rem novae cuiusdam methodi calculum ex vesica exscindendi . praeter plures alias grati animi tesseras exh: bitas , instrumento aureo ad artem pertinente honoravit . cui inscriptum erat r OB CIVES SERVATOS. Vide Parentis chirurgia latina proxime proditura . Part. II. cap. I s. desectione laterati .X.

Tandem accedimus ad exponenda Imperantium ossicia morbis grassantibus mirimicis prae . standa . Inter hos dysenteria , febres malignae , perechialis , Hungariea ipsa denique pestilentia Prisecipui sunt . Pulis tamen omnium saevissima

est et hinc potissmum quoque dispiciendum erit, quomodo huic surienti optime resisti possit. Sesalia sunt agenda , si lues ista in ipsis terrae ali cuius viseeribus iam saevit ; alia si in vicinia tantum tragicos suos adhue edit essectus . Si adhuc extra fines alicuius imperii, regionis vel

368쪽

urbis , tunc omnem curam adhibere Magistratum oportet, ut illam a suis arceat limitibus . Nam , Turpius eluitur, quam non admittitur hostis . Tollendum igitur niox erit omne cum insectis locis commercium . Nullae merces , cumprimis ex lana aut gossypio consectae , pecunia , litterae ,

hestiae , homines . sub gravissima , imo ipsius

mortis poena , ex illis plagis venientes admittantur , donec necare desierit . Hac enim ratione iam saepius integrae eaeque magnae regiones a peste immunes conservarae sunt ; quamvis in viciniam vehementissime saevierit. Atque tunc quidem , si iam desiit , per aliquod adhuc tempus certis in locis extra urbes quadragenariam agere moram debent, quarantaino appellant quicunque ex terris istis adventantes regiones, quas lues pestifera non divexavit . intrare cupiunt. Litterae quoque ac merces , inde recens advectae , ibidem aeris prius libero aliquamdiu exponantur , atque sumo aceti, vel vapore haccarum aut ligni iuniperi &α suffumigentur . Ast ne per solum aera virus illud propagetur . repugnandum

est , consilio 8c remedio divi I IPPOCRATIS .

igne . Extruantur rogi ex ligno abietis , pini . quercus , iuniperi , variisque aliis plantis aut stirpibus , praesertim e regione locorum pestifera lue insectorum . M aliquoties in die concremen tur . Neque vana tunc est frequens maiorum cae

369쪽

plosio tormentorum belli eorum . Non solum quis

aer hoc ipso vehementer commovetur ac contre.

miscit, quo purior redditur ἔ Verum etiam quia spiritus sulphuris & nitri in pul'ere pyrio contenti acidi , malignos vapores egregie corrigere atque potenter destruere valent. Hinor quoquoevis erit veneni suum propagandi contagium aquando illud nullum invenit semitem, aerem scilicet putridis inquinatum haliti bos. Omnes igitur caussae M occasiones , quaecunque eum impurumessi ere queunt , summa cura praescindendae . Urbes , pagi , villae a quibusvis sordibus . in putredinem iacile pronis , diligentissime repRrgentur . Demortua animalia in profundis cryptia

terrae mandentur ἔ minime autem cadavera eo

rum , ut alias saepe , sed more pessimo . seri solet , iuxta vias publicas insepulta eiiciantur. Tenendum praeterea est, quod iam illo tempore, quo nondum seralis iste generi binano morbus . regionis alicuius terminos transivit . ast hoc fieri facile piisse , haud vana praesaeia metuere iuben , quod . inquam . iam tum Medici , Chirurgici ac Pharmacopoei assumendi. 8ς omnia .

quaecunque tam ad victum . quam ad meditamenta pertinent , larga satis copia comparand sint. Praecipue curandum , ut sufficiens copi Vini , aceti , pomorum citreorum . tanquam es, cacissimorum contra pestilentiam remediorem , prae

370쪽

praesto sit. Haec enita postea , praesente iam pe. ste , obtineri amplius nequeunt et dum nemo aliquid in elusinodi regiones inferre vult . Unde relatum legimus , quod ex harum rerum defectu 'interdum plures , quam ex ipsa vi morbi, interierint .

Quando in ipsis regionis alterius visceritas pestilantia Iuris , ante omnia ortus sive caussae eius indagandae ; simulac vero detectae . si seri potest , exemplo tollendae . Deinceps ad pestem fugandam constitutis Medicis , Chirurgis . Pha macopoeis , ministri ex utroque sexu selecti iun. gantur , qui aegrotantibus alimenta asserant, Mad opem ipsis serendam , ossiciaque praestanda prompti sint atque parati. Hi tamen aeque , ut medentes , peculiaribus notis a reliquis distinguendi hominibus , quo bene valentes praecipue pusillanimes, eorum sugere consortium possitit ;sr quidem illis propter quotidianam eum aegris consuetudinem , vel ipsismet, vel vestimentis tantum semper fere aliquid veneni contagios adhaerere solet . Nee ager avt pagi inopes relinquendi rsed Medicis . Chirurgis . Pharmocopoeis , Omnibusque praesidiis , pellendo morbo necessariis , prospiciendum ipsis est. Praeterea aedes contagio