Methodus medendi Francisci Vallesij Couarrubiani, Philippi secundi Hisp. regis, medici primi, in quatuor libros diuisa quorum 1. Continet victum ægrotantium. ..

261쪽

monicus , non Iubeat mox mitti sanguinem , perseueretque mittendo si vires ferant usque dum sentiat fluxionem cessare, in quam cumque dictarum partium fiat. Nimirum id auxilium indicatum est illi non ab eo, quod ignorar, sed ab eo , quod agnoscit . . Non

enim mittitur , quia membranae

Iateris affecta est, aut quia pulmo: sed quia affectio est magna , 8c in

inflammatione interna habet essentiam. Tota igitur methodus curandi, cum quid ignoratur , Co-'rum quae videntur scitu necessaria, sequendae est, sequi indicationes eorum quae iudicatio- sciuntur , ob id autem quod igno-nς eo Rma ratur nihil agere , usquedum dissi in eurando dentibus magis lignis, illud quo- morbo non que incipiat apparere. Ita enim este Xacte co- natura comparatum quod maxi-gmt mum humanae debilitatis solaetium est ) ut cum diuersa curatione incipit esse opus , incipiant indicia dissidere. Nam dum nondum apparet, ad renem , an ad colum Per- ,

262쪽

LIRER T E R T I V S. stineat affectio , nihil obest dubi tatio. Nam eadem sunt in initio utriusque mali remedia . Puta, clysteres , vomitiones, fomenta , dc tenuis victus. Cum vero iam opus est, ad diu retica diuertere in nephritico , de in colico ad vacuantia vitream pituitam , dc theriacae, similisve medicamenti usum, iam ipsa mutatio urinae, quae ex tenui incipit fieri crassa , turbida, de fabulosii , indicat neptiritim: de te chio bubulae similis,quae citra urinae mutationem apparet, indicat coli in affectionem , aut utraque simul , procedentia, indicant affectione in utramque. Complicantur enim revera sepissime haec duo mala, Sca quocumque incipiatur, solet in alterum finiri. Illa igitur priora re

media aguntur ante exactam dignotionem illorum morborum,

quia non indicantur ab eo quod cuipiam eorum proprium sit, sed ab ijs quae utrique communia. Ni Eraminan

mirum uterque affert Ventriculum tiar remein compastioncm, ob quam vomitu com-

263쪽

136 METHODI ME UENDI rennia ne- Vtimur , & supprimit ventrem, phritidis & cuius gratia utimur clysteribus. labib, - Vxςxque affert dolorem in dum eae acte gςnxςm , quem Volumus fomentis eognito mitigare , aut etiam cucurbitulis. alicui ho Nihil autem horum quae aguntur ob communia pathemata , potest

obesse ei quod proprium Nam

sue causa incumbat in renem , siue in colum , recte reuellitur vomitu, S derivatur clystere, & discutitur fomentis , laxatur, mitigaturque pars. Laederent sane diuretica si esset morbus colicus, quia derivarent materiam in vias angustiores,

proinde ab illis quidem abstinemus

usque dum res aperte se indicat. Neque ea cuctatio quidpiam obest, quia eis nephritis esset a principio Ieuelata , abstineremus a diureticis, donec totum corpus, aut saltem aluus a communibus excrementis Vacuaretur. Ita quoquo dia com- cum color obsidet latera , neque

munia verae adhuc febris cum tussi fatigat, du- pleuritidis, bi, quo sit res euasura, an in veram dolo αβ ς pleuritidem, an dolorem ex flatu,

264쪽

LIAE R ΤERTIV s. ,3 aut crudis succis, utimur fomentis flatu . aut anodynis, quae petutur ab eo quod erudis su apparet , & Vtrique affectui com- cis,

mune est, puta a dolore, abitiner ditis utimus vero a missione sanguinis, quae horum'alia vera pleuritide expeteretur us cui nocea que dum crescens ea se indicet. Atque neque hic cunctatio quidquam obest. Nam ne si sciremus vere initium pleuritidis verae esse, alienum esset tentare , dum tam

exigua est, an solis fomentis, possit discuti , atque ita quidem fecit

Hippocrates,tentans fomentis non L. lib, acas tantum dignoscere , sed etiam cu- rare , si aut ex solo flatu esset, aut etsi ex inflammatione, adeo vero exigua, Vt maiori remedio non in is digeret. Magna enim remedia a nullis morbis expetuntur nisi adiuncta magnitudine. En igitur alia Seeunda

regula agendae curationis, cum la- regularet essentia morbi. Animaduertere agen ἐκ ca ea quae manifesta sunt, considera

reque quot & quibus morbis ea tia morbi. possint esse communia constat vero medicum,etsi praesentem non

265쪽

α38 METHODI MEDENDI agnoscat, differentiarum morborum debere esse peritum ) mox meditari, quae essent cuique illo-Tum propria, quaeque indicarentur a proprijs illis , si essent conspicua, &quae indicentur a communibus his, quae apparent. Agere ergo haec , & illa tantisper omittere donec morbi species innotescat. . Fieri enim non potest, quin res quaecumque crescendo, notior fiat. Velut scilicet, herbulae, quae Ox ac terra incipiunt emergere, adeo exiguam habet disterentiam, ut peritis etiam herbarijs videantur esse eadem, Ut crescunt autem,

ita & diffident, ut cum iam caules, ramos, & semen protulerunt, nulli peritorum non constet. , quae sit earum quaevis, sed neque imperitorum ullum lateat esse diuersas. Perinde accidit in morbis. Quapropter non adeo oportet terreri Vulgares, cum vident medicos de morbi essentia dissentire , neque putare de aegroto iam esse actum.

Saepe enim sit , ut sine ullo eius

266쪽

LIBER TERTIVI. malo, de morbo dubitetur. Nam iuxta superiores methodos quarum , ad ea quae modo dicuntur oportet meminisse) ea quae ducun-.tur a communibus priora esse debent iis, quae a propriis, & vltima omnium indicationum in exequUtione est , quae praestatur ab ipsa morbi essentia. Sed haec rursum ita lustremus. Indicatum est in aliis tractationibus , neque ab eisdem, neque eodem modo cognosci morbi essentiam, magnitudinem,& acutiem: Sed essentiam, signis propriis , quae Vocant pathognomonica et magnitudinem , magnitudine horum , acutiem, crebritate parOxysmorum , & cito aduentu laborum. Ab acutie non potest abesse magnitudo , quia acuties coniungit magnitudinem cum celeri periculo. Fieri igitur potest , ut agnoscentes aegrotum teneri febre magna , speciem eius vltimam ignoremus, videaturque

alij haemitritaeus, exempli gratia, alij tertiana duplex ex continua-

sine ullo

aegrotantis

malo saepe de morbi essentia du

dici. Quae indi

cantur a communi

bus priora

lunt usa quae a prompri S.

Morbi esissentia, ma

gnitudo fle

que ab eisdem neque eodem modo cognomiicitur.

267쪽

Constat e

et o METHODI MEDr Nrum genere. Iam vero viri aliunde cognosci , quam is peciem, ac proinde hac incra, cognosci posse, non est dulCum virtus non definiaturrione ad morbum, sed cogrtur ex firmitudine actionum. igitur constare possit, morbi se magnum , & virtutem cor

etsi speciem & propriam so

morbi non agnoscat, iubebidicus sanguinem mitti, si illarit adesse. Certum enim: morbo magno, quicumque deesse non posse, quod id auxpostulet, nisi vires desint.Ianii dolorum & anxietatum creditus , & celeriter increscmolestiae indicant acutiem . stat extenuandum esse victu nqUe tanto plus, quanto id fiegis, dicente Hippocrate, ubibus peracutus est , statim exti habet labores , & statim tenui victu agendum est, ubi vero sed pleniori uti licet victu , concedendum plus, quanto

268쪽

L 18ER T ERT IV s. 2 Ibus extremis est moctior. Itaque ex constitutione accipitur extenuandi victus indicatio, ut & tardandae ac properandae ut antea dictum est) curationis. Constitutio vero potest agnosci ignorata febris specie , quia multis morbis pol cst esse eadem constitutio. Iubebit igitur

tunc temporis medicus extenuari

victum , & mitti sanguinem , Id que cito agi , ne remedium praeue niant pericula. Quod si interim dolore aliquo prosternitur , aut dormire non potest aegrotus , quis dubitet anodynis occurrere , somnum inducentibus Θ iam vero ventrem clystere molire , si dura sit 3 in partes humiles reuocar , fricando , si raptus in caput sunt vllae notae , quid prohibet , quaecumque tandem febris species sit 3 nimirum haec omnia petuntur ab iis quae apparent, dc Omnibus mor- his , quorum potest suspicio esse, sunt communia, dc nihil eorum, quae ita agentur, ad quidpiam eo rum quae latent , potest c sse no-

Ex morbeonstituistione fumi. tur indicatio ta Idandae aut pro petandae curati Cnis. Conlii tutio moibi agnoscitur ignorata febr 1s spem cie.

269쪽

r 1 METHODI MEDENDI Medici do- citium. Merito ergo euenit noncti raro , ut medici docti, de morbo Tieni hi dissςntizntes, de remediis consen de remediis tiant. Quod vero de ignorato moria conlantiui. bo diximus, hoc idem de ignorata Quod de causa, aut affecta parte intelligen- gHOx-xo dum ac de re alia quacumque, citur.hoe qua dubItetur , alus cogn1tis. idem est de Omnia enim ignorari impossibile ignorata est, cum quamplurima sint sensui causa, & euidentia. Proponatur quiβ, qui sine sensu cadat , & cum totius

alia qui ' corporis dc artuum concussione, cumque. & spuma circa OS orta, excitetur.

Pulchra Haud dubie epilepsia cognoscetur

exercitatio laborare: non tamen mox consta- DLuxatione ex pittrita an ex melancholico cum de iucco pendeat, lit Intra Iplum ce- causa, & rebrum pars mittens, dc recipiens, loco primo an veniat a ventriculo,an ab utero, pax H e an ulla alia parte, Haec Omnia per---ψ - - quirenda sedulo sunt, sed dum non fatis liquent, nihil prohibet communium dc cuidentium sequi indicationes. Commune enim cum

sit omni epilepsiae. siue ex pituita, siuo ex melancholia, siue hinc, siue

270쪽

LiggR TERTIUS. 243 illinc nascatur , cerebri ventriculos fluxi onem recipere, & obstrui, & corpus a casu periclitari,& concussione laedi: Commune etiam est omni epilepsi e causae, siue ad crudorum , siue ad nigrorum vergat

naturam, esse crassae. Igitur extenuantibus vii , victu & medicamentis , & reuellere a cerebro ,

fricando artus & in ipso paroxysimo, excitandi citilis causa, ligate,& vellicare, nihil prohiber: neque sane, si multitudinis notae in corpore sint, mittere sanguinem: neque , si diutius duret dubitatio, uti

medicamento expurgante. Sit autem medicamelum commune omnibus crassis velat mixtu ex phleg magogo &melancholagogo. Fere enim semper virorumque in talibus est redundantia , atque tunc maxime illud est verisimile, cum neutrorum species satis apparet. Nam quae impermista sunt & sin- Quae Im- cera, conspicua etiam sunt. Haud perinista dubie igitur ageda sunt multa ante