Methodus medendi Francisci Vallesij Couarrubiani, Philippi secundi Hisp. regis, medici primi, in quatuor libros diuisa quorum 1. Continet victum ægrotantium. ..

71쪽

Largus p Ο tus quas noxas fa-

tus qui boni maliue pariat. Gelidus potus quid boni ui alive adduc .' s METHOD MEDENDI emendat praeterquam si sit salia, aut amara ) nam tenuiorem facit, cum aqua coctilis proprie non sit, ut possit crassescere) A minus fi tuosam , resoluens insensibiliter partes, in flatus crassios abire paratas. Largus potus fluxiones auget , sero replet Venas , extenuat succcs, ac proinde concoctioncm impcdit : ventriculum & hypochondria distendit : tamen euacuationes per Urinas & sudorem, ac nonnunquam per aluum promouet, & exscreatione crassorum faciliorem reddit, atque abundantius humectat corpora. Parcus contra, siccat , in crassat, retentio ianem iuuat, flatus minuit : tamen evacuationes Omnes detinet, bilem reddit acriorem, dc minus solatur sitim. Gelidus potus magis attemperat, proinde siti, dc excrementorum acrimoniae melius oecurrit : tamen concoctiones magis

impedit nisi ex accidenti in quibus igneum extinguit calorem. In talibus enim nihil ad concoctio-

72쪽

I. I B a R PRIMUS. 4rm utilius , quam gelida pranam claudere in euacuationes mi-lS promouet, e angues partes, ut testina, neruos, dentes, spinalem edullam , Jc articulos , quin Scoracem laedit. Inflammationes, quae sunt internae , magis incru-.t. Ante cibos potus inutilis est, ro tamen, & ob aestum ventricu-

qui fastidium affert, necessarius: ter cibos est utilis ad idoneamermistionem: post cibum ad de L nsum in ventriculi fundum : ijsaxime , quibus oesophagus esti gustus. Qmbusdam vero facere det intempestiuum descensum ad testina , aut vomitum. His dari eber multo post cibos cum sicilia tiam descesus erit tempestiuus ullus autem in ipso prandio. C A s v T XII. r Gitur indicatione morbi nequet febricitantibus , neque inflam- ratione laborantibus, aut alioquialida intemperie partis insignis,

eque catarrho sis, neque articula ibus morbis, neque ardore urinae

Cui ante cibum vel inter cinos,

vel post, sit

utilis aut noxius PO

bus noceat

tione loco eius utenda inlicationem Oibi.

73쪽

Quibus vio

Hicatione morbi.

Quibus vi

num non

dandum ii dicatione

48 MET V o DI MEDENDI affectis , vinum dari debet : sed, si ventriculus meram aquam ferre

non possit, decoctum aliquod illi

gratum, & accommodatum mor

bo. Ijs vero qui pluri quam opus

est , utuntur cibo : refectionem autem & vires non adeo sentiunt, siue id intemperie ventriculi, Vt per vocatam bulimiam , siue cum nondum malum adeo creuerit,intemperantia hominis , fiat, potuvini uti consultum est. Aqua Cnim, quia nihil nutrit corpora, & Ventriculum refrigerat , vorax est: vinum contra nutriens, & calfaciens, Voracitatem minuit. Frigus enim ventriculi, accedente praecipue svi solet) aciditate crudorum , quae ibi per eam intemperiem congeruntur '. tu alimenti defectum causas esse famis mini- . me , alibi demonstratum est. Indicatione causae , qui bile sincera' laborant , vinum non sustinent. Quod si his aqua ingrata est , oboris amaritudinem , ut solet, infundi in eam aceti tantillum debet.

74쪽

ei. Quia amaritudini resistit aci-itas. Porro talibus , si nullum labent membrum insigniter lae .am , seu debile, dari debet frigitor & copiosior, contra ac pitui- Isis. Indicatione tempori , qu d Indicatio-t diximus , materiae alteratione ne tempo- raecipue definitur , per morbo- ris morbium initia, & cum adhuc materia quando Vl-ruda est, maxime est abstinendum RV ς n

.ueniat, aut

vino , dc utendum paruo potu, non & quaoque non frigido. Procedente eausa. utem iam morbo , & materiae oncoctione , minus habet noxae. inum aliquod concedere, &lariori potu , eoque frigidiore . uti. ψam iii initio maximum fluxionis st periculum , & incertum quisucci decumbant, quod a vino ma-imh deterret, dc a largo potu. Pe-iculum etiam est incrudationis

hlegmones, si quis subest, de su

Icationis naturalis caloris , sub rudis adhuc excrementis , quod e terret a frigido. Minime verbunc opus est Vrinas mouere , aut1dorem, aut euacuationem ullam

75쪽

so METHODI MEDENDI aliam, nisi forte per Ventrem, materia turgente, aut per eas quae postea dicentur definitiones. In veta trem vero vinum non dirigit, neque ubi turgentia est , quidquam sit periculosius, quam illud. Igitur potus principij esse debet aqua,

In morbi eaque pauca, neque gelida: pro- principio cedente autem morbo & conco- potu sit ctione , inclinare iam incipit intentio medici ad laxationem cor-

qualis. porum , concocti OnIs maturationem, euacuationem, δc attempe- In augmen- rationem. Quare liceit sensim tran-

z, , I ad vinum, & potum largiorem

utendu, ae & frigidiorem: in inclinatione a declinatio- tem maxime tali potu utendum. Eadem quoque ratio est, tempo- in accessio rum particularium cuiusque ac- cessionis: in inuasione. n. maXim C, nendum a in inclinatione minime , mediis potu , & temporiFas mediocriter , absti-8uλdo non . nendum est a potu. Nimirum inaccessionis initio adstringuntur omnia , in inclinatione laxantur. Indicatione Symplomata vero poterunt dictass,mpto- indicationes interturbare. Nam

76쪽

LIBER PRIMvs olor capitis , & cruditas acida, uocumque morbi tempore vi

um dari prohibebit: deliquium

nimi, quocumque coget. Plaeque mnes. indicationes , etsi specuinti, seorsum considerandae, perendendaeque sunt , tamen cuinti simul occurrunt, suntque Insiderandae simul, dandumque i quid cuiuis : plus autem maiori,isi forte aliqua urgeat sum me: itarim reliquae, vel contemnuntur. a videri contraria non debent, bricitantibus vinum denegari, &iclinantibus febribus concedi issse, alterum enim febris , alte-im temporis indicatio est. Ita

iam etsi dictum est, in morbis ex

lateria pendentibus, cum ea iam iicipit apparere cocta, transeunum esse ad potum largiorem de igidiorem, si tamen intra thora in sit, copia quidem augebitur usquam si esset in venis dc arte-js, frigus vero multo minus, aut iam nihil , idque indicatione

1rtis, quia, scilicet pectus di-

77쪽

sa METHODI MEDENDI tur facile a frigidis: indigent verbquae in eo congesta sunt, multa humiditate , quia non nisi tussiendo

reijci possunt, qua propter dilui

postulant. I amen hac eadem parte affecta , & concoctione nondum apparente, Urendum est potu, calido quidem semper, tunc tamen calidiori, pauciori vero , etiam quam in morbis venarum , quia

I x3 ζῆ magis exposita est fluxionius , & protractione incoctionis maius affert periculum: exscreandi

vero nondum est tempus. Ita sunt omnia perpendenda , conferendaque : augenda aut minuenda quantitas , aut qualitas , muta dumque tempus , aut utendi mo- dus : vel alterum pro altero accutiemsilam piendum in usum. Velut in di

potus in bete , quI e X lIccItate renum cum diabete. calore nascitur, v tedum potu perpauco , frigido tamen : ne copia retentionem prohibeat : qualitas vero renes, heparque cotemperet. Verum haec peculiares iam methOdos attingunt, ut & alia omnia

78쪽

L1BER PRIMUS. templa. Quae proinde in alias actationes dimittantur, nunc detione potandi aegrotos haec sinteneratim dicta. Nam neque de I tu bene valentium, neque de eo ii loco mediςamenti suscipitur,

cum vino curantur dolores ocuriam , aut copioso potu gelidae, bres , nunc sermo est, sed de eo tum qui aegrotantibus propina-ir, ut sedet sitim, & cibos defex, quod potus proprie escte dixius: aut vi celerius reficiat, quod bi humidi est. Ut autem potus Odoreiti cilius replet, hoc est citius nutrit nutrit iam cibus: ita odores quam po- iis, ut multis in locis dixit Hipp. um tamen sint odores duplices, udam ciborum proprij, & sapo-im indices. velut carnium, panis, ctis, iustulorum & vini: quidam rum aliarum, ut rosae, sambuci, usti , & ambrae. Vtrique saneati, aut ingrati sunt. Grati enim

rnium assarum aut elixarum cumlhuc integrae sunt : ingrati vero imputrefactae faetent. Grati etiam

79쪽

ME TUO DI MEDENDI galeiae & thymiamatis : ingrati sagapeni, 8c lanae ustie. Et hi quidem delectant magis aut offendunt cerebrum , & cor & respirationis cais' ua instrumenta : illi vero palatum S gulam, atque adeo ipsum ventriculum , Ut videantur re vera esset

ipsimet sapores , in tenuiori substantia, vapore scilicet, qui est ipse

succus extenuatus. Quo fit, ut boni suavesque a1ppetentiam excitent, di ventriculum nauseabundum sedent , mali vero vomitum cieant.

Proinde illos ego ad aeris qualit Ies refero , ut & sonos , agamquade illis posterius : hi ad ciborum Cibu, trita gςBH referantur melius, ut sit iamplex siceus, triple Scibus, siccus, humidus, de humidus, ' vaporosus. Vtemur ergo primo, α Vaporo cum facultas potest expectare tar- .hὸuta diuscul/m refectionem , ut uium

unoquoque qu xu OrVe horarum: cum vero in- horum. tra horam refici petit,iusculo: cum statim, ut cum in deliquium fertur homo prae inanitione , potu vinI potionum enim haec nutrit celer

alme & odore eiusdem,& recens

80쪽

lae calentis. Quoniam autem qu im refectio celeris est, est etiam firma, opus erit, haec continen-r agere, Vsque dum reparentur

γnnihil vires , & paremur cibi atrientiores , potiones quidem imum , deinde & solidi cibi. actenus de cibo & potu.C A P V T XIII., etsi minuS iu D- sonino sunt , quam & vigiliis. bus & potus , motus & quies,h tamen etiam modus aliquis inni procurandi , & arcendi. uare eius quoque aegrotis insti-iendi, sunt aliquae praeceptionerit deligendi aeris aut parandi: m

isque animi prouocaudi, aut e escendi , & excretiones omnes

I Omitus & vigilia potestate nostraaturales sin quibus praecipuε ve- '

us est vitandi , aut mouendi . . . omnus igitur In lethargo, & alias assectibus a, porosis affectionibus, 3c insudo- vitandus, basis semper vitandus , quia sem- conci

er laedit : in phrenitide de dolo iasia asis , dc quae cum alui profluuio