Methodus medendi Francisci Vallesij Couarrubiani, Philippi secundi Hisp. regis, medici primi, in quatuor libros diuisa quorum 1. Continet victum ægrotantium. ..

81쪽

16 METHODI MEDENDI - vexant , semper conciliandus, quia

semper confert. Sed quia neutrum potest aeque semper agi , neque aegroti sustinent tam alliduam curationem, tunc est procurandus his somnus, cum vigilia maxime laedit:& permittendus illis, cum excitatio maxime fatigat, hoc est, noctu,

atque si aliqua diei hora consueuit homo per sanitatem dormire.Nam

Consuetu- magnum momentum habet condo quomo- suetudo eo tempore dormiendi,

doseruanda qud vigilia plus, Jc somnus minus in somno. laedat. Atque ideo in morbis, per quos neque sopor, neque peruigilium premit, neque alioqui circuitus exacerbationum, quales febres continentes sunt,somni longitudo de tempus , secundum aegrotantis

In morbis consuetudinem expetuntur. Inio quibus quibus auitem morbis sunt accessunt acςςs' flones , cum intermissione , aut tisti . '' sine Ilia: intermissionis, aut pro ea, dormiena remissioniS tempus, est somno op-dum. portlinissimum et inuasionis vero maxime importunum : mediocria

veto tempora habent mediocriter:

82쪽

LIΗgR PRIMVs 3T quod ad horas accessionis atti-:t, Caedem sint occasiones somno potui , & eaedem incommodi tes. In morbis praeterea, quibus Quibnsm capitis grauitate , aut fluxione morbis no- nsistunt , aut cum viscerum in- scisomnus. mmatione: aut cum copia succo -m suffocante innatum calidum: t utcumque refrigeratio extreorum adest, abstinendum Hom-

γ, quoad fieri potest, neque perit tendum dormire, nisi quantum mma cogit necessitas. Nam sonusa omnia auget, grauans caput, adscera reuocans , calidum suffons , & effundi per artus prohi-:ns. Contraria facit vigilia. Pori in febribus sudorosis malignis,aelo des vocabat veteres inquiis vires sudando exolvuntur, irinus Vitandus, ut qui sudoremiget, cum sit in causis humectan- , . bus : in omnibus vero alui pro-πa ui 1s procurandus, quia deiectio' nus procu es cohibet .idque siue profluuium randu& , oci spontaneum, siue a pharmaco: qua zaxi*7Iamen iam sistere velis: velut, si 'ς

83쪽

Motus non omnino est Contrarius somno, &vigiliae s-

siderat qui

38 MET MODI MEDEM DE magis ducere, motus imperandus. Contrarius enim quodammod motus somno est, & similis vigiliae: non tamen omnino. Non enim eisdem Memper conueniunt quies& somnus, neque vigilia & motuse neque semper quibus quiescendum , dormiendum , neque quibus vigilandum, mouendum est. Nam omnes capitis fluxiones de grauitates : & febrium inuasiones amant quierem fine somno. Sed neque semper stametsi id maximhvideri possit necessarium) somnus quietem desiderat. Cum multix conciliet somnum quaedam molia ltatio lecti pensilis, aut crepundiorum , qui sola quiete excitantur..

Quod in pusillis quidem frequenm

est , in aciuttis verb aegrotantibus aliquando est consultum experIri. jQuando igitur etsi valde videan-ttir similes , neque somnus cum quiete , neque vigilia cum motu semper congruit, necesse est, moia εω etiam & quies habeantproprias praeceptiones et quae ab umusque

84쪽

litatibus, & noxis melius,quamande capi possunt. C A p v T XIV. Vies concoctionem iuuat, Sc Quietii relassitudinem soluit, distribu mox β ςO , nem vero & dissipati nem per eommoti,tem , & reliquas omnes evacua- nes retinet: ventilationem n

ratis calidi minuit. Motus cotra, uat distributionem , & euacua- nes , ventilatque calidum : t en fluxiones mouet, & spiritus ii males absumit. Igitur iniun- Quibus immda quies est , ubi lassari seu de- iungenda atigari coeperit 'corpus , de ubi qR mcoquere expedit, Sc ubi fluxi, , partem quampiam fieri incipit, it timetur:maxime sin eam quam totus, ille exercet, ut si in crus heambulatione, si in brachium, Tigladiatione, si in pectus aclamo-bus , cessandri ι Mouendum Pro ubi euacuationes alium, est hR' ς', ΤΠ

pus ducere: velut cum dato phar Iaco, e XpU rgatio non satis, proce-it 2 atquc emn valenter elicere se

85쪽

co METHODI MEDENDI Italica lue laborantium, qui post expurgationes per pharmaca , ve-ζhementibus exercitationibus , ud ζludo pilae, aut cursu, aut iactu lapidum, sudando per sanantur. Est velo iis qui toto corpore seque' - laegrotant , utilissima exercitatio, ε quae totum corpus aeque mouet ut & bene valentibus j quo in ge- inere maxime probatur ludus pilae. Cum alicuius membri causa susci- ' .pitur , in morbi principio , quae contrariam partem , in fine quae

eandem maximc mouet: velut initio podagrae mouendae manus, in i sine crura , ob chiragram contra. Motus Veia Confert etiam motus Vehemens, lienuns co- cum obstructa sunt Viscera, dc grastri labora- uata crudis, ut hydropicis , & qui in malum habitum periclitantuc incidere prae multitudine excrementorum , & obstructionibu viscerum. Quod viris quidem aliquando, mulieribus vero plerumque euenit, tum alias, tum maxime, cum menstruorum est tempus, inse autem , aut omnino non

tIbus obstructione isterum.

86쪽

L1 aER PRIMVs.fluunt. Haec corpora oportet, Vt Hippocrates auctor est, defatigari&sudare. Hinc natum est illud, nullo minus praesentaneum auXi lium, dandi multis ordine diebus, cum motu multo & concitato, Limaturae puluere an ferri defaecati, arte praeis serri laua. parati C A P v T XV. Moderandi etiam animi mota Animi m tus , est ars quaedam. Quae tu , non minima pars institutionis viis ectus censeri debet, sed ut quibusdam visum est maxima, quod nouandi S augendi morbos sit caiisa frequenti stima , cum male suscipiantur ij motus , prodesse

autem etiam possit, cum bene. Nimirum in causis non naturalitibus sunt, quae ut eis quis utitur ita prodesse aut obesse possi int. Nihil Solieitata. autem firmius haeret corpori, qua multu ob.

quod venit ab animo: & homini si homini, bus quidem obest plurimum sua μ'

solicitudo, qua quia vacant bruta, Bruta sollis magna ex parte sunt incolumiora. citudine

Motus vero hi etsi aliquando aliis vacanu,

87쪽

Id magna

ex parte sint inera lumiora.

ctus aegro tautibus mouentur maxim C sermonibus, ob id

rhetorica medicinae est muri tua

ca ΜΕ ΥΠ DI MEDEN Irrmachinamentis cientur, aut sedar tur aegrotantibus sui certe musicis sonis, & cantilenis, quibus prae

stantissimi philosophi, non ad se

dandum solum praesentes affectus, sed ad formandum etiam & componendum mores, uti praeceperunt ) maxime autem sermonibus, qui coram ipsis habentur, aut non

habentur. Quae reS omnium mί xime facit, rhetoricam esse medicinae partem quandam , seu illius

minittram. Huius enim artis eskdicendo animum audientiS, quo vult trahere , siue amorem , siue timorem, siue pudorem incutere, siue animum facere vult, siue hilaritatem afferre , siue contristare,.siue prouocare ad iracundiam,sue placare. Facit vero haec omnia Medicus suo tempore, vocatq Chanc Hippocrates oeconomiam

s.Epid sto, circa aegrotantes. Seruit mouen

vi, si , .L dis affectibus etiam musica, ut sectus moa diAi, aliquando paulo minus quam ueta poetica , & rhetorica , atque imaliquibus hominibuS , aevo, a

88쪽

L1BER P R I M V s. ς, etiam plus , ut cuiusque est ingenium. Mouemus verbi, os affectus aegrotantibus , saepe quidem ob aliud quidpiam , non raro etiam

propter sese. Ob aliud quidpiam,

ut cum timorem mortis incuti Mottis timus , ne audeant in victu delin- morem inquere , vel ut medico durius ali- cutit aegro-

quid imperanti pareant. Cum, Icilicet ob intemperantiam prauo deluiquan '

victu utuntur, Vel ob impruden' aut Vt aliastiam, aut mollitiem . Curationem medico pa recusant. Pudore etiam ipsos ali-reauri

quando ad meliorem victum , & Pu 'Iς re

obedientiam reuocamus : Obie' i ad me.

Ehantes illa animi vitia, & aliorum dici obe- exempla proponentes , aut indi- dientiam. gnationem alicuius praestantioris. Propter sese , ut timor incutitur repentinus singultientibus, quo ilia' 'le celer ad viscera spirituum re agris , α cursus, flatum oris ventriculi dic quibus decutiat, & singultum solvat. Qua. causis. cadem ratione uuidam tentave- Ob gRV

nunt , Imminentem quRrt nae ς' ob quati cessionem prohibere is Confest hae quoquet cum eiauentem sangui-

89쪽

iram refringendam.

Tristitia

quando utilisargrO- .ant1buS. Laetitia,qu non nimia est, semper procurada, vi quare.

2M quandos . METHODI MEDENDI nem, & spiritum, opus est intro

sum reuocare, atque reuocata rCtinere, Ut per haemorrhagias , Manimi deliquia. Neque minus confert, ad refringendam iram . ubi ea aegrotos laedit. Quod in furentibus saepe usu venit Tristitia raro utilis est aegrotantibus, neque nisi quibus ex repentino aliquo gaudio periculum imminet deliquij animi. Aut quibus ex gaudio nonnumquam succedit peruigilium: iis enim tristitia somnum conciliat , exoluens gaudium , quodeuigilare facit. Laetitia semper paucis exceptis) procuranda est, quia nisi cum nimia est, & repentina, vires omnes reddit vegetiores : vitales quidem primum, cordilatans , dc ventilans e naeturales vero ED animales per sympathiam. Motus ergo voluntarios facit at criores , & muritionem partium feliciorem. Maxime autem procuranda laetitia est , in melancholicis passionibus, quia carum sympto- gnatis proprijs est contrari Ira

90쪽

rioque utiliter prouocatur, quo - utiliterproaes Calor exiguus sub multis cru- uocatur.

is Luccis periclitatur suffocari. Lmori etiam quum quis prae illo Amoria sanit prudenter obiicitur, si qua odiumcota attinc in eam quam amat, possit Vi xv ora Citari odium. Nam sine odiora Parum confert : aliquando: tiam augendae passionis occasio

CAPUT XVI. V Enus insanitatis tutela saepe Venus qui- utilis, in curandis morbis ra bus morbis r , quia Vires plurimum exoluit. ν xiii 'Vtilis tamen ea quoque est in morbis pendantibus ex suppressione seminis , qui mulieres saepius assiciunt , quam viros , sed hos quoque aliquando. Vtilis etiam nonnumquam in aliis morbis ex multa pituita, quia siccat valenter. Rarillime tamen haec curatio tentanda, quia vix in adeo excremento

sis possimi ita constare vires.