Fl. Iustiniani imperatoris Institutionum libri quatuor seu Legitimae scientiae prima elementa Iust. Henningius Boehmer, ictus recensuit et adnotationibus illustrauit ..

561쪽

sis Lyra. III. TIT. XXV. '

eum unum bouem quis haberct, ct vicini seius unum, placuerit inter eos, ut peri denos dies inuicem boues commodaeent, ut opus sacerent; & apud alterum alterius bos perierit, neque locati neque conducti, neque commodati competit actio: quia non fuit commodatum gratuitum , verum

praescriptis verbis agendum est. De Emphyleusi. III. Adeo autem aliquam samiliaritatem inter se videntur habere emtio ix venditio , item locatio & conduelio, ut in quibusdam causis quaeri soleat, utrum emtiodi venditio contrahatur, a) an locatio reconductio P Ut ecce de praediis, quae per

a) Ratio dubitandi ducendi & insignes im-

inde nata, quod in ad . pensas de laborem non ducta specie locationis spernendum desidera- perpetuariae non nudusirent , adeoque ne- praedii usus, sed ipsustino facile inueniretur, praedii dominium trans-iqui ad aliquot annos feratur, & ita alienarioleos conduceret. In quaedam fiat, quae iii , de inuenta est loca- Iocatione alias non fit.itio quadam perpe b) Ciuitatum agri tuaria , his constanserant aut culti aut in- conditionibus: I ut culti. Illi ordinarioiconductor, qui empb- locabantur ad aliquot leuia hic vocatur, annos modo. Hi ita lo-iagros ad culturam re cari non poterant, quod duceret: a) in perpe ad culturam essent de- tuum fruerentur ob labores

562쪽

DE LOCAT. ET CONDUC T. M

est , ut qtiamdiu pensio siue reditus pro his domino praestetur, neque ipsi conductori,

neque heredi eius , cuiue conductor heresisue eius id praedium vendiderit, aut donaueatit, aut dotis nomine dederit, alioue quo incunque modo alienaverit, est auferre li-eeat. Sed talis contractus, quia inter veteres dubitabatur , ct a quibusdam loca io, a quibusdam venditio existimabatur: lex ZENONI AN A lata est, qure emphyte eos conIractus propriam statuit naturam, neque ad loeationem, neque ad venditio

nem inel Inantem, sed suis pactionibus sulis etendam i di si quidem aliquid pactum

eanonem quotannis solueret in recognitionem dominii, haud augendunI. 4ὶ de eis quodammodo disponere posset, & ideo eos

perpetuo teneret.

c Habet emphyleuista ius alienandi imo & mmutandi, quod arguit , speciem quandam dominii, utut non pleni , in eum esse translatam Adest tamen inter modos alienandidIsterentia. Si vendereiandum cogitat, debet

iero , cui ius protimis os est datum, quod ad alias alienationis spe cies applicari nequit. I. f. C. de iur. empist. δ) Differt enim a locatione proprie dicta: i) quod in eo transse ratur aliquod dominium t 2 pensio non pro fructibus, sed in reco gnitionem dominii diis recti solinitur : ;) quod regii triter perpetuus sit. l. ro. c. de iur. eis

563쪽

ya Lin. III. Tir. XXV. fuerit, 6 hoc ita obtinere, ac si naturalia esset contractus. Sin autem nihil de periis culo rei fuerit pactinia, tune, si quidem totius rei interitus accellerit, ad dominum super hoc redundare periculum; sin particularis, ad emphyte uti carium huiusmodi damnum venirer quo iure utimur. . De forma alicui facienda ab artifice. IV. Item quaeritur, si cum aurifice Ti.

tius conuenerit, ut is ex auro tuo certi ponderis certaeque formae mitulos ei faceret, re

acciperet verbi gratia decem aureos, utrum emtio & venditio, an locatio reconducticimn trahi videatur ' C A s s I v s ait, MIeria quidem emtionem dc venditionem contra hi, operae autem locationem di conductio. nom. Sed placuit, tantum emtionem αvenditionem contrahi. Quodsi suum au-

contractibus adduntur ultra naturam eorum ordinariam, quae ita iis iniunt, ac si natura ha contractuum forent, nisi contractus naturam destruant: quaedam tantum per pacia exprimuntur, quae alias ex natura eius insun r, dubitationis tollendae gratia, quae ius con-une non laedunt, ut dicitur In l. 8 i. d. R. I. quia inesciit hae e pacta superuacua sunt, nec solent. quae abundant, vitiare scripturas. l. 9 . d. R. I. f) Hoc scit. effectu, ut nihilominus emphy

leuta integrum cano nem soluere teneatur,

a quo in priori casu Ii

beratur, quia tantunia obligatur respectu rei, qua extincta, etiam

obligatio deficit.

564쪽

rum I itius dederit, mercede pro Opeia fg constituta, dubium non est, quin locatiore conductio sit. Eid praestare debeat conductor. V. Conductor autem omnia siccunduin legem condus Itonis facere debet; ct si quid in lege praeterinissum suetit, id ex bono σε quo praeitare. h) Qui pro usu aut ve- stimentorum, aut argenti, aut iumenti, si

rium operas non quascunque in hunc eontractum deduci, sed tantum

quam corporis labore procis natur , dicuntur

Non mercenaria , ct certam pestimationem Mon habent, quin potius conuentioni viaic relinquuntur. Nequeo enim ob eorum prα-st .mtiam pretium certum eis statuere conueniens visum fuit. Multo maiora 1 me opera animi, ait Cicxaci lib. a. d. Usic., quam corporis. Item: si e res,

quos persequimur iv-

Seuio, gratiores sunt l

quam illa , quas vir

b) Lex conductiois nis est pubim, quo

specifice determinantur praestanda: quae T. Olla,

da fiunt, quia hic contractu, b. t. est. in quo in omne partes conisiensisse praeiumuntur, quod aequum est. Vnde conductor tenetur de culpa letii, licet eius non fuerit facta mentio: a) ex inora ad v suras. Locator quo que tenetur ad imos Maa refundendas, quatenus intra modum lactra sunt. ii) Alia rumue re rum noniningibilium p

res fungibiles sodari

565쪽

Lrg. III. TIT. XXVI.

mercedem aut dedit, aut promi Iit. ab eo custodia talis desideratur, qualem diliget tissimus paterfamilias luis rebus adhibet: quam si praestiterit. dc aliquo casu fortuito eam rem amiserit, de restituenda

ea non tenebitur. De morte conductoris.

VI. Mortuo conductore cl intra tempora conductionis, heres eius eodem iuro in conductione succedit. TITu Lus XXVI.

DE SOCIETATE.

Diuisio a materi Ocietatem coire solemus aut tot sa

non possunt, cuiri In specie restitui debeant. Recte vero huc refertusum τυtimentorum, quippe qui AE ad res nonis jungibiles pertinent , quamuis per incuriam.

supra in a. d. v bi'. inter res, qtiae ipso usu

consumuntur, erant Telatae, quales non aliae

sunt, quam fungibiles kὶ Vel in genere osti is boni patrisfa- init timsi debet, I is.

C. b. t. ex cuius institutis & moribus de d. iiiiiis datis statuendum.

Adeo ut idem ruinquoque obtineat, si

pluribus res conducta ,& unus tantum mortuisus sit. Qua triuis enim inter conductores societas adsit, quae morte exspirat, hoc casu tamen non exspirat Ob

concurrentem conduin

ctionem. I. yy. pr. b. Similiter, mortuo loca tore, hei es quoque ex hoe contractu obliga tur , non vero successor singularis. I. y. C. b. t. m) Soci get As Ilaisque est contractus clam

566쪽

rum bonorum , quam Graeci specialiter κοιναπιαν m) appellant; aut uniui alicuisius net 'tiationis, voluti mancipiorum vendendorum emendorumque , aut olei, aut

vini, aut frumenti emendi vendendique. De partibus lucri s damni. I. Et quidem si nihil de partibus luerict damni Io nominatim conuenerit, aequa les

sensualis de re vel opora communianda ad commune lucrum

nem rerum. Scilicet jο- eiet.ιs est duplex vel communio, vel negotiat, Ptir sociotas. Illa initur commauis dominii:j ιs eratia, estque vel uniuersialis seu Omnium bonorum praesent una & luturorum , in qua statim post consensum res fiunt cona. munes , ex Icta traditione I LI. h. e. ves par ticularis. quae tantu in certis bonis communionem inducit, sine intentione in iis negotiis andi. Reietas vego tintoria contrahitur

riti sus .el et v x.rsalis,m qita o a. ui. , quae ex quae istu veniunt, comis municantur , non alia luera: I. 7. h. t. vel particularis, quae ad certam negotiationem

est restoicia. o Puttinet hoe ad societatem vegotiatoria avi, ubi socius socio obligat ut i) ad collationem rerum vel ope rarum : χ) ad cominu nieandum luctum de quaestum.

567쪽

fuerint partes ,. hae seruari uehent. Nee enim virquam dubium fuit, quin valeat contruntio, si tino inter te pacti sui, ut ad unum quidem duae partes di lucti & damni pertineant: ad alii m teitia. De pari M incqu. tilus. II. De illa sane conuentione quin siluinest, si Titius Seius inter se pacti su , et ad Titi inii lucri duae partes perii reant, damni tertia; ad Seium duae parses damni; lucii tertia an rata debeat haberi conuentio t Qui NTvs MVTIus contra naturam societatis talem pactionem esse existimauit, di ob id non esse ratam habendam. SER vlvs SuLPi Tlus, cuius sunt enti i praeualuit, contra sensit, quia sepe qiiorundam ita pretiosa est opera in socie

p) Secundum pro- re eligebatur. Dicitur portionem geometri- enim vir bonus, vir ascam, prout quilibet idefiniendam aliquam contulit. I. 29. I. 8o. rem perplexam ct -- b. t. hiam incertamque aus q) Vel in arbitrium naturae beneficio, aut tertii collatae, L 76. pro urti ii commendatio-foe. quo calii tamen sisne, aut longo usu erinfinis inique partes con- perimentoque peritus stituerit, datur laeso re-: idoneus, ut neruose dii tio ad arbitrium bo- ait RAEvARD. ad Lni viri li. e. iudicis, velu' 22. g. gereraliter de

arbitri, qui a praeto-IR. L.

568쪽

h g soci ET TE. . ierate, urens tutium sit conditione meisliore in societatem admitti. Nam ct ita coiri posse loeietatem non dubitatur, ut alter pecuniam conserat . alter non conserat, de tamen lucrum inter eos communes t , quia taepe opera alicuius pro pecunia valet. Et adeo contra Qv IN Ti Muri Isententiam obtinuit, ut iliud quoque conis niterit, potie conuenire, ut quis lucri paristem serat, ce damno non teneatur. Quc dia ipsiim SERvius conueniet iter sibi fieri exitii mauit. Quod tamen ita intelligi oportet, ut si in alia re lucrum , in alia damnum illatum sit ; coinpensatione facta

solum quod superest ν intelligitur lucro

esse. De p.:νιibus expressis in uva tausa. III. Illud expeditum est, si in una cauia pars fuerit expressa: veluti in solo lucro, vel in toto damno, in altera vero omilla:

ero & damno respiciendum i ad tempus, quo h.ec compietatici ineun

da , quod per pactum determinari solet: γ)admcutam, ubi regula ei :Iucrum non intringitur, nisi deducto omni mno, nu damnum

innis deducto omni tu

cro. I. 39. h. t. Non

ergo hoc casu se sinidamnum, δe seorsim tuis crum diuiditur , sed compensatione instituta illud tantum, quod su

perest, h. e. vel tantur nlucrum , vel tantum damnum.

569쪽

Lia. III. Tir. XXVI. in eo quoque, quod praeternuisum est ,

eandem partem seruari. De renunciarione focinatis. IV. Manet autem societas eo usque, do . nec in eodem consensu pelseuerauerin . At cum aliquis renunciaueris societati, λl

ii itia r societas. 6 Sed plane ii quis calli

de in hoc renuncia uerit societati, ut obueniens aliquod lucrum solus habeat: veluti si totorum honorum socius, cum ab aliquo heres esset relictus, in hoc renunciauerit ei etati, ut hereditatem solus lucrifaceret, cogitur hoc lucrum communicare. Si quid vero aliud lucrisaeiat,quod non capta uerit, ad ipsi mi solum pertinet. Ei vero, cui lenune latum et i, quicquid omnino post renuncia lana societatem aequiritur, soli conceditur. O)De s Adeo ut inuitus cogi non po:lit ad Q.

dam, si vel maxime

pacto vel tosiainento prouisuin, ne unquan ab ea recederetur. I. 7O. h. t. Imo huic renunciationi nullo tempore

potest pracsiribi. i) Et ita renunciatio etiam cal: ida soluit societatem, sed non intuitu illius lucri, quod

quis hac renunciatione capi. auit. Debet prae- telea i enunciatici fieri tempestiue o alioqui in ad interesse renuncia us

b. t. veluti si societas ad certum tempus est inita , & aber crarte tempus sine iusta causa re nunciat. '

570쪽

De morae.

v. Soluitur adhuc societas etiam morte socii, quia qui societatem conit allat, cer

tam pelli,nam sibi eligiti su sed se si

consensu plurium societas contracta sit ;m nrte vilius socii loluitur, etsi plures supersint: nisi ut coeunda societate ut iter

conuenerit.

De sine neooti v l. Item si alleuius rei contracta s. ei tas sit, &finis ne otio impositus es , sinitur

societas.

De publicatione. vi I. Publieatione quoque disrahi sic te talem manifestum est: scilicet si uniuersa bona socii pii bl ieenturi natu cum ilia eius locum alius luecedat , pro mortuo h betur. De cessione lonomu .vIlL Item si quis ex sociis mole debiti praegrauatus, bonis seis res erit, ct ideo, propter publica ot priuata debita, subitanistia eius veneat, soluitur societas: sed hodealii, x si adhuc consentiant in His