장음표시 사용
191쪽
sia sua manserunt, nec mutata suntper commiHionem. Quapropter communis no erit aceruus tali tu specie, quemadmodum neque grex
ovium communis siet, si pecora Tis, , tuis pecoribus immisa fuerint. God si contingat vi maceruum frumenti, aut Thiuspossideat, aduerfui pssorem alteri in rem aestio competit.Porro iudicis incio continetur , ut uestimet quale
cuiusique fueriς frumentMm , O secundum qualitatem, O mensuram possessorem actori
' Quod ex aliena materia solo meo inaedificaui meum fit.materia tamen prioris domini remanet, quam subsistente aedificio repetere nequit,diruto vero,si non duplum actione de tigno iniuncto, sie consecutus, ad illam in rem actione & ad exhibendum agere poterit. At quod in alieno solo sciens extruxi , solo cedit, nec hoc casu dirutocli aedificio materiam vindicabo .
in suo O I quis in suo solo, ex aliena materia domiso eo seruat pse eius quod constructum est , dominus M. Solo enim cedit quicquid inrdimeanum fuerit. Illud tamen apertum ea, dominum materiae, non in perpetuum excidisse dominis eiusfed tantiss=er dum conserit aedisictu, neque uindicare eam potest, neque ad exhibendum ut sibi reddatur agere propter lege XI f bul. qua cautum est, ne quis alienum tignis aedibus suis hi iunctum eximere cogatur, sed ψduplum eius pretium rependat proposita in personam actione, quae de tigno iniuncto dicitur. EA autem huic actioni locus , non tunc solum , quum quis lignum meum in suum aedificium
192쪽
eoniecit , sed etiam si lapidem , legislum,aureoltamnam.ΤNam toni appellatione quaevis materia significatur,ex qua aedificia fieri possunt.
Haec autem ideo lege XII.Tabi .costitutasunt, ne in rem agatur aut ad exhibendum, ob lignis aedificio meo adiunctum, uti ne si condemnatus a iunce fuero in id quodpetitur, dissoluere cogat aedisicium, praetextu sententiae ac iudicato satisfa ciendi, bene eam re lex duodecim Tabularum aedific3s consuluit. Quod si aliqua ex
causa eueniat, ut aedificium e labatur, iaminin materiae si nondum ter actionem de tigno iniuncto,duplum consequutus es, poterit audacter cor inremo ad exhibendum age e.Supra
iam diximus de eo, quis O in folo ex aliena materia aedificium conraruxit. Hync deciem ex contrario fingamus. Si in tuo solo ex mea maia sci' teria domum extruxi, tu soli dominus , ipsius etiam rdisici, eris dominus,ore regulam dictantem: Superficiem subiecto flu cedere. Vnde Oin perpetuum dominium materiae amisi: mens enim prudens que in alieno solo aedificavi. It quel rofecto, etiamsi contingat ut aedificium diruatur, ad materiam vindicandam, in rem . actionem non habebo. A R G V M. Possessor bonaefidei in alieno solo aedificans
expensas in aedificando factas exceptionis operetinere pot: secus si malae fidei posseslbrfuerit.
IIIud omnino extra controuersiam s. Si me t. ii aedificatorem contingat esse inpossessione do iud. mus , O soli dominui , usui regula dictante si pedi
193쪽
superficiem si biecto solo cedere , mecum v lit in rem agere: siquidem bonaesideipsessor fuerim, quia meum esse solum putarim: conse
cuturum me,non tantum pretium materiae, sed etiam mercedes fabrorum: actorique facere id nolenti, doli exceptione, praescripturum.
bona side aedificaui,Sin vero mala side possederim, quia non Uriorauerim locum esse alienum nullam babebo exceptionem : sed cogar locum restituere , una cum iis quae inaedificata sunt , quoniam illud mihi ob citotes, quod temere meo,quod alienam esse sciebam , aedificauerim. iA R G V I. miae seruntur aut plantantur eius fiunt, cuius est solum , si tamen radices egerint, at qui bona fide in aliens inser ii sumptus quos serendo fecerit,doli exceptione proposita consequitur.
XI Titius alienam arborem in suo Iundo pia
in tauerix, Titi' erit arbor. Sin vero is Titius arborem suam infundo Maeur plantaueris,Maeur tantum erit arbor si modo utraque in specie, quod plantatum est , radices egerit. Pom asebor antequam radices egerit, O subiectam tervam apprehenderit, prioris domini manet. sed simula:que radices egit dicta planta, conuertiatur dominium eius,ad soli in quo sita est dominum . Qua ex re talis orta est quasio: Vicimufundi mei,ad sinem agri fui,arborem habebat . prope terrulas meas: euenit ut paulatim huius arboris radices sub terra latius serperent, ac in fundum meum subirent, terramque meamat prehenderent, O inde alerentur . R Iata
194쪽
piaestisne ,placuit meam arboremfieri, neque enim pamur naturalis raelo,ut alterius sit --bor,quam eius in cuius fundum radices egerit. Vnde si in con inse duorum fundorum nascatur arbor, cultis radices utrunque in fundum po rigantur,communis haec arbor siet .Porro, quem g η admodum plantae qus in terra aluntur crescuntque, eius iunx, qui,, Iidiectae terrae dominus estu eadem ratione 2 quae seruntur , ψfrumerum , hordeum , quaeq, alia iis similia, solo cedunt . Sedinquemadmodum bome fidei aedis
eator in alieno solo actione iurempetitus, i demnem se conseruat per exceptionem doli: ita per eandem doli exceptionem tutus erit,pra sua
impensa fundum alienum consevit, dum bona fide id fecerit. A R G V MIChartis scriptura quamlibet pretiosa,cedit: si tamen qui scriysit, in bona fide suit, eas reddere,
non resarcito impendio, minime tenetur.
Chart. meo aut membranas aliquis abstu g-tit O aliqua in νι scripsit,libesiunis coni V*ς posuit: hic ad similitudinem soli: Iuperfcies subiecto cedit: etiamsi maximae aureae sint, quae inscriptae sunt,titerae: Genim dominres ego tibellisio, es interes,carmen sit,an hi toria: aut oratio rhetorica, quod inscriptum est. Vnde futuru es, visi in rem agens aduersus eum qui . libelrum fecit, refundere impendia scripturaeparatus non sim , doli exceptione submouear ,
dum bong fideissis sor fuerit, pii scripsi; .
ARGUMENΤVM. Tabula picturae cedit: nec si tabuIae dominus
195쪽
picturam possideat,non soluto tabulae pretio, pῖ- g. si eturam reddere tenetur.
quis T A I quis aliena accepta tabula , pinxis in aliena ea imaginemq, estinxit. Quaesitum est, utrius haec imago sit . Et existimant psidam pictorem tabulae dominum fieri ,etabulam p Aurae cedere . Ali contra , eum qui tabulae fuerit domisHr,et picturae dominu fieri dicum 'qualiscunq, tandem ea sit pictura. Imperatori vero no Aro priorsententia magis placuit .O esi, qui pinxerit, imaginis dominum vult fieri. Ridiculum enim putabat esse, picturam Apellis
fuit is pictor apud Graecos praestantissimus o
aut Parrhasi, marium hic apud Romanos nomen habuit et ili mae tabulae cedere.Vnde si tabulae dominus in psesone imaginis sit, pictor
qui actione in rem proposita,pretium tabula novult reddere , doli exceptione submouebitur .suod si is qui depinxit,imaginem possideat, tuc dominus tabula, lirectam quidem in rem amonem habere nonpa:nam per in ositionem picturs,dominio tabula excidit:sed datur ei utilis iurem,ssa se in agendo ut quasi dominu experiri dicat edom si utili in rem agens sumptus in pingendo factos,ei qui bona fide pinxit,nolit restituere, doli exceptione expellitur.Procedi aut hic tractatus Ῥu de dominio imaginis quin s.si tur. Lam istud in cὸ fessum venit ue is quipinquis a xit,sive alius qui iam tabulam furto abstule- RQ dς , is furit actione aduersus furem dari domino.
196쪽
suos adeo, ut ne consumptos quidem restituat, quos malae fidei restituere compellitur.
QVum dominum se reputarem, alienum de te fundum emi aut dono , accepi,vel ex alia iusta causa bona fide tamen , veluti ex permutatione. Ratio naturalis dominum esse me vult perceptorum fructuum, propter culturam curamqj quam in iis adhibui . Oapropter sipostea superueniensfundi dominus, undum per in rem actionem vindicet, nusia aduersum, me habebit actionem de fructibus siminepere ptis,o a me consumptis. QOd Dciens alienufundum psedi,fructus non lucrabor, sed una cum inde perceptis fructibus restituere fundueetor , etiamsi forte consiumpti sint. A R G V M.
Fructus a solo non separatos fructuarius suos non facit idonee nec pendentes ad haeredes transeunt. Quod ad colonum quoque porrigitur.
Eiusdem fundi ego proprietatem habeo,tu umfructum.ΤVon aliter tu usu fiuctuarius fructuum dominuπ sies, quam si eos a terra perceperis . Quapropter si maturis iam fructibus , O terrae adhuc adhaerentibus, mori te contingat, non capiet eos haeres tuus,fedproprietario acquirentur. dem fere Ode eotono dicuntur,hoc est,de eo qui mercede conducit. 2, asi libi fundum mercede locauerim, n ante stuctuum qui inde percipiuntur dominus sies , qua
eos a terra separaueris . uod autem dictu est , Fere,poeleon es, et explendae orationis gratia additum.suoniam vero nonnihil de Uufru
ctu fundi disserui cire debes, in pecudum usu
197쪽
1 g INSTIT. LIB. II. - fructu este fretum ipsarum, ut O lae, pilos dilana. Φο circa ct Vr haedi,viruli , ct equu
li mulatque aeditisunt,naturali iure usu seu μιari, fiunt. Ancillarum autem partus non sum in f uctu . Vnde si tibi ego ancisiae meae. vsumfructum concedam,tu quidem pro fructu ministerium eius habebis, is manus operam r
quod vero natum ex ea fuerit,proprietario acquirenιγ.Absurdum enim visum est, hominem connumerari inter fructus, quum hominum eam in s. i qm ei remm natura comparauerit.
gi cum demortuorum capitu, ex situ usi ructuarius submittere, ct numeru implere debet.Sic enim id Iuliano videtur.Verbigratia,concessi tibi usu motu gregis centu ovium,euenitquem triginta oues morerentur , O quinquaginta nascerentur.triginta ex his prioribus debes adi dere,vi datum t ibi numeris conserues,ct ita reliquas viginti,tuas facies. Sin vero vineae tibi,
aut etiam fundi usu rufium concelsi , in locudemortuarum , vel fenis confect irum vitium, e , in Iocum laborantium vel deiectarum arborum, alias substituere debes. Oportet mum te recte,o ut uirum integrum decet, fundum colere, cuius tibi usu frudius concessus est , O ita
versari,ut optimuspaterfamilias versaretur . A R G V M. Τhesaurum, siue in suo, siue in sacro ac reli-pioso loco qui inuenit, eius dominus efficitur rin alieno vero & fortuito inuentus, pio dimidia tantum inuentori cedit, residuo soli domino saluo rcinanente. quod locum quoque obtinebit in eo
198쪽
in eo qui in Caesaris, fiscali & publico loco inis
Qi Mm thesaurum in fundo suo reperit:
diuus Hadrianus naturale ius sequutus sa - vcriori thesaurum concessit: idempstituit,si quis in sacro aut religiose loco, fortuito casis repererit. Quod si quis in alieno fundo non data ad hoe opera,sed fortuito thesalaris repererit, dimidiueius, domino soli concessit Hadrianus.Per conseqMeni igitur,si quis in Caesaris loco thesaurum repererit, dimidium thesauri Caesaripraeliabit, dimidium sibi repertor retinebit . Sed in si quia publico in loco,aut cali, repereririeodem mγdo repertor dimidium lucrabiturio dimidium cui aut esuitas accipiet. 'A R G V M.
Traditione nobis naturaliter quaeritur, ae dqmini rei traditae essicimur modo ex causa ad dόminii transsationem apta , & ab eo qui dominus si facta sit traditio,sublata Italicorum & stipendiariorum differentia.
EST O naturalis acquirendi modus per ad traditionem. Et quid es traditio λ est de tione.
manu in manu translatio,naturalem quendam minimeq, multae solemnitatis actum,er qui faciiς absolui possit, continens. M' enim aliud tanaturae conuenit, quam domini voluntatem insilierum rem suam transferentis,ratam haberi, Vt aut traditione dominiu transferatur,' sc necesse est ut concurrant. Na ct eum qui tradix, minis esse oportet: O animo volentis dominiis transferre traditionefacererincorporale esse
199쪽
id quod traditur corporale ideo dico , quod in-- corporalia,quum tactum fugiant, traditione norecipiant.Ideo quoque dixi tradentem esse d minum debere, propterea quod is qui dominus non est,dominiu quod non habet, transferre non fossis. Sed hoc adiectum est, animo volentis eum dominum facere,qui accepit,vi comodatue ' depositum excipere.nam his in rebus O comporale est,quod traditur : O qui tradit, dom
nus est: sed ira iis paulo post se sperans receptis
rum,Hec referre opinoriqualebis id quod a domino traditur,sive praedium Italicum, taepossessioneisipendiariae,aut tributariae. Vocamus
autem stipendiartas ct tributarias possessiones, quae inprouinciissent,principis iussu a populo
occupatae.. peliationis vero huius inde fluxis occasio.Quin apud ueteres Romanus Imper tor,quum toto orbesubacto, virtus eius in magna Romanorum admiratione esset,prouincias
omnes diuisit. Et quas asibi retinuit , aliar polulo reliquit. das populi acceperat,exstipediariae inde appellatae sunt, quod Hips , siue costationem signfcet, is particulatim amgenti aliarumque rerum factam costeorionem . Quum igitur minutula quaedam prouinciales ex iis,quae apud ipsos nascebatur,collectione facta,mitterent populo,ut ea in usus siuos O-luptates impenderet: fastum eri,ut prouinciae sipendiariae d. cerentur, edi deinde consequenter,domus quoque Opraediastipendiaria. I leratoris vero euinciae dictae sunt tributariae ,
quonia tributum estgraue illud vectigal, γοd princeps
200쪽
princeps prouincialibus suis indicebat,eo nomine, quod magnos alend3s exercitibus sumptus. faceret. Qui autem ex largitione populi vel principis stipendiaria , vel tributaria hisbebait,
praedia,domini illorum mn e nr:verum domi
nium aut apud populum erat,aut apud principem, sed usu rutrum eorum habebans, eo plenissimam detentionem, ita ux tranferre possent O ad haeredes transmitterem . rvm Italia. eorum fundorum domuum' domini dominium habebant. Et haec quidem olim. Hodie vero Imperatoris nosiri constitutis ullam ese vult differentiam Italicorum,instipendiariorum vel tributariorum Sedsi is qui dominus est,re R. tradas mihisiue ex donatione, tae in dotem,aut ex alia quavis causa: velut ex peranulatione: dominium in me sine dubio transfert. A R G v Μ.
Vendita res ac tradita, non aliter accipientisse, aeque si pretium persolivum . aut alioqui no imine eius satisfactum, aut de pretio fides habita
sit: quod partim di legitimo, dc sentium iure ni
titur,siue per dominum siue per alium res agatur.
ter transiit dominium in emprorem, quasi emptor venditori pretium rei soluerit, vel al
ter de pretio satisfecerit. suid ita λ quoniam pro se Titium dedit quempiam qui pretium ρ