장음표시 사용
241쪽
donatio constante matrimonio inter uirum O
mi Iustini , permittens , ut quemadmodum et se teres tradunt,consante matrimonio dotem augeri posse,ir si forte centum solidi in dotem dati essent licere mulieri post tempus contracti matrimonν quodcunque vellet addere , O dotem maiorem facere , nec quisquam id donationem vocabat. Ita O vir dunationem ante nuptias possit maiorem reddere. Ac permisi ut uno partem Jam augente , O alter idem faceret. Sed quum ita constitutio haec vellet,=romen donationis antor pia non erat non Ueniens, ct dic batur ante nuptias , quae tamenpost nuptias fa-Ecta esset. Itaque Princeps no Her religiosisi. omni ex parte ius ciuile volem. carere vitio, et apta rebus quo fi dare nomina laborans:constituismi non solum donationes hae constante matrimo nio augeri, sed etiam initium caperepossent. si ego v.xorem duxero, nulla in eam collata ante nuptias donatione, ob inopiam forte aut aliam quam causam, nunc veγο constituere ei aliquam velim, nihil ObLiabit quo minus id faciam . Hoc insuper sancito , ne .posthac , Ante nuptia s,sed vi, Propter nuptias vocetur donatio . Iu his igi ur doti exaequata es donatio , Propter nuptias, E quemadmodum non augeri tantum sed etiam
dari dorps contractau nuptia. potes , ita Odonationes , quae propter nuptio fiunt , nora sorium praecedant nuptias, sed etiam post eas confractat, vel ex lartesiam, vel ini tum sumant.
242쪽
A R G V M . Accrescendi ius, acquiretidi ciuilis modus , hodie in seruo duorum communi, ah altero dominorum manumisib locum nequaquam habet,sed nore manumittenti solitio consulitur pretio,seruo au tem libertas constitutione principali cofirmatur.
E Uuimus ciuiles acquisiti'nes, tum eam g. ει quaeper usucapionem sit,ium eam τε per ratiorii temporis possessionem. Quod si quis dilige ,
titus inquirat, inuenietinalium antiquiorem ciMilis acquisitionis modum.Vocatur is autem perius accrescendi. Et in huncsiebat modum:Patri muro Titius seruum habebant communem. Pairimus inuito Titio communem seruum manumisit vindicta ue apud magis iratum . Cautu erax iure ciuili,nοnsolum Patrimu in haclpecie nihil agere,nex seruum seruitute liberare sed etiapartem domini,quam in eo habebat,amittere,es amissam iure accrescendi ad Titium transire: o ita decim Dium Titium fieri eius dominum. Sed quum hoc exemplo cset pessimum, O se m libertate defraudari, O eos qui erga seruuhumaniores se uellent danno Gici: rursus eos, qui misereri eius eums seruitute liberare nollet, lucrum, eapere, parre semi ipsis accres enpe: religiosi mus noster Imperator,inuidiaid plenum rudicam , dbuinam ipse et iam romedi, excogit Mit,per quam ct Patrimus,qui manumiseris,o Titius, qui non consens x, ct f ruus qui liberxatem acceperit, constitutioni ipsiusgratias agat. Seruum enim liberum esse iussit c quando edi ve- rares legumlatores multa is aduersius commisemui regulo Audio Ofauore libertatio istisen
243쪽
inni ut O Patrimus libertatem a sese datam ratam firmamque este laetetur,o socii res in fretis eruetur in damnis, id ei secundum partem domini, quam habebat tu feriιο resiluente manumissore. Sicut latius in dicta constuutione comprehensium est.
Quibus alienare licet, uel non .
Qui dominus est,rem suam quandoque alienandi potestatem non habet: & contra, non dominus quandoque habet:ut,qui rei dotalis dominus est, eam ne uxore quidem consentiente,alienare, aut obligare potest: creditor autem, qui dominus noest, forma legis seruata,ex pacto, vel etiam nullo intercedente pacto,pignus alienat.
enumerare est necesse . quando autis, qui dominus est, remsuam alienare nonpossit, aut is qui domi-I ntu non es rem non suam post Exprimo de illo dicamus quando dominus aliena re nonpossis:voluti mulier quaedam, quum viro nuberet, varias ei res nomine dotis dedit: d dis autem 'fundum. Et traditione facta, t sius dotis eum dominum fecit. Vir igitur quicquid eorum, quae in dotem accepit, alienaveris, dominium in accipientem transfert: dotalem vero fundum, id est,qui datus in dotem est, lex Iulia alienari pro6ibet, lisamuis eius vir si dominus. Sed-hoc lex Iulia vetabas, ne res immobiles in Italia sitae, a viro, inuita uxore alienarentur , Obligare vero ea vi ne volenΗ quirilem
244쪽
dε uxore poterat: Sed absurdu hoc videbatur esse alienationem ςonsentiente uxore recte fieri , ubi tame=ι res penitus ad alium abit: hypothecas vero, ubi res in dominio mariti manebat,nec de consensu uxoris concedi . Verum,dicimus ex ta li cogitatione, ad hane rationem prorupisse legem .. Muerat enim , ubi de alienatione fundi dotalis, quam maritus faceret,ad mulierem referretur , ipso auditu turbatum iri mulierem , nec inductum iri ut cons tiret . Sin vero de Dpotheca uxori maritus aliquid diceret, uougra natim eam consensium praestaturam. Ou initi-ria ergo, rogasione sua, spotecarum causam
subuertit: alienationem vero , uxori, consensiη disscultati Veliquit. Lex igitur Iulia,alienati' neminuisa uxore factam prohibuit,bpothecam autem, de consensis uxoris factam vetuit . locam haec habebant tantum in rebus immobilibus in Imperator vero noster commodit a G-
cogitatione utrunque commutauit . eatim
in solis Italicis praediis , verum etiam iis prouibcialibus, prohibitam ese o interdiciam marito
voluit alienationem vel obligationem rcn um do talium etiamsi rei gereridae mulier consentiate .
ne muliebris sexus imbecillitas , perniciem re' uebus ipsis afferret Porro nunc dicere oportet, qua ο is qui dominus non est,alienandi habeat pote- tem . Id autem velut tu hac θecie contingit lcentum a tesselidos mutuo accepi fundumq, tibi meu in em pignoris obligaui,ac coueni, ur anno elapso, o debito non exoluto,pignus tibi vendere liceat. Ecce hic, credis:r quum dominus nομ
245쪽
sit, recte alienat. Si quis tamen rem diligentius insticiat, nihil miri contingit. Nam ei debitor Uye, qui dominus est, vendere videtur a cui ex pacto cessatisnefacta in soluendo debito, vendere creditorem permittis. Et olim quidem formam quandam habebant creditores , qua co vestim dii fuerat dipothecas aut pluora vende-- die. Seis emissa est Imperatoris noriri constitu-ςis , quae neque creditores indebiti fui persecurione impediri voluit: neque debitores temersinexcusseres suiu amittere. Elegantem l rur adinvenit alienandi modum , per quem prignorum venditio possisprocedere. constiturio utrunque beneficio affecis , tum debitorem , sum creditorem. Modos autem quibus haec sieri
ossint, facile ea inuenire , si quis sacram hanc
sanctionem legat. A R G V M.' Pupillus pecuniam suam siue tutoris auth vitate mutuans , accipientis non facit: quo fit, ut extantes numos Vindiceticonsumptos haud mala fide condicat,aut ad exhibendum,si mala intere essit fides,agat.
SVnt et alii qui res suas alienare non possint.
Vrpupilliu 9pupilla res suas alienare non possunt sine authoritate tutoris: quapropter usque mutuum dant. Qid autem id sit, dicere est operae etium. Tu vero haec habeto in modum praeuis inspectionis , velutprofundamento quopiam . Definitio mutui equi accipiens dominus
D se ut nobis obligetur,non ad eadem uia, sed ad alia eiusdem substantiae O quantitatis . Ideo autem dixi t accipiens dominus Dir nempe ut
246쪽
commodatum O depositum vitarem . in his enim accipiens dominus non sit. Ideo rursi s dixi , Vt nobis obligetur:nempe ut nitarem donationem. In hac enim accipiens non Obligatur . Ideo denisse dixi, Non ad eadem ilia , sed alia eius lem substantiae edi ouantitatis: ne scilicet ψAm mutui tollerem . IXam si cogeretur is, qui mutuum
accepit, ea, quae accipis, reddere: superuacuum sex mutuari. Enimuero non quaersis res mutuo dantur sed eae,quae in ponder numero,aut men
sura consi iunt. Et in pondere consistunt , uerbi gratia,a rum,argentum,plumbum , stannum,cera,inlis,o si qua similia. In numero, quae per numerum dantur,ut minuti numi. In mensiura, verbi causa,frumentum,hordeum,ct reliqua rava. His ita veluti profundamento praecognixis, vide nunc caetera . Diximus putidum sine ruto ris authoritate res suas alienare non pse. Qid igitur si mutuum dederit sine tutoris authoritur phan valida est mutui datiοZEt dicimus,nequaquam . Nam in mutuo,accipiens, dominussit: id quod hic non sit, quoniam sine tutore pupi alienare no potest. Re' mutuum igitur consisti neque accipiens obligatur. Quid ergo lumas a se mutuo datos actibne in rem pupillus vine --bit,i ,si extant numi . Sin vero mala fide et
sumpti fuit, id est,ab eo qui pusillum esse scinis,
a quo mutuum αccepit: aftione ad exhibendu tenebitur. P am quae,quum extant, actione inrssu uendicantur, in iis si occultentur,aut malaside consumpta 3, actioni aes exhibendum i mi est. QOd si bona side consumptisint, id emeo qui
247쪽
eo qui mutuum accepit existimante adustum esse qui mutuum dabat: tunc neq, actio in rem intentari potest, quoniam non extant numis nequς ad exhibendum,quonia non occultantumne' mala fide cosumptissem. Quid ergo siet,ne ius,quod pro pupillo introductum est in damnu ipsius volatur Et tostea, quam nulla ex Iuris regulis actio competi reliquum est, ut condictionem habeat, ct quod pecuniae numeratione essectum noes,ut scilicet mutuum consisteret, O condicti ne teneretur accipiens: id inciat bona fides consumentis. Em o hic oritur condictio. A R G V M.
Solutio a debitore pupillo tutoris authoritate ac iudicis interposita, facta plenam soluenti pΡrit liberarionem: alioqui pecunia salua,aut ditiore pupillo reddito,exceptionis beneficio liberatio ae ne solues cosequiturizaliter aut minime liberatur.
coia autem contra, si quis pupillo rem ali- tra- quam det sine tutoris authoritate 3 Et dorio. minus sit pupillus. 2 1 enim lex et in uidet parrimoniis fluum sine tutoris authoritate
augenti. Quid ergo si debitor pupilli, i pupillo
debitums uit3 Et dubium non est,quin pupillus eorum dominussiat, quae soluuntur. An er O d bitor Obligatione liberatus estὸ dicimus rod nequaquam. TUmsi dicimus debitorem liberatum esse, iam reperitur pupillus accepto sine tutoris authoritate debito obligationem alienare , quod prohibitum est, In solutione ergo debiςi, opus s.authoritate tutoris . Si quid enim siue per 3 u
illiussolutum Iueriti non liberatur debitor Et
248쪽
lire vestissime Princeps noster religiosissimus consiliuit in constitutione, quam ad Caesarienses aduocatos, ex suggemone Triboniani quDioris emin iussimi scripsit: qua sancitum est, ut debitor illi , solutionem tutori eius aut curatori faciat scit enim quando impuberi curator detur quam ita facere debet,etiprius iudicis sententia sine omni sumptu celebretis quae folutionem sieri permittat. Quo subsequuto , si O iudex pronuntiauerit , debitor soluerit: plena securitas ecqui soluerit,parta est,utpote a debito iam
liberato . Quod si praeter dictam formam solutio aliqua debili facta fuerit , f tuta pecunia extet apudpupillum,aut acceptam utiliter in usu uos , aut patrimonium suum consumpserit, sorte enim aut aedes suffulsit , aut fundos
suos excultiores reddidi aut praec toribus mercedes prsbuit, aut creditores absoluit: nihilominus ita saluam habet aduersus debitorem actionem pupillus , sed si agere cum eo nitatur debitum petere,opposita doli mali exceptione submouebitur. Sin vero acceptam per luxum est inutiliter consumpserit,aut furto amiserit: μbitum a debitore iterum repetet , nec ulla obstabit exceptior nam proculdubio condemnabitur debitor , quia temere sine tutoris authoritate,'non secundum dissositionem constitutionis Principis nostrifolutionem fecerit.
A R G V M. 3Pupillus, sine tutore creditori debitum titutilia ter soluit: dc ideo qui extant , numos vendicae,
249쪽
suppressos aut mala fide insumptos ad exhibenduactione repetit.
Miuberes quoque sine tutoris authoritatesia
uere non pol unt, quando nec dominium in ac- cmentem transferunt: pro erea quod nullam sine tutoris authoritate res suas alienandipotestatem habeant. Eid ergo fiet, quum soluerui, neca debito liberantur, quasi is cui solutum s , dο- minus factus non sit f Et dicimus extantibus nismis fore,ut in rem actione habeAful pressis aut mala fide consumptis,ad exhibendum. od si bona fide consumptisint, quia forte creditor futabat esse adultos, ita consumpsit:quoniam ne
sse actio in rem procedit, quum non extent,inu
tili Ah s actis ad exhibendum : quum neque mala fide consumpti sint, neque supprimatur: ex ipso adio hoc liberabuntus pupilli a debito . Et quod numeratio sine authoritate tutoris facta nonfecit,id conficit bona sides consumentis.
Per quas personas nobis acquiritur. . TITUL. IX.
AiR G ULM. Quaeri nobis non tantum per nos potest, sed dc
per eos, quos in potestate nostra habemus liberos ac seruos,& eos. quorum ususfructus nobis debe- tu rind haec per seruos alimo, & homines liberos, cocis bona fide Possidemus.
arcunque Jicta sunt , siue in robur ve in actionibus acquiruntur nobi non solum per nosmetipsos,sed etiam per eos,quos in potestate habemus. Ite per seruos alienos,ineti ibus usu risum habemus.Sed se per liberas
250쪽
liberas personas, Oseruos alienos, uos bonam de possidemus nostros esse seruos existimantes.De singulis ergo diligentius uideamus. A R G V M.
Aduentiorum bonorum filij patri usiimselictu,sbi proprietate acquirunt:profecticiorum aute dcu suffructus & sprietas pa. tri omnino quaeruturi
ET in primis , liberi nobis nostri acerruirunt, ex
quos inpiate habemus, siue maressint , siue faminae. tque olim quide, quicquid undecunq, ad eos peruenerat, nobis, in quorum erant potestate, acquirebant exceptis caserensibuslecul ir. O ita haec parmitum erant, quae liberi acquisi rant, ut potestate haberent q0 unu uel una extiteris acquisitum erat alteri silio, aut extraneo donare uel uendere,vel quocunq, modo applicare. Quod quum 2 Principi nostro inhumansiuisum estet, generali ipsius constitutione competentem id curam accepit n qua liberispepereis, O parentibus debitum honorem referuonis. Sanciuit enim ut si quid ex re patris silio, qui in potestate eius est, obueniat, donatum forte a patre,aliave ex causa ad eum trAlatum: hoe fecundum antiquam conseruationem, totum patri acquiratur. P ec enim via inuidia est d, Jex patris occasione ad eum profectum est, adpatrem reuerti. od uero alia ex causa silius familias acquisierit, eius ut usui ctus patri acquia ratur , O proprietas apud silium maneat. Inia quum enim est, id quod magno labore,aut pro pera fortuna cuiquam accessit, in allemum confer-ri , e ' et , qui primi ui acquisierit , causam