장음표시 사용
251쪽
noph. Iib pq g Hoc quoq; β. Ite vobis
esse, se quoniam non tam molestum est nihil a quisiisse quam quum acquisieris, id tibi auferri.
A R G V:M Filium emancipans velut in emancipationis pretium dimidiam usiis fructus ad uetitiorum partem duntaxat consequitur . quae in tertiae locum partis,hodie successit.
ERa it sane,ct ante constitutionem religiosissimi nostri Prisi Vis quaedam , quae patri
non acquirebantur: ut bona materna lucra
nuptialia. Erat constitutio quam licebat . patrifilii, emancipanti,tertia parte eorum, quae acquisitionem effugiunt, sibi retinere, quasi emacipationis pretium .Et inhumanuni quiddam accidebat: ut cmancipatio , quae honoris causas Ii amilias dabatur nam sui iurisper eam si bato in damnum ipsius conuerteretur. Per diminutionem enim rerum fortunis suis spoliabatur. Vnde religiosissimus noster Trinceps constituit , ne posthac tertiam partem proprietatis pater retineret in rebus sit , quae in acquisitionem no ueniunt,sed dimidiae partis usu ructu . Sic enimo intactum apud silium manet patrimonium siuum,ct pater dimidis partis ustumfructum accipiens: maioris honoris nomine laetatur, ut qui pro tertia dimidiam sit habiturus. A R G V M.
- s E R V V S etsi domino uel ignoranti a quirit,hqreditatem,tamen nisi eius iustis non adit: cui non proprietas tantum, sed & possessio quoq;
N0nsulum autem liberi nostri, qui in pol state nostra sunt,nobis acquirunt, sed etiα perui nostri, equid ex traditione naciscantiari
252쪽
s,esipulemur, siue ex alia psa carisa aequia vant . Id enim O ignorantibus , imo quod maius es ,-noletib. dominis acquiritur . rvmseruus,ut qui in aliena sit potesate,nihil proprium habere potes , excipe haereditatem: Si enim ab aliquo ferum meus , haeres: scribatur: haud aliter eam acquirere potes , quam si iussu meo adeat. Nam sieri potest , ut onema, quae latent , necdum comparent longe maiora sint lucro , quod prima facie apparet . Porro absurdum esseς , ignorantes , imo nolentes nos, damnosam adire haereditatem , ea, propter , in acquisitione hae necesse est, domini tu prineedat. Et si voluntate mea seruus metu adierit , perinde haeres essiciar atque si ego ipse haeres scriptus fuissem. His autem conseqr me i ,- O legata ipsis relicta , nobis acquirantur . Porro non solum proprietas per eos quos inpotestate habemus, acquiritur nobis , verum
etiam possessio. Siquis enim rem non suam mobilem aut immobilem, feruo meo bona side accipienti tradat possessio elin sine detentio ad hoc mihi prosiciet , ut rei dominus constituar per usucapionem, vel longi temporisposse Onem. A R G V M.
seruus, cuius ususfructus nobis debetur, ex duabus causis, sc i licet re nostra, ac operibus sui, - nobis, ex reliquis proprietatis domino qnaerit .
253쪽
γi suis ex causi sed ex duabus tantum rhoe est, ex re mea, ct ex operis suis. Ex re mea est, quando,uerbigratia,curam eipo siessionum mearum credidi: aut permisi, pecuniis meis mu- tuandispraeesset, dispensatoremque ut vocatur θ eum feci.Fieri enim lotuit, ut ex diligentia circa rem familiarem ,vel circa res ruficas, vel in mutuum dando, extrinsecus aliquid ad ea,quae mihi debentur ad me 'ectant , lucri
eorradat: hoc dicitur ex re meabo mihi aequiretur. Ex operis autem suis , verbi gratia , aut sutor erat, aut faber,aut pictor.Locaui eum , ut allis oleraretur, pactamque mercedem pro arte
sua acciperet. eri potest, ut bissupra pactam mercedem aliquid acceperit: quod inde partum est , mihi acquiret, idest, ex operis suis. Si quid uero extrahas duas causa acquisierit, hoc ad proprietarium pertinet. apropter siue haereditas ei relicta, iue legatum datum es , O lGgatum est conseq/intus, siue donationem aliquis
in eum contulit, proprietario irinon usu ructuario acquirit.
Liber homo ac seruus alienus bona fide posset si,possessori ex re ipsius propria, operi'ite suis non modo proprietatem,sed & possessionem quoque quaerunt: quod uero extra has duas caulas pa m fuerit,proprietatis domino, si seruus sit, qui quaerit,acquirit:si liber, lex ipsi reseruae , quo ad λrtuna conditionemque sua agnouerit .
f.Ide V dictasunt deseruo, in quo usu ructu placer I habeo,ct in eo placuerunt , quem bona
254쪽
TITVLVS IX. isssida possideo , siue liber sit, siue alienusfer
uus . Nam est hi, ex duabus illis causis iobis acquirunt,hoc est,ex re mea,vel ex operis siuis . Quod uero extra istas duas causas nanciscutum
irisi liber est,quem bona De psideo ex ipsi reseruat, in illud scilicet tempus,quum fortunam suam is agnoueris: quod si alienus est seruus, que bona side psideo,domino uero acquiruntur quaecunque ille acquisierit. praeter quam ex duatus illis causii . Porro qui bona fide alienum seruumsessidet, antisper ex duabus tantum ea. sis illii eorum : quae acquisita sunt per seruum ,
dominus sit,dum triennium transeat : hoc enim
elapso, seruum inposterum Uucepit, O qua-eunque is aliquid ex causa acquirat, ipsi acquiris . Ham qui liberum bona fide psydet , non usucapit, ut dictum est. Sed neque is qui umfructum, habet, sucapere unquam poten. Primum quia nonpossidet: porro Depse One Uucapio non procedit. Est autem psessio, anima dominantis possidere:hic vero tantum habet lin utendi se fruendi. Quod si quis nullo ad iuris vetulas habito respectu, verum ex iis quae ocu- Iis videt istimans rem usi fructuarium ρο dere dixerit: alia, O quidem madori ratione prohibebitur usucapio, nimirum quod Uufructuarius mali fide possideat: neque enim n scire potuis alienum esse. 'Mnsolum autem proprietur nobis per seruos , in quibus Uu- fructum habemus , aut quos bona fide possid mus , uelper liberam persenam, quam b Ona itidem Melusideo, seruum meum esse existimans.
255쪽
sed etiam possessio acquiritur , secundum tamen ea, quae paulo ante dicta sunt hoc es ex re mea, uel ex operissisis. msi rem alienam ex duabus his causis, ab eo , qui dominus non fuerit aceperint tempora, quibus ipsi inpsessione fuerint ,'mihi ad usucalionem proficient, siue
v R G V M. Per extranes prorsus, nobis omnino nihil quiri potest nisi is procurator sit, qui non dominium modo,uerum S possessionem atque i capiendi conditionem iiovis acquirit.
Ex iii igitur, qui dicta sunt, paret,per libe
ri personas , quae nec in potescate nostra
sunt , nec bona side nobis serviunt: item per alienos seruos in quibus neque usum inuectum hab mus , nequepsessionem bonae sidet, nulla ex cα sa quicquam nobis acquiri posse. Et hoc scilicetes,quod uulgo dicitur,per extraneam personam nihil acquiri posse, excepto casu, quem iam referam. am si quis mihi praedium,quod alio in loco situm est , uenor: neque ego illuc proficisci possim , sed procuratorem meum mittam, edi hic
potessionem praediorum accipiat: possessio mihi
pre eum acquiretur. 2 ec uero solum sis entibus nobis id contingat , sed etiamsi ignorant bui , possessio erui , quod nostro nomine ijs - tum fuerit robis acquiritur, ut voluit constitutio Seueri Caesaris P session uero nobis acqui sita, tacite sequitur dominium,si dominicie fuerit, qui tradidit: quodsi nonfuerit,per usu-- capionem
256쪽
capionem, aut longi temporis sessionem, da
minium rei traditi actu;ro. A R G V N. . ' Epilogo admodum eleganti cum venusta transltione . quae superioribus titulis dicta sunt,repetit ac concludit, quae dicturus deinceps, paucis per-
Aisenui dixisse suscit , quemadmodum g.haesit 'gulae rei nobis acquirantur . Ei3-iqnus. alius cludis aequirendi modus per legatum et quo edi ipso iure singulae res no bis acquiruntur. Item per fideicommissa: Ubi etiam singulae res possunt relinqui . Verum haee commoditis suis loris infra dicentur. Acquisitiones igitur aut Iuris gentium sunt, aut ciuiles. Et Iuris gentium quidem sint quatuordecim: ut Venatio,Hostium stolia r O lapisii in littore maris iuuenti , mine preti egemmae. Animalium nostroru fatus, citauio insula in mari aut flumine enatae Et praedia ad alueum a flumine desertum, hab re : Et alienam materiam , in eam 1'eciem,quae in pristinam materiam redire nequeat,m utasse: Et ex aliena edi sua materia si eciem fecisse:Duorum materio eiusdem aut diuersi generis voluntate dominorum , aut fortuito commistas esse. Regula, cpsae dicio seuper em subiecto et
dere,vr in multis casibus visum est: υeluti quis ex aliena materia domum in solo meo construxit e aut ex meo , in alieno. Alienam arborem
in suo plantasie fundo , ct contra suam arbo rem in alieno fundo plantasse se mi radices
257쪽
egerat. Isteras chartis aut membranis meis I scrip as esse. Porro in imagine uitiabatur regula: nam tabulam uincebat pictura. Bona sidealienum fundum possidere,is hunc consueuise Thesaurum insuo leco, aut in sacro religio suo ex cssis reperisse.Si enim in alieno, pro dimidiorantum dominus siet, siue priuati, e Principis sive Fisci .siue ciuitatis is locus fuerit. Ad haeco traditio . Porro autem ciuiles aes stiο-nes olim quinque erant, hodie quatuor . Veluti Uucapio, longa possessio ,stapud ueteres ius
accrestendi , eo quod temere inferuum commu- . nem libertas esset collata.m legatum . .ad --xremum o sideicommissum. Sed hae singulares
acquisitionei sunt: quoniam Ouna res est,quae gerisur , O una res nobis acquiritur. Suris aut 'aliae acquisitiones , quae dicuntur per uniuersitatem . In auibus una quidem res est, quae geritur , sed multa nobis sub uno acquirumsur. Porro acquisitiones uniuersales sunt haerHaereditas, Bonorum possessio, Abroga io, Daliena bona libertatum conseruandarum causα addici. Ae de haereditate quidem primo vorter disserere: quoniam haereditatum duplex est acquisitio aut enim ex testamento , aut ab int stato ad nos pertinent prius de ea tractemus, quae ex testamento ad nos pertinep. qua in re necesse ego vice praefationis exponere : quemaia modum resamenta fiant.
258쪽
A R G V M. Υestamentum, quod olim multiplex uariumq; uit huic plene docetur, etymo tantum ab Im-seratore declaratur, definitur autem a Iurisconulto. ff. eodem. I. prima. ut fit nostra uoluntatis sententia iusta de eo , quod post mortem nostram fieri uolumus.
E ES SARIVM est ante omnia testamenti dicere desiniti nem , aut se Et ologiam. T sametum aute Latinae dieitur , quod Graeci διατι κην uocant, inde notationem habens, quod testatis mentis sit. Habet enim testimonium mentis defuncti . Mquid autem eorum,quae olim in ussu erant ignoretur nam quanuis in horum ignorantia nihil sit periculi, tamen ad cognitionem historis , ut intelligatur, quemadmodum paulatim temporis processu bre mutata sunt , haud absurdum erit aliquid dicere testimentorum duo erant
olimgenera.Et alterum quidem Calatis comitiis dicebatur: alterum uero Procinctum. Testamentum Calatis camis3s tempore paueis labat bis in anno,hunc in modu.Prrco uniuersam circimibat esuitatem conclamans,inlotus populus congregabatur,o ita qui uolebat,isepopulo testamesumsscribebat. Inde Calatis comitiis dictum est.2 a Calare uocare est:Comitia, congregatio:quoniam igitur uocati congregabantur, appellatum es testamentum Calatis eomitiis se Procinctum uero te mentnm est, quod laba quum in m
259쪽
lium essent extisuri,nomenque ab habitu in quo itestamenta faciebantsortitum es Procin tas. n. dicitur qui accinctus esinparatus ad consistedum cum hoste. 2Οm qui Mn in incerto esset , an redituri essent testimento prius facto inpraeliis axibant. Porro quum hae dur tantumspecies in
ut nonnulli subitaneo mombo correpti,intestati morirentur,rieque. u. cala comitiis testabantur,quia nondum Instaret te- . pus:neque item in Procinctu,quia bestum non ef
set einde EIud mali ominis videbatur, sano quempiaminualente corpore testamentum facea i. a haec igitur tertia θeciei inuenta est, quσι' dicebatur Per aes O libram. Fiebat autem per
emancipationem .Porro emancipatio est imagina ria uenditio. In hunc. vero modum vendebatur.
tui. aderant testes,ct libripens ues Roma - .u o t ni,iis puberes. Atque i,spraesentibus, is qui fue-eesor defuncti erat futurus, patrimonium morituri emebat, verba q aedam dicens solenta, quae nunc frustra sit referre: cir imaginariiρπου nomine,numu reris domino dabat , appellabatur' is, qisi emebat , Familiae emptor, Deinde ordina, bar morieris, quid post mortem sua fieri uellet ' dicebat. n.familiae emptori,siue haeredi: Huic us. ιο darifundu,illi domu,alii centu solidos . Hoetinamentigenere inuenio,priora illa Calatis tar mitiis c in Procinctu iam longo tempore in de- fuetudine abierat.Sed O tertiugenusper aes i libram,paulatim sperna caeperar. Ham,quu ide. familiae emptor esset, o haeres,pro certo habes is
redem futurum, in dominis haereditatis ius dias
260쪽
dias eoparabat: sede complures pro ueteri more familiae emptorem adhibebant , qui imagina iaemptione patrimonium morituri ereti sedi statur seorsum in tabulis aut chartis , quem sibi haeredem esse vellet scribebat. Et praedicta quidem testamentorum genisa, solo Iure civili cρ- gnita erant.Postea uero ex edicto Praetoris alia DAamentorum faciendorum formae inuenta eLI.' am iure Praetorio nulla emancipatio siue imaginaria uenditio interueniebat,sedseptem testiunna honorario testamento fissiciebant. Siquis. n. testimeto facto septem testium signis id sic ei signari, perfectum erat iure honorario testamentum, eis iure ciuili signis testium opω non σο.A R G V M. Testamenti quod triplici iure subnixum est mIennidas in testium se subscribentium ac signaculorum numero haeredisq; nominatione posita est cum scripto constat,nihil tamen signaculo uno tenes omnes uti posse uetat.
minum partim ex emendationibus constitution in una,cosonantiaeuiungi cspisset Ius ciuile O praetoriu costitutu est O Obtepu: ut uno eodegivore, qJ Ius ciuile uolebat septe testibiu prinfentibus Osubscribentibus) qd ex constitutionibus inuentu est signisq, eoru impressis)q praetor
uolebat testamentupersiceretur.Sic igitur hodie ex hoe triplisi iure testimenta emst an ciuili,cositurionum o Praetoris. Et ex Iure quidem cie Hili descendi ut teaibuspraesentibus uno eo sotu coniunctim testamentum peragati rς e