장음표시 사용
271쪽
TITULUS X. IssDe testamentis ordinandis. TIT. X.
A R G V M. Υestamentum, quod olim multiplex uariumq; fuit huic plene docetur, etymo tantum ab Imperatore declaratur, definitur autem a Iurisconsulto. ff. eodem. I. prima. ut fit nostra uoluntatis sententia iusta de eo, quod post mortem nostram fieri uolumus.
E ES SARIVM est ante omnia testamenti dicere desinitionem , aut in Et ologiam. Te- flametum aute Ditime dieitur, quod Graeci διατu,m uocant, inde notationem habens, quod testatis mentis sit. Habet enim tesimonium mentis defuncti . IXequid autem eorum,quae olim in ussu erant ignoretur nam quanuis in horum ignorantia nihil Apericuli, tamen ad cognitionem historis , ut intelligatur, quemadmodum paulatim temporis processu Me mutata sunt , haud absurdum
erit aliquid dicere testimentorum duo eranx olim genera.Et alterum quidem calatis comitiis dicebatur: alterum uero Procinctum. Testamentum Calatis comitis tempore paueis fiebat bis in
anno,hunc in mora.PVcomniversam circimibat riuitatem conclamans, edi totus populus congregabatur,o ita qui uolebat,isepopulo testametuescribebat. Inde Calatis comitise dictum est. 26 Calare uocare est . Comitia, congregatis:quoniam igitur uocati congregabantur, appellatum est testamentum Calatii eomitiis st Trocinctum ero te mentnm est, quod sieba quum in πι
ini ria RValla reprehensa esse hunc Iocu. a Pr.
272쪽
lium est ut extituri,nomenque ab habitu in qua itestamenta faciebant sortitum es Procinctus. n. ldicitur qui accinctus est Oparatus ad consigedum cum hoste. 2Yam qumn in incerto esset , an redituri essent testamento priuου facto inpraeliis axibant. Porro quum hae dur tantumspecies in
-υt nonnusiijubitaneo modibo correpti,intesati morirentur,neque. n. cala . tis comiis testabantur,quia nondum instaret te-pus:neque item in Procinctu,quia bestum non effet.Deinde Erud mali ominis videbatur, sano quempiam O ualente corpore testamentum face. a b re. Ob b c igitur tertia speciei inuenta est,qur
dicebatur Per aes O libram . Fiebat autem per - - - emancipationem.Porro emancipatio est imagina l auenditio. In hunc. vero modum vendebatur.
Qinque aderant teses,ct libripeus,ciues Romani,iis puberes.Atque i,spraesentibus, is quisue-eestor defuncti erat futurus, patrimonium morituri emebat, verba q foedam dicens solenta, quae
nunc frustra sit referre: ct imaginaryprstii no-
mincinumu reru domino dabat, appesiabatum,. is, qui emebat , Familiae emptor, Deinde ordinabat moriens, quidpost mortem sua fieri uellet. dicebat. n.familiae emptorisve haeredi: Huic uo lo darifundu,isii domu,alii centusolidos . Hoc te ramentigenere inuenio,priora illa causis ta misys Oiu Procinctu iam longo tempore inde: Detudine abierat.Sed O tertiugenius per aes libram, ulatim sperni caeperat. Ham,quu ideo familiae emptor esset, haeres,pro certo habA is sese redemfuturum, in dominis haereditatis insi dias
273쪽
- ΤITV. X. 2o Idias eoparabat: unde complures pro ueteri more familiae emptorem adhibebant , qui imagin ria emptione patrimonium morituri emeret: sed te statur seorsum in tabulis aut chartis, quem sibι haeredem esse vellet scribebat. Et praedi 'a qμι-
dem testamentorum genisa,solo Iure ciuiti cρ- gnita erant.Fostea uero ex edicio Praetoris alia
2Aamentorum faciendorum formae inuenta est. m iure Praetorio nulla emancipatio siue ima σinaria uenditio interuemebat, sedseptem resinsigna h. rario testamento su Friebant. Si quis. n resamἔto facto septem testium signis id secisset signari, perfectum erat iure honorario testamentum, eu iure ciuili signis testium opω non Ger. A R G V M.
Testamenti quod triplici iure subnixum est solenniras in testium se subscribentium ae signaculorum numero haeredisq; nominatione posita est cum scripto conitat,nihil tamen signaculo uno testes omnes uti posse uetat.
SEd Fi m pavlatim, partim ex uario usu hο-minum partim ex emendationibus constitution in una,cssonantia cuiungi v 'ς Ius cimi. O praetoriu costitutu est O obteιu: ut uno eodeglepore, qJIus Ciuile uolebat)septe testibus prinsentibus Osubscribentibus) qd ex constitutioni-ιus inuentu est signis, eoru impressoq/ρμιον
uolebat testamentupesceretur.Sic igitur hodie ex hoc triplici iure testimenta constant,ciuili, ὀsitutionum o Praetoris. Ex ex Iure quidem cie illi descendit,ut te libuspraesentibus uno eo Mnu coniunctim testamentum peragati r ς ea
274쪽
eon Mutionibus autem tesatoris testiumque subscrip iones descendunt,porro signacula Orestium numerus, ex dicto Praetoris. Omnis autem hare obseruatio ad hoc pertinet, τι fraudes in testamenti confectione remouerentur cor omnis dolus abesset. unde Oa religios . Principe nostro hoc constitutione quada m a ditum e Gut testator i e manu sua nomen tare dis scribendo exprimat, quod hunc haeredem insiluerit.Qου id iisse non faciat, altem teri bus haeredis nomen dicere necesse eritio, in rem verbo dicam,in nominibus fecundum conmtus Pos iionis illius tenorem procedi oportet. Porro quoniam di tum es, ut testes aeuia siua imprimam : scire debes eos, ct uno annulo testime tum signare posse. suid enim si furem tener annulos habeant, qui omnes una sint sculptura, hoc est unum et eundem habeant character 'Si eut Pomponio videtur . Sed O alieno annulo signare licet. ARGUMENTUM.:4. Testem eundem in testimento esse posse, qui 3e hqres institui potest,modo ex his, qui hic prohibe
i. ri I gorem demum ad testimonium admitti
I Issunt, quibuscum testamenti factionem habemus , hoc est qui ct a nobis haeredes seribipsunt,o ipsi nos scribere. Sunt O al,qui om
nino a testamentario testimonio areentur,ut mulier, impubes, mutus, surdus , furiosiuε, prodigus , seruus. Postremo O is, quem leges improbum intestabilemque esse iube iussit qui im
275쪽
bis est i dicam exemplo , Qui m quidam testamentum ordinaret, vocatus est Titius tu testem, O in teste sese praebuit,hoc est,testamento susiri Hir o Diauit. Mortuo testat Ore noluit ades, aut loco testimonii subscriptionem suam gnus
agnoscere. Hunc leges odio persequuntur,neis ex alieno testamento quicquam capere sinunς, neque ius testandi concedunt, neque in alieno testamento testem sepermittunt. Is autem dieitur improbus intestabilisque. A R G V M.
Seruum communi errore liberum creditum,etiasi deinceps seruitus detecta Derit, testamentiuore, in testamento testem esse posse unde elicere licet communem errorem ius tacere, & ueritati opinionem praeferri.
OUid ergo si qμis ' testium in testamento
adhibitorum,qui tempore faciendi tem menti tiber existimabatur, postea seruus apparuerit e Videamus an tectamentum irri-rum infirmum sint, quoniam seruiu se re- 'sprohibeturio dictum est. Et quum primum haee dubitatio orta esset, emissa e 1.Hadriani Caesaris constitutio ad Catonium verum.Et quis iterum idem contigisset, Disi Seuerus O .antor mnus rescripserunx, ex sua liberalitate se viriabus testamenti succurrere, ut perinde id haberesur, quasi ab initio sine uitio omni factum fuisset,omnibuι existentibus liberis,qui pro isibin
interuenissent:quum eo tempore, quo te me tum condebatur et omnium opinione pro libero
habitu sit vel e quisquam fueriti et Misaim ei
quaestionem mouero. . I 6 AR- g. sed
276쪽
Patrem ac filium,quinetiam fratres duos in eodem testame nto,si modo extranei sint, testes es posse,in proprio non posse. In eo nanque iura domesticum tetiimonium reprobarunt. domesticum autem non ex cognatione,sed unitione per patria potestatem ius metitur.
SI tectamentum ego faciam testis in eo potes esse Primus unaque silius eius. Secundus quauit in potestate ipsius sit.Sed O duo fratres, qui
in eiusdem potestat esunt,testes esse non uetantur 2 sque enim prohibet quicquam,quo minusplures ex una familia seu domo testes alieno in ie- flamento adhibeantur. Porro quum quis testa- ur , si testamentum suum se uult perfectum sine vitio, videat ante omnia, qui sint inter testesfuturi, et inquirat nun quis eorum inpote- pate restatoris', et luctu a testimonio repeliat. Illud uero amplius non qu.erimus,nu quis testiu7potestate habeat temtore,aut in eiUdepotestate':Er ratio est haec .Visu uis testatore esse sui iuris an inpotestate Si sui iuris esse dixeris,uolcedet bio , no quis aut in eiusdeporesaresit,auheta in potestate habeat. Quodsi in potesate singas esse ia maiore ratione,uim testamentisiuis:quoniam , qui in aliena pote lata est testari non potest. Haan testamentum est, per quod quis de νebus suis disponit: at qui inpotestate aliena est, pisnam rerum suarum administrationem Von bet,ut de ii quomodo uelit ,satuerepossis. D men unquam aliquis qui aliena in potesta- ς est,testabitur, tutic reliPum eris uidermum
277쪽
sieri possit,ut O caetera procedant.Etsan quudiis quaerimus inuenimus ueteranum, qui quum inpatris pote alesit est autem Vete anus , gitialias militauit nunc militia solutus es)depeculio tamen castrensi,tessiari possit. Id es iis de
rebus,quae laboresuo in bellis comparaucrit. Id enim ei per Principum cossitutiones indultum est. Mado igitur testator hic in aliena esse; otestate inuenitur,tractemus relicua. ergo siueteranus siliu familias de peculio cas*rensi testamentum faciat,later eius , qui eum inpotestate habet auifrater, qui in eiusdem potestate est, in
testem adhiberi potes Et dicimus quod nequaquam. Domesicum enim testimonium in testamento probatum non est. Porro domesticum te -
1pimonium,non ex cognatione intelligimus , sed ex unixione, quae per patriam potestatem contingiscitenim quamuis ei constitutiones Principum nec dum patria potesate solutatermittat tectari,tamen ab eo et illud exigunt,ne protinus in tessando Iuris regulas contemnat. A B. G V M. Testamento nec inscriptus haeres, sed nec pater aut filius,nec qui in eiusdent: patris potestate fit frater,in eo testes est e possisnta legatarii autem, ac qui in eorum potestate sunt,aut quorum ipsi potailati &bsint,a testimonio minime repelluntur.
idam testamentim faciens , haeredem smescripsit. In huiui ego testamenti confe- neqmone testis esse nonpsum neque is,quem in potestate habeomeque is in cuius ego potorara sum in neque frater meus , sbi in eiosdem Potestate
278쪽
popestate est. Quia totum hoc negotium , quod restimeti ordinadigratia geritur,hodie inter haerede ct testatore geri erediturinenis quaisis hoc
ius maxime apud veteres inordinatu conturbatu fuerit , fisum solennis ille familiae emptor in usiu esset : quia enim ipse haeres esse prima facie videbatur , non poterant ii , qui
per paςriam porestatem familiae emptori coniugebantur , in testes adhiberi. Eor uero, qui haeredi clam scripto, sicut iam ante diximus, ter patriam potestatem erant coniunm , imo haeredem ipsum , nihil vetabat te Etes esse:quasi nihil obstarent Iurismeguia , propterea quod lucrum omne uideretur in familiae emptorem eonferri ct clam scriptus haeres rereum omnium s. ignari ) tamen ii ipsi ueteres , qui id perinferant, nec vetabant quo minus Ariaptus haerei, O si quis ei per patriam porestatem coniungebatur , testimonia in testamento prae laret: admon ant testatores , ne facile hac φbi concessa licentia abuterentur. Et haec quidem apud antiquiores.At Imperator no ster,hae confusione tam incomposita eorrecta quid n. minus compositum, quam licentiam cocedere Oadmonere ne quis ea uteretur' )quod veteres peonsilio respondebant, ipse in legis necessi temrran talis. Et quemadmodum inuetere liti familiae emptore inultas in testem admittebatur, quiter patriam potestatem ei coniugeretur: ita nec haere si qui ueteris familla emptoris imaginem obtinet , nee alse ei per patria ρotestate conium Hiissimovial nare concesti In re-n a mlucrums
279쪽
lucrum' suum testes videntur e .Et quoniam vetustioris Principem constitutio haeredem permittebat in testem. adhiberi , idcirco MI con .stitutionem Imperator noster sanctissimus Cori- ei suo inseri noluit Legatariis autem est fideico
missarii quia non iuris succ prei sun0O alii
omnibus per patriam poteritatem is coniunctis, testimonium denegatum non est. Quinimo compitutio Frdam est serenissimi Principis nostri, qualpecialiter id termissum in , ut legata iis, qui testes in tecto futuri sun relinquipossint:ae multo magis iis,qui per patriam porestitem ipsis
A R G V M. Nihil referre in qua testimentum materia scribatur:quinimo idem varus codicibus inscribi po
Porro nihil interiai ii qua materia testamentum scribatur,virum in tabulis,an in charris,an in membranis , aut alia quavis materia, ut in pellibus,aut eburneis pupillaribus .Pol si testator multa eiusdem formae testamenta fac re cui unumquodῖ eorum ea obseruatione cosiciatur, quae in tesamentis obtinet, Est autem id aliquando necessarium, plura esse testameniorum exemplaria.Vrsi quis loginouam nauigationem instituens, testamentu Rusecu uelit portare,ct aliud ite domi relinquere ,-de eo defuncto Monstare post mentis ipsius contestatio. Sed O aliae multae causae intem repessint ex uariis rerum humanarum casibus, quae rem hac maxime facior necesaria. 2s et hoc interdum accidis
280쪽
accissit,ut unum exemplar furto amittaturiavei apud quem depfru est,peregrinemr, nec quisequam sciat ubigentium degat.
A R G V M. Quod nuncupatiuum dicimus, id declaratione voluntatis nostrae coram septem in hoc vocatis to. stibus facta,iuris ciuilis beneficio conficitur.
quide omnia , de testimentis, quae in Rostriptis siui,inlesiis utur. Quod si qui sine scriptis tectametu facere velit,iures. ciuili: naPrstor testamentumescriptis ignorat. quo n.noffer, qui signa restiis semper requirat oepte testibus adhibitis et voluntate sua cora eis nucupara, σsirmu' Iure ciuili erit hoc testamentu
i A R V V M. Militibus in expeditione agentibus,exacta Iuris Ciuilis obseruatio in coficiedis ordinadisq; testamentis remissa esti quin imo ut libet,illis testari licet: alibi aut non aeqtie, possunt tamen licet filjifanulias sint,iuris ciuilis forma seruata, testari.
--figra dictam est, quemadra modum testa ordinari debeat. Sed ea tam diligens ct exacta obsese 3 3 uatio,/npaganopu testimentis locum habet Verum in militaribus tegamentis Ois ro haec cessat. Militibus.n. ex Principis costitutionibus,n rera civiliu imperitia cἄcessum est,testas' a sine hae Obseruatione ordina-νe.Proinde, Hsi vel o teste testamentum fecerint , vel suis manibus haeredum nomisa non scripserint, rata tamen eorum voluntas est . Etenim , quum in euedisionibus Occudiatisint, no