Philosophia juxta inconcussa tutissimaque divi thomae dogmata logicam, physicam, moralem, et metaphysicam quatuor tomis complectens auctore Antonio Goudin Moralis et metaphysica

5쪽

Proprie te de teditetir

6쪽

PHILOSOPHIA

LOGICAM, PHYSICAM, NOBALEM, ET METAPIIT SICAM OUATUOR TONIS COMPLECTENS.

TOMUS QUARTUS

PARISIIS

APUD EDITOREM V. SARLΙΤ. BIBLIO POLAM

VIA SANCTI-sULPITII, 25

8쪽

De obieelo, natura, qualitate. et divisiole Moralis scientiae, deque illicseongruo Auditore.

ARTICULUS UΝICUS.

Ex ipso hujusco Philo ophiae Partis nomine Satis constat, ejus objectum esSe humanos mores. Porro quid sit mos luculenter declarat D. Τhomiis 1, 2, qua St. 58, uri. 4. a MOS, in- a quit, duo significat Quandoque enim Significat consuetu-u dinem, sicut dicitur Actor. 45. ΝiSi circumcidarii in i secunia et dum morem Moysis, non poteritis Salvi fieri. Quandoquo a vero significat inclinationem quamdam naturalem , vel a qua Si naturalem ad aliquid agendum; undo et etiam bru-u torum animalium dicuntur ali tui mores : Unde dicitur c 2 Machab. 34 , quod leonum more irruenies in h0Sles pro-u straverunt eos: Et Sic necipitur mos in PSal. 67, ubi dicitur. u Qui habitaro facit unius moris in domo. Et hae quidem duae et significationes in nullo d stinguuntur apud Latinos quan- et tum ad vocem : in Graeco aut m distinguuntur : Nam,

9쪽

. TERTIA PARS PHILOSOPHIAE.

u Ethos, quod apud nos morem SignificBt, quRnd0que na-u bot primam longam, et scribitur χθος per η: quandoque habet

a primam correptBm, et scribitur ἔθος per ε. Dicitur autem a virtus moralis a more, secundum quod m0S Significat quam-u dam inclinationem naturalem, Vel qu3si naturalem , ad n li-u quid agendum. n Haec ille . Ex quibus constat mores hic sumi pro inclinationibus seu assectibus, aut a natura inditis, aut aliunde contractis : iisque non puro sumptis, et quales brutis etiam competunt, Sed rationis judicio tractabilibus et ad bonum aut malum flexilibus, quales duntaxat h0mini proprisi insunt, qui et libertate in bonum ac malum stexilis est, et ratione so ipsum regit; cujuS proinde aetiones et assectiones proi rid moris nomine designantur. Verum cum in quaestione praeambula Logicae art. 4 , tria distinxerimus in objecto, materiale, larmato, et rationem sub qua, ut haec breviter circa Moratum dilucidentur, Dico primo : Objemum materiato Moralis sunt assectus, seu aetus humani; firmate vero est moralitas, cujus tales actus, seu asseetus Sunt capaceS; ratione Vero Sub qua, Sunt prima principia practi ea. Declaratur tam clusio quoad singulas partes. Et in primis quod assectus humani id est, quos duce ratione ac libUrtalo comito elicimus in, Sint objectum materiale Moralis, pat t: Si quid om lichi uctus illos aliquatenim attingat PhySica, quatenus Sunt vitales m0tus, eos tam sen discutit Moralis quatenus sunt subjectum boni et mali morBlis , proindeque eos habet ut 0bjectum materiale. Quod v O moralitas sit objectum sormale scientiae Moralis, eliam con Stat: Tum ex D. Thoma, qui in prooemio Ethicae assignat pro proprio sormalique o octo hujusco Philosophiae partis ordinem illum qu evi ratio jacit in actibus voluntatis, id ost ipsissimam moralitatem: Tum pliam ration o : Ut enim diximus agendo de objecto Logicae, objectum quidem materiato Seientiae eSi res de qua agit, objectum Fero formale est illa formalitas, quam in tali re considerat et discutit : Sed Muralis circa humanos affectus non con Si durat aliud quam moralitatem , id est rationem boni et muli, seu recti et iniqui, quam induero possunt; ergo morali ins est Objectum larmato Moralis. Porro cum ex objecto materiali et formali fiat unum objectum totale, id respectu Moralis aliudeSSe non potest, nisi sens morale, Seu actio moralis. Tertia conclusionis pars etiam Suadetur : Ralio sub qua cujuslibet scientiae sunt lirincipia, quibus suas concluSiones demonstrat: Sed Moralis Suas demonstrat conclusiones peri rima principia practica, quae Sunt purissimi luminiS natura- is radii, quibus circa fugienda eligendaque illuminamur ergo sunt ratio Sub qua Moralis. Horum ustro principiorum habitualis cognitio vocatur synderesis, Seu syntereSiS, u Verbo

10쪽

observatio; eo qu6d ille habitus sit instar vigilis cujusdam

tis ac reprehendentis, ideoque improbum animum tacite corrodentis, vellicantis, flagellantis. Ex hac conclusione intelligi potest, cur Moralis dicatur sub- alternari Physicae : Quia scilicet, ut solent Scientiae subalternatae, larmat suum Objectum addendo aliquam disserentiam objecto Physicae. Physica enim conmiderat motus vitales, et inter Bli 08, human assectus, praecise Secundum quod motus sunt vitaliter ab anima procedentes : Moralis vero de iis agit, non praecise ut motus vitales sunt, Sed ut subjacent mora liliai id est, quatenus juxta rationis regulas taxati benis vel malo fieri p0SSunt. Dico secundo : Moralis est vere scientia, u prudentia realitor distincta. Probatur prima pars: Si quidem moralis ex cortissimis primcipiis plures evidenter demonstrat conclusiones: imo longhovidentioribus nititur principiis quam plures aliae scientiae. Quis enim Bdeo hebes, stupidus, protervus, qui neget h0mini

secundum rationem esse vivendum; pro gratia non r0 pendendam esse injuriam ; pprentes colendos uum eSse, ut unicuique, quod Suum est, reddatur; virtutem bonumque amari debere; malum ac turpe fugiendum, et alia ejusmodi apud gentes etiam maxime incultat , barbaras ac seras receptissima ergo Moralis est vera Scientia. Probatur etiam Secunda pars, quae est contra Epicurum , pluresque alios, M0ralem Scientiam cum virtute prud sentiae

confundentes. Primo : Scientia dividitur contra prudentiam: Siquidem, ut magis dicetur in Metaphysica q. 5, a. 5 distinguuntur quinque virtutes intellectuales, scilicet habitus primorum principiorum , sapientia, Scientia , prudentia et ars :Sed Moralis, ut jam diximus, est scientia; ergo distinguitur a prudenti3. Probatur secundo eadem pars : Habitus divorsi sunt, qu habent diversa principia, diverSum objectum, divera08 Bctus, diversu corruptiva : Sed haec omnia diversa sunt in scipntia morali et prudentia; ergo sunt diversi habitus. Probatur minor qu0ad Singulas partes; et in primis quod habeant diversa principia : ut enim patet ex D. Th0ma 4, 2, q. 58, Brt. 5. Principia prudentiae non sunt principia universalia sciendi quid bonum sit aut malum in communi, quod pertinet ad Moralem ;sed principia particularia, quibus judicatur quid hic ut nunc in particulari eligendum sit: Undsi ut ibidem sanctus Doctor notat, fieri potest ut quis scientificli noscat quid turpe sit, et quid honestum, illudque sugiendum eSSe, hoc vero eligendUm, si tamen in particulari imprudenter eligat turpe, et repudiet