Théophile prètre et moine : Essai sur divers arts = Theophili presbyteri et monachi libri III seu Diversarum artium schedula

221쪽

CAPUT XXI.

Haec omnia prae manibus, habeas argillam albam, et tere eam minutissime, acceptisque Vasis Veteribus' in quibus aurum vel a gentiam prius insusum fuit, comminue singulariter. Quae si non habeas, accipe partes albae ollae, et mitte eas in carbones donec incandescant, et si non resiliunt, sine refrigerari et tere singulariter. Deinde pone duas partes argillae tritae et tertiam Cocta testae, et Commisceas cum aqua tPPida, macera sortiter, et inde compone Vascula majora et minora, in quibus liquefacies aurum et argentum. Interim Vero, dum Siccatur, accepta Statera, Pondera aurum vel argonium, quod operari volueris. Quod si argentum purum non fuerit, hoc modo purifica.

222쪽

CAPUT XXII.

Cribra eineres, commiscens eos aqua, et accipe testam olla in igne probatam, quae tantae magnitudinis sit, in qua credas liquefieri posse argentum, quod Purificari debet, ut non essundatur, et mitte cineros in eam, in medio tenues et circa ora rasPissos, et sicca ad carbones. Qua siccata ' amove carbones a fornace modicum, et pone ipsam testam cum cineribus suti soramine ante fornacem, sic ut ventus ex solle in eam flet, superpositisque carbonibus suffla donec candescant. Deinde mitte argentum in eam, et superpone modicum plumbi, superquejectis

carbonibus liquefac illud, et habeas juxta te virgam ex sepe Vento siccatam, cum qua discooperies diligenter, et purifica ab argento quicquid immunditiae super illud videris, positoque super illud titione, hoc est ligno igne usto, sufflabis medioeriter longo

223쪽

tractu. Cumque plumbum hoc facto rieceris, si videris argentum nondum purum esse, rursum Pone Plumbum, Superpositisque carbonibus fac sicut prius. Quod si videris argentum ebullire et exsilire, scito stagnum vel aurichalcum ei admixtum, et confringe particulam vitri minute, et Proice Super argentum, Plum viamque adde, appositisque carbonibus sortiter sustia. Deinder Pice sicut prius, et cum virgula aufer immunditiam vitri et Phinibi, superpositoque titione fac sicut prius, et hoc tamdiu donec purum fiat.

CAPUT XXIII.

Quo purificato si calicem fabricare volueris, divide argentum aequaliter in duo, et medietatem serva ad faciendum pedem et patenam; ex altera vem facies Vas, cui adicies ex portione Pa-

224쪽

tenae partem ; verbi gratia, si marca argenti fuerit, adde medi tatem, Pondus duodecim nummorum, quos postea inde limabis et rades ut reddas suae parti . Quod si plus suerit argenti vel minus, secundum suam quantitatem addes, et Post haec unicuique parti Suum Pondus reddes.

CAPUT XXIV.

His ita dispositis mitte argentum in uno VMculorum, et Cum liquefactum fuerit. Proice modicum salis super illud, moxque essunde in infusorium rotundum quod sit calefactum Super ignem, et sit in eo cera liquefacta. Et si per aliquam negligentiam contigerit, ut urgentum susum non sit Ranum, iterum sunde, donec sanum fiat. Deinde sae tibi consectionem ex secibus claris et Sale, in qua extingues argentum quotiens recoxeris.

225쪽

Cumque coeperi S Percutere, quaere meditullium in eo, et fac centrum cum circino, et circa eum lacies caudam quadram, in qua pedem configere debes. Cum vero sic attenuatum fuerit, ut manu plicari possit, fac interius circulos cum circino a centro usque in medium, et exterius a medio usque ad oram; et cum rotundo malleo Pcrcute interius secundum circiuos, ut inde prosunditatem capiat, et exterius cum mediocri super rotundam incudem secundum circulos usque ad oram, ut inde strictius fiat; et hoc tam diu fac donec ei formam et amplitudinem secundum argenti quantitatem acquiras. Quo tacto rade interius et exterius aeque cum lima, et circa oram, donec aequale Per omnia fiat. Deinde residuam medietatem argenti sicut supra divide in duo, et ab una parte nuser pondus sex nummorum, Et adde

i 'int sirieur sui vant les cercles pour D ilprenne par la de la pro ni eur, et

226쪽

et suae parti reddes. Sicque sun de et percute pedem sicut vas,

usque dum attenuetur, excepto quod caudam non iacies in eo. Quo attenuato prosunditatem dabis ei cum malleo rotundo interius et exterius, incipiesque nodum sacere cum mediocri malleo super rotundam incudem, et inde Super longam ex utraque Parte, donec collum tam gracile sacies sicut volueris; lioc diligenter Procurans, ne plus in uno loco PercutiaS quam in altero, ne sorte nodus se in aliquam partem inclinet, sed in medio stet, ex omni parte aeque Spimus et aeque latus. Deinde potie cum super carbones, et imple cera, et cum refrigerata fuerit, tene ipsum pedem in sinistra manu, et in dextera serrum unum ductile ac tenue; et sac puerum sedere juxta te, qui Percutiat cum parvulo malleo super serrum in quocunque loco illud posueris, et inde designabis anulum, qui inter nodum et pedem in circuitu debet esse. Quo designato effunde ceram et recocto pede iterum imple, ut anulum profundius percutias sicut prius; sicque iacias donec eum aequaliter cum suis granis praeparabis. Deinde lima

ce te fur lex charbons, emplisseE de ire , qua nil elle sera refroidie, teneale pied de la main gauche, et de ladroite un ser ductile et ianu ; saltes a

serea de uasime jus tu '. ce que votis lepri pariea ἡgalement avec ses gratias. Limis et raclea te noeud ainst que le

227쪽

nodum et rade, et circa Pedem interius et exterius, et oram ejus; sicque facies in medio nodi foramen quadrangulum secundum quantitatem caudae superioris V is, et in eo Pones Spissam Partem argenti, rotundam, codem modo Perforatam. Facies quoque anulum singulariter, qui stare debet inter nodum et vas superius, eadem quantitate et specie sicut est ille, quem ductili serrosormasti sui, nodo, et accipiens serrum obtusum fabricabis' illud Super cotem aequalem, deinde super lignum quer ineum, imposito ei carbone trito, et cum eo polies ipsum vas interius et exterius, nodum et Pedem et anulum, sicque fricabis cum paratio et creta subtiliter rasa, donec omnino lucidum fiat opus. His ita peractis sinde caudam vasis in quatuor usque in medium cum lima tenue, et eversa illud super incudem rotundam ita ut aequaliter, et in dextera serrum ductile mitte in nodum et lac superius Percuti cum malleo mediocri donec consiges sortiter. Postea sunde argentum, quod limasti et rasisti cum eo quod residuum est, et

a i'aide dii ser ductile; prenatat uia ser

mani ἡre inale , de la main droite me tim dans te noeud te ser ductile, et saltes

228쪽

Percute rotulam cum circino aequatam tantae latitudinis quanta est altitudo calicis a pede inseriuS usque ad oram superius, et modice amplius, et sic percute cavum in serius secundum latitudinem vasis superius, ita ut sequaliter in eo possit jacere. Et si volueris, fac circulos duos interitis Cum circino, et Pertrahe cum subula obtusa in medio similitudinem agni, sive dexteram quasi de coelo descendentem et signantem, et litteras inter illos duos circulos, atque cum ferro fossorio subtiliter fode, poliens adessectum sicut calicem.

Quod si calicem magnum argenteum fabricare volueris, quatuor, aut Sex, Seu decem marcarum, Primo igne probabis et purgabis totum argentum, deinde divides ordine quo supra. Post hie

reste, et fraPPea une muletis arrondieau compas, aussi large que te calice a

229쪽

accipe duos ferros aeque longos et latos, ad mensuram palmI, et sicut sestuca spissos, aequaliter percussos et sanos et ad runcinam diligenter aequatos; inter quos iacios corrigiam ferream aequaliter PercuSsam ac mediocriter spissam, quam complicabis in modum

circuli ea amplitudine, ut tibi videatur quod possit impleri

illo argento, quod in eo fundero vis. Et cum Plicaveris, non conjunges capita, Sed modice separabis, ut foramen a P pareat, per quod infundere pomis. Hunc circulum aptabis inter duos serros aequaliter ita, ut capita ipsius extra ferius Parum a PI reant , et constritiges eos tribus curvis serris sortibus in tribus locis, videlicet inseriris et ex utraque Parie juxta foramen, Sicque

linies argillam maceratam circa circulum inter serros et circa foramen abundanter. Quam formam, cum Siccata suerit, cales acies, et liquefactum argentum instando. Omne argentum et aurum quod tali modo sunditur, nisi contingat ex magna negligentia, semper est sanum ad O Perandum in eo quodcumque volueris. Circulos autem secundum quantitatem, quam insundereehdέ dria in liqυή. Prenea detix fers

230쪽

volueris, mensurabis, et sacies majores et minores, susum vero argentum, Postquam PercuSSeris ut supra, et vasi formam dederis, imple illud cera et percute in Ventre, si volueris costas aequales sive rotundas, quae stent in Circuitu sicut cochlearia, quod opus utrumque magnum ornatum dat calici . Quas costas si volueris cum nigello Parare, hoc Procura ut argentum spissiussit, et sic age ut una Costa deauretur et altera denigretur, quas semper oportet PareS USSU. Quas cum percusseris, lima aequalitor

et rades in illis, quas denigrare volueris, Pertrahe soli a graeca et de grosso tractu, camposque eodem fodies gracilibus circulis et subtili opere, deinde compone nigellum hoc modo.

Dufi vi udro couler, votis en sero de graniis et de petits. Quand utius aurea haltu comme ei-dessus t 'argent scin tu, et que vi us aureae dotinέ la forme au ase, remplissea-le de eire et Latteae sur te ventre, selon que uous δήsirerodes rotes planes Ou rondes, qui se tiennent aut ur comme des euillers :ces dein genres de travail donnent ungrand ornem nt ali calice. Si vo uoulea enrichir res eotes de nielio ,

de cetis manthre.