Théophile prètre et moine : Essai sur divers arts = Theophili presbyteri et monachi libri III seu Diversarum artium schedula

211쪽

ltem forcipes incisorii majores et minores, in duabus partibus compositi et clavo confixi.

CAPUT VIII.

Ferri duo latitudine trium digitorum, superius et in serius stricti, per omnia tenues, et tribus ordinibus aut quatuor pedii orati, per quae foramina fila trahantur.

CAPUT IX.

rit autem instrumentum ferreum , quod dicitur organarium, quod constat duobus serris, uno inserius, altero superius; sed pars inferior habet grossitudinem et longitudinem longioris di

ou vertes et un peu croChum. Item, t. trois ou quatre rangs per sis de trous nailles , couper, grandes et Petites, par οὐ se tirent les sis. compossies de deux parties et fixέes par

Deux fera larges de trois do is εtroiis , la partie supέHeure et a lapartie in rie e minces partout et sur

212쪽

giti, et est aliquantulum tenuis, habens duo hastilia, quibus lignum infigitur inferius, supra quae in superiori Parte eminent duo clavi grossi, qui suscipiunt superiorem Partem serri, quod serrum habet grossitudinem et longitudinem inferioris, et habet duo foramina in utraque summitate, unum per quod duo clavi superiores inducantur, ut sibi conjungantur. Valde enim conjungi debent eum lima; in quibus utrisque sodiantur fossulae,

ita ut per medium foramina appareant, ut cum in majori argentum vel aurum mittitur longum et aequaliter rotundum Percu Sum , seriatur superior pars serri sortiter cum malleo corneo, et altera manu rotetur aurum vel argentum, et fiant grana rotunda

sicut fabae, in sequenti foramine fiant quasi in tertio quasi lentes,

et sic minora.

que de l'autre main on tourne l'orou i argent, et qu il se forme des grains ronds comme des ves, commedes lentilles dans te uou suivant aussi bien que dans le troisi ἡme, et ainst en

diminuant.

213쪽

CAPUT X.

Fiunt etiam serri graciles ut festuca, longitudine unius digiti, quadri; sed in uno latere latiores, quorum caudae, in quibus manubria ponuntur, Sunt Sumum curvae ; in serius autem per longitudinem est tractus fossus et limatus quasi sulcus, et ex utraque ejus parte sunt costae acutae limatae. His serris limantur fila aurea et argentea grossa et Subtilia, ita ut in eis grana appareant.

CAPUT XI.

Fiunt quoque ferri fossorii ad fodiendum hoc modo. Fit sei rum ex chalybe puro, longitudine digiti maioris, et grossum ut CI PITRE X.

Les fers 1 crevser se satiriquent decette manipre. Aveo de t acter pur onsuit un ser de la longueur dia grand

214쪽

festuca, in medio vero grossius, et mi qUadrum; una cauda ponatur in manubrium, et in altera summitate timetur una costa, quae est superior, usque ad inferiorem, sed inferior est longior, quae limata gracilis est in cuspide; quod calidum temperatur in aqua. Ad hanc speciem fiunt plures majores et minores. Fit et aliud similiter quadrum, et est latius et tenue, cujus a tamen sit in ipsa latitudine, ita ut duae costae sint superius et duae in rius longiores et aequales. Hoc quoque modo sant plures parvi et magni. Fit etiam serruni votundum et grossum sicut sestuca, cujus cuspis ita timetur, ut tractus, quem facit, sit rotundus.

CAPUT XII.

Fiunt etiam serri rasorii graciles, sed in fine aliquantulum

on fait deis fers a racter mii Cesmais uii peu Plus largos ala boui, algu,

215쪽

latiores, una Parte acuti, Parvi et magni, quorum aliqui recurvi, pro libitu secundum modum operis. Fiunt etiam serri eodem modo sormati, sed obtusi ad poliendum opus.

CAPUT XIII.

Fiunt quoque ferri ad exprimendas imagines, aves, hestias, sive flores, ductiles in auro et argento et cupro, longitudine unius palmi, superius lati et capitati, in serius vero graciles, rotundi, tenues, trianguli, quadranguli, recurvi, prout libuerit varietas operis formati, qui malleo debent percuti. Fit vero serrum eodem modo formatum, sed gracile in sine, in quo est foramen ultero serro graciliore ' inditum, et in circuitu limatum, quod cum Percussum fuerit in auro vel argento sive cupro deaurato , uPParet quasi Subtilissimus circulus.

216쪽

Fiunt quoque ferri incisorii talis magnitudinis, ut plena manu

teneantur, et Su Per manum emineant, lati et aequales, inserius etiam manum excedant, lati, tenues et acuti. Horum multi fiunt parvi et magni, quibus inciditur aurum et argentum sive cuPrum spiMum.

CAPUT XV.

Sunt et serri tenues et stricti perforati, in quibus capitantur clavi, magni, mediocres et parat. CΗΑPITRE XIV. CHAPITRE X .

217쪽

CAPUT XVI.

Sunt etiam serri infusorii, longi, rotundi et quadri, in quibus

funditur lique tactum aurum, argentum vel cuprum. Sunt et circini serrei duabus partibus compositi, majores et minores, recti et curvi.

CAPUT XVII.

Limae vero fiunt ex puro Chalybe, magnae et mediocres, ut quadrae, trium costarum et rotundo. Fiunt ' et aliae, sortiores sint in medio, intus ex molli ferro, exterius vero cooperiuntur chalybe. Quae cum Percussae' suerint secundum magnitudinem, quam eis auctor earum dare Voluerit, aequantur su Per

218쪽

runcinam, sicque inciduntur cum malleo ex utraque parte acuto. Inciduntur etiam aliae cum serro incisorio, de quo supra diximus; cum quibus sequari debet opus, quod cum aliis grossioribus praelimatum fuerit. Cum ex omni parte incisae suerint, fac temperamentum eorum hoc modo.

CAPUT XVIII.

Combure cornu hovis in igne et rade, atque misce ei tertiam partem salis, et tere sortiter. Deinde mitte limam in ignem, et cum canduerit, salies illam consectionem super eam ex omni parte, aptisque carbonibus valde ardentibus cum sestinatione sumatiis per omnia sic ut temperamentum non cadat, et statim eiciens extingue aequaliter in aqua, et inde ciciens siccabis modice super ignem. Hoc modo temperabis Omnes quae sunt ex chalybe'.

219쪽

Facies et parvulas similiter quadras, semirotundas, triangulo, tenues ex molli ferro, easque sic temperabis. Cum incisae suerint cum malleo, sive eum incisorio serro, aut cum cultello, unges eas veteri aruina porci, et circumdabis coriolis ex hircino corio incisis, ligabisque filo lino . Posthaeo cooperies eas argilla macerata singulariter, caudasque nudas dimittes. Cumque siccatae suerint, mittes in ignem, et suillabis sortiter, comburaturque corium, et cum sestinatione extrahens ab argilla extingues aequaliter in aqua, extractasque si ea his ad ignem.

CAPUT XIX.

Ferri quoque sossorii temperantur hoc modo. Cum limati su rint et suis manubriis aptati, summitas eorum mittitur in ignem,

220쪽

et mox ut coeperit candescere, extrahitur et in aqua extinguitur.

Fit etiam ferramentorum aliud temperamentum, quibus vitrum inciditur et molliores lapides hoc modo. Tolle hircum triennem, et liga eum intus tribus diebus sine cibo, quarta daei filicem comedere et nihil aliud. Quem cum diebus duobus comederit, sequenti nocte cooperi eum in dolio inserius per- sorato, sub quibus foraminibus pone aliud vas integrum, in quo colligas urinam ejus. Qua duabus vel tribus noctibus tali modo sum cienter collecta, emitte hircum, et in ipsa urina serramenta tua tempera. In urina etiam rufi pueri parvuli temperantur serramenta, durius quam in aqua simplici.