장음표시 사용
2쪽
PERPETUO. AUGUSTO ONVPHRIUS. PAN VINIVS. VERONENSiS FRATE R. EREM ITA
RIMA totius instituti mei parte Caesar Auguste defunctus, nunc longe digniosinatim, dc praestatissimum
opus aggredior. Tato enim quae sequuntur, ea quae antecesserunt excellul, qua to aedificiorum moles res praestatissimorum hominum gestae. Veterem enim Romanam,inaximamque illam rempublicam dilucide z0 sub omnium oculos, tanta breuitate, quanta fieri posse intelligo, subiicere institui. Quo ortu, S quibus incrementis orbem terrarum occuparit, quo ordine, qua ratione, quo costio decuentu singula praeclara gesserit, demonstrare deinceps,commentaru potius quam his oriae more conabor. A Romulo autem initium sit mens , omnia usque ad Iustiniani3o Magni Augusti imperium persequar, quae praecipue cognitu digna animaduerterim. Et a latione Romulus primum, deinde ceteri
3쪽
reges Romanam rempublicam constituerint. Quis libertate parta, ciusdem status fuerit, quonam modo ex paucorum patriciorum in perio , quibus solis, plebe exclusa, principio respublica commilia fuerat; tenuiores, idest plebs cum principibus ciuitatis in ea admini-io stranda, paulatim adaequata,eos postremo superauerit, atque pulsis optimatibus,ad iniustupopuli dominatum respublica translata sit. L. Sullae deinde, Maria S Cinnae dominatione; Crassi Pompeij arma, quae in C. Caesarcindictatorem; Antonio & Lepidi,quae in Augustum cessere exponam. Post Augustum, qui primus sub principis nomine singulare imperium a senatu obtinuit,quae Romanae ciuita- ,otis conditio sub sequentibus imperatoribus fuerit, usque ad Iustinianum imperatore aperiam. Ad haec sacra, sacerdotia, magistratus
maiores, minorcs, ordinario S, cxtra ordinem, urbanos, prouinciales,comitia,tribus, curias, centurias, ordines,& omnia postremo cius ciuitatis praeclariora instituta, quatum potero, demonstrabo. Quae omnia quum non solum
cognitu dignissima, sed & lectu iocundissima
sint, in publicum exire nullo alio munita praesidio couenientius esse existimavi, quam rerum Romanarum summi praesidis, imperatoris optimi, & Caesetis Augustissimi. Cuius
4쪽
virtute, iustitia, pietate, SI religione uniuersus terrarum orbis tanquam clarissimo iubare il-Iustratur, cuius doctrina, eruditione,& libera- litate, prisca illa virtus,& litterarum prope deplorata studia recreari, S in pristinum splendorem redigi cosserunt, quum susceptum abs te optime Caesar, litterarum patrocinium ab omnibus fere nostrae aetatis principibus 3 Q etiam summis prope neglectum, undique fama ferat. Te cnim Deus optimus maximus, quum ad Romani nominis gloriam renouandam, conseruandamque , tum ad litterarum studia retinenda & augenda ad tantum impe-rh fastigium cilexisse videtur. Sed ne diutius maiestatein tuam verbis distineam, propositi mihi operis rationem explicandam aggre-
5쪽
RBEM Romam reges ab initio tenuisse constat. Quorum imperio tantae futurae reipublicae no solum utili,verum prope etiam necessario, annos CCXLIII I. paruit. Quid enim suturum fuit, si illa pastorum convena rumque congregata multitudo, transfuga ex suis populis , sub tutela inuiolati templi, aut libertatem, aut certe impunitatem adepta, soluta regio metu,agitari coepta cset tribuniciis procellis, & in aliena urbe cupatribus ciuili contentione decertare , priusquam pignora coniugum ac liberorum, charitasque ipsius so- roli,cui longo tempore assuescitur,animos eorum consociassetλdissipatae res nondum adultae discordia so-rent, quas tranquilla regis imperij moderatio fouit, coque nutriendo postremo perduxit ut bonam frugulibertatis maturis ia viribus ferre possent. Primus au tem Romae regnasse, qui eandem etiam condidist QRomulus proditur. Quo tempore tria millia peditu,& trecenti equites ex loci indigenis,Graecis, & Latinis, Albanis, & pastoribus per mille domos distributi Romae collecti erant,a quibus 'sium Romulus fratre IoRemo cas: so,auspicato rex creatus cstat, tunc primum
6쪽
illud constitutum est, ne ullus deinceps in urbe magistratus,nisi ante captatis auspicii crearetur. Ita Liuius' libro 1. Dionysius libro II.&Plutarchus in Romulo
Deprimis tribubus, eurus Quum Romulus rex creatus, ad ciuitatis statum coiastituendum animum adiecisset, primo uniuersum populum Romanum in tres Partes, quas tribus appella, Q uti,divisi singulas vero tribus in decem partes , quas curias vocavit;curiasque in decurias distribuit. Tribuabus tres tribuni, curiis xxx. curiones, decuriis decuriones, populi Romani suifragiis praepositi. Post haec agrum Romanum in tres partes diuisit, quarum alteram publicam,alteram sacerdotum, tertiam priuatorucsse voluit. Partem vero agri quae priuatis obtigerat, in triginta partes diuisam, singulas curias sortiri voluit. Quae ita a Dionysio in Romulo libro I 1. tradu-tur: Diuisa in tres partes omni multitudine, singulis partibus ' praefectum con Liuit eum , suem istut risiimum, ac nobili se imum censebat: tum singula irium partium rusus indecepartes distribuit, totidemque singulis prae sebios dedit qui e sese it fora imi ac maiores quidem,iritu minores curio ap- pessauit. Ei ν quidem qui tribuum praefecti erant,tribum, Narum dero,curiones appestati. Diuisaeque rursussunt curiae in decuriad , docabaturque Mngularum praefectus decurio. Postquam autem hoc modo omnes in tribκs em curim descrip ti siunt, agrum drbanism omnem in triginta aequales paries
disribuit, exempla ex inguis tali a portione suae si ficeret 3o templis delubri que construe lis, stimulque parte aliqua publica relicta. c. Unde autem tribus, & curiae dictae, aut quae earum nomina fuerint, paulo post dicam
7쪽
bus,m populo Tertia populi diuiso a Romulo sacta, in patres &plebem, exemplo ab Atheniensibus sumpto, fuit: 'atrum progenies patrici i,plebis plebei i appellati. Romulus enim quia noua urbe viribus &iuuenum robo re a flatim ab se in unitam cerneret, haud minoris momenti fore ratus, si eandem quoque conliiij ope fulcis et . Quare populum Romanum tertia ut dixi diui iosione in duas partes primo distribuit, ex his illustriores genere, spectatae virtutis,quique prudentia, inodestia, probitate, vitaeque sancit imonia prae ceteris pollerent,vel plures filios suscepissent,itemque ditiores , & opulentiores,ac postremo natu grandiores essent,patres; reliquam Vero multitudinem , ut ignobilesn pauperes,plebem appellauit. Patres autem di cti Ob aetatem nam ex populo seniores erantὶ vel ob curae similitudinem, vel quia agrorum partem tribue bant tenuioribus,& eos suae curae commendat Os,at- roque in clientelam susceptos, tanquam patres tuebantur. Patres ad concionem singillatim per praeconem conuocabantur addito patris praenomine, plebs vero omnes simul cornu bubulo. Patribus & patriciis sacra facere, sacerdotia & magistratus gerere, ius dicere, atque cum rege publica negocia, quae ad ciuitatis statu pertinebat, administrare iniunctum est. Plebs his muneribus exclusa, quaestuarias artes exercebat, S agriculturae pecorique alendo operam dabat. Ad quorum ordinum concordiam conseruandam, clientum Soac patronorum ius. instituit. Nam tenuiores & pleb in ditiorum patricioruque clientelam distribuit.
8쪽
Quod postea egregium reipublicae temperamentum di. Gracchus tribunus plebis dissoluit. Familiae auiatem quae ab his patribus,quos primosRomulus legit, descenderunt,patriciae maiorum gentiu dictae sunt, ut aliquot discritnen esset intcr has, & illas quas posteriores reges in patricias cooptarunt, quae minoruuentium sunt vocitatae.In his fuerunt certae familiae
Iulia Fabia Tarpeia io Hostilia Potitia Pinaria Gegania Quinctilia Romilia Ex quibus familiis, quae maiorum gentium dictae
sunt,centum hac ratione senatores, quorum consilio rempublicam administraret,primo legit. Nam singulis tribubus edixit, ut tres omnium praestantissimos ex una quaque earundem suis suffragiis crearet, atque ita nouem facti;deinde eadem ratione tres a singulis curiis quae xxx. erant ditiores,meliores,& natu grandiores renuntiari iussit itque ita omnino nonaginta Σο nouem aucti,ipse vero suo arbitrio iis centesimu adiecit. Hi omnes ex patribus lecti sant. Centum autem ideo tantum creauit,vel quia is numerus fatis erat nouae & paruae ciuitati,sive quia soli centum erant, qui creari senatores possent. Senatores autem propter 1enectutem,quum vetussimi patriciorum citent,sine ab honore & virtute appellauit. Senatorum ordo senatus,reliqui omnes non senatores populus appellati
Ex reliquis porro qui senatores creati non fuerant, omnibusque tam patriciis quam plebeiis familiis Romulus trecciatos iuuenes ad corporis custo alam, deceex singulis curiis legit,qui ab eoru primo duce Fabio
9쪽
Cclere,celeres vocati sunt. Inde ille postea, &ii qui post eum fuerunt , tribuni cclcrum appellati. Quamquam cos quidam a corporis cclcritate dictos opinetur. Quum autem trecenti essent, Omnibus quide tribunus vel praefectus celerum, singulis vero centcnariis tres ceturiones,singulis decuriis decuriones xxx. Praeerant. Hi cquis merebant,a quibus ordo cque stermedius inter senatum S populum nonauit, senatoruseminarium appellatus; reliqua deinceps multitudo δ' sub populi vel plebis nomine remansit. Diu aute post reges exactos, quum senatores quoque ex plebe fieri coepti sunt, ex hac Romuli institutione ciuium Romanoruin qui ex duplici gen cre constabant, patriciota plebeio, tres ordines facti sunt,senatores, equites, ta de populo : duplexque Romanorum ciuium diuisio orta, quarum altera ad alteram nihil pertinebat. Prior aute fuit haec a Romulo instituta: Omnes Romani ciues,vel patricii sunt,uel plebei j. Posterior haec,
quum senatores e plebe seri coepti, orta: ciues Romani omnes,vel senatores sunt, vel equites ,vel de populo: tametsi populi plebisque nomina apud Ciceronem dc Liuium aliquando confundantur. Veru propria populi appellatione omnes non senatores, vel ut alii,extra senatorii & equitum numerii intelligebantur hinc illud notissimum elogium s. P. R. vel illud
CONSENS V. SENATVS. ET . EQUESTRIS. OR DINIS. POPVLIQVE. ROM ANI. Itavi vcl a genere,
vel ab ordine ciues Romani distingui coepti sint. Vt ciuis Romanus gen rc patricio natus,equestris tame ordinis , si nodum in senatu lectus esset, sin aute senator a cic siet factus,ordinis senatorij diceretur. Quod si patricius neque senator allectus cssct,neque inter equitς s
10쪽
locum haberet, quia scilicet equestri censu non esset, hoc est H-SCDoo no possideret minus enim qui habebat , eques cite non poterat , aut si censium quidem equestrem habuisset,ccsox tamen illi ob flagitia eque stris ordinis insignia equum &annulum ademisset, is de populo erat. Si quis igitur patriciae gentis, neque senator esset,iaeque eques,is patricius quidem erat, &dicebatur,idem tamen de populo erat. Quandoquidcciuis Romanus quicunque crat,ut is de tribus ordini- Io bus unum haberet,senatorium,aut equestrem,aut populare necesse esset. Ita ut dici posset: senator no es, ergo eques,aut de populo meque senator, neque eques, quamuis patricius,ergo de populo: Ordo enim praetorea nullus superest. Ita quoque de plebeio genere qui patricio opponebatur, dicendum. Si ciuis Romanus plebeius minus haberet CD cio ,de populo crat si CDoo haberet, equumque publicum obtinuisset, annuloque uteretur,quamuis plebeius,erat tamen eques,&ii cx equite in senatum a censoribus lectus, senator δο erat. Quod post reges exactos factum est. Erant ergo ita patriciorum tres ordines, sicut & ciuium plebeiorum: ciues Romani patricii & plubeij senatores, ciues Romani patricii & plebe ij equites ; ciues Romani pa tricii & plebeii de populo,vel de plebe. Post Ti. Gracchi seditiones , quibus egregium illud rei' Romanae
temperametum dissolutum est, altera orta est ciuium Romanorum diuisio. Nam omnes qui reip. conseruatione studebant,optimates; tui vero seditiosis ciuibusrcs nouas molientibus athaerebant,plebs dicebantur;
ita ut plebis nomine multa significari neces le sit. Plcbs enim primum acς ipitur, ut distinguitur contra