장음표시 사용
221쪽
634 CARO LV S V. IMP. HIS P. REX i m non diu Smserrius obsidionis incommoda ferre statuens, hisce legibus
cum Caesare transigit: Duodecim dierum induciae inter Caesarem acop- reis pid mos sunto, interea obsessi ad Regem pro auxilio aut deditionis conensu mittunto. Auxilio denegato,aut ad constitutum diem non misso, est,.... iis Caesari oppidum dedito. Equites peditesque omnes more militari cum ia, di, quatuor maioribus tormentis incolumes in Franciam abeunto ; cetera re ira o . omnia in oppido Caesari relinquito. Stantibus induciis,munitiones non .eau to, nec reficito. Hisce de rebus quatuor obsidibus caueto. Quibus adductis, Gongaga, nobilem Hispanum nomine Conteriam in oppidum mittit, obseruaturum ne nocte vel die munitiones restaurarent. Ad lias honestas obsellis conditiones tribuendas Caesar adducebatur in credibili desiderio inuadendae Franciae,cogendiq; Regis,de rerum sum-1na nobili praelio decerneret. Angliae quoque Rex ad idem expeditionis pugnaeque desiderium trahebatur. Rex Franciscus, cum rationem libe-Di M. randorum obsessorum non reperiret, dedi oppidum dictis testibus est
pastias. Hac ratione fine mensis Augusti Fanum Desiderij in potestatemur Caesaris venit, polleaquam id per lix hebdomadas oppugnasset. Sexto Septembris in Belgi uiri venit lupradictus Guillelmus Nassauius, dii
decim annorum adolescens. Rex Franciscus, conspecto rerum suarum periculo, si Caesar ac Anglus in isdere persistentes, lium contra se continuassent, pacis auctores circumspicere coepit. Repertis hominibus ido-ucis, latum promissis ac donis effecit, ut Martinus Gusmannus ordinis Praedicatorum, Caesaria Cῶsesionibus, se ea de re cum Grai ucilio actu rum Caesarique verba facturum promitteret. Stetit promisse, effecitque
initio mensis Septembris bello tamen Dullis induciis datis in Caesar per--.. - mitteret,certi viri de pace acturi Chauseam conuenirent.Iuere nomine
. -- . Caesaris GonZaga ac Granucllius, nomine Regis Claudius Annibaldus ac Cheuansj Dominus. Ad Angliae Regem hac de causa est missus Cardinalis Bellatus, & alij duo Franci. Caesar certior factus ingentem EDparnaij commeatus vim a Franco coactam,cum exercitu prosectus, op-oὸ ψ., pidum cum commeatu occupat; ulteriusque progressus,castrum Them
22 dori,oppidumque eiusdem nominis in potestatem redigit, quibus locis. TI ' Rex commeatum pro exercitu congcri iusserat: ex quo Caesariani, quit - inopiam sentire coeper ni, mirifice sunt recreati. Inde per Vallosios ad L. T. Suςilanum antiquam urbem Caesar castra ponit: ubi paulo postilenim, de pace agi est coeptum, ius leges aparte Caesaris moderabatur Ferdi-.nandus Gongaga, Nicolaus Perenotus Granuelli j Dominus, ac Commendator Calameae ordinis A lcantarae; a parte Regis Claudius Annibaldus , Carolus Nullius, ac Baiardus,eainque tandem Crcst ij post varias disceptationes die Septembris decimooctauo his conditionibus
222쪽
XL H. BRAB. V. BELGII VNITI PRINCEPS. 63sυ conclusere: Inter Caesarem Carolum , Regemque Franciscum, ac qui' i I cumque has leges admittent, pax firma aeternaque esto. Subditi utrim- -- -
que vetera tantam soluendo portoria comm canto, merc. Huramq, cxer- o
D cento. Quidquid hinc inde ab induciis Nicaeanis est occupatum, resu
tu ito; nihil praeter commeatum propri que tormenta abducito. Sabail- Atii. --
idiae Duci sua omnia ab utraque parte restituito, quemadmodu SI Mar- D estioni Monti erretano,Duci Mantu ano,ac Lotharingiae. Rex ditioni ac D Abbatiae Gorgi inae cedito, Caesarique obsides, donec conditiones haei fuerint implet , Medoni Cardinabm, Guisae Ducem ac Lata aliae Comi-ον tem dato. De bello Turcis inferendo Caesar ac Rex conuentum indici-Dto, inque eam expeditionem Rex sexcentos equites lancearios, ac deccm' llisisa millia peditum, cuiuscum; Caesar iusserit nationis,mittito. Rex factam M Madriliana pace, sequentibusque foederibus, Regni Neapolitani, Sici- a, liae, Ducatus Mediolanensis,Comitatus Astensis, iuris patronalis, quod dii habuit in Flandriam, Artesiam, Insulas, Duacum, Orchiacum, Torna-
γγ cum, Mortangain ac Fanum D. Amandi, cessionem ratam firmῖmq; ea ratione,qua superioribus foederibus est conuentum, habeto. Priuilegia alia vetera novique utrimque manento. Vt vero haec pax serio rata per-υ petuaque consistat, Cςsar in pacis fauorem Carolo Aureliae Duci filiam , i di, Mariam, aut fratris Ferdinandi natu secundam, sirempe primogenita ,, Clivio addicta eratin despondeto; qua de re animum quarto a publicata A C - , pace mense declarabit. Quod si Caesaris filiam Carolus duxerit, Belga- . . his.13 rum Prouincias cum Comitatu Burgundiae ac Charoloij in dotem acciri pilo: possessionem vero Carolus Aurelianus,ciusque liberi masculi,non tarii ,, nisi mortuo Caesare inito; Belgae tamen, se uiuo,in Aurcliani verba n ,, menque iurent, filiusque Philippus haec approbet curato. Carolum, dii perfectis nuptiis, Caesar Belgis praeficito. Ex pane altera Rex Franci - ,,scus, eiusq; filius Henricus Telphinus, in aeternum omni actione,quam M,, in Ducatum Mediolanesim ac Comitatum Astensem allegare poli int, di, cedito. Quod sit Carolus Aurelianus in uxorem duxerit secundam Ro- ,, manorum Regis filiam, cum ea in do em accipito Ducatum Mediola- ,,nensem cum Comitatu Astensi,quaeque ad haec spectant; manente,d ordi, nec vixerit, in Caesaris potestate arce Mediolanenti ac Cremonensi; eis- ,, que Caesar, eorumque liberis tantum masculis Imperialem inaugura-zo C ,, tionem dato. Nuptias Aureliani ultra annum i publicata pace non di,, serto. Rex Franciscus filio Carolo Aureliano in dotem dato Ducatum k., . . i. ,, Aureliae, Bolboni j,Chasteteraudi j,ac Engulesimae Comitatum. Si Au-mo, at ,, relianus prior decesscrit aesaris filiae ad vitam quinquaginta millia li- , , ., ἡ,-,, brarum Turonensium in singulos annos persolvito,Rom.vero Regis, illae triginta millia. Haec praecipua, acta transactaque Crespij decimo-
223쪽
signata,deinde Caesaris ac Regis;postremo sigillis solito more communita. Exinde Caesar Comiti Burano ac Reussio, qui cum Anglo Monstretalium obsidebant, mandat, relicto oppido, exercitum dimittant. I se e Suessionibus motis castris, Crespium venit, indeque Feram ad Flumen Osam , ubi eum nobili cum comitatu invisit Carolus Astretiae
Europae vires conuertere se feliciter posse perspiciebat. Quare tandem
sentirent. Id vero,indicto Generali Concilio,constitutoque plena cum auctoritate,Camerae Imperialis iudicio se obtenturum speraba quibus si obtemperare recusassent, iustissimo se tum bello contumaces dc bellare, armisque ad obsequium,Deo adiutore, cogere poste videbat. Quod ne fieret, iamdudum Protestantes inter seselaus Smalcaldij secerant est id oppidum ad limites Thuringiae & Hasbaeὶ saepiusque diuersis couen
misit. Dum de pacis coditionibus Cresph disputatur, Ccsar Antonium Perrenotum Antistitem Atrebatensem, Graia uel iij filium, Boloniam ad
reddiderat: qui Caesari liberam tractandi potestatein secerat, modo nil in rerum suarum praeiudiciu in contraxisset. Oppugnabat enim pertinacissim3 Anglus Boloniam, omnibus rebus necessariis instructissimam. Sed imbellis Praefecti Vemini animus essecit, ut sine cruentis oppum gnationibus ea potiretur, praesidiariis in tutum cum omnibus fortia-
concesso : qua de causa paulo post Ueminus Parisiis iussu Regis capite plexus est. Monstreulij sortius agentes, omnemque Belgarum ac Anglorum vim perserentes,Regi oppidum seruauere. Rex Anglus, Boloniacie rebus necestariis instructa, Caletum, indeque in Angliam cum exe citu est reuersus. Caesar, nullis implicitus bellis totam hiemem Bruxes-lae egit, inuisente eum sorore Leonora Franciae Regina, Carolo Aureliae Duce, ac duobus fratris sui Ferdinandi filiis. Vere anni 11 s. Caesar Belgarum aliquot ditiones inuisit, statumq; earum componit. Et quamquam hoc anno Caesari laeta obuenis let pax, ingentibus tamen animo angebatur curis,qua ratione Germaniae charissimae patriae eamdem pro-
224쪽
XLII. BRAB. V. BELGII UNITI PRINCEPS. 63 Octauo die Septembris Carolus Aureliς Dux cum patre fratreque Del- Τέyphino contra Anglos Boloniam ingenti cum exercitu contendentes, ardenti febre, quae omnia Medicorum respueb. at remedia, continuo vexatus, vitam cum morte, ςtatis anno vigesimo secusso commutauit. Erat adolescens summis animi corporisque dotibus ad admiration in orna- .iri λ. tus. Non parum eius morte Rex Franciscus,omnesque Francomm Pr
ceres doluere,quod durum Delphini ingenium sorini darent,viderentq; Aureliani morte conditiones pacis Crispianae haudquaquam diuturnas sore. Augebat sermidinem,quod vulgo, dato veneno utrumque fiatrem, consilio operaque uxoris Italς,De sinus Henricus clam einedio sustulisse mussitaretur. Rex ad Caesarem Antuerpiae agentem messe N uembri Ammiralem Claudium Annibaldum acoli uerium Franciae v. i. Cancellarium mitti petens,inita paulo ante pax nouis legibus,tempori ac rebus seruientibus, firmaretur. Cumque aliauamdiu Legati Caesare essent secuti,nil aliud obtinuere, quam quod polliceretur, hostilitatem a sua parte Regi,nisi eam prior intulisset, non esse verendam. Indixerat hoc anno Caesar ormatiam Germaniae Principum Comitia, Praeside re Romanorum Rege: sed ob Principum praecipuorum absentiam nihil udignum aetiim est. Hoc anno,inense Augusto,fine Comitiorum Nor maiiensium, Caesar fit certior, nuciun suam peperisse filium, i Caroli nome esset inditum: sed eam quarto ab enixo infante die, partus incommodis ἡ viuis excessisse. Mense Ianuario anni 11 6. Caesar Ultraiecti GVis Comitia Aurei velleris celebrat. Inde in Geldriam proficiscitur, sui n- '
moque cum honore ubiq; susceptus muneribus excolitur, ac in Ducem quana ιη-
Gelariae Comitemque Zuttaniae, Arnhemi, Zutfaniae ac Neomagi inauguratur. Hinc Traiectum ad Mosam, inde in Lotharingiam ac Ger
maniam contendit; Comitiis Ratisponensibus quae post wormatiensia ' Hindixerat,initium daturus. Sub idem tempus e tota Christiana Europa Tridentum Episcopi ac Theologi confluesant, Concilio Vniuersali ex- ri , ordium faetiari; cum die decim clauo Februarij Martinus Lutherus
subito abreptus est. De eius morte sic Cochlaeus: E Witten berga Ille- PHOTH.
bium prosectus,ut tractatui *culari in causis profanis discordi , qut inter Comites a Maias iterat, interesset, eo quod sub illis Dominis Is lebi j natus esset, die 17. Februari j, peracta in publico cum aliis coena, Caque Iargiter sumpta,& facetiis hilariter extracta,cadem nocte interiit. Et post multa: Stulta de eius morte Ionae Coci historia refert hanc quoque Lu- Otheri morituri tam impiam quam ridiculam stultitiam; quod eadem nocte qua periit, dixerit ipsi Ionae&Caelio, aliisque circumstantibus:
Orate pro Domino nostro Deo, & eius Euangelio, ut ei bene succedat; μ.
225쪽
638 CAROLUS V. IMP. HIS P. REX tur. Quis vimquam audiuit orandum esse pro Domino nostro Deo
i 'P. h hψ RQ pridie K L Aprilis obi)t Alsensus Daua his dasti; Marchio Caesaris a morte Piscarij, Leuae ac Borbonio apud nis P soaus , sui temporis Dux belli praeclarus. Sepultus
et ora sit,' 'iam ii rompti inagita pompa, successitque illi
, - - Fcrdinandus Gonraga. Hoc serme tempore fama non falsa per Germa-
. L . --rte findere, bellum contra Protestantes, foedusque Sinalealdi sum iterum tu Iac renouatur'summa ope parare. Scribit hac de re Phi-H pus Hauiae Lan ramus litteras ad Nicolaum Percnotum Granuellae Dominum , ac quid constans fama serat, aperit, seque credere asserit, quod Caesar cum Solvmanno Turca foedus fecisset. Rescribit Granuel- lms,Caesarem Conscribere militem, quod idem vicini Principes faciant alcaidicos Protestatues intelligebat: cum Turca in annum fecisse
contra Turcam auxiliss aliquid statuentium. Consulere se,Caesarcin iusti in Ratis nam tendentem in itinere hac de re conueniat. arto Idus
Aprilis Lanigrauius spiram ad Caesarem venit, cum eo de Orsa Gia h , Τ 'i Thyβ vlt Q ςilr e in speciem amice habitis disee
dunt. Postridie apud Septem-vina Palatini Comitem coueniunt Lanta grauius, Granuellius, Nauius, Masbachius, & quidam alii, eadEmque imulauone de pace agunt, sed nil decernunt. Quare iteroin Laniorauius Caesarem adiens,peramico,sed dubio accepto responso in Hassi amreucrtit, Caesar vero Ratisbonam contendit. Tandcm de imosexto Iu-
υ-- et hitic : i R ψη ς , sse pJςζm in Germania constituere decre Eetir eam admiserint, omnia honesta se impetraturos; qui rei
.isistit. Cesu t, pro Impzratoria auctoritate in hos se de iure acturum indue ciuentiam ad Civitates scribit Imperiales. Granuellius ac Na-
---- L hi 'xx. qui propria auctoritate occupatis ali- his his, '' ixum, Abbatum ac Monasteriorum fortunis Maiestatem
telliSebant, ac nisi deserta Lutheri secta, Sinaicaldi clue foedere ad veteres Ecclesiae Romanae ritus essent reuersi, belluin expectandum Mauritius saxo,cum Ratisbonae diu multumque cum Cae De Re eque
Mauricius erga Caesarem, Rom.Regem, Imperium,ita se gerito ut side
226쪽
XLII. BRAB. V. BELGII UNITI PRINCEPS. 6;yis Dux Concili j Vniuersalis decretis sese eo usque submittito, quo ceteriis Germaniae Principes sunt facturi; nihil interea in sua ditione quod ad
, , Religionem attinet, innovato. Actum Ratis bonae die decimononori Iunii, anno is 6. Protestantium Legati, apertὸ Caesarem arma parare, ac Mauritium clam cum eo tractas Ie edocti, non salutato Caesare disic dunt, moxque Protestantes copias pecuniamque expediunt, Ioannes Fredericus Saxo Septem-vir peditum quadraginta nouem signa, equitum turmas octodecim, Hessus quadraginta octo vexilla peditum,equitumque turmas duodecim, alijque quisque pro facultatum ratione; ita ut eorum copiae, habito delectu, supra centum peditum ac quindecim equitum millia censerentur. Fredericus Comes Palatinus Septem irducentos quos miserat equites mox e via domum reuocat,Legatum Ra- rum tisbonam ad Caesarem mittit, utque se pacificatorem admittat, petit. . ,...
Respondet per Granuellium Caesar, salua Concilii Generalis auctorita- Σ
te & sua id licere. Palatinus responsum Saxoni, Hesso, ac W incnbergio Communicat, rogans, communis Germaniae quietis causa aliquid dei me iure opinioneque sua cedant. Illi datis ad caesarem superbissimis, .is. Mac in Concilium Tridentinum Summiimque Pontificem criminosissimis litteris,omnem pacis rationem abrupere. Interea apud Belgas Maximilianus Burae Comes, iusta peditum equitumque conscripta manu, Caesaris expectabat mandatum. Sed summa Hesti diligentia effecit, ut serius vocaretur. Coadunatis enim, ut diximus, suis sociorumque co- pijs', decimoquinto Kal. Augusti in Caesarem ducit. Scarilaeus Augustanus, copiarum Augustae, Vimae, ac Argentorati Praefectus, in alteram 1 iriis is
pariem millus cum suis, Ducis Wirten bergi j copijs Fiessam Antistitis 'T'. Augustani oppidum, arcemque Erebergam ditionis Rom. Regis, cum oppido Clusa in angusto Alpium transitu sita, occupat, impediturus zzz ne Hispanorum Italorumque copiae ex Italia ad Caesarem proficiscerentur. Is autem Ratis bonae agens, seu mentum vetus nouumque ex agrisia urbem convehi curat, tormentorum magnum numerum cogit, farinae molitae ingentem copiam coemit, bis mille quingentas pperas conducit , cohortesque quas tota Germania diuersis conscripserat locis, ad se vocat; quibus mox accesssit sua cum legione Bauariae nucis filius nothus. E Belgio in itinere erant decem millia peditum ac quinque millia
equitum Duce Burano, trahebantque tormenta maiora duodecim,c mitante eos Mendosio cum trecentis veteranis Hispanis,& Antinoro cum ducentis veteranis Italis. Ex Italia mouebant circiter nouem ruit- . iis: alia veteranorum Hispanorum peditum. Itali, Duce Octauio Farnesio, a Pontifice missi ad duodecim millia peditum: ducebintque singuli suis turmis conuenientem equitatum, ita ut si copiae Caesaris in unum coii L
227쪽
6 o CAROLVs V. IMP. H I S P. REX I 6 sent, essent ad quinquaginta peditum millia, &supra sexdecim millia
equitum, exceptis Rom. Regis ac Mauriti j Saxonis equitibus, qui in β s Saxoniam missi erat. Interea dum conueniunt copiae, belli sedem Caesar statuit lagoistadium, quod nouem milliaribus Germanicis Ratisbona abest, Legatum sibi nominans Ferdinandum Toletanum Albae D
cem quem cum parte recentium copiarum,quae longo circuitu capto,
. z. m. partim ex Italia, partim ex Germania Ingolstidium vcnerant, ad rec perandam Clusam mittit. Sed loci situ, ne vim tentaret, territus, re insccta ad Caesarem redi jt, eodem pridie aduenisse gaudens alios aliquot Hispanos pedites, ac Neapolitanos grauis armaturae equites. Scarilaeus Protestantium Dux, occupata Clusa, Oeni pontem D 'ruer) cum copiis tendebat. Sed reperiens Rom. Regem cum auodecim millibus peditum urbem ac opportuna quique loca occupasse conuerso exercitu,direptis. que in itinere Monasterijs ac Templis, ad Danubium, quo Protestantium conueniebant copi se confert. Duodecimo Kal. Augusti Caesar CUM M- Saxonem, Hessum, omnesque quicum ijs stabant,proscribit. Illi vero, O-. quarto Kal. Augusti cupias omnes cum Scaritaeo iungunt; quibus mox accessere Germani milites,qui a pranco,facta paulo ante cum Anglo de Boloniensi Comitatu pace,erat exauctorati. Hoc tempore Ferdinandus Rom. Rex filias duas matrimonio collocat: Anna Alberto Bauaro,M 1ras iM . nam Guillelmo Cliuiae Iuliaeq; Duci. Negata enim ei Nauarma,ac P testate alterius ducedaea Summo Pontifice accepta,huc se conuertit;impetraisque uxore,nuptiς magna cum solemnitate Ratis bonae sub huius belli initium sunt celebratae. Die . Augusti ingentem Mechlinia clademisia εα ab incenso a fulmine puluere tormentario accepit. Erat iuxta porta Ne ' herspouliam turris Santporta dicta, in cuius lando concamerato ad se-
ptingenta dolia pulueris tormentari j in belli usum custodiebantur. Ninivi λι- ris vero aliquot locis vetustate rimas agebat. Conquesta fuerat hac de res' ad Magistratum non semel vetula paupercula,in ea gratis habitas. Quet cum pomeridiano tepore iam dicto die tonitrua ac fulgura excitari vehementia ςonsideraret,sormidine correpta circa vesperam alio dii tertit:&ecce nocte hora undecima,redeuntibus tonitruis ac fulminibus,perq; rimas iam dictis turrim peruadentibus, omnispuluis tormentarius incenditur;quadratique lapides turris per urbem disiceti, in proximo ultraro o. ciuium domos, ac totidem in suburbio euertunt. Ciuitatis sessa ab utraque dirutae turris parie ad 2oo. passus sicca erat, cum paulo ante --.hia aqua pedestris lanceae altitudinem sere aequasset, murusque ad idem . . Ab . spatium erat excisus. Homines Vtrius lue sexus variae aetatis vltra quingentos oppressi,vulnerati ad bis mille Temporis puncto haec clades in-ia a.' cidi ac cessauit,tota exinde nocte summa in aere fuit serenitas. Reperta
228쪽
XLII. BRAB. V. BELGII UNITI PRINCEPs. 6 isuere mortua mutilaque corpora ad sesqui milliare extra ciuitatem va- II criis locis disiecta. Est de his chronologicum illud antiquum: TVrres ContrItae La Cerant VI pri serIs aedes, septena LVIGI , frigne MeChLInIe. Undecimo Augusti Protestantium Duces, e castris Donauerdicis mis sis ad Caesarem litteris, qui ad Landis hiatum in Bauaria castrametatus
erat, bellum ei, recitatis aspere causis,indicunt.Caesar reiectis litteris,nec ii,
legere legive volens, ne quis in posterum a rebellibus citin litteris ad se veniat nisi gulam frangi laqueo cupiat, seuere iubet,tradens adolescen p. - seti ac tibicini, qui litteras attulerant ,. Proscriptionis Tabulas, rebellibus Principibus perserendas. Actum in Protestantium Concilio fuerat,quo in nomine C sar in litteris foret compellandus. Saxo Hispanis Regem appellabat, Hessus Carolum Gandensem. Sed tandem conueniunt scriberetur Carolus qui se pro Caesare gerit. Inde motis castris Ratis bonam
contendunt. Ad Caesarem vero tandem venere Pontificia auxilia, supe- pistis a Arius commemorata, Duce Octauio Farnesio, ac Alexandro Farnesio Cardinale Pontificis fratre sequebanturque hos auxilia Ducum Floren- tiis . Q. tiae ac Ferrariae. Vniuersae rei fiumentariae praeerat Otto Cardinalis Au Tu gustanus. Auctus his copiis Caesar, hostes tardius Ratis bonam conten- mdentes praeuertens, ex oppidi armamentario viginti tormenta muralia,
ac triginta sex campestria educit, iustoque in oppido relicto praesidio, In ositidium redit. Neo stadij vero in ripa Danubij castra locans mira
bili celeritate amnem duobus locis, pontibus ex lintribus confectis, iungit. Vetus enim pons a rebellibus tenebatur, qui Ratis bonam conten- p, -- lentes, iuxta Ingol stadium dubio cum Caesarianis equestri praelio certa: ia 2 Quere, utrimque aliquot caesis ac captis. Pridie Kal. Septembris Saxo ae Hessus, reperto in Danubio vado, exercitum traducunt, inque proximo colle, unde in Caesaris castra erat despectus, positis tormentis se mutaniunt. Interea Maximilianus Egmondius Burae Comes, Aquis grani postremo delectu Belgarum habito, iter ingreditur, ac eodem die Aniademacum venit; ubi ei iunguntur pedites Itali ac Hispani qui iussit Caesaris Aneto,qui paulo ante pacem cum Franco fecerat,militarant. Pridie p .us Nonas Septembres, Protessantes, cum per triduum frustra ad Ingol stadium contra Caesarem sedissent, ac sex millium tormentariorum globorum ictibus vix centum triginta homines neci dedissent, nec inus dere Caesarem audcrent exiguo aggere septum,ipsi numero duplo sup riores, castra naouerunt; nonnihil discordes, quod Hesitis praelium sita- silet, Saxo dissuasisset. Caesar equitatum, qui vestigiis insisteret, mittit. Sed adeo prudenter aciebus in hunc euentum Hessus praeuidcrat, ut Caesariani ncquaquam vim tentandam iudicarent. Caesar ponte Danu
229쪽
6 1 CAROLUS V. IMP. HIS P. RExi 6 bium sternit,ut sui commodius pabularentur. Cumque rebelles contra Buranum tendere conspiceret, cum omni peditatu equites suos subsis- quitur, castraque in hostium collibus metatur. Illi vero Niburgi cons 1 dere. Interea Rom. Rex ac Mauritius Saxo,coniunctis copiis,e Bohemia Saxonis Septem-viri ditionem inuaserat, cum is frustra Bohemos prior Hu M. ad arma contra Regem Rom. capienda sollicitas let. Sed victi diligentia Rom. Regis, territique fortuna Caesaris, a iusta desectione, ut mox dice- iis, .ast.. mus , abstinebant. Quare Rom. Rex ac Mauritius Saxo facile, inuas, ct Saxonia, omni cladis genere eam peruastabant. Oppidorum maiorem, kr partem ad deditionem coegerant, nil Septem-viro praeter Wittcmbe gam, Issen acum ac Gotnain relinquentes. Quibus rebus Protestantes mam ι, intellinis,transmisso Danubio Danouertum prosecti,Vendingae castra
locant, inde recta aduersus Buranum contendentes. Is ne tantae multitudini cum exiguis ac itinere sessis copijs occurreret, cum triduum muliti ad reficienJa corpora tribuisset, prima noctis vigilia silentio copias educit,ac composito, sed silenti agmine procedes, in proxima ad Ingol- L stadium silua,cluso hoste,considet. Mane copiis in tres acies distributis
ad Caesarem contendit, summaq; cum congratulatione exceptus,incius' G Procerumq; omnium complexus processit : militi quies & lautia data
ρ - Decimoquinto ΚaL Octobris, cum exercitum quatuordecim diebus
armis ac impedimentis grauem per impeditos saltus siluasque ad decupiendum hostem raptasset, Caesar Protestantium discetati, motis castris, Ni burgum in deditionem accipit, praesidiarios, cum amplius contra
Caesarem arma se non sumpturos iurassent, limittens. Protestantes auri, re isca indigi: frustra a Veiactis, Anglo,ac Franco mutuum petiere. Initio mensiq Octobris circa Nortingam Caesaris Protestantiumque: exercitus 'Π conueniunt, instriustisque aciebus ad pugnam se parant. Sed cum leui. L. in praelio Albertus Bruns icanus cecidisset, ad castra reuertuntur. Octauius Farnesus, educta suorum parte, Donauertum, fugientibus prauidiariis, deditione capit. Et dum hac ratione in Sueuia bellum geritur, in Saxonia, ut diximus, Rom. Rex Fcrdinandus ac Mauritius Saxo omnia perturbant, cladibusque miscent. Scarilaeus Augustanus, qui primus contra Caesarem copias eduxerat, Ducum variantibus sei tentiis de praelio desperans, ac nulla ratione commeatu Caesarem
ν - prohiberi posse consi)erans, abductis Augustam copiis, primus etiam socialia castra deseruit. Exinde Caesar Dillingam, Hochstetum, Lau- qingam, Gundelfingam ad amnem Brentam in deditionem accipit, hacque ratione Danubi j posscssione potitur, traiectoque Brenta, Vlmam petit. Sed Protestantibus ex altera Brentae ripa Occurrentibus, pr positum tenere non potuit. Trans seri igitur castra iuxta 4 thenium,
230쪽
XLII. BRAB. V. BELGII. VNITI PRINCEPS. 6 3Protestantes ad Giengam, interlabente Brenta: ubi cum paruis aliquot is spraeliis ellet certatum & frustra intentatae ab utraque parte insidiae, Caesar pridie Kal. Nouembres in vetera ad Laugingam castra reuertit. Praetcr assiduos enim imbres, annique tempus, pestis etiam, etsi non saeua Caesariana ac Protestantium inuaserat castra.Tum Reinoa C sari deditionem facit. Tot ciuitatum defectione, Saxoniae evastatione, pecuniae inopia, pestisque pullulantis malo fracti Protestantes, nil in commune consulcbant, sed , ut Scarilaeus fecerat, quisque ad propria oculos conuertebat; atque hoc rerum statu, Nori in ' quoque Caesari portas aperit. Demum Protestantes,diuisis copiis, instantibus Decembris Kalendis ad sua discedunt,cum petita prius a Caesare pace, eam quibus Ν', ἡ- ώ. lebant conditionibus obtinere non potuissent. Kalendis Decembribus ταHessiis Francosurtum venit: ubi cum Magistratus ab eo consilium pe-n. . Misteret, respondit, se pro tem pore aliud non habere, quam ut unaquaeque et ' vulpecula thac enim utebatur similitudine in suam tueretur caudam. hi καSaxo cum copiis domum tendens, inopia pecuniae proximis Catholicorum agris plurimum auri extorquet, Moguntinorum, Fuldensium, Bambergensium,&Herbipotensium.Caesar per litteras Catholicos consolatus Idibus Decembris Rottenburgo Hallam Sueuiae contendit, ple- 'risque oppidis ad Rhenum vergentibus in dcditionem acceptis. Hallae aliquot diebus curando articulari morbo haesit; datisque ad Ducem se Wirtenbergensem seuerioribus litteris, iubet, se suaque omnia sine ulla conditione in suam potestatem constituat, nisi grauius ob rcbellioncm rem puniri malit. Is humillimis veibis veniam rogans, culpam deprecatur,
animoque consternatus, relicta ditione, in munitissimam arcem Tu e-lam, in praecelsa praeruptaque rupe sitam , cum liberis rebusque pretim in M. sissimis fugit. Venit Hallam ad Caesarem veniam petiturus Fredericus Comes Palatinus Septem -vir,qui modeste obiurgatus, qtiod initio bel- - Ἀli hostibii; quadringentos misisset equites, etsi eosdem retra isset, Ve- η,. ιι ιν niam obtinuit. Paulo post etiam Vlmenses in gratiam sunt recepti, numeratis centum millibus aureorum Rhenensium florenorum, deditisque duodecim maioribus tormentis, ae in praesidiu in receptis decem 'peditum signis. Exinde Buranu in cum Belgicis copiis domum remittit, ac ex itinere Francos artum occupare omni arte iubet. Albanum vero cum parte exercitus in Ducatum Cirten bergensem immittit: qui oppida partim expugnat,partim in deditionem accipit,agros vero insigniter deuastat. Sed initio mensis Ianuari j anni 1s 7. opera Palatini, facta 3 1 4 Winen bergius deditione , his legibus inter alias in gratiam recipitur: Aduersa valetudine impeditus Wirten bergius, quam primum Legatos sui C -υ supplices veniam imploraturos mittito: iple intra sextam septimanam, titia, . .