장음표시 사용
261쪽
262쪽
ioci pascitatis I. ab Ao. 8I7. Ian. 2ς. ad
73 Severinus6o Silverius, 34 Silvester L
A. Silvester 49 Simplicius o Siricius 89 Sisinnius 8 sinus I. ,
264쪽
Scriptores de Diis, Geniis, Sanctis &α
domestu- ν. I. Faeris iterum varia consideramaia. ac primo uiam de refigiosi culme obem , e Diu quibus seera facta. a. Gen. res nuru Arieae. F DEI cognitio usque quaque testam. . Theotigia -- rumue atque Donica scriptores. De origine Iis tria r es quomodo frat Gentibus placueris mustos colere Deos, cum ratio anum esse DEum suaden 3 Pro Numine culm quacunque Niprodesse rei nocere pinent, ne astra a que alia res naturules, vel homines eorumque Uectioneι , genii ac damones. 6. Dii cs Deae, boni cs malL SMisarii re cum aliucutii μισύνθρονοι s Cabiri. 7. Varia -mina caecognomina iisGmariis sum Din. ex varia oceatisne. 8. in iuν summa DEI cultas. Veri DEI n minis es inressum. Cabbatissarum S phirothsulfoth. Scriptores Theoistigia Iud ea v. n. Trinistis agnita νestigia apud Iudaeos es Ethnicos. Io Fcriptores de Deo νώ Θrorum s aliarum Gentium Orientaliam. II. De Persarum s aliarum gentium Heliolatria. Ιχ. De Se molatria I mira fellarum , elementorum se. apud varios populos. De Mololatria Emptiorum ac Graecorum, es urra absurdior e I . De Diis Romanaarum. is. Gallorum s Germanorum reterum, aliorumque populorum. I6. Numinum in imaginibin praesentia atque ex iis emitratio tis moenio. Molorum or menta , νesses, nimbi. circumgestatio, ablutio, projectio, verberatis, execratio. I8. Deorum Uriae Hasses ac relutigradus. ι9. Dii rutelares certarum regionum, urbiumque. Ressa, Fortuna rec. 2 Dii artium rerumque υ riarum praesides. χI. Antonii Maeedo Dii Iuteis Iares Orbis Christiani. χχ. Ruronati s Praefectura seuper certa vitagenera re beneficia, pel malis certis averruncanius :n Ecclesia Romana Samctis assinata. 23. Apotheosis FConsecratio. χε. Camnietatio, De h minum post mortem inter sanctor relatio. 1s. Scriptores felecti vi ingelueorumque oraenibus. 26. De Geniis. Lariseu, Lemuribκου. 27. De culta
265쪽
ANHqvit tum genus omne ει prisci moris licetquam latissime pa
tet, tamen V perpauca capita commode reducitur: quicquid enim agunt homines. quoscunque ritus & mores observant,
vel publice susceptos obeunt, vel privatim di domi. Publici rutius vel consistunt in colendo ac piando Numine, vel in rebus ad Reip. administrationem decusque facientibus versantur,vel adrem -- litarem instituendam pertinent. Singularem quoque partem sibi vendicat literarum usus artiumque di scientiarum exercitatio atque incrementum, Athenea, Scholae, libri, officinae, aedificia, mercatum,numi, opificia. Ad privatam denique rem spectant ritus puerperii, nuptiarum, vestium victusque Sinstrumenti domestici omne genus, ac denique quibus sabula nummae vitae clauditur exequiae funeris N posita
IL Singula ex his persecuturo εt scriptores cuiusque argu menti de quibus notitia ad me pervenit deinceps tradituro, laciendum a Deris initium est: video autem omnia quae afferri, religiosis an linquitatibus poterunt, comprehendi posse qram opume his q'atuor capitibus, ut primo reseramu riptores de religiosi cultus obiectis, sive iis ivibus sacra facta sunt, et magores humanis honores attributi: di . , e locis secris, templis, lucis, altaribus: tum de acris temporibu festis diebus, ac denique de cultu ipso religiose sive variis generibus Ω-crorum, secrificiorum, precum, divinationum, Mysteriorum, proces sonum religioserum,dc modis venerandi Numinis atquemc di supernitionibus quibuscunque. III. Antequam vero de Numinis cultu dicere incipio, observandum inprimis est nullam gentem vel olim fuisse vel hodie usquam 'esse tam barbaram 8t immanem, sive ut Senecae ' verbis utar, ita extra Leges moresqueprose iam, ut non aliquod Numen crediderit, colendumve cogitet: unde Plutarchus advers ColotemEpicureum RII13 . Si termotivi, inuemreposeu urbes muru, literis, regibin, domibin, Fosu, nummare e rmus, ymnosorum s theauorum nes M, HA πομις-Δεου, Ut
266쪽
σης πασαπωτι, συκτα - λαβῶσα Τημ. σα . inbem vero templis diuque emrentem, quae precibus, jurejummis, oraculo non uratur, non bonorum causas crificet , non mala scru avertere nietatur , nemo unquam vidis. Sed fMil
urbem coxa fine boo posse puto, quam opinione de Diis penitus sublatae Cirimum coire aut constare. inod vero apud Ciceronem I. de natura Deor. e. 23. Academicus Cotta, equidum, inquit, arbitror multia esse retes ' immanitate esseratas, ut apud eas nulla susticis Deorum sc frustra obaicitur cum nullam
nominet, di Cicero ipse tum in hoc ipso libro c. I 6. tum lib.3.Tusc.quaest. S lib. I. de legibus assirmat adeo aIte insidere omnium cordibus sensiim Divinitatis, ut Alfium multi DEum colere maluerint quam nullum. Quae porro de Gentibus Atheis apud uteres Ieguntur,ut cie Tisibin apud Porphyrium lib. 2. de abstinentia ab animatis pag. IS ex Theophrasto Simplicius p. 112. ad Epictetum vocat Aerothois, ac de Nasamonibust apud Dibnysium perlegesi vers 2Io. ad impios gentium illarum mores
reserendum, ut de Gigantibus Ma* obius I. I. Satvmal. α ΣΟ. Glantes quid altadfuisse credendum est quam hominum quandam impiam Gentem Deos neganistem. sideo exsimarum Deos pellere dae missistia polisse 2 Nam ut Cicero in Catone Maiore c. h. quides aliud Gigantum more binare cum Diis , nisi natura repignare 2 Conser Philostratum in vita Apollonii lib. V. c. I6. p. 2OQ. Talas fuere Phlegyes Οι - -άλιγοrru Dpem non curantes Homen hymno in Apollinem r. 279. qui in scholiis ad Iliad. N. 3o se, apud Eustathium p. 9oq. αλβεις ἀνδρες ληςριμοι appellantur. De genere quodam AEthiopum ' Strabo lib. XVII. pag. 812. quod ἄθεοι νομφῆα , ωσγε κνι τον ἔμιον φασιν υν --- λήγων, ἐπειδάν, - κα οπα κῆ πολεμου - α πως, καταφευγιαε ελη. Hi suere Atlantes de quibus Mela lib. I. 8. -m execrantuν es dum oririn es Am occidis, ut ipsis agrisquensiferum. Eadem Herodotus IV. I84. Plinius V. 8. Solinus c. 31. Atque haec causa quare pro Atheis haberentur, non quod nullum Numen coluerunt. QVmadmodum Iudaeos gentem com
267쪽
tumelia Nummum irinem vocat Plinius XIlI. q. et Christiani gentibus olim habiti in Atheorum numero. De stoicis sive G tanis apud eundem Strabonem libr. III. pag. I6 . ενι-M M
Strabo p. Is s. loquitur, qui alioqui p. I sq. testatur Lusitanos Bisse κους frequentes in sacrificia, de quo conis Lud. Nonium in Hispania p. x 3. Gallor ab omni religionealienos arguit Cicero pro M. Font*oc 9. seq. quam tamen nationemem emadmodum fuisse dedimm religionibus testis Gesar VI. de bello Gallico e. I6. De Barbaris Arabibu/S.Nilus narratione 3. Θεον ουκ ώδο- ου νοητον ὐ χημευκτον- Mox tamen de illis addit p. 28.
Non magis fidem merentur quae vel in Reniaminis delensis itinerario p. 8. seq. leges de Do.linis, nullius religionis populo decem milliaribus a Tlidone : vel quae in Abrahami Perilsol itineribus Mundi p. I 8υ dc apud alios recentiores scriptores nonnulla iactan. tur de variarum Africae, Americae ' de Insulanarum quarundam gentium Atheismo. Nam quicunque illas ita adierunt, uilinguae 6c morum nationis c usque sussicientem notitiam sibi compararent, longe aliud de illis testantur, docentque parum tribuendum esse illorum relationi, qui vel ex ignoratione N p udicio fallum tradiderunt. vel plane de im
ustris veluti atheos populos traduxerunt eum tantum in finem, ut crudelitati qua sentes illas miseras Hispani exciderunt, color aliquis quaeareretur. Mirumque adeo est viro acuto Petro Baelio tam facile potuisse persuaderi, ut argumentum a consensu gentium in colendoNumine petitum floccipenderet ob tam incertas lubricasque relationes,quae merito suspecta illi debebant videri, cum plures earum jam certis testimoniis selli compertas non posset ignorare. Cui rei explicandae ne prolixior atque astopo huius libri longius discedam, rogo Lectorem ut consistat Jo: L . Fabricii Theologi Palatini Apologeticum pro genere humano contra Atheismi calumniam , inter tus opera editum Tigurix698. q. p.r19.iq. Eduardi Stillingsseet novas origines sacras postmmas Anslice editas Cantabrigiae IICI. sol. p. 7ι. seq. 6c U. C. Maturini Veitatu la Criae Dialogos Gallic vulgatos varii Historici literarii. sacri&Critici argumenti A. IIII. 2. P. aes sq. Nonnulla etiam huc spe- tia notavit Bdossia Stemam in Photinianisino diss3. p. 23. Jaci
268쪽
THEOLOGIR NATURALIS SCRIPTORER
Bemardus in novellis Rei p. literariae A. I7os. T. I. DIJῖ. ει δι I. seq. de A. IIO7. T. I. p. qII. seq. Andreas Adamus Hochsteterus in Exercitatione de religione naturali, Tubingae nuper edita, Io. Frid Corvinus Pastor Hornburgensis in Ducatu Halberstadiensi, in corpore Doctrinae. Historiae haeresium Godstidi Arnoldi opposita lib. 2. c. Iruseq. PetrusLescaloperius ad Ciceronem de natura Deorum P. 87. 88. N 7I3.7I IV. Credamus isitur Apostolo testanti Το γνωσον FΘεοῦ sive DEI notitiam Gentibus etiam manifestam S a DEO ip per opera sua
manifestatam Rom. I. I9. seq. a DEO inquam non cessante testatum se Mcere omnibus benefica manu sua Actor.Xl 7. ut ab iis veluti palpando inveniatur. XVII. 17. Credamus sensibus ipsis Natum quae est in omni bus hominibus usquequaque terrarum viventibus, atque in hoc contiarantibus ut ex contemplatione hujus universi eius Auctorem, Auri risque bonitatem, potentiam S sapientiam intelligere possint: Cred mus omnibus regnorum 6c rem . conditoribus, qui sine religione eccuraNuminis coalescere non posse civitates probe eeri xerunt, neque
adeo possent metu relisiose uti amespublicascontinendas, nisi sensumtus a natura homira Iam innatum n menti Credamus denique comnsui tot scriptorum omnis aevi, quarumcunque nationum, qui licet a Iudaeorum sacris vel Christi nomine alieni tamen omnes uno ore cer
tum faciunt et indubitatum relinquunt, Theia etiae Naturalis vestigia' alte impressa fuisse esseque in ipsorum cordibus. Hoc oriens S incia dens, &sio Ele calentes terrae, hoc Americae non minus quam Asiae ecAsricae populi si ad eos adeas, vel si dignas fide relationes N itinerum
commentarios de illis consula demonruant. Hoc recentia hoc prisca loquuntur monumenta de Graecis N Romanis non modo,sta perinde dide Chaldaeis, Nyptiis, Persis, Thracibus, Indis, Sinensibus lic nation bus quantumvis remotis ac barbaris quibuscunque. . Huius rei insigniae testimonia collacta videre licet in illustris Huetii Concordia rationis re fidei,in Augustini Steuchi Eusubini libris deperenniphilosophia,in R dulphi Cuaruorthi opere eruditissimo,Anssica edito lima Lonae i678. l. quod Systemaverumintellectuale Universi inscripsit: inIαMicraesii Emnophronio, Stet . IM . . 8t in Tobiae Harmeri systemateThe logia gentilis purioris, BasiI. I 679. q. ut eoIogiae Naturalis script res Raymundum de Sabunde. Raymundum greganium, eoph. Raynaudum T. s. opp. Danielam Clasenium, Steph. Motatum alios'ea in udun. Surulitariagis vovedivinae et uris nat alis sensus ira
269쪽
LI1 p. nugentibus perspicue animadvertitur, uri ex Ethnicorum scriptisdem mislitatum vi a Grotio, Sam Pulandorso horumq, eruditis interpretibus. v. De Origine Idololatriae quam a Serucho ' veteres repetunt,
videndi Interpretes ad librum Sapientiae cap.XIV. atque opus eruditum Gerh. Iob. meli, nec minus Moardi, Baronis Herbera de Cherbuυ liber de reis ligione Gentilium errorumque apud eos causis, ab Is Uomo Amst. x663. 4. primum in lucem editus, Sc ibidem INo. 8. recusus. Cum vero unum DEum summum, non multos Deos esse perspicuis argumentifratio doceat, &Univinitatis rerum structura & harmonia ad commu- fines tendens testetur, mirari aliquis possit, unde illa caliso magnae partis generis humani, ac tot populorum plures Deos colentium 8 Sed inprimis certum esse euio plerosque omnes πολυθῆναις veneratores, inindoiam vulgus excipio hominum quid faciant di quid colant parum e gitantiu non aeqvali gradu & diisitate Deos quoslibet habuisse, sed ut Maximi Tyrii verbis dissi s. utar, αν si παση γῆ-νο-
Graeau eum Barbaro, messitemne u eum insutino, sapiens constentis eam flut o
Plures igitur inseriores Deos veluti providentiae Divinae & gubernati nis Mundi administros & Angelos sub uno DEO summo Demiurgo venerandos sibi duxerunt, inque horum cultu serme fuere frequentio. res, sive quod supremum illum nulla cogitatione attingendum nulla satis digna proseondum veneratione, adeoque omni cultu externo superiorem esse selo mentis recessu intimo venerandum 8c admirandum
Conser si labet codicem PseudepigraphumVet. Test. p. ' nomu Galaad Iamblichum de Mysteriis AEgyptior. p. lyh GUM ex BD. IV. in
270쪽
randum existimarente sive quod inserioribus Diis commissam crederent a summo illo mundi administrationem , cultumque omnem civi his tribueretur in supremum illum Regem omnium di parentem existiis marent redundare Ac cum DEI ipsius invisibilis formam ignorarent,& vellent tamen habere aliquid in quo cogitatio subsisteret & sensus ipse haerere posset,multa eius symbola di imagines sive in rebus naturaliis bus quaesiverunt, sive ipsi commenti sunt, in quibus potentiam Numinis colerent, idem saepe sub multis nominibus de se is atque imaginibus, Deumque ut ita dicam venerati. Conser ebaelis Mourgues S.I. Prose ris Tolosani Systema Theologicum Pythagorei sint scaliarum serutum apud Ethnicos, Tholose I7Ιχ. 8. Gallice editum: De origine vero alterius generis idololatriae ex ambitione vel seperstitione nati, qua defuncti homines divinis affecti honoribus sani Augustinum et Benedicti numMonachum in diss aluncta commentariis in Sapientiae librum, itidem Gallice vulgatis,atque alios interis
pretes ad libri Sapientiae cap. XIV. 8KJohannem Des τον μα ηι ην notis
ad Gyraldum de sepultura Veterum LI. p. inraldi P. 698. seq. m. Non mirum itaque est adeo, quod dum in inferioribus hinret mortalium cogitatio, tam multos tamque passim diversis, sibi Deos colendos deligere potuerunt: quicquid enim vel prodesse vel obesse sibi insigniter posse intelligebant, hoc religiose cultu prosequendistri sibi duxerunt, idque tanto magis N impensius, quo efficacius illorum sensu t rigebantur, vel quo praesentiorem cinusque adjuvandum vel vicissim ad nocendum vim esse fuerunt pers u. Hinc se ventissima Spirituum, Daemonum, Geniorum adoratio, de qua Uossius libro Lde Idololatria, tum veneratioMundi ipsius &Naturae, de qua idem lib. VII: nec minus Solis, Lunae&stellarum, elementorum item ut telluris. sontium, fluviorum, ignis aliarumque rerum naturalium, de qua idem
Vossus lib. II.&III. O nsimiliter religiosas cultus ipsis tributus hominibus, non tantum qui vel egregii aliquid reperissent, vel magnis rebus gestis admirationem sui late circumtulissent; sed etiam quos amor vel