Aonii Palearii Verulani Orationes ad senatum, populumque Lucensem

21쪽

ci qui exercitatus non sit aptior ad bae omnia gerenda'

musta die affert, i plura qxam qui putat, scimus quo

ridie, quo, ut maxime prudentes sint grande natu,qui priuatis, si publicis rebus intosuerunt Nestor ille apud Homerum quam multa commemorat, quam multa docer, monet confidenter, cuiuissimiles decem si obtigerine, non dubitat Agamemnonfacis captum iri Troiamcquid apud nostros Cato ille censorius ignorat ' quorum miris casuit rerum cognitiosa ne longiore uis cuius quoniam perbreve curriculam nobis natura circunscripseri, ab eo rum uita qui ante nos fuerunt, omnia petere deberemus: quis non miretur quorundam indi gentiam, stolidit , rem siti immortases quaesocordia est y ut cum tam uiata bomines nosse possint, tam paticis omnino sani contentia uix iri potest quae adiumenta affera bistoria, quae mmquam esset deponenda de manibus, quod tim sectione percurrimus omnem antiquitatem, inquagestasune animo lastram , eb on modo ruteresse jed praeesse uidemur fine euentis factinintelligimus quid sapientersit, quidstultefactum, xia conscio Istum quid temere administratum quibus dii attonic magna prudentiae cfit accessio ecquae nos, antiquis,mipoetae scripta, e 'liquerunt ut in alienis personis expressam uitae nostrae imaginem uideremus, essent Meia intuendum multa, aer aliqua posteris relinqueremni ad imitandum esboc consilio ex summi aradusae fictae ili imagines postraest, tua, erecti colossi senem erui de Repustica, ut essent illis sua or menta , di posteriispragloriae ex prudentia,snea uiri boni esse non possunt sape quaeritur in sena

22쪽

fiat οἴ erit plurimum 1 qtii, discerneti quis reclamabit' nisi uir accuratus, ρο prudens y Anius claudius tam Sensitus, Populus quero manus adpacem cum Drrbo incli

naser, fedui faciendum,quantum profuit aptus oc lis quos animum tanquam arcum intentum baberet, quo uerum sivisime attingeret quis primum cognovi suae domuerebat parum dico, qua m spem regno animo con cepisset v. Melius Dan non radentia L. inutis i quis P. c. turbulantissimis: temporibus Reipub uestrae, cum rut pisima erutfacies ciuitatis summa repuatione bo norum, clim formidolosus issem nantium concursus esse in Curiam,qui, uidit in quos Iabnres, in qua calamita ζω necesse erat ciues incideres quis ciuilibus malis occurarit primis ' nonne uirtus unaprudentiae quasteri diuini, pope Hestes homines Lucensi dignitatem Reipublicata maiestatem senatui, tranquillitatem civibus reddiderunt qua freti praeter leges mores, consuet

innes quas cum caeteris Hetruriae populi, babent coni

manes, primi in Italia Lucenses homines maiorum insti tuta intermis temporitas renouarunt ,primi creperunt militem proprium ab re, obligare militia sacramento, primi babere desectum ex agris municipiis rusti cgnis, conuentus agere, deligere qui noctu per stoma ria excurrant qui interdiu succedant portis cum morere ex peregrinis militibus italicis , praesidium iste

in curia , ita dipostis stationibus , ut semper aliquisne in armis: quid dicam de armamentariis publicis in genti impense sumptuque comparatis . increditi multi

P dine armor m telorum sae, filium isa binarum

23쪽

belluarum, tormentorum quemuraliumci quid dicam dapistrinis intra muros de officinis exae iscatis quid dem olitis cibariis non in annum,sed in annos Lan hac P. C. parua argumenta sunt prudentne hominum Lacensium quae ea est, ut cum de eius utior commodis esse agendum, is propterea ex puellaseHorum scri tis praecepta, ex antiquitate exempti colligerem, illud uobis uereri ere possum, anctissime iurare emper mibinus,eusam, o uersitam ob os atq; oculas uestra imaginem crustatis.

ORATIO DE OPTI uls TUDIIS DEFENSIS. AD FNATUM POPULUM Q.

amor meus in uos omnes, Rempublicam

uestram stemper fuit,sueris,si iustis,si

optimis de causis ortus est, is nune diconciliet animos , sensus ciuium Gstrorum di deinde quod ad uos existimationem que u stram maxime pertinet,ut illi isti,in quorumfide ciuitas est , eam mentem uobis dent quae prima se qua sta diis hieralium artium ta consulatis, ut ea res uobis, ii

Ieru que uestris, posteris que eorum lene, felitarer eueniat quod siquid praeterea est optandum illud quoque deprecor, quodin uobis orsitum, ut me bona cum

24쪽

ueniit audiatis, neque eorum sermone abducamini, qui meae uobis, liberis que uestris abalienare cupiuerunt de qua res qui mirentur fuse stentium, iis, anteqtiam de opis insista Ais dicam exponam breuiter, cur in bunc Eiem disruserim expecturum ab omnisu Jefensionem . Nam mo

quibu, de studiis actum est in Senatu , mos, confre ἀμ; vestra tutis et, ut qui, i uobis praefecti sunt instituendae iuuentuti adesse, flententiam lihere dicerepos enm egissem ego proferto causem bonorum non majore eloquentia,qu.ἰm eperunt diserrisimi uiri iura uestri; qui graviter, qui ornat , eui opiosi dixerunt sed maiore risere, qui spes, qui spiritus, qui des ria norim adolescentium uωstrorum, qui labores, qui uigilias viderim eorum,quos iuris civilissetentia, Θ dialecticaeseculiati praefecistis Mego viri Lucenses, cum superioribus anni publici litem humanis me. vobis fuissem accersius, illud in primis mecum statueram quantacunque m ibi contigisent in neu, bc offensiones sic ferre, ut nulla futurae sent ut

eatra nulla interessura odia cum ciuibus uestris cuius propost memor fateor me remisius,ne dicam in ius tulise non iniuriam meam sed oppugnationem bonarum literarum e buc accedebant constitutiones superioris anni, quos memoria deponere uolui sem, non poteram , ele nim lacus ipse admonebat, quia uobis frequentibus boeipse in lac, cum de Prudentia dixisem receperam me de caeteris uirtutibus es dicturum quod cum primum mibi ocium dabitu, faciam omnino, neque committam ,

Meius obliuisiar, quouentio omnia es gratisimum riis nunc feessem ι offendissem bonorum animos, qui

25쪽

abis istis toris apuὸ vos audiuerunt Zicentem ferenim se me in illustri cit ιῆ oot 3 tu, habent de sensores malos, censen tu , bo potissimi in re de bonis literis nee udum fuit, inccro uos, rime est . est bremanitas; ut ocio, cursu doctissimorum bomim m hac frequcnti. , constractisque vestro iucundissimo, quantum hoc spatium lar rit1 , qttod ibi insirenarum se ad dicendum misi detis hanc ueniam accommodatam uic tempori ursati minime se optimi tudiis dicere, ' conque litterιm, meo

qnogam iure deplorare temporum acerbitatem, o fortu n.rm eius, quem uos instatuendae, confirmanda que iuuenti is delectu, iussi iόqt e uestro proe estis . Quae duae

sunt opiniones eorum . quibus bona Merae oppugnantur, Lesunt ambae hodie nobis ex ammis sominum euellandi die, altera eorum si qui uel nulla, vel mistur Putiant esse sileri adiumenta: astera eorum qui nullo detectuue,siopum nulla diiudicatione numeri, aboli censeneliteris incumbendimidi prima opinio, fiscum se μὰ non babet In quo possit consister uix cressibiktamen est qu. m non modo vulgi, hein agnorum lim , ac

Principum animos occupattit: secitnda. si communi quodam rudicia damnatrer,sustinetur tamen ab infinita multitudine studiosorum Dent mucro magni sunt a dotes cupiditatum alto stirpes stultitiae omnia cum nrt Iesi tui occupare uolpccunia fossiderese os putent, quis mireti r eorum omnem in armis , si lacro j m esse positam at antiqui Resses, quorum nam e sin tum,IrD. ait restiam semper sui erit apud omnes gentes, notiones constituti confii mavdiesocietatis humanae cati

26쪽

st, auctores uerunt omnium commo rum; qui quonis aeserti cupiditate incendebantur, Θ iuuandi desiderio ardebant, non cruore bominum aspersi non belli crudebωreborribises, formidoses, cum a caede ininiuria laningissime abesse uessint memoriam nominis quam a xime Longam efficere,omnibus' entibus, senatiant, boni, cflatares, liberalitate, diligentia, incredibita utrati Lates attularunt; nam inuentoribus rerum cognitione diguarum magnapraemia proponebant, quas cum memoriae proderent propagabant posteritatis in quibus ipsem nim era, ὀ labores excipiebant se eb.rnipulaberr me equorum antiquissimi luerunt, qui ignorum ortus, Θ obtintus- Usus,et re Usus derum, coniunctione propinqui. tates, et interualla astrorum, fer arant, Pranquam cum Dissim mortalibus continenter b.rbitassent,όominis . ostenderuntsempiternos errantiιιm stellarum curses, in glimorum contrarium; quastia, aprospera essent umano cnercsuae aduers quae Lume,quata obsita, ex quis lotissimumsunt anni uarietates tempestatum uicissIωδῆnes. quisus inuentis certas uiuend reguLu potuerunt constituere bomines quae tempora essentsementis facιenaee, que colligenda messis, quaestrininaerrum rit eum,i . cc de uda materiae, quae corporis curaniosene quibus eb. si officiis uitabominumstare non posset; tot, tant. huc assiumenta attuserunt nobis Reges a Vrticinuentores artium,

magistriscientiarum qua grata memoria quae magnitudo obseruamitiae tot tanti, quae ben fictis respondeat 'qua ιberta ingeni, quae dicendi copia furis laudare opta mos, mi imo Reges quod diuinum, Θ admirabilegenus orationis eorum cibores compsecti possit fiam eadem rabis

27쪽

rione qua casum, remam quoque imen un&όinc illi oris dines, bine ita deseri trones, bin enarrationes illae; qui montes, quaesumma, qui lacus, quae maria, ' po subique essent qxarum rerum observatione sulcberrimae

fcientiae nataesunmur eum caeli ac terrae maxmtudinem me rentur, oppidorum situs regionum lentium que naturam cognoscerent cum uero orbiκm thram, qu diu, nis animati mentibus circunferuntur impulsus , concis tionesque obseruassent, tantos mclassisentio incitari non

pose putarunt, sed cum imparibus intervallis, motis his distinguerentur, maius quiddim quam fortisse est, s picatisunt uariis reddisonis sua cogitatione acuta, o graui temperarunt: quod cum docti homines vocibus, Θ

neruis an fieri posset experirentur, Musicen inuenere, numerandi arrem. quarum altera eam necessaria est, quam quae maxime; altera iucundisima, ad orationem accommodata, com et aures hominum, incredibiti uoluptate animos ster6ndit quae scientia cum ad Graecos fuissent a latae, nobi quaere equam ab acuto insent so

miniusfudi , indiligentiasin exculta veruti οὐ ia resortisterili loco naris,s in solum secundius trans ferantur fructus ferunt uber ore, sic in Graecia libe rates artes filicitate linguae, quae non modo apte sed oro

τὰ , Astinet loqui pose factae sunt fructuosae rquae mirum in modum auctae cum reas opinatione, communi quodam uinculo tenerentur , coaluere in

unum corpus bifoHiae, quae divinarum lana rum rerum indanatrix, veri in uentrix, mapistra uitae beare omines poet, Θ in conciliam Deorum mittere citast, ut est Graecia risii mis ornata

28쪽

sapienti Ire ueluti sederi, o MLm quos interea Princ, stes ciuitatum, quo Rege, im prouincia tulit unius opepbilosophiae t quae ea moderatione emicos bomine te crauit, ut citrer barbaria cerent ur quam infamiam, gri nominiam utDI rent Romani omnium gentrum Pomnium popularum uictores, dum Respublica magis snruit. quot dic mdit, sirenarum studia cotuerim t. ia manu ris nomine appellarunt, qud Le fera agrestique vita, ibi manum cultum ciuistm que degucerent,fine quibus

qsti sent, monstra es en sum an specie, figura nam per Deo ecquid illud esse quod besti. ouaedam institutio a ne cicures fiunt, a disciplina non Iborrent' lysi si

quod Iudicium sit eorum,qui ouisnt, uel Re es, ve Principes clumlum,uelmo ratores Re publicie, ut liberalea artes , o disciplinas contemnunt o baec aetas u Detur diec re,omnragentes, nationes, omnis Isteritas uti suod intellioet ergoserae ad disciplinam a b aerescent,

s ent mitiores , lationis participes bomines sit La reis Mentinuisus meliore,fer pinsit nil qu.ercilitarii sui numst omnium Principum idem scisus non tulit irati sunIbonis artibus, ut nullos se uelmi, oui sustineant Rem publicam stulosorum sunt tamen p. uci, quo ιιm nomini nulla coli' inem aetaso si indet, numiι riam tempora minuint, milia memo iii delabit o liti ocistisu R blitae, Liber. Ciuitatos, qvie a Mujbs inopi os educaut orato νω, poetis esectitur urrat in busrpe non vibusncommodi est, quJ diticis hominum geucre constent quarc non una est yem 3er sensitus fontentia , non idem sempe in Populi adicium suis perfui ideat multitu imperito

ramusciplinas magnis praeserendas se pecunius oui

29쪽

finitimos, non licere imperium babere in aeteras natio nes quod I ii λδ uvit cressimus, uisiuisti concupiscere: uerc ibi illud dicere ut cor seatas esse Respublicas, quas ricti, g sipi traio in me regant be itas escit i. ratra,in quibus earum princise, omne suum studium in do ctian G sapientia collocent; Diiocri eas pessindi sunt,

lorum etatibus, qua mamari ab omni in minum eccc est mimc ritorum s bac quae ex armis Ioria est, odiose eji,. periculos est , crudelitate prias, et, suo in im

. butii, qui ni bonestata uictoria, mustis ex tio stut multis erit mitost . quamobrem viri Luccines aut nuc. I Respublici jutura unnuam boni est, aut nestra est o P ma qua exiguis comenta finibus ienuni Jormidolo se disciplinarum amantissim . est Disfaciant, ut quasu liber ili x artibus p it seclytis, of .it artim, L. ccticam, O iurii ciuis si .ui illi ire in iur asersiliu r. Di interpretu

eeri Lines quo desti Go grabant i quas ' ferebantur si initim ne boni vis un1 res apud liberos uestros o nitio ps tuit de Iluribus eloquentiae in Itane tandem commouit at non modo sordes icta dictionis semilativae istic rene, sed ab euru n auctoribus cpitali odio Isiderent . pro sitiit m miri jι cum, O suauissimos mores, o sumanisima finge/is adolucentium, num diu uobiseum gendum suit,

30쪽

ut ab in reterata quorundi opinione sententia Aiscederetis niueituos importuna magistrorum uoces,nibit coninia propinquorum, ibit arentum minae gererruerunt, qui ad nos quori te ueniretis multa mea causa sustinui stis ab ris,a nuibus minime erat expectangum . incredibi lis enim viri Lucensiti coniuratio sui in bona, literas eo rum, qui dicendi genus secuntur sordidum uitiosum quod ab Imperii romani inclinatione ortum, ueluti indi cium seruitutis, calam, ratis nostrae, rostudio, a diligentia Propagatum est abakbaris bominibus,ut non o psi Issopbram, et ius ciuiles dirit e rudiat a poetarum, e Oratorum: dies me deficiet Ucriptorum uolumina enumerare uelim respersi,1vid duo resperstimmo vero cum ista sarbaris: in quibus quoniam nescio qua comment eis nes continentur, non dici potest, quam ad eas contulerit infinita multitudo bominum seu osorum quibus nisi occurrisent, 'reclamassent Ioquentissimi sapientissimi uiri empiterna bonis iteris,oaefuisset fusa tan

russit Romae literatorum clamor ut qui in Galliis Germania essent expergiscerentur: prae tiro quidem transalpinis nationIbus barbaries reiecta, expulsa est, at in Italia anue regnat, ita regnat, ut non uillis, aut uicisse contineat edinciaris urbibus , Italiae Luce versetur; magna enim suu est ubi que copiastudiosorum, qui quaestum sibi proponunt quem ut cito consequan r,

aut cursim arripiunt,aut omnino praetereunt adiumenta, ornamenta ad omnem uitam, ad omnes artes id omnia

officia accommodata: quae, a sescentia sonestissima, in

iuuentur optima, iucundissima insenectute, dialecticen

iuuant usi Aeaeo nant illustrant pbilosopbiam euin