Aonii Palearii Verulani Orationes ad senatum, populumque Lucensem

61쪽

triae naritas, is commune bonum somni une in Rep su eas uiserme tractanda arte quae Leniat, non exasperet; sanet, non uisfret; moueat, non percurbet a

I CCESSIT P. C. quintus exin s muneri

s cendi affert, idem que iis .ibsolaris, ovae est stabant initium quiescen δ; etenim cum de uirtutibis, quibus tominum mentes , anMmique componuntur dicere incaepissem,in emisse debe

ri formam a me quandam fuisse pro ostram inquas effigiem sim bratam eius rei, quae hodie in medium est pro serenda; in qua illustraoda libenter In si possem an ibe

rem faces orationis, non tam ciuium uestrorum cos, qui optimis legibus, moribus institutis sponte ferunt pud bene, ira se uiuendum , quam multarum gentium, em nati inum, quarum summus est Mor incredibilis miseria, infinita calamitas, ut commemoratione rem instrarum posito ante oculos excellenti bono, excitarem de siderium prudenter isse: iter , remperate vivendi , in quotant i cupias, ureastigati nimi aedelibuti sentiunt properibiliumnorim incommodorum, mis

62쪽

biIόumanorum incommoriram inibi perturbentur in constantis, , merita refortunae, nisii cupiditatibis, nsiil doloribus acticiantur qua fisupra mortalitem n stram contingere videntur rosit obsecro memoria depo nere,quodprincipio dicebam; esse philosopbiam donum, ernuentum Deorum, cuius est proprium facere eae seruis Reges, ex miseris beato exsomunculis heroas diuinos, caelestes quamobrem cunis Harim de virtutib.ageremus, antiquissim nobissit,exemplar illud intueri aeternum praepotentis ecquod in iis uirtuti, usq; adeo elucet,ut facile itelligamus posse ita conformari animos, ut mira in nobissit quirasolidum gaudium, germanasticitas, Sequa eum m ibi bossies dicendum,obster uos,ut me uestra

Bonaeum uenia audiatis. Duo sunt in nobis P. C. quorum alaeram fragile, caducum, mortali commune est cum ια Dis rerum cummis immortalib. samum,stabile, aeter num. borum naturam secuntur omnes bumanae uoluptates, actiones, ut tales sint,quases ab sis proficiscuntur:aecorpore giles,quod non cadat δε sensem, quo non sit concretum, quod alterius ope non egeatra mentesunt,quaseu fibus attingi non posunt cogitatione iscontemplationes, simplicesq; motus animi ut ipsius mentis excitari:quae duo eum arctisime coniunctasini,quandiu uiuimus, necese

multas perfici, aeprodis in medium re illa ipsa uelsua cause,uelabenase babente brae nata est in nobis felicitas non ex corporis unius, non ex animi unius bonis: Non possum non mirari P. C. eos bomines quisapienti imisun eappessuri, babiti um libere pronuntiasse,omnia inflauirtute esepositar in re quidem illi apertatu pis meis

Usunt, quis non uideatntu es bomin i propterea

63쪽

DE FELICITATE.

animantis iccirco ali cibo ac potu,resecisomno, quiete gere aestitu in tectis in futue calorem melius, friosus aliquandoferamus:quis uestrum est,qui libero uos ue)it essesipentes, qui non multa putet se pecunia ad libros coemendos-peda gum arandum, ad contacend doctorem :s ad percipiendas Meruli dignas omine disciplinasperegrest profusendum ine uiatico Gratus non uiser A emtum,non Germanus Italiam, non Italas extoras regiones sed baec omitto,illud dico:q is domi Orisque studia uirtutis colet diligenter quis contemptibitur ' qui

melius id nonficiat optimo corporis temperament quam

dis oluto acuto melius ingenio,quam bibeti quae cum itaeertasnt,ut tam seolidussit nemo, suinsentia seuerisirent,quid est quod quaam,quo cuti boves armenta ecae est infinitabominum mustitudo est 2 alios oleribus, O crastore cibo pascere instituerunt quo enus uitaseeus omine minis Lapto ad meditandum, unde primum iura naturali, et ciuili bono incredibises tenebraesunt e se, unde ili natasti ne monstra, ut alii cum se is libentesthabitarent Iii insordibus, situ iacerent aliisbipla gas infligerent, Θ afferrent crudeliter uulnera , quasimo bu affecti melius contemplarentari promerca corpus non es et curandum: horum millimi fuerunt pb Asese non ignobile , quibus cum pecunia ampla, copiosi saereditate obuenisset, ad 'pulas deciam ante

multa argenti, multa auri talinta in mare coniecerunt;

quas liberalita, non set uirtus quas miseri non sene subleuandi, quasi numus lege constitutus non esset tans

64쪽

muni, vita: quassecutisunt qui a restendis populis a republica, a priuata administranis procreandis liberis, se aissimae semin societate absorruerunt quique γε bi putarunt adstare u uendum inventi sunt qui ab om nibus rei verent bomιnibus, cum tamen ibi essent bum σν specie in istura cymurto lis nostri milius, qui duce magistra uti. Vbiisse 'bιa, bo Iam ualetudinem, firmam, a robur, .ler copi an, terra ubertatem temnia usum miscitatem uxori, liberorum , cognatorum , propinquo

rum affla ni,1m bominum denique nec situdines, Dei tates bona es, intellexerunt quia ergo est dicam P. c. aliquid in bis inest ex puris illis, arernis' que ment bus quo isudiose colatur omnia praeclare se habent,

in quod unum omnium oculisunt coniselendi, neque interea aliud quicqv. mefispectandum squis non videat quas P Γιgiae Mine u.im illam in arce,sic in suo capite mentimpuleberrι ὸ repostam quasi dominam sedere, γ' rinam constrorum quae ora uti continenter stinest sin tu, fuatuque diuιno, quam qui eontemnitimum contemnit; cui qui repugnat,as Oppugnat tura bumana, divina; qua tace intelligimus melius omnino geri quin ratione certa sunt quam quae temere administrantur Animantia

quae prudentia censentur magis sibi cauent, quam quae eruntur imprudentia, R spuIlica in quibus sunt fame

tes, editisu rerum callidi ciues omnibus partibus commo ditis arunt qua m qu ab imperitis, Ingustinis Uvn tur eadem est patrimonii ratis, barerinta tuo jenrigar mis administratoribus utitur optime construatur Nihil

autem Dipiti ros , Coos e

65쪽

autem omnium rerum melius est mente plena consilii ad omnia regenda Nam Solis, Luna conuersiones, o sonorum ortus, obitus certum,ac pe/petuum oria nemperuant , tempestatum commutationes constanterii une, dierum noctium que vicissitudines qu.is ad se seban aqxatae quotannis proueniunt quae omnia certὰ sunt aro umento praepotenti quadam mente mundum uni versum regi Euodsi melius gerunt re quae ratione certa

sunt, quam quae te merea inistrantur, ad Omutarc

peo et mente plena consilii nibu est melitis, qui Eubitee' ratione, sementis consilio omnia esse iam niseranda quodsi distinabae pars accessirit ad rerum temperatio nem, quid officiet quo minita bene, leate vittamus bonis ualetudo ne at ex ea in primis est tranquillitas ne δε ArAus corporis abducamur . contemplando an formai quae bonestatem natura babet, Θ mirsicos amores ex craeut sui; an robur i quo nititur ortitudo si pro bonis ast masunt capienda ,s hirpugnandum pro patria an optiolentia qua aliis etiam prodesse possumus, Θ ad Deum proximῖ accedere cuius diuiti unt immensae

nita liberalitas an parentes , uxor, Aeri, cognati, propinqui, amici quos ut tueamur, ustentemus se ipse se quipossit pietas, nos,ebemen re etiam atque erram o gari qua igitur re opus est dixi iam saepe P. . mente bo ni, a firmi, imo potenti exercitato ad omnia prudenter Ut 'sortiter,utem era tegerenda: non satis

est nosse quid sit prudentia, quid iustitia, quid fortitu

do, quid temperantia; re ipsa experiri oportet non dicto

eoacto est opus cs uerbis fieri possent uiri boni, pra in ia se res baberet quaesunt praeceptasapientIum c. κ

66쪽

do tam nons δὲ fessus Armen bonorum mira est pauineinas qui Ut f tit. iris imi eri et homines m .i nidice δε liber. ilit ite sequuntur dissolati crebro de continentia is re

Anth o lim regem, in bormionem quendam incidit, quicit castrensium tubarum Ginrum nunquam audiuisset, nunquit uidis resignaferri, nunquam cum bostibus conseri manum , ea nen bomo graecus avsus est apud ma gnum Rexem, Ersummum ins)eiatorem isserere de omni re militari; quo 1 Fbormionifuit turpissimum ullud primum nobis est uidendum, ut ea de quibus dicimus cognoscamus, deinde ne in verborum inani volutatione pediare is se perficienda positum pittemusfructum excellentis. ων turis: nonsatis placet concentus, qui tot is exfalsis uoculis nullasv jores harmonia qu.im cum dicti a cla responden Ghaec Doris illi se, quae in primis peritos decet hoc Arcbit est instrumentum, quόδ a puerim est anthengum eunti eo dico P. C. quo sciam, ubiquegentium studiosim Iuventutem dare operiim bilosopbiae, nomu uitam cum uiri te colat sed ut de virtute possit dissorere, si infinito mor&le, in causis rerum scrutandis,oe obscuris quaesitionibus ararem consumere, quabu tu iuniόiAfiunt meliores, o P,incipes orbis terrarum legere auidissim δ resana oris. gestas, non uisese conforment, Mes questne quaks esse oportet, fita ut inanem nes

ovam ex rerum illarum commemoratione cupiant uolaoptatem in cuius motum quoniam omnes propensi sumus,

isiud est uiseudamisi eas cum utilitate bone e con

67쪽

D E FELICITATE. 34

iuncta id quam regatim dirigendaesunt omnes uoluptates is ut enim errorantibus sistia uidentur amara, si lippientibus nigra,sic mali οἷ nae uoluptates bonae, Ionestae:ar sicuti iasiporibus rect diiudicant,qui bonas tua litudine sic de voluptutibus. itanasint mente quam

mum bonum ponunt, voluptate semper carent , ab ea, quam se manibus putant tenere longissime quaZem ab sunt: quodsi illis persuaderi posset, non se iam decla mantam inuoluptatem, in eos potius tru non raseparant, visuastissima re fruantur; est enim Felicitas uo luptas exanimi, incorporis bonis in rebus uel agendis, uel contemplandis , qua velut sala res Astura aspersit, uerectἡ ilia quidem fierent, edi fretae conseruarentur: artifices ipsi, operarii dicere consae erant in uoluptas, 'animi propensio accesserit in omnia melius facturos iaboriose literarum suntstudia, Θ tamen quos desectant, cum iis non modo assidua sunt domι,sed peregrinantur etiam, rusticantur dura vita munia rei militaris, tamen ex bellum geritur summa est alacritas Imperatorum qua creditis Fabium titia false affectum Deum patientia sua molliset Annibalem iuuen titer exultantem qua M. Diarcellum cum intellige re confirmatis se egionibmspem iniecta fnatui Annibulam pos vinci: qua P. Scipio siem y cum contem plaretur, qua uirtute in Italiam bostis estenderat, ea

dem cum Est in Africam uenisset fuse intem si peratum , Ocium ciuibus partum, bonestatum , arque auctum

imperium populi Romani nulla maior est xoluptas,ffsiam quae percipitur ex conscientia rerum sene est

68쪽

vo i praesidia, a robora libertatis populi Lucensiti,uos construatores tranquillitatis, o public eqvictis uos 1nq mi stor, de uobis Uscum Gntiat Reipustica quaero rei nisi e toribus annis ciuit u Libo intre seditione, nouG.illi, non Helvetii, non Hispani essent ad portas sed ciues vestri a palatii fores, ante Curiam contra Senatim

etire gestis. domesticis inimicis ex urbe tips, consseti sipientia ciuium conspiratio illa, concordia omnium bonori m secvta esset ad defendendam libertatem

obsecro, i .e laetitia fuit Senatus quae uolapr.r, qt oi uiuum quae alacritas animorum uestrorum ' ciuilatationes inser, qui complexus illi erant inter uoi cum alter alteri conratu Liretur exponeror in quod discrimen,

edi perim iam civitas uenise , quo iam uirtute esset libranata mitto illa tempora quid cum proximis superis ribus annis diuina imprudentia prospiceretis orbem terrarum bello aliquando arsurum , ne pro Iabesse tempus

qua Gallia Merransi, Leuitim, Campaniet, Brutii ma gnorum Regum conatibus ita congressarenta νυ ut nisi ei, a, pes usquam esset tutum, num Lucae tres usum est irem

Dei osse ratim ista Apollinem Obium uestra uo bis P. c.spientia praeposuit qua intellexistis ante eaee disi anni arces exaedificandum Senatum; prredentia , stitia, fortitudine, temperatia est itatem esse munien vim quopulaberrime Ludibis constituto, facto cum civit t. is uestra in totius Italiae eo pectu posita elacere equisit diuinum aliquod umen, tempestatibus coortis

omnia mih aeentur, omnes prouinciae, omnc regiones

69쪽

in magnas calamitates laci crent, omnes uHessariara, um iis immantum gentium eluuione obruerentur,vos ad Reipub. 'ubernatiιi se gentes veluti magni Di repulisti, tempest.item e moenibus uestris, unde trirnquillitas orta

est, unde Lec gi nitis liberi.itu, unde affluentia omnium reum, ut limb*ce annis Europa, a, atque Africit belli erub. ii tae Derint vobis ni tuam annona defuit,

nunquam concidit Mespublica, v nyream mercatur nunquam iterarum stu sunt intermissa, nunquam opifice, se fluis artibus remouerunt quare nunc pacatis empombussienes optatissimo ociofruuntur, pueri, ω Mosescente, instenvisse dedunt artibus, matres educanduefamiliae, conseruandae reistudent, iuuenes aut nauigatione ma miransmittunt , aut in Galliis Germania His antisserunt mast na, ampli negoci uisnt opes,quibus bene gerere, Utinere queant Rempublicam in uuam omnium oculi vanimi converssunt quae res tantae neque vise

sene, neque possent diu es eapud uos nise animos uestrostro aptas , v virtutis amor accenderet; fus vestra facta est beatissima ciuitas: in cuius contemplatione nolite is rapi P. C. si diutius moror, γ ad eam sve iam redeo; est enim contempla tinfelicitas, in qua bona tantum inest,

lac una Deus ipse felix is, ae beatus: cuius 2 eas

prouiuentia, ut nibit babeat, quo m tris omnes trabat in admirationemDi, ea iustitia, ut omnibus omnia quὸ dispertiat, Θ consula uitae animantium,eafortitudo, ut omnia videat ut fraesentia, neque laetitia afficiatur in pum, neque capiat ois rem ea temperantia, ut licet eiusse infiniti tuis, moueat tamen uisinita ingentes

sustineat labos, qui contrario motu versantll , t en

70쪽

cum is mens simplix, pura, ac praestantissima sit niόi Ialiud agere quicquam potest, qui contemplari, si in telligere quodsi bomini quo est proprium , certe ad bdiel Omo natus se,ut agendi, contempsindo finali auando Deus quam ob em ociosi qui nequesbi neque

astu prudentia iustitia,fortitudine, temperantia sun ebon , a silutares, inqui magnissusceptis negocii maxis mim omnium benest torum, beneque sciorum utra tem non intuentur, ae contempίtntur,felicitiitem assequi non possunt quae nobis proposita est ex imitatione im mortalis Dei: in quena quoniam non G1 a perturi aris, castandum est diligenter, o efficiensim omnibus, qui beati

esse uolant, ut iras exerceant, o omnino confis menti ut in uitium de tibi non possint sulcum semper absit cuia pa, adpinemper indolentia, tranquillitas gaudium , si infinita uolaptas, quod rebus practi regestis, eorum a sta, dincera mens divina mentise coniungat ad quam antelligendam ira natura omne ferimur, ut nussus suavior cibus1it animis, quam contemplatio rerum divinarum; cuius ita me P. c. desiderium tenet, uriam plane ardeam, contineri non possim, quin o aem uos in conspectae populi Lucensis loco ii ad petendum . . impetrania. u.

aptissimo, ..ccliata iore iam etatem ibi bona cum uenia

uepra liceat deponeredoc onus dicendi quod meliussus pere, aeferre instinc, quiso tempore apud uos ingenso, arat emax ἡ Io ent,quo dis it tapros qω md quod

iam non populus Lucensu ed tu me vocas omnis egregia uoluntatis , omnia ei cienda rei, autor moderator perfector qui quoniam gratum, memorem esse iubes, suo me uertam 'quem inuocem cui ego bos, qui me tam