장음표시 사용
151쪽
TDulus I. de Iudiciis. SECTIO CCXVII.
CapuT I. Da QuonvuLTDao , tranferiptum ex ciuilis A ritano , Milesitano secilicet, juxta Gonratia . celebrato an. s. l. Aptembri temporibus Arcadii , or H nuerit. DE Quodvultdeo Centuriensi Episcopo . quem cum adversarius ipsius eum petiisset ad Concilium introduci . interrogatus, an cum eo vellet experiri, primo id promiserat, ct altera die respondit , hoc stibi non placere, atque discessit. Placuit . ut nullus eidem communicet, donec , satisfactione praemissa. fuerit ab lutus: nam adimi sibi Episcopatunia ante cansae eius exitum nulli potest de iure videri.
Hic tribuitur Concilio provinciali facultas cogno- Pontifiei reserrata a Conc. Trident. tum scendi eausas eriminales Episcoporum . etiam deposi- XUI. de refre. tum east. v. fest. XXIV. huius textum . tione , aut privatione dignas e prout idem statuebatur leges insta pari. II. cum de hoc eod. eam instituetur . F. . sic fatus cum quatuor seqq. Ouf. III. q.6. sermo . Verum hodie hale facultas sublata est , Sc Summo
Ioraitano rescripto. ETsi Clerici eoram judice se lari conv ict i fuerint, vel consessi de crimino, non mi pter hoc a sito Episcopo aliquatenus condemnandi: sicut enim sententia non a suojudice lata. non tenet, ita & facta consesso coram ipsis. Si vero coram Episcopo de criminibus in jure confessi sint, seu legitima probatione convicti, dummodo sint i lia crimina , propter quae suspendi debeant, vel deponi, non immerito si spendendi sent a sitis ordinibus, vel ab ALetaris ministerio perpetuo removendi. De adulteriis vero . de aliis criminibus , quae sint minora, potest Episcopus cum Clericis post peractam poenitentiam dispensare : non debet quemlibet depositum pro suis excessibus cio suo sit sim tus officio , nec duplici debeat ipsit mcontritione conterere judici tradere saeculari.
Hic irrita dumtaxat declaratur sententia , latia. ρος reservata in Bulla, die cimae Domini Iegi solita. contra Clerieos a iudiee ineulari; nulla tamen in hunc ut ostendam in notis ad cap. XVII. Maliter . Sectione aniligitur poena . quae quidem est excommunicatio , Pa- CCXxII.
CAPUT X. CuM NON Aa uoui Nη , ex Demetrii Celestri ULMI Ulans Archiepiscopo o. CUM non ab homine & insta. Α nobis suit ex parte tua quaesitum , utrum lIceat Regi vel alicui saeculari per nae iudicare Clericos cujuscumque ordinis , sive in furto , sive in homicidio . vel periurio, seu quibuscumque fuerint criminibus deprehensi . Consultationi tuae taliter resim emus: quod si Clericus in quocumque ordine constitutus, in liveto , vel horis a mici
152쪽
i ci PARS I. EX LIBRO II. DECRETALI UΜ.
micidio , vel periurio. seu alio crimine fuerit deprehensus legitime , atque convictuς , ab e clesiastico judice deponendus est : qui si depositus, incorrigibiliu fuerit , excommunicari de
bet; deinde . contumacia crestente , anat malis mucrone ieriri. Postmodum vero si in pro fundum malorum veniens , contempserit, cum Ecclesia non habeat ultra , quid faciat, ne
possit esse ultra perditio plurimorum, per incularem comprimendus est potestatem , ita quod ei deputetur exilium, vel alia legitima poena inseratur
In hae inere tali statuitur , ut si procedendum sit Kontra Clericum , reum delicti, depositione digni, se
ventur quatuor sequentes gradus , I. ut deponatur. II. ut si non se eorrigit, & delictum iremi, nec depositi
uena servet, aut deteriora crimina perpetret, excom municetur, III. ut, crescente contumacia , anathema
tiae tur, quae anathemati ratio, licet non habeat malo rem effectum , quam excommunicatio , cum eadem sit ae anathema , fit tamen publiee , cum ceriis solemnitatibus, aditantibus scilieet xl l . Sacerdotibus cum candelis accensis , quas post 1ententiam prolatam extingunt, S proiectas conculcant . qui est modus, forma publicae excommunicationis can. CVI. Debent causIV. Demum si non resipuerit, quin potius
in profundum malorum devenerit, ne sit perditio , R damnificatio plurimorum, re datur Curis seculari. digna poe: a plectendus. Hic tamen quartus gradus tune locum habere debet, quando Ecclesia , non propter deffectum aliarum enarum, vel potestatis . sed propter potentiam eiusdem Clerici eriminosi non poset illum eoercere et quo casu veriucatur quod Ma ustra quid facere. Non oblunte autem gradatime his praescripta ,
non detunt plures Doctores, qui iuxta animadversa a Benedicto xlv. lib.Ix eap. G de S M. Diae. num y fe p. edit. an. t 7sv ita hane oecretalem inter-x, pretiantur, ut peream minime prohiberi opinentur,
, , ne Clericus parricidii, homi eidii insidiosi . aut sa- , , crilegi , vel alterius atrocissimi eriminis reus , p - , , dictis poenarum gradibus non servatis , stitim tradi, , possit Curiat saeculari. Ita ad praed. cap. d uere
, , det Mo diDMlit. mulear. lib. s. sect. XVI. 3. Si , , quar ia. quid judici liceat. aliique relati a Farinae-
,. Verum communis Doctorum sententia indubiri tinter uilirmat, ad actualem Clerici. cuiuscumqueis criminis rei , degradationem , praeter enumerat ,, casus, a iure speciatim expresos, non pose procedi,
is nisi ille sit incorrigibilis, hoe eth, uti a Coelellino ,, audivimus . nisi Ecclesiae monita , sibique gradatim
., i iis ictas canonicas depositionis . & excommunica ti ius poenas, pervicaciter eontempserit : sus,erem, , um quippe fui .set, in quae iam peeu'iaria Clerie , , rum flagitia degradationis poenim nominatim dece
,, ne re , si ha c Diui .set euieumque Clerico flagitioso, , statim irrogari . Neque ad rom ficit immanius steri lus esse parricidium . quam forte sit aliquod ex iis, , cxscpti , ob quoei Clericus . nulla praemiua ea non i-,ν sarum setnarum gradatione . permittitur flatim tra- , , ut Curiae saeeulari: etenim leges poenales non com-
,, plectuntur delicta , quae lion e x primunt, etiamsi sint , expressis graviora et quod argumento cap. Ia panisa, jur. in P L. probant Castro de ius poenalis, ιib. . eap. 7. doci m. t. in Suarea libr. 6. de legio. , umit. S. Ouare Innocentῖus III qui statim postis Coelesti uim III. Pontineatura tenuit, iuretrogatus, , ab Epaicopo Londinensi, quid agendum foret de C - , , ricis in latrociniis . aliisque magnis sceleribus depre-
, , hensis , eos deponendos quidem, seu verbaliter tam a tum degradandos. non tamen Curiae saeculari tras, dendos , rescripsit in eaρ. - 6. de poenis m Ad i , , ιud , quod a nobis te νlio requisiti, qualiter C eris ι in latνοeiniis, vel aliis magnis steteribas deprehensis, pariiri debeant; responde inus, quod a suis ordinibus is degradati , detrκ si debea ut in arvis monasteriis ada, porustentiam peratendam αα . Et Bonifaςius VIII H cap. Felicis 1 ue eod. tit.in VI. etsi hostiliter insectatis,3 tes , aut percutientes S. R. E. Cardinalem, reos deis claret criminis laesae matellatis, & veluti tales infa- ,, me . atque inteitabiles pronunciet, variisque poenisi, addicat, non tamen , si fuerint Clerici , actuali do,, hradatione plectendos statuit.,, Inaar igitur regulae sit. neminem Clericorum,
., quantumvis nasitiosum, Te ab Episcopo actu degra dari, si Curiae laeculari tradi nisi poli et inflictis alias, . poenas in cit. cap. in ab homine praescriptas, depreis hensus fuerit inemendabilis, aut nisi sit reus alicu- ,, jus ex enumeratis criminibus iure communi . vel, , a pontificiis sanctionibus nominatim expressis: que - , , tu admodum docent Holliensis in eap. I. uum. a. de hs , , mie id. Nersas in cap. At si clerici, xx. i Si de ju-
, , seq. aliique apud Dynaldum ad Bannimenta Bonon. ν, eap. V. I a num. iis Ab hae regula , communis, ulu recepta . non recedat Epii copus: neque ad com-ν, peicenita scelera , quae frequenter a luae di reesisis Clericis forte perpetrantur , fas sibi esse putet iii , , sua Synodo ibi emnis , de actualis degradationis me , , nam in illorum sentes decernere i id quippe cum sit, a cor tra Canones , unice pertinet ad Romanum Pon ,, tificem . cuius ςerte supreniam iurisdictionem in v , , dit, qui sua auctoritate maleficis Clericis eamdem, i p nam irrogare praelum it . Qui xl si alicubi tanta , t sit ali citius enormis criminis Dcquentia , ira expe- , rientia comperium iam sit , alias 'nas haud suffi- , , cientes esse ad Ciericos ab illo deterrendos , poterit, , Epii copus Summum Hontificem rogare , ut in Cle , , ricos , vel semel illud deinceps perpetrantes. de
, , cemat actualis degradationis iententiam , eamque λ, , Summo Hontifice latam in sua Synodo . ad omni u nis, , terrorem promulgare ε sicuti taetendum monent, , Farinaceius eis. quU.8. oe Pallam ou. decis I . a
Circa stitutam procedendi Drmam eontra Cleri- eum, reum criminis depositione digat , notat ad hanς eamdem Decretalem Fagnanus num 3 s. locum habere: lando proceditur μγpter crimen: tunc enim tae-
ricus criminosius primo deponitur . secundo excom- , , mimicitur, tertio anathematizatur .lt quarto loco, , per Curiam Luculanem comprim tur, ut dictum est .
, , Secus vero . si pinnae incipiat a contumacia. quia, s tunc
153쪽
tune pmeedendum est de ordine in Werib r nam pri- , , communicatur , tertio deponitur, quarto, Rutu- , mo Clericus eontumax suspenditur , secundo ex- , , mo traditur Curiae saeculari ra .
Hanc Decretalem , cum nimis prolixa st , tram pelleret. Ex quo facto haec firmatur rex la , quod stribere omitto casus autem in ea eontentus , is est , quando agitur de causa reali , quaecumque illa sit , Nquod fracto pacis 'dere a Rege Galliaeduramento fidi quascumque respiciat personas , cui adlactum sit iura-mato tam ab iPib . quam a R Ie Angliae . hie ob viola. mentum, illius cognitio privative spectet ad iudicem tam sibi fidem iurisiurandi religione interposta , ad In ecclesiasticum, si de eiusdem iuramenti stactione ag nocentium , tamquam ad competentem iudieem ea tur , ut in praesenti casu , quemadmodum stare patet sim detulit, ut illum ad iuratam fidem servandam eom. ex sequentibus Innocentii verbis , in cit cap.
Postremo cum inter Reges ipse Galliae & Angliae resermata Rerint pacis foedera, de
utrinque praestito proprio iuramento firmata. quae tamen uique ad tempus praetaxatum servata hon fuerint ; numquid non poterimu de juramenti religione cognostere , quod ad iudicium Ecclesiae non est dubium pertinere , uti upta pacis scelera reformentur .
Hanc eaddem regulam mquam eertam statuit elesiastico , pro quo fideliuiserat, auramento in b ponisecius Vul. in Decretali , relata in cap. III. cuis interposito , se dictum Clarieum servaturum indem c. laicus de Dr. eo en in VI. ubi aperte declarat, nem , ibi. iratui se Clericum convenire laicum eoram Iudice e
Cum C. laicus , pro quo se luisti certam pecuniae quantitatem , in qua pro eo te fideiussis
rio nomine 'bligaveras, te strvare recuset indemnem. contra juramentum a se praestitum temo Te veniendo et ipsiim coram ecclesiastico judice . ade iis serum ratione 'iuramenti causae hu jusmodi cognitio noscitur pertinere , de iure poteris convenire: ut ipsum , monitione praemiis . Per censiaram ecclesiasticam, quod te sit per praedictis , ut tenetur, servet indemnem praevia ratione cumpellat,
Verum quid de hodierna praxi laudatae regulae in aliquibus Regnis scripserit Benedi stus XIV. ιιb. I x.
cap. IX. de PMd. Diae. de his iisdem Decreta- Iibus sermonem habens , hie transcribo . , , Hoc porro tituIo omnes fere quaestiones super cis, , vilibus contractibus ad judicem ecclesiallicum olim , , devolvebantur: quoniam , inquit Monarcius a leg. ., 8. Od. δε epifcoe .lι audie tia , ποῦ numquam fere a, , omittebant tabelliones adiicere praestitum a contrat, hentibus sacramentum de servandis , quae pepigis , i senteta Et nihilominus tam sancte haec dileiplina plu- , ribus seculis retenta est , ut Principes laici non ausi , , sint illam intringere s nec alium sibi , , tere existimave int imprateriai , ne hae ratione, , umqes cause a suis foris ablegarentur . quam prohi- , , bere , ne dςinceps contractus , pacta , aliaque ne- ,, gotia vinarentur iuramento I qstod in Lusitania , , , allitque in locis , legibus cautum, refert Peli ausde ptiva Dr. Ecclis par. I. XXX. ubi simul, , has leges irritas contendit. In Gallia tamen , si v , , ra narrat sepius citatus Alleserra o Eeelef insidie. , , lib. VI. eap. X. non solum interdictum fuit, ne dein- ,, eeps iuramentum apponeretur contrast bus, sed si- ,. mul sancitum . ait contra legum prohibitionem aris positum . vires amplius non haberet causam pertra- , hendi ad forum ecclesiasticum Olim tanta erat , - seribit Alteterra , surisiurandi religio, ut iusiu- ,, randum omnibus contractibus apponeretur , quo fi- , , des contractus religione jurisjurandi tutior emet. , , Hac occasione usive venit, si fides secul ribus. ut , , Episcopi cognoscerent de contractibus . & de se ri dis . prister iuramenti vinculum in his interpositum, ,, east. Novit , de iudieiis . Hac de causa vetitum, ne,, jusjurandum contractibus apponeretur . neve ulla ,, eius ratio in Iudietis haberetur, ne hos obtentu s s. cularis iurisdictio evacuaretur , quoniam iusiurms, dum a debet essie vinculum iniquitatis et .
154쪽
Cayur XVI. CUM μνυYAri , ex Deeretali Inmeemia LV scripta Magistro, o Fratribas ordinis militaris nem ariorum. CUM deputati & infra . Accepimus , quod quidam tam seculares , quam Gesesiastici
judices illos, quos habetis in domibus vestris Praeceptores, in causis ad pro uendam suam justitiam non admittunt , tanquam licitum non sit eis stiper litigiosis negotiis curam agere , qui pacificis decreverunt studiis inhaerere , illud allegantes io repulsione ipserum , quoaeorum ipsis generatio non est nota: qui undecunque venerint gratia divina vocati , dum laudabiliter exequantur officium sui ordinis ex superabundati requiritur suae natio n tionis . Noquis i itur in prosecutione causarum Praeceptores eosdem ab agendo. vel rest dendo occasi ne hiusmodi repellat , auctoritate Apostol. inhibemus .
Hae Decretalis . in qua Innocentius prohibuit, quamplurima bona concessa , & unita fuerunt ordinane Praeteptores Templariorem repellerentur ab agem Hospitalis S. Ioannis Hierosolymitani. ut ex eiusdem do, vel respondendo in iudieio, hodie locum amplius Pontificis Constit. Ad premdam, promulgata pri- it non habet. cum hie ordo extinctus fuerit a Clemen- eodem Conc. diste extinctionis sententia .re v. in Concilio Viennensi ita Maii i a I i. illiusque
ricis conquerentibus plenam faciant justitiam exhiberi . Non obstantibus appellationi bus seustratoriis , quas in eorum gravamine Clerici se uenteropponunt, nec pro des ctu justitiae Clerici trahantur a laicis ad judicium saeculare , quod omnino fieri prolubemus.
Haec Decretalis innovata est a Cone it. Tridentia. re. nulla adiecta poena , ibi autem l. XIV. XV. dccap V. DI.xx lv. de refori catera . Ampliati insu- XVI. infligitur excommunicatio latae sententiae , Papὸς per est a Bulla in die Coenae Domini legi sellia, quam reservata , ia trahentes ad dictum forum eosdem Cle vide in fine huius operis r quandoquidem hic prohibe- Ii 3 . ur dumtaxat, ne Cleriei trahantur ad forum saecula-
CAPUT XX. Ua Nana1r his , ex Decretali MMrit m ad Morastrum Ranerari chidiaconum Somniensem. V Enerabilis Pater noster Archiepiscopus Ravennat. propositit coram nobis, quod cum do. cisio cauta , quae inter ipsum, & Communitatem Cerviensem , stiper jurisdictione Civitatis Cerviae , & quibusdam aliis articulis vertitur , sit per subterfugia,& cavillationes eo rum per triennium prorogata , dicti Cervienses asserentes , instantiam judicii per decursiam triennii perlistarespondere sub tuo examine recusaverunt & infra. Mandamus, quatenus, ex ceptione hujusmodi non obstante, in negotio isto procedas juxta traditam tibi lam m.
Ili hae Deerelatralatuit Honorius, instantiam audieii non perire per lapium triennii. Verum huic se ctioni d rogatum est a Concilio Tridentino XURcap.XX. de reform. praeeipiente , causas omnes , tam civiles , quam criminales , ad tarum eeelesiasticum pertinentes , terminandas esse intra biennium , c adi star ruris ei vilis, quod in causis eriminalibus praefixit biennium L. Grma C. M inιra cert. ιemp. quastio eri mia. σe. licet in civilibus trienni um indulserit perandum in prine. C. de judie. Quae eonciliaris sancito declarata est a Gregor. XIII. , & respective ampliata a Clemente Vul. , ut ostendam pari.lI. eum de cit. cap.XX. In foro attamen non obstante diae conciliaritione . invaluit opinio, ut instantia de sure canonico sit perpetua , ut rei pondit Mia ιη Tader. Paro malis ncri
155쪽
Τ. I. DE JUDICIIS SECT XXI. ad C XIV
eristina de mutae ,' Martii 1732, q. III. eor. Emi nenti mo cres entia . inter impressas decis r 6. n. αα aliis allegatis in Barebinoaea. 2urisdictionis super
attentatis a g. Martii t737. coram mmmeis. Dubio. Haec vero perpetuitas non exeedit triginta annos,
quod eaeteroquin in iure novum haud est . Duobus vem casibus ante lapium triginta annorum instantia perimitur . Unus est, si accesserit sententia, litem desertam declarans . Alter est, si elapsum sit decennium, simulque indubie eonflet de malo iure eius , qni litem inuituit , ut firmavit Rota in Ferra risu. cap inania a l. Martii ι a', ξηοd vero eoν. bon. mens. Cri Dolio . O in Pampilanea. Reneficii de Vill raηeb. 2 7anuarii eum ita se habeant cor. elarinem. cimio.
Effectus autem huius opinionis est, quod gratiae ,
quae a S. Sede eonceduntur oo litis pendentiam, ut lubrogatio gratiota in iuribus defuncti collitiganti bidi gratia derogatoria iuri 1 patronatus in Lotum fustineantur, si a litis introductione elapsi non siit triginta anni ,&neutra concurrat modo ditia limitatio . Fundamentum huius opinio us hoc aliquibus vid tur esse , quod licet Concilium futuerit, quod causaera saltem infra biennium a die mota litis termine uis
tur in calu tamen contrario neutiquam dispotuit,
ut in tantia perimeretur, ita post id spatium c dixit aliberum sit partibus , vel alteri illarum Iudiees fveriores, alios tamen eoispetentes, adire , qui causa in in eo statu , quo fuerit, Uamant , oe quamprimum te minari eurent α . Sibi igitur imputari debent partes, quae non curarunt, ut cauta a judicibus luperioribus , prout prεlcripsit Concilium . non fuerint terminatae.
CApυT II. Mudiarias , ex Decrerasi Bonifatii VULMUlieres, quas vagari non convenit , nec virorum caelibus immisceri, auctoritate litera rum Sedis Apostol. , vel Legatorum ipsius . aut alia quacumque, ad judicium peribnaliter evocari, vel trahi invitas, causa serendi testimonium , aut alia qualibet , quae in iure non exprimitur, prohibemu . Sed cum necessarium fuerit testimonium earumdem, iudex in expensis partis producentis easdem tabellionem, aut aliam personam idoneam , ad eas tr nsmittat: vel si forte talis casus occurrerit, quo . iure prohibente , receptio testium alteri committi non possit, judex tunc propter hoc persena liter ad illas accedat: aut si talis sit persisnae judicantis conditio, quod id per ipsum non deceat fieri , vel non possit, mittat ad eas ἰ provisti, quod cassis hujusmodi . videlicet ut iudex vadat peribi aliter) non fingatur 1 nec fraus i terveniat in hac parte. ΑIioquin fictor hujusmodi, vel fraudator , ipse facto se tuentiam e
communicationis incurrat. Caeterum steminae , religiosae praesertim , quae debent sub clausura morari. extra Iuum monasterium, vel clausuram non vocentur ad iudicium , vel trahantur ex quavis causa perinaliter, etiamsi ad hoc voluntas accederet earumdem . Decernimus quoque,
ut ipse jure sit irritum ,'inane , si quid contra praemissa contigerit attentari .
Hane inere talem transeribo, non quia aliqua ei inlidquid autem sit de hae eontroversia, ςertura accesserit variatio , sed ut in medium proseratur, que est. excommunieationem , hic intlictam ab lui polis ast Doctorum controversia circa illius praxim . Gemi- quolibet consess ario . eum non sit reservata . neque nianus , & Francus hie, innixi opinioni receptae a itidem eam a iud ce incurri ob fictionem causae, nisi re-Glos. in Clementina II. Dispendiosam , vem. furis , vera sequatur aceelsus ad domum mulieris ἔ incurrere hoe tu. sentiunt, eam procedere de Iudicibus tam Cle- tur tamen , etiamsi, hoc habito , non sequeretur ex rieis, quam laicis in terris Eeclesiae dumtaxat . quia , men . Neque insuper incurreretur, si per alium, in. inquiunt, jura canonica menalia , vel a iure eom nunt scio iudice , ficta fuit set causa , Aavar. Manual. Gη- exotbitantia, simpliciter loquentia de iudicibus circa fuseap. 27. num. las. praxim iudiciorum regulandam. esse intelligenda Iblum Notat denique hie Francus num. I. cum Glos de iudicibus , eidem Ecclesiae subiectis . Thesaurus verb. Exprimitur , prohibitionem de non trabendis vero de poenis Petb. Testimonium eap. I. ragis yuaresio, mulieribus invitis ad judicium, esse intelligendam de sauro contrarium tenet Sc quidem pro veriori : mulieribus bonestis . non vero de talioneile viventibus ,
156쪽
PARS L EX LIBRO II. DEC RE TALIUM.
Dispendiosam promationem litium , quam interdum exsibtili ordinis judiciarii observa
tione causarum docet experientia pmvenire , restringere in suoscriptis casibus cupie te statuimus. ut in causis super electionibus. postulationibus, vel provisionibus . aut super dignitatibus, pers atibus, officiis , canonicatibus, vel praebendis . seu quibusvis seneficiis ecclesiasticis , aut super decimis , ad quarum etiam praestationem possunt, qui tenentur ad eas. pnaemoniti, censura ecclesiastica coerceri, necnon iuper matrimoniis, vel usuris, & eas quoquo modo tangentibus ventilandis , pmcedi valeat , de caetero simpliciter , & de plano, ac sine
strepitu judicii, ct figura . Volentes non latum ad sutura negotia, sed ad praesentia, & ata
etiam per appellationem pendentia hoc extendi.
In decidendis causis hie enunciatis statuitClemens. eodem In eapAI. eonti agis de verb. ut se' ut proeedatur: simplici re, O de plano , ae sine Me- qviciar. pitu judicii ,- gura ι verba haee Melarata sunt ab
Saepe contingit, quod causas committimus, ct in earum aliquibus simpliciter, & de plano , ac sine strepitu , & figura judicii pmoedi mandamus: de quorum significatione verborum a multis contenditur. & qualiter procedi debeat. dubitatur . Nos autem dubitationem hujusinodi, quantum nobis est possibile. decidere cupientes, hac in perpetuum valitura constitutione sancimus, ut iudex, cui taliter causam committimus, necessario libellum non exigat. litis contestationem non postulet, in tempore etiam seriarum ob necessitates hominum indultaruma jure, procedere valeat. Amputet dilationum materiam, litem,quantum poterit, faciat brevi rem , exceptiones, appellationes dilatorias , & frustatorias repellendo, partium, advocatorum,& procuratorum contentiones . & iurgia, testiumque superfluam multitudinem refraenando . Non sic tamen judex litem abbreviet , quin probationes necessariae . &defensiones legitimae a mittantur. Citationem vero, ac praestationem iuramenti de calumnia , vel malitia, sive de is veritate dicenda , ne veritas occultetur , per commissionem hujus in odi intelligimus non excludi . Verum, quia juxta petitionis formam pronuntiatio senui debet pro parte agentis ,& etiam rei , si quid petere voluerit, est in ipsis litis exordio petitio facienda , sive in scriptis, sive is verbo, actis tamen continuo , ut sit per quibus positiones. & articuli se ari debeant, possit haberi plenior certitudo . di ut fiat definitio clarior inserenda . Et quia positiones ad faciliorem expeditionem litium propter partium consessiones. & articulos ad clariorem probati nem usus longaevus in causis admisit: Nos usum hujusnodi observari volentes, statuimus, ut judex sic deputatus a nobis, nisi aliud de partium voluntate procedat ad dandum simul utrosque terminum dare possit, &ad exhibendum omnia acta, & munimenta, quibus partes uti viniunt in causa post dationem articulorum diem certum quandocunque sibi videbitur, valvat ansgnare : eo salvo , quod ubi remissionem fieri contingeret, pro testibus producendis , possint etiam instrumenta produci, assignatione huiusnodi non obstante . Interrogabit etiam partes sive ad earum instantiam , sive ex ossicio, ubicunque hoc aequitas stadebitr sententiam vero demnitivam,citatis ad id, licet non peremptorie , partibus in scriptis, & prout magis sibi placuerit, stans , vel sedens proserat; qtiam Ui ei videbitur, conclusione non faba, prout ex petitione , &probatione , ct aliis actitatis in causa fuerit iaciendum . Quae omnia etiam in illis casibus , ita quibus per aliam constitutionem nostram, vel alias procedi potest simpliciter. & deplano, ac sine strepitu, & figura judicii, volumus coservari. Si tamen in praemissis casibus Blemnis ordo
judiciarius in tot . vel in parte, non contradicentibus partibus,observetur, non erit processus pr pter hoc irritus , nec etiam irritandus . Data Avinione II. Kalen, Decembris , Pontificatus me stri anno secundo.
Hac eadem norma praescripta proeedendum est inter commuηes ςap. unico, Frequenter, b e eoἀ tit. Scin causis inter ordines Mendicantium . R Eeelesiarum in meretati Bonifae ulli. Super ealbedram , ad ipsos
Praelatos, enumeratis in Extravaganti Joannis XXII. Mendicantes pertinente , thserta in Uetpentina , Dudum
157쪽
CApur I. Dunuu , ex meretrii Clementis κ quo moderatur Decretalis Bonifacit VIu incipiem Rem non novam, quae tamen nec in libra Decrexatium reperitur inferia , tis te emanatapos editimem eouectionis ab eodem puleatae . nee in Sullaris cierubisit ideo hane eandem Clamentis Decretalem his transcribo, i m inulligatur . O tenor meretriis Bonitarianae , Actae moderationis Gemensisae. D Udum Bonifatius Papa VIII. Praedees, noster. constituit, ut citationes aue es tate Ap stol. de permis quibuscunque, ac etiam undecunque, adinstar edictorum in Albo Prin oria propositorum, etiam extra dies Glemne , in quibus Romani Pontifices processus consum erunt iacere generales. ipsis Papa specialiter. de ex certa scientia id mandante,faebe in Ap stolicλrum audientia publica Iiterarum. vel in papali palatio publice, postmodum majoris E clesiae loci, in quo Romanus Pontifex cum sta curia residebit, januis assigendae , sic valeant, atque aristent citatos post lapsiim terminum , quem, considerata distantia locorum , citationibus 3pus ap ni convenit competentem c si ad rex persena liter devenissent. Quia vero statutum ipsa rationabiliter editum propter malitia temporis tunc instantis,nonnullis nimis rigorosiim vide IQs iVrem ipsem mansuetudine temperantes, idem statutum, Se praefatum modum citan di restringimus ad illos tantum in illi A locum volumus sibi vendicare, qui faciunt , imp diunt , vel Prurant per se , vel per alios quoquo modo , ne ad eos citatio possit pervenire, vel quorum domicilia, sive loca non possint tute. libereve adiri. Porro ei, quod circa citationes ab lentium tam diebus Elemnibus. quam aliis Ecclesia Romana diversis ex causis interdum facere consuevit, per praesentem Constitutionem, seu moderationem in nullo volumus derogari. Nutilas V De Foro tam tenIL
CAνur I. Si is, transiri um excines Galaedonensi Si quis Cler us ad versus Clericum negocius
prius apud ipsum actio ventiletur , vel cervoluerit , iudicium obtinebunt.
Verus intellectus huius textus,est, ut Claricus, insam habens, seu litigans cum alio Clerico, de consensu proprii Episcopi prorogare possit iurisdictionem in alios ludios ecelesiniticos . quos utraque pars elegerit, non laicos . ut perperam addidit CuIaeius eontra fidem omnium canonicorum Coclicum, motus fortasse ex Can. III. clericum, desumpto a Gratiano ex talia epistola li. Mareellini Papae, & relato mus xl. qu. I. Circa ratem huius Canonis haec habet Vane spen in Commeniatario ad II. partem Gratiant,eadem causim . . Non mari foris est ponderis Can .IlI.desumptus ex talis Deer ,, tali Marcellini Papae, quem reperiri in Cone. Aure ,. Ita nenii li I. notant Cormetores Romani, sed elausu- . . la posteriori non nihil mutata; hie enim apud Gra- ,, tianum legitur ra nec laico quemlibet Clericum li-
habeat, non deserat Episcopum proprium , sede coli silio ejusdem apud alios, quos utraque pars
ceat aecusare In Cone.autem legitur Can.TIXII. Neque laico, inconsulto Sacerdote . Clericum in . . seculare iudicium lictat exhibere m quae lectionis,. varietas erilenter diversum sensum Canoni assingit, is notatque cit. Plorem , quod verba . prout a Gratia- ., no exhibemur ra repugnant plane disciplinae eccle- , fasticae illorum temporum . & Canonibus generat, is bus Conciliorum , ipsique rationi . Uti etiam a Gra . ., tiano exhibentur, significatur, quod talaus, ut actor. - nequeat Clericum, inconsulto Epileopo. ad Iudicem, , publicum , seu civilem meare , quod disciplinae e
, , rum temporum contrarium esse recte notavit citi a
A ctor, at prout legitur in Copcilio evidenter agi uir de γ,, Clerico actore , qui laicum eoram Iudiee et ait com. , Veiare vult, quod, inconsulto Episcopo, fieri vel
158쪽
κὰπ PARS I. EX LIBRO II. DECRETALIUM . .
- - inmiter ad aetatis illi sistiplinam. ii tam is sulto Episcopo. ad publiem Iudices suos debitores
C νur II. Niuriis, exscriptum ex Concilio Parisiensi, iuxta Pari e --, celebra an. 614. Iempore Osttarii H. Regis, quiatamen reperitur in Capitularibus Caroli. Ludovies lib. n. cap. 4 N Ullus judicum, neoue Presbyterum , neque Diaconum, aut Clericum ullum , aut iuniores Ecclesiae, in aliquibus Codicibus legitur nesnores, non juni res sine permissu Pol
tificis per se distringere, aut condemnare mesumat. Quod si secerit, ab Ecclesia . cui injuriam irrogare dignoscitur, tamdiu sit sequestratus, quousque reatum situm cognoscens emendet.
Hie infligitur exemimunicatio in sudices seces ut apud Fagnan hie num i 3. duratura , quousque s res , iudicare. & condemnare praesumentes sine li- emendent, seu iudicatum retractent. Verum hodie excentia Papae quoseumque Clericos in causis, tam civi- Constit. Marii ni V Ad repriarendas . Kal. Feb. ag. ibus . quam eriminalibus . dc quidem ferendae sentem incurritur ipso facio. α est Papae reservata, extendi-tix juxta magis receptam Canoni starum sententiam . turque ad sequentes enunciatas personas , ibi q. IV.
Et nihilominus omnes, & singulos judices, & executores . communitates , dominia, lai eo , ct laicales persenas, postquam exceptum fuerit de non jurisdictione eorum, aut evidenter appareat, hujusinodi cognitionem ad eos de iure non spectare, talia praesementes , & ea fieri
mandantes, seu eorum nomine, & mandato ficta , rata habentes, vel eis faciendis dantes a xilium , consilium. vel favorem , cuiusnanque prominentiae . dignitatis, gradus, ordinis, vel conditionis existant, seculares personas, eorum videlicet singulos ossiciales, quocunque m mine censeantur, & consiliarios , & privatas personas . quae praemissorum o incipales perpetratores existerent, excommunicationis sententiam incurrere volumuη ipse iacto, nullusque ab eisdem sententiis , per alium . quam per Romanum Pontificem , praeterquam in mortis articulo constitutus, abstivi valeat . sive possit; de praemissa omnia, non tantum ad futura, sed etiam ad praesentia, & pendentia extendimu auctoritate memorata.
Hae itidem excommunicatio reperitur in Bulla , Iun. a 4 i. ea m Deiaeminitate ρersouali. 1. ex die Coenae Domini te et ibi ita β. XV. XVII. & xl x. io. ex ei se excluduntur ab hoc privilcgio . qma vide in fine hui operis De hae eadem excommu- Nota III. Ex iisdem Concorditis , citat. ccp. III. nicatione luculentissime tractat. Thesaurus de Panis H- haec futui .clesias. vem. Turisdictio M. O X. Num.I Quod laudere debeant immunitate persis Nota I. Exeas. Clarios HI. dist. σ ean. Duo nati Clerici , dumtaxat revera tales, habentes requisi sint XIL L ac poliremo ex declaratione Cone. Trid. ta a Saeris Canonibus praeserim e 3t Religiosi utriusicap. VI. seg. XXII l. de refor. sub nomine Clericorum que sexus , qui habitum religiosum gestantes collegiali- Venire etiam prima dumtaxat Tonsura initiatum, utpo- ter vivant iti, obedientia legitimorum Superiorum; vel te fori privilegio gaudentem , servatis eonditionibus x, iisdem deputiti sunt pro gerendis ecessariis MI ibidem praescriptis . cita extra monasterium . Nota Il. nomine Iunior ου, seu , de qui- Num. Il. Quod eadein laudere debeant Clericibus in textu , quoique lari privilegio eludere ibidem eoniugati non vero eorum uxores . & filii tam dura statuitur. venire eos, qui iervitio Ecclesiae perpetuo te, quam se luto matrimonio dummodo habe ni qualia sunt adstricti, non vero servos eonductitios . ut νrobat lites a Tridentino praeferiptas V XX l v. vl. de Fagnan. ad hoc idem caput, auis. 18. Hi in Reeno Nea- νσιν. . de quibus quotannis a suis ordinariis ttesta. politano vocabantur Diaconi salvatici. qui cum nivito tionem .gratis dandam, obtInere debent nec eaeerceant numero excreverint in fraudem fori lastalia , ex deere artes . ac ne eoeia, clericali statui indecora , in causisto sac. Catilinalium Cong. nes iis eiusdem Regni prae mere criminalibus, criminaliter motis, non autem inpositorum . edito a o. La. Juvi de mandato Gre- iisdem ea usis respieientibus partium Iura, quae ag tan gorii xv. in cathedralibus . seu superioribus Ecclesiis tue ad formam iudieii ei vilis, pro quibus, ultuque omnia restrictus fuit ad quatuor pro earumdein servitio ι ad bus civilibus causis lateo subiiciantur quoad executi duos in collegiatis . & paminialibus i in aliis vero pe- nem super bonia dumtaxat,quibus deficientibus, etiamsiclesiis , ubi divina celebrantur, ad unum e qui tame a careeri mancipandi ei sent , prius petendum erit Ex vivere debebant propriis sumptibus, ct per se lasos iam quatur a iudice ecclesiastico, de ab hoc non negandum vitia praeitate . Quia integrum decretum refert idem Num. Iu . Quod Clericus. aut quilibet alius ec-F4Maa. Isc. cit . fiunt Ist. Sed hodie ex Concordatis in- elesiasticus. reus altassinii. retineri postit in tarcere laic
ter S. Sedem , de Carolum Regem Neapoli lub die ii. si nomine Eccles a . si ad ii ius capturam iudex late
159쪽
praevenerit , qui etiam conficere poterit processus; sed antequam ad sententiam , ciuiste executionem deveniat, expectare debeat declaratoriam, faciendam, se Vatis servandis , di auditis rei defensionibus . a tribunali mixto super qualitate a Talsi iiii, ad quem effectum intra quatuor meiates proce sum eidem tradere tenea
Num.IU.Quod quivis ecclesiasticus repertus actualis vectigalium defraudator . nec comprehendi , nec carcerem trudi possit a tribunali lateo.
Num. v. Qi od licitum sit Episcopis . aliisque Ο - dinariis . quasi . piseopalem iurisdictione habentibus,
cursoribus uti : hae tamen limitatione et duobus , vel tribus, si eorum dioecesis parva sit ἔ quatuor . vel sex. si mediocris , si vero major triplo numero iuxta dioe eestim delineationem vulgo plantam conficiend1m. Dum decim Archiepiscopus Neapolis, & totidem Nuncius Apostolicus. Num. VI. Quod dicti cursores actu exereentes munus suum , deferre possint arma a Regi i Pragmatica prohibitar dummodo poti eorum deputationem ollendant authenticum documentum de eadem deputatione
sibi facta , & quod nullatenus inquisiti fuerint, Re genti magnae Curi .e Vicariae Neapolis, is terra vero, vulgo di lavom , Commi Tario Campaniae . & in aliis Regni provinatis illarum respective Pranidi.
Num. VII. Quod iidem in hoc munere perdurantes, exempti lint a sero laicali quoad perlinialem , comprehimsionem . seu carcerationem pro causis civilibus , mixtis, di criminalibu, , in iis scilicet, quae neque mortis, neque triremium pinnam merentur; in his enim procedent , aut Gubernatores regii Uiciniores , aut alii regii iudices. de ministri, ut magis Regi puWcuerit, non vero Barouum curiae, quibus dumtaxat permitium erit dict u delinquentes eu et bres comprehemdere re interim certiores reddere iudices aut ministros , ad quos pertinebit hujutabat caulas eognosce
Num. VIIl. Quod me ausis appellationis a sententia Episcopi, aut alterius ordinarii in quacunque ex dictis eium ad eurs es spectantibus; sicut S in ea su r cursus, aut cuiuslibet alterius legalis remedii . facienda erit appellatio . aut recursus ad Metropolitanum . sive ad tribunal mixtum. Hoc autem ne partibus gravamen asserat , deputabit duo, iudices in partibus pro decidenda causa, unum ecclesiasticum, eligendum ministris erelesiastici mixti tribunalis , alterum elige dum a minii iris lateis eiusdem trib malis . Quod si hi iaiudicando fuerint dii cordes , tune causa decidenda erita dicta tribunali, omni appellatione remota. In ea sis vero cursorum Metropoluam . aut alterius Pries iis, S. di immediate si biecti , in prinis istantia coram
his motis , appellatio. aut recurvis fiet itidem ad donunciatum tribunal, quod iudicium proferet , ut supra. Num. I x. Quod indinarii locorum ad minora dum numerum exemptorum , pro ossicio cancellariae , uti debeant Clerieis ; quod si uti voluerint laicis , tunc cancellarius dumtaxat, alias actorum magister, exemptus erit a Dro laico , eo tamen modo pro curseribus supra stat ut . m. x. Quod praeter hos omnes enunciatos ministros, nullus alius laicus. quoeumque nomine , aut titulo patentalibus literis munitus . sic nec Eremitae ,
aut Clerici, vulgo silvatici quorum naturam supra explieavi exemptu sit a Bro lateali . m. xl. Quod interdictum sit Episcopis admire
re ad pecuniariam compositionem Cleri eos . aut ecclesiasticos quotcunque , ad suum sorum spectantes, quo prius ipsim et pro homie idio , aut alio gravio capitali delicto damnaverint ad poenam, sive triremium , sive carceris in perpetuum , aut ait septennium, qua Compo sitione non obitante , reus sic absolutus ,. debeat nihil minus a Metropolitani s in careerem tradi, & eadem poena multari. Quod idem fieri possit ab Episcopo viciniori, si huiusmodi eo inmisio admissa fuerit a Metro palit no . F piscopus autem tenebitur compensare damnum illatum parti laesae.
PuT U SI CLnnicus , ex Decretati Aexandri III. Episcopo
de rebus sitis, vel EccIesiae impetierit, & laicuς res ipias , non Ecclesiae esse, aut Clerici , sed suas propria; asseverat, debet de rigore iuris ad serensem judicenta Thi; cum aetoris, um rei sequi debeat. Licet in pleri Que partibuς aliter de consiletudine
habeatur. Haec eon etudo , in Clericus, etiam . in causa mere civili . & per nati lateum conveniat coram iudice ecclesiallico, teste Benedicto X lv. de una o Dise. edit. Romaη. ev IV. Mum i 3. v et in dioecesi Bononiensi , quam etiam confirmavit. di servari p cepit Gregorius xv. Constit. cum nos, 28. Apr. 622. relata ab eodem Benedicto Instit. eecinium M. Eadem ab antiquo tempore introducta reperitur in He -
, ut ex Synodis, dc Conciliis provincialibus illius ditionis, habitis an .iso S. IIII. II 6 I. 1666. II o , R I732. relati s a lavdato Benedicto tit . ubi subdit m , , ubi ergo haec , aut sim ilis consuetudo it -r, valuit, ea utique erit sarta testa custodienda , neque conqueri poterunt latet , quod Episeopus , hoc tam ,, laris iurisdictionis minimum mistulum consuetudine,, acquisitum sibi vindicet; cum ipsi , sicuti a Guglielis mo Durando supra audiuimus. sola consiletudine , , , quae ab initio diei potuit abusus, θι eorruptela . fere,. integram devoraverint iurisdictionem ecclesiasti.
160쪽
Camr XU. ExpARTa , ex Decretati Honorii LLI. ad A chiepiscopum , ct Archidiaconum , onensem . EX parte Nos vero volentes , ut finis litibus imponatur , distretioni vestrae trandamus, quatenus. si vobis constiteris, dictum nobilem terram, &mansionem habere in Aia- degavensi dioecesi , in qua interdum consuevit commorari ; ct ipsis dioecesim a Turonensi ultra duas non distare dietas ,& in eadem litigiosam rem esse , non ostantibus exceptionibus aliis , quae in petitorio potius, quam in possetario, quod Regina contra eumdem nobilem i tentabat . locum habere videntur in ipsis negotio juxta priorum continentiam literarum.
Inliae meretili statuit Honorius, literas Aposto- restricti est ad unam dumtaxat a Bonitae. UIlI. ut ostem lie . quibus cause Iudicandae comittuntur , commit- di tu. Idefcriplis ad eap. xi posse etiam ultra unam dierum . verum haec sanctio
Hane meretalem non traseribo , eum nihil aliud speciale eontineat , quam delegationem in peracinam Religios ex Canonicis regularibus pro cognitione ciniusdam cauta inter Episcopum Bononiae nune Archiepit pum & magistratum , eommunitatemque eius dem ei vitatis. Quia vero ex hul ulmosi delegatione insertur , cognitioneri causarum deleg1ri poti a sede Apodillea , ejusque Legati s euicunque reclesiastico, etiam in dignitate non constituto , ideo huic sanctioni ex mero tamen facto Gregorii ortae , derogationem subucio,quae eidem Gessit ex Conititutione in c. IV. edita in Concilio generali Lugdunensi , celebrato an no x 24 . Perienti deereis . quae habetur inter acta eiusdem Concilii eap. II. tit. de R eripi. ita statuens.
Praesenti decreto duximus statuendum, ne a Sede Apostolica . vel Legatis ipsius . causae aliquibus committantur, nisi persenis, quae vel dignitate sint praeditae, vel in Ecclesiis cathedralibus, seu aliis collegiatis honorabilibus constitutae.
Haee iterum lanctio reformata est a meretati Bois exeludente Canonicos collegiatarum,non salbedralium, inae VIII .relata in e .XI. Stauutam de rescript in VI. ibi .
Statutum idest Extravarans ipsius Bonifacii, quae incipiebat Statuimus quod circa j
dices a Sede Apostol. deputandos nuper edidimus, cum quaedam contenta in eo , quae pro com muni utilitate credebantur inducta , sicut experientia docuit , tendere dignoscantur ad n xam ; sanctione praesenti , quam irrefragabiliterobservari mandamus, suadente utilitate, in melius duximus reibrmandum. Sancimus igitur, ut nullis, nisi dignitate praeditis, aut perisna tum obtinentibus , seu Ecclesiarum cathedralium Canonicis, cauia auelaritate literarum Sedis Apost. , vel Legatorum eiusdem de caetero committantur , nec audiantur alibi, quam in civitatibus . vel locis insignibus, ubi possit commode copia peritorum haberi.
Haee Bonifacii decretalis innovata est a Trident. fest XX v. cap.X. de refMmat. cum ampliatione tamen, statuente , scilitet, ut non inditeriminatim euicunque praediti valitatibur a Bonifacio praeseriptis dictae cauta comminantur, sed designatis dumtaxat in synodis provincialibus , qui dice cetanis, addita etiam nullitate deputationis, aliter factae . Textum leges pari.ll. cum de eod. cap. cum accessionibus ex Gastit. Benedin