장음표시 사용
161쪽
AD HUNC TITULUM DE FORO COMPETENTI .
quam lateorum referuntur hic nonnullae ea uia mixti fori, quae scilicet, eum quis eorum in iudicio praevenerit . utrisque tractari possunt, dummodo hae non sint Clericorum , cum tunc semper privative cognoici debeant a iudiee ecclesiis leo eap. x. Cum voa ab h -κe, de adiri in eap. XII. si diluenti. de foro eo repet. Ex his autem aliae sunt civiles , aliae criminales. Civiles di euntur, quae quidem, vel originaliter sunt seculares, propter eertam tamen spiritualem qualitatem habent respectum ad forum ecclesiallicum e vel e contra, quae originaliter sunt ecclesiallicae , sed propter adiunctam iis temporalem qualitatem , etiam sorum imulare respiciunt , sunt itaque .
miserabilium personaruin ut sunt peregrini, paup res , captivi, oppressi, id similes ) non quod detur locus praeventioni, sed quod hae convenire possint suos advertarios, in quo maluerint foro, in his tribus tamen sequentibus casi s. I. Quando iudex latcus negligen est in iis administranda iuditia, iuxta clarum textum , cap. XI. Ex tenore , de Dr. eemp. II. mando violenter oppressae, seu rebus sitis spoliatae fuerint a lateo; ita ut interdicto unde vi. seu remedio can. Relat aηda, agere valeant, eap. XV. Ex parte dicto tit. de Dr.eο-pet. di id loeum habet in potessorio , etiamsi dictae persinae sint divites 3 secus in petitorio ex Iuribus cuminlatis a Reiffr l. boeeod. tit. q. VII. num iri. Φ H6.
III. Qirando vidua , pupillus , aut alia miser allis pedisona n simul pauper. sin iis denegata tuerit iustitis ,
a iudice Iaico , nulla etiam interveniente expoliatione Reisse nil lac. eit. Vanes n. parLIII. tit.ILeo asserit, quod hodie in Gallia causae miserabit um perias arum privative spectant ad iudices regios etiam, adorsiis Clericos. lv. Executio legatorum piorum ex testamentolaicorum Com. Trid. DF.XXII. eap. II L de reformat. Angel. hoc tit. q. II. num.ερ. itaut, si haeres. vel ex eutor monitus, differat ea exequi per annum integrum, privetur munere executoris , de deseratur Episcopo . ioad legata vero prophana , si praevenerit in causa, eidem deteratur iudicium dumtaxat , ne Dum de pinus verb. Testamentum eap. L num. 3. DD. ibi eumdati. v. Causae decimn rum , di Iuris patronatus, si tamen in his agatur contra laicum supe nuda posessione. insistentia Iuris eeclesiastici, di quaeratur quia sit in eadem possessume , abstrahendo a petitorio, & quaesti ne proprietatis. Si tamen actio instituatur contra Clerieum . hic semper conveniendus eli coram Iudice Getesiastico , etiam in ponstario, Enge L lac.cit. na . . VI. Causa restitutiomis dotis , incidenter tamen mota, seu accessbrie , puta ratione divortii instituendi, cap. III. De prudentia tit. de donatisa. inter vim
Causae criminales itidem mixti seri , quae nempe versantur circa crimina ab utroque iure, tam canonico, quam civili prohibita, & puniel a , cum ad Ecclesiam spectet de quovis peccato cujuscuinque chri iii ani gnoscere . illudque punire , cap. XIIL Novit. de judic. O toto fere lib. V. Decretaliam, ubi de variis criminibus ab Ecclesia puniendis tractatur . Quam disciplinam usique a primis Ecclesiae seculis vigui se demonstrat Benedictus xl R deis Od. Disc. edit. an. 7s . tib IV. eq.II. Ubi etiam ostendit, poenas ab ecclesiastico iudice irrogatas contra delinquentes non fuisse rasi tum spirituales. sed quandoque etiam temporales . Inter has causas criminales praecipuae sunt . I. Incelsus frequens Getici minoristae in his tu seculari, qui utpote privatus privilegia fori, quam vis iuxta Cone. Trid. fess. XXIII. e V. H. de reformat. puniri possit a iudice laico , tamen puniri etiam potest ab Episcopo. si praevenerit, ut declaravit S.Con te.te Thesauro ae Panis verb. . ostasia ev IH aum. 8. Quid vero ulterius requiratur ad incurrendam omissionem privilegiorum cleri ealium notabitur infropost eap.- clerici. q. Hie tamen , Sect. CLXIV. II. Iniuria illata a laico persent ecclesiasticae per
violentiam ς ita tamen, quod si iudex laicus p Uenserit , possit etiam contra ipsu in procedere Epii copus ad sententiam exeommunicationis deel aratoriam d. Tris. vera. Injurra, eap. H. l. Amplia H. III. Ulalatio dierum seuorum quoad praeceptum negativum , non vacandi scilicet operibus semilibus, aliisque prohibitis , ex Const. S. Pii V. cum pri num ,
IV. Ludus aleae , seu Brtunae damnatus , 8c quibuscumque interdictus a iure tam civili , quam can nim . Et si actio instituatur a victo ad repetendam pecuniam selutam . quam condictione repetere potest, ea L. . tearum c. de relix. in sumpl. μου iae . Episcopus est iudex competens , etiam inter laicos, laudatus Thesaurus verb. Lusus caρ. m. n. a. V. Matrimonium contractum eum secunda , comstante primo, quando constet , non sapere manifeste haeresim ἔ tune enim causa privative s Etaret ad S.I quisitionem, DD allegati a d. nasauro verb. Manimo.
II. Sacrilegium. idest irreverentia commisi contra res publice Deo diearis, videlicet a ritate ecclesiastica , puta, si res Ecclesie rapiantur , dc inu dantur , ut late Martha citatus M. rbes ven. Saerit sume .I. ubi etiam notat, quod uterque iudex eo currere possit respectu diversariam persimarum,& inua alium impedire non debeat: ac proinde , si iudex laicus praereniat. Iudex edelesiasticus procedere potest ad se tentiam censurae declaratoriam contra laicum , huius delicti reum . vllL Caua usurarum , si quaestio sit tantum de
162쪽
Dicto dest, an hie, vel alter sit usurarius e si enisi quaestio sit Iuris . an aliquis contractus In genere , aut in speeie sit usurarius , illius cognitio privative spectat ad iudicem e celesi Mileum . IX. Conei ibi nauis , coηessium Tridentinum sess
IV. cap. L de reform matrim. X. Causa recuperandae uxoris a marito promota,
quae quidem est mixti fori, lieetaliae causae matrimoniales spectent privative ad iudicem ecelesiasticum , ut stinat Canisitu ad eap. XL desponsal. XI Adulterium, Thesauri de Panti verb. Adula
XH. Stuprum in personam virginis consentientis, idem Thes verb. Stuprum , capa. Si autem stuprum . aut quudcumque aliud earnale commercium. habitum sit ab ebraim cum duabus sor ribus christianis. illius cognitio privative spectat ad iudieem ecclesiasticum , Cong. Immunit. ia Mantuasa Fun. 1678 lib. a. deeret. GUL con . pag. 7 9.
X tu. Delictum falsitatis testis . pariter est mixti Dri , si praeventum iii erit in iudicio. nisi adsit contra
ria consuetudo ex decret. Congam munit. ιn Licten. I I.
i 69s. ut in lib. I decret. pag i56. XIV. Falsificatio literarum Apostolicarum, alai- eo facta, DD. relati a Ludovico de Ameno Tom. III. d. Desiis. , O Paa. tit. n. q.I. num.ῖs. XV. Blasphemia simplex , nempe contumeliosa. sin Deum Ioectio 3 sicut de simplex, ac materialis comtumelia facto illata Saeris Imaginibus, Amenus Ioe.eIt. it. q. II. M. in I . XVI. Usurpatio verborum s. scripturae ad oste dendum dumtaxat acumen ingenii in re lubriea , aut scurrili , aut proximo contumeliosa: idem Aineu .loc.
riorem ecclesiasticum , puta contra Papam . si sit contra ipsius personam tantum , non contra dignitaten ,
XVIII. Annumerari possient inter causas criminales mixti fori quaecumque alia peccata.nisi ex conluetudine iudex ecclesiasticas ea a iudice laico punienda rei iuuerit,de quibus videri potest Martha de juris par. II. at unum, hie animadvertendum restat, qui,s idem delictum punitum a iudice ecclesiallico, iuxra magis receptam opinionem , puniri iterum pinest a iudice lateo; in delictis tamen atrocioribus, ubi in ibro ecclesiastico excommunicatio dumtaxat instigitur c quae potius medicinalis est, quam vindieativa vel alia similis poena ni. mis leois ad vindictam his steteribus debitam, ut itatutum legitur in iuribus allegatis ab Engel. N Reissenti. locis supra citatis. Hie lectorem monitum velim, quod quamvis Pius IV. Const. Licet dudum , 21. Maii t 363. statuerit in eausis mixtis inter iudicem ecclesiasticum. S laicum dandum quidem ella locum praevertioni, sed ita , ut i de x ecclesiasticus in casu praeventionis procedere non possit contra laicum , debeatque illum remittere ad iudicem lateum . di ctae tamen Constitui. S. Pius V. Con-m t. cum Ob innuineras . ai- Tanti II 66. quoad hoc derogavit, praecepitque m ut is praetentionibus procedatur Iuxta formam Iuris, facrorum decretaram civ eil. Tridenti non alias, aliter, nec ullo modo ra .
AD HUNC TITULUM SPECTAT SEQUENS CONSTITUTIO
HID. Regnantis urar. Latinos Septembris I 67. P Raestat, Romanum Pontificem. . . . Accepimus nuper , gravem agitari litem inter curiam episcopalem, & curiam laicalem Civitatis Tuderii super jure cognoscendi causam furti , ut aiunt, qualificati, cujus reus, cum ab homine laico ad tribunal Episcopi accusatus suis set laicus alter, quem curia episcopalis, recepta accusatoris querela , carceribus mancipari jusserat , conquestus de hoc filii Rector Civitatis causatus . iudicium de furto, quod a laico in laicum de re prophana patratum fuerat, ad suam jurisdictionem pertinere . Repugnabat autem curia episcopalis , quod legitima consuetudine praescripsisse se diceret cumulativam jurisdictionem cognoscendi etiam causas criminales laicorum. De qua re disputatum diu fuit in Congregatione, praeposita negociis Sacrosanctae Immunitatis , quae principio iussit proserri acta curiae epi Lopalis ad hujus consuetudinis probationem : mox data defient bribus Fisti stribendi copia , licet in tertia propositione existimaverit, hujus criminis causam ad curiam episcopalem pertinere , in quarta tamen anceps judicium fuit, Rissis inaequas partes suffragiis . quod cum Nobis causae celeriter expediendae decisionem , reo interim in carceribus permanente , &ma cestente , longius protrahere videretur , illam idcirco a praedicta Congregatione ad Nos au cavimus . praecipientes curiae epistopali Tuderit, ut reum traderet curiae Rectoris Civitatis, nulla interposita mora judicandum. Nunc vero , cum ex hujus judicii contentione, &ex aliis, quae Nobis delatae sitnt , Magistratuum secularium querelis intellexerimus, facile nimium in ditione nostra, ex quadam ho minum conniventia perturbari, & commisteri caepisse fines utriusque jurisdictionis ecclesiasticae, & secuIasis, & hinc multa oriri impedimenta, & obtacula in exercenda, & administranda, ea praesertim justitia ad publicam vindictam criminum pertinente, quam neque diiserri, n
163쪽
lustremim posie sine gravissimo Reipublicae detrimento arbitramur. Volentes idcirco his omnibus providere, praesentem hanc Constitutionem, qua sinis abusibus imponatur , promulgandam
Itaque, cum Sacris Canonibus sancitum sit, in piphanis omnibus causis, actorems qui sorum rei. qui, si Clericus sit . vel mi ecclesiastico aliunde gau deat , in ibro ecclesi stico sin autem talaus. in foro laicali. exceptis tamen causis mixti fori , si is aliter privilegi tis, conveniri debeat, idque perpetuo servari opportere, nisi alias laudabilis locorum consilet do induxisset ut causae etiam laicorum specie quadam cumulativae jurisdictionis ad forum E ciesiae traduci possint: Nos quoque . quibus maxime cordi est , quidquid Sacris Canonibus cavitum reperitur, studiose serv1re, ac tueri. consuetudinem ejusmodi , quae ecclesiasticae jurisdictio. ni favet, sive inductam . sive inducendam non in civilibus modo, sed etiam in cri Inalibus causis probamus, laudamus, eamque sartam, tectamque manere iubemus, nihil quidquam de ejus vi , ct robore detralientes, neque aliquid desiper innovantes.
Sed quoniam experientia compertum est, praetextu quandoque consuetudinis, vel minus legitimae, vel non omino constantis, neque a legitimis ductae principiis , facile nimium mo. veri , nonnullas hujus nostrae ditionis curias episcopales , & ecclesiasticas, ut praeoccupata magistratuum secularium jurisdictione, ad se trahant cognitionem criminum, etiam gravissimorum, quorum reos, licet laicos , neque mm ecclesiastico ullatenus gaudentes , cum apud eas accusantur, carceribus statim mancipant, eosque tradere renuunt curiis nostris secularibus iuste puniendos : bonum idcirco duximus praesenti hac Coeastitutione, ut abusibus Occurratur , declarare, quae, di qualis esse debeat legitima secundum Canoues consiletudo, qua curiis πυ
opalibus . & ecclesiasticis jus esse pollit de reorum laicorum causis criminalibus cognoscem dis , & judicandis. Igitur non omnem ad id consuetudinem, Ied illam tantum valere iubemus. quae & quadragenaria sit , & perpetuo constans , non inquam, vel contradicta . vel interrupta. Praeterea constitui eam volcinus multiplicitate . ac frequentia actuum non levium . sed gravium, quos constet, gestos fuisse animo praescribendi iuristichionem secularem , non ex gratia, vel connia ventia toleratos . neque tales, qui fieri isertasse potuerint citra certam , praecisamque scientiam,& acquiescentiam , vel nostram. nostinumque pro tempore Successorum, vel saltem suprem
rum magistratuum nostrae hujus Urbis, quos praecipue ad publicam persequendam vindictam
criminum praeponere consite vimus: nullam prorsiis in re tam gravi haberi mandantes rationem de scientia, ac patientia Rectorum localium, aliorumque inferiorum magistratuum secularium, quibus quandoque , vel oscitantibus, vel metu quodam reverentiali conniventibus , ac tolerantibus nequaquam licere, ac licuisse statuimus, gratia. acquiescientia. ac patientia in legitimam facere consuetudinem . qua mandata eis iurisdictio , perturbato utriusque potestatis ordine, minuatur. Si ea itaque e suetudo asseratur, qualem modo statuimus. illam volumus odistodiri, ac servari εἶ inductam vero aliter repmbamus, & nullius esse roboris nostra hac Constbutione decernimus.
CApuT I. IGNARus , desumptum a Concilis pro tali., Soes e telebrato mense April. an.833. in Mnaseriori. Metardi, Sebastiani. Me nomen Ignarus mendo legitur in plerisque Codicibus , cum legendumsit His arui. qui eum ex Monachorinedictim electri fueris Arehiepiscopaummensis, 'aefuit dicto Coritis. I Gnarus Episcopus dixit: habetis libellum reclamationis. vel postulationis, illi responderunt. se me manibus nullum habere libellum. Ignarus Episcopus dixit: opportet vos se eundum ecclesiasticam auctoritatem recIamationem vestram Iibelli serie declarare , eamque vestris manibus roboratam Synodo mrrigere. ut tunc vobis canonice valeat responderi. Et νtunc ipsi Fratres libellum conscribentes, prouexerunt.
164쪽
ssa PARSI. EX LIBRO II. DECRETALIUM
In hae meretali generatim statuitur, esse desiib- Verum in Iadieiis tum mariis hae t belli oblatio stantia iudicii , ut in quolibet iudicio aetor porrigat jin ivm est ne Aria , ut itatuitur in Clemetuitu II. Fase dici libellum in scriptis, seu nomen aetiovis in Icriptis dirati t. de ver,. signi c. ibi.
Statuimus, ut judex , cui taliter causam committimus ut scilicet procedatur simpliciter, di de plano , ac sine strepitu , & figura judicii necessario libellum non exigat.
Me itidem neeesse est, exprimere nomen actionis lae actionum sablatae sint ab Alexandro III. in meretali Iuxta intellectum Abbatis . ut neeeffario exprimendum ad Epii pum Exoniensem, di incanum Londinensis erat ex iure veteri; cum hodie illis tempulose formu- riclesiae , relata in eap.UL Diisai, de judici ibi.
Dilecti filii Peior, & Canouiei de Gui sebumen. contra Eboracensem Archiep. AposLSed. Legatum gravem querimoniam transniserunt , & infra. Provideatis attentius . ne ita sit tiliter, sicut a multis fieri selet, cujusinodi actio intentetur, requiratis, sed simpliciter,& m- re facium ipsem, & rei veritatem secundum Brmam Canonum, & Sanctorum Patrum investigare curetis. ri tatas VII. De iuramento criumniae .
in quibosdam citribas ad omnes Episcopos Occidentales.
IN haerentes vestigiis Praedecetar. nostrorum, dicentium, graviores quaestiones per summuin Pontificem terminari, & infra . Legibu itaque cautum esse comperimus, ut nullus Clericus jurare prasumat: alibi vero striptum reperitur, ut omnes principales persbnat in primo limiis exordio stibeant calumniae juramentum . Propter quod plerisque venit in dubium. utrum Clericus jusjurandum prestare debeat. aut alii hoc ossicium delegaret quia illud constitutionis edictum, ubi Clerici jurare piolaibentur, a Marco. Augusto de Constantinopolitanis Clericis promulgatum fuisse videtur; idcirco ad alios non creditur pertinere. Ut ergo dubietas ista au ratur , secundum etiam decisionem filii nostri, quondam Henrici Imπratoris . cuius sitiat verbRhaec & infra . Eius itaque interpretationem corroboramus , de D. Marci constitutionem it , interpretari debere decernimus , ut ad omnium Ecclesiarum Clericos generaliter pertinere judicetur . Nam, cum Imperator Justititanus decreverit, ut canotas Patrum vim legum habere oporteat, & in nonnullis Patrum Canonibus reperiatur, ut Clerici omnino jurare non audeant, dignum est,ut totus clericalis ordo a iuramento calumniae praestando sit immunis.Praeterea statuti Principis tenor talis esse dignoscituria is itaq; dipia .EP Manae legis insemioneyer Ia cretimus, imperiali auctoritate irrefragabiliter definimus, m non Episcopus, non Presbter, non cujuscumque ordinis Clericus , non Abbas, non aliquis Monachus, pel sanΠimoiatis in quacum que causa, spe controversia, seu criminali, seu Gisi, jusjurandum competiatur qualibet rutione
subire.Ied oliis delenseribus idoneis,fl expedire Ereti suae nodieris, hujusModi officium liceat
delegare . Verum cum hac moderatione, ut Epistopus, inconssilio Rom. Eem. vel quisque Clericus , inconsulto Praelato sito. . minime jurare audeat. Omnibus autem Epistopis . & unive so Clem , haec ita custodiri debere mandamus , ut si quis in illam constitutionem commiserit, veniam sibi deinceps noverit denegari.
In hae ineretali Honorius iubet circa iuramentum calumniae, quod a serit, in primo litis exordio prini fari debere , obtervari Constitutionem Henriei Il. Imperatoris,qua edictum Imperatoris Marciani non Ma et , ut in textu de Clericis constantinopolitanis, quo iurare prohibebantur , ad omnes Clericos pertinere declaravit , di vetuit, Clericos quoscumque in quaeum que causis tam civili, quam criminali compelli ad iurandum a sed validi aliis idoneis personis id esse dele-
g1ndum . Μonderando tamen Honorius praefatum edi , prohibuit , ne Episcopus , ineonlulto Ponti fi ce , di quisquis Clericus , inconsulto Praelato suo, i
Verum hule sanctioni, ad iuramentum in primolitis exordio praestandum quod attinet, derogatum est a Bimifacio Ulu. declarante, hoc praeitari pose in qualibet litis parie , ut ex ipsius Decretali . relata in capa. Si de caliunnia, boc eod. tit. in ibi .
165쪽
Si de calumnia, seu de veritate dicenda . in prima litis exordio non iuretur, ut debet, poterit postmodum in qualibet parte litis jurari ; cum hujusmodi iuramenta praestari ab initio de substantia ordinis judiciarii non existat. Propter omissum quoque tacite in tota causa columniae Iuramentum , judicialis processus, alias famis legitime, non est nullus , nec etiam
annullandus. Quoad delegationem alteri faetendum pro dicti tit., quam transer tam leges infra ad eapis III. se. iuramenti praeliatione, pariter derogatum est ab Euge- etione CCXXXV. nio II l. permittente, illud praestari pol se etiam a prim Derogatum est etiam a Lucio III. id sine ulla ta
cipalibus absque alterius delegatione iuxta qualitatem mitatione culeumque Ct trieo permittente , ut ex D personarum , α eaularum opportunitatem , ut ex ejus cretali , relata in cap.ri caterem hoc GL tit. ibi. Decretali, relata in cap. III. Inperara udis. hoc eod.
Caeterum, quia novis morbis nova convenit antidota praeparari; mandamus, quatenus in causa fideius Itonis, quae inter R. Clericum de S. Albano , S I. & F. Canonicos london. ve titur, ad veritatem eliciendam , appellation cessan e , praestari faciatis ab utraque parte calumniaejuramentum, consuetudine, quae legi contraria est, non obstante .
. Item, quoad Episcopos derogatum est a Greg. IX. ria consuetudine , propter dissicultatem recurrendi in ut ex ipsius Decretali, relata in cap.UIL Cum in causa, omnibus easibus ad Pontificem respectu Episcopi, S aaquam tra scripta ui diabes intra Sect. CCXXXVII. Ordinarium respectu Clericorum, ut notaui Hostien-Quoad facultatem obtinendam a Summo Pontifice sis. & Panormitanus , his num . is. σ 18. dc hoc pro pro praeitando iuramento ab Episcopo , & obtinendam cedit de quocumque linamento . ab hoc rei pectu Clericorum , derogatum est a contra
C ruet H. Lira As , ex Decretali Eugenii LLI. Ardiam, Romanae Ecclesiae Abdiarem , MagiViro Omnibono rescripia. aera & insta. Saia Rom. Ecclesia in his casibus, in quibus de Ecclesiis, decimis, acre-Lι bus spiritualibus tantum agitur, juramentum calumniae nec dare , nec recipere consum vit, eo quod tales causae non ex legum districtione , sed ex Canonum aequitate finem debit unia zrtiuntur . Canones autem juramentum calumniae in hujus nodi causis nulli prorsuς indicunt . Unde , contentione dejuramento calumniae praestando dimissa, ad ulteriora discretio vestra
procedat. Prohibuerat hie Eutentus , praestari iuramentum VIR eontrarium statuente in eius Decretali, relata in ea lumniae in iis eausis, in quibus de decimis ecclesiae, east I. Si de eatumnia, boc. eod. tita in VI. ubi rebus spiritualibus ageretur. Uιν sic legitur . Verum haec Decretalis abrogata est a Bonifaelo
Quamvis in causis spiritualibus, in quibus debet de veritate dicenda iurari, Canones non indicant alicui calumniae juramentum: nos tamen, quia frequenter calumniari videmus in ipsis, ut ille reputamus . quod simul. sicut plerique observant, tam de veritate dicenda, quam de calumnia, ut via praecludatur calumniis iurari debeat in eisdem .
CApuT III. Is paxTRAcTAMDis , ex Decretati ejusdem Euenit. IN pertractandis causis sacramentum de calumnia non passim praecipimus exhiberi; sed ea sae , & principalium persisnarum qualitate inspecta , quandoque ipsas per principales personas, quandoque per oeconomos, qui causam omnino non nesciant, in animam aurantis illud praecipimus praestari.
166쪽
ΤIT. II. DE DILATIONIBUS SECΤ. XXXVI. ad CCXLI.
In hae Decretali, euam transcribere omitto. statuit libellus est clarus, di prior terininus, a judice praefixus Pontifex, reo non facile concedenos esse novas dila- ad comparendum , citauffciens . tiones ad sui defensionem reparandam , quando actoris
CAruet III. Lira aha, ex Decretati Honorii III. Episcopo Ferentino , in veteri Latis . res ripta
In hac etiam Decretali, quam transcribere omita substantialiter . vel notabiliter fuisse mutatum, ver. V. to , statuit Honorius , nec novas dilationes conce- si actor in eo scripserit, pensionem Ecclesiae non sui sedendas esse , etiamsi in libello reperiatur terminus Te solutam O ultra , interogatus ve- obscurus, vel aequivocus, si post factam illius expli ro, quid perli Hira intellexerit , responderit, eam cationem appareat , eundem libellum non per hoe iam septem annis non fui se solutam .
CApur IV. Exposui et, ex Decretali Gregori LX. Abbatia naserit S. Mariae de Aquapioa , Canonicarum regularium ordinis S. Agusini. Archidiacono Turonensis diosis scripta .
Statuitur in hae mere tali, quam pariter transeri-
here omitto , quod cum partes ei tantur ex locis valde remotis, in g. ex Gallia Romam , ae causa , de qua agitur, sit valde ardua , coneedendas esse longjores dilationes ad eonquirenda documenta, & suffcientem in fractionem Niendam.etiamsi partes, aliorun negociorum causa , in loco iudicii , puta Romae, se detinerat.
-hane titulam referenda sunt Constitutiones Romanorum Ponti cum , is . I. Innocent.VIII.Const. Quoniam, i . Iulia I 8 p. in qua debitores occasione bonorum ripalium in ripis Almae Urbis venditorum , prohibentur admitti ad qui immennalem dilationem . vel bonorum cessionem. II. Clem.VII. Const. Cum ex multorum , 2 o. De embris I say. in qua statuitur, ut obtinentes beneficium cessionis bonorum , aut dilationem quinquenna leni ad solvendira , teneantur causam expedire intra tres mense , computandos a die obtentae dilationis usque ad sententiam exclusive , non obllante beneficio , cap. Odoardus , cap. Pe enit.
III. Pauli l II. Constit. Cum postquam, 2 o. Augum i s 7. in qua item prohibentur concedi dilationes , ct moratoriae pro debitis eontractis favore mercatorum
aruitque ripae Urbis, declaraturque, hujustaudi debit ribus non suffragari eap. Pervenit , de Fid jussori cor
IV. Iulii III. Conssit, cum sicut , 2. Decembris Issa. in qua eaedem dilationes concedi prohibentur debitoribus pro causa panis eis a pistoribus, vuleo monaris , traditi , quam confirmavit Sixtus V. Constituta celsis Pater , t V. Pii l V. Constit. Cupientes , 27. Octobr. I ss . in qua prohibentur concedi debitoribus altera ativae . &dilationes , vel beneficium cap. Pervenit, cap. Odoardus , nisi prius deserant hi rettum viride coram iudicibus Urbis , & carcerum Visitatoribus r in qua Constitutione eonfirmatur Constitutio Pauli IV. idem sta tuentis , declaraturque , dictas alte malivas , & dilationes,aliter concessas, iisdem debitoribus non suffragari, etiamsi clerici existant. Neutra autem Constit. servatur in praxi, saltem quoad Clericos . Ul. Gregorii XIII. Constit. cum oscis , t. Tulli s6ς. in qua j. XIX. prohibetur pariter concedi dilationes moratorias, & quinquennales ob solvendas res medicinales , R aromatarias aromatariorum Urbis. VII. Pii V. Conllit. Postquam , I. Novem. ISTO. in qua statuitur . dolosos decoctores, tam laicos, quam e lesiasticos , Episcopis exceptis , luxu , ct impindentia rem alienam dilapidantes, puniendos esse etiam
167쪽
CapuT I. Ouuas , transcriptum ex Iiscilla , eelebrato fuse Gerario IV. an. 333, apud Compendium Rugum in Gallia .
O Mnes dies Dominicos a ve,ra in vesperam cum omni veneratione decernimus obse vari, & ab omni illicito opere abstinere, ut in eis mercatum minime fiat, neque placitum , neque aliquis ad mortem, vel ad poenam judicetur , neque sacramenta nisi pro pace , vel aliqua necessitate praestentur .
Praenotandum , quod nomine placitῖ, venit quaeli- ab iisdem Iurari debeat de veritate dicenda . bet iis , iurgium, & causa sorensis, quae in iudicio agi- In eo vero. quod spectat ad actus tarenses , taetur,AZorius pari.II. lib.I. cap. XXVII. q. 2.ec nominetas Decretalis ampliata , Sc simul declarata est a Greg saeramenti hic venit iuramentum : ideoque die festo rio IX. ut videre est in eius Decretali relata cap. qtaec telles recipere , nec examinare licet, cum prius conquestus, boe eod. tit. ibi.
Conquestus est nobis & infra . Quamvis non prorogari, sed expediri deceat quaesti
nes, debet tamen judicialis strepitus diebus conquiescere seriatis, qui ob reverentiam Dei no-icuntur esse statuti , scilicet Natalis Domini. Stephani. Joannis Evangelistae , Innocentium, , S. Silvestri, Circumcisionis , Epiphaniae, septem diebus Dominicae Passionis, Resiirrectionis; cum septem sequentibus , Ascensionis. Pentecostes , cum duobus, qui sequuntur Nati vi tatis Jo: Bapt. sestivitatum omnium Virginis gloriosae . duodecim Apostolorum,& precipue, Petri , &Pauli, B. Laurentii , Dedicationis B. Michaelis , Elemnitatis omnium Sanctorum s ac diebus Dominicis , caeterisque selemnitatibus, quas singuli Episcopi cum Clero, & populo in suis dice-cesibus duxerint ilemniter venerandas . Quibus Elemnibus ieriis nisi necessitas urgeat . vel pietas suadeat usque adeo convenit ab hujusmodi abstinere , ut consentientibus etiam partibus, nec processus habitus teneat, nec sententia , quam contingit diebus huiusinodi promulgari . Licet diebus seriatis , qui gratia vindemiarum , vel messium ob necessitates hominum indulgentur , procedi valeat, si de partium processerit voluntate .
Quod autem mercatus prohibitionem respicit, tran- Eo tempore , die s. 2 ouem l 7 3. q.XXII. est' XXIII. scripta Decretalis Oinues, innovata est, & extensa ad ibi. omnes alios dies festos a Benedicto XIV. Constit. Ab
XXII. Debito procedentes ordine , mercatus a nundinis distinguimus. Τextus juris canonici paulo ante allegatus in cap. I. de Feriis loquitur de mercatu . Idem quoque verbum in Constitutione sua usurpat S. Pius U. Communis praeterea sententia est , quidquid sit de numdinis. mercatum haberi non posse diebus sestis , sed esse transserendum in antecedestem, vel in subsequentem diem . si in festum inciderit . Huic regulae, Nos inhaesimus, facultatem tribuentes die ς. Maii t 41. Viro nobili Ferrariensi hebendi mercatum in suo rure qualibet seria quinta, dummodo in illam non incideret festum servandam ex praecepto; quo cassi mercatus transferretur in seriam quartam. Qua de re omnem dubitandi ansam praecidentes, vobis per haec Apostolica scripta mandamus , ne in dioecesium vestrarum urbibus, ct locis mercatus fieri festis diebus patiamini. q. XXli I. Libentius p terea id vobis praecipimus, quia post sedulum , ac maturum examen , consentanee idipsum decrevit diea. Maii r tr. Congregatio Cardinalium Conc. Tridem. interpos in cause Ripana Mercatus , ut ex lib.6 i. decretori pag. EM. a Ierg. Quod decretum Apostolica auctoritate nostra comprobantes, instar regulae esse volumuς. ac in omnibus temporalis ditionis nostrae provinciis, urbibus , ac locis S. Sedi Apostolicae mediate, vel immediate siubjectis , inviolabiliter observari praecipimus . Decreti hujusinodi sequen est exemplum . Cum modernus Episcopus Ripanus de mense Septembris II p. editum typis mandaverit super o servantia dierum festorum , in quo signanter illud praescripsit. q. ll. Le fiere, che s lion' falsi in alcune seste determinate deli 'anno, si tolerano dop-m celebrata la Mesamaggiore , mai mercati, ches fanuo inglomo fisso della settimana , ca
168쪽
endo in questo qualche Festa, si trasseristano nelo torno antecedente , o si isse uente non l)ssivo , secondo la dis a si Zione dilutti i Sinodi diocesini da' nostri Antecesibri sta inpati s bitote infra scrit te pene M. Nihilominus civitas , & homines Ripani ad impediendam eius dena AEdidi romulgationem , ex asserta immemorabili coli siletudine habendi mercatum in die Sabbati , etiamsi in eum incidat dies festus , obtinuerin et ab A. C. monitorium sit per manu tentione cum inhibitione , sed R. P. Auditoris balaetissimi decreto causa remissa fuit ad hanc S. Comgregationem , in qua concordato inli ascripto dubio, sontingit hodie ex deducendis hinc inde a partibus momentis disputari . An liceat communitati , & hominibus Ripae habere mercatum die Sabbati, intus, vel extra civitatem, quando occurrit. quod sit dies ieitivus, in casti Sc. die a. Maii i ii. Sacr. Congri Concilii, res ndit negative, & hujusinodi causam amplius non proponi mandavit.
Hanc prohibitionem observandam omnino praeee- ita ab ora iniri is statui mandavit , h. xxx. eo paripit Benedictus , q. XXIV. quacumque consuetudine , modo , quo ipsemet stati,it pronundinis senogaliensibus, etiam immemorabili. non obli ante . ob die a . A, 17 4. Gustit. Paterna, ut scilicet. Cum mercatibus succedant nundinae , circa has
Matutinas, & vespertinas horas , quibus festo die , quo nundinae habentur, claudi debeant apothecae , nec publica possint exerceri commercia , ut qui ad nundinas confluxerunt, Missae sacrificio .&divinis ossiciis intersint, aliisque christianis operibus Festum sanctificent .
Idem Consti ibit profecto, i a. Augusti 1 41. eursiis, luctasque , fessis potissimum diebus , quocum f. III praecepit Episcopis , ut turpes , & cibi eaenas que nomine , di occasione exhibendas eliminent.
exercitationes puerorum , dc adoleicqntium nudorum
CArur II. iso Ni AM , ex Deci erati Alax et 1 IIV. rescripta A eisiepiscopo nisuriensi , aut Turonensi in Gallia, juxta Gon Iea . OUoniam in parte & insta. Licet scriptum sit: De despera in pesperam celebrabitis Sab
bata pestra, sestonum tamen principium, & finis iuxta eorum qualitatem , de diversi rum regionum consiletudinem debet attendi, & sicut magnitudo dierum exigit prius incipere,& tardius terminari & infra. Praeterea sestivitas Sanct ae Trinitatis secundum consue. tudines diversarum regionum aquilbusdam consuevit in Octavis Pentecostes , ab aliis in Dominica prima ante adventum Domini celebrari. Ecelesia si quidem Romana in ussi non habet.
quod in aliquo tempore huiusnodi celebret specialiter festivitatem cum singulis diebus Gloria Patri. & Filio ,& Spiritui Sancto , de caetera similia dicantur ' ad laudem pertinentia Trinitatis ,
Circa principium , & terminum diei festi , quem
juxta consuetudinem diversarum regionum hic obse vari praecipitur, de qua etiam in Can. XI. De esu ea nium , di III. de Confeer. qui est Leonis Papa: lv. dein rogatum eii a contraria cu nsuetudine , qua stante, praeceptum colendi dies festos quoad ieiunium, & vacationem ab oriribus servilibus, incipit a medietate noctis de desinit post lapsum medietatis noctis diei subsequentis a Mut di quoad contractus , ut statuitur in cap. XXXIV. consuluit, de offud. delet. L. mo riss eod. Quoad actus vero iudiciales in ei pit mane , & desinit in fine diei ante noctis tenebras, cit. cap. Conjuluit, AEutb. de iudi i Sede at . Nisi dicere velimus, quod illa verba textus a vespera ad vesperam in intelligeniso, sint dumtaxat quoad divinorum nisiciorum celebrationem iuxta antiquum Ecclesiae usuiu . quo fideles in Eeesesia diebus sestis . singulis horis canonicis aderant, ut optime hic probat Gonet aler o vero ad usum Ecclesiae Romanae non celebrindi speetatim aliquo statuto die sestivitatem SS. Trinitatis. derogatum est a Joanne XXII a quo eertus ei dies statutus fuit, nempe Dominica prima poli Pentecostem , ut bie refert Gonetalea lit. F. S Barbase n. s. item Gavantus tom. I. par. I'tit. XII. de Festo Oinit.
Ex Decreto S. Rituum Cong. iussu Clement.XIII. seliciter regnantis, edito die P Ian. iis singulis Dominicis , in quibus propria Praefatio non assignatur, recitari debet in Missi a Saeerdotibus tam secularibus , quam regularibus Praefatio de SS. Trinitate quae prius in
illius die sexto dumtaxat recitabatur .
169쪽
Is PARS I. EX LIBRO II. DECRET ALIUM .
C pur III. Licax , ex Decretali ejusdem inexandri ad Aethiopiscopum
neverensem iπ Germania , Uurique raganeos, juxeta Gonealea. LIeet tam veteris , quam novi testamenti pagina septimum diem ad humanam quietem is specialiter deputaverit, & tam evin , quam alios dies majestati Altissimi deputatos; ne non natalitia Sanctorum Martyrum Ecclesia decreverit observanda , ct in his ab omni opere servili cessandum & infra. Nos tamen, quibus ab omnium Provisbre Ecclesiae regimen est commissum , superiis, quae necessitas exigit, christifidelibus tenemur commode providere, ut, si quando eos non servili operi, idest actioni peccati, sed necessaria victui. & vestitui quae.
rendo forte intendere contigerit, volumus , ut eis Apost. Sed is providentia misericordia consileta subveniat. Inde siquidem est. quod cum regio vestra non multum frugibus abundet, de mare, in quo populus majorem habere consilevit sustentationem. sterilius Elito effectum filisse, multorum relationibus cognoscentes, auctoritate B. Petri , & nostra indulgemus , ut liceat parochianis vestris diebus Dominicis ,& aliis festis, praeterquam in majoribus anni Plemnitatibus, si alecia terrae se inclinaverint . eorum captioni, ingruente necessitate, intendere, ita
tamen , quod post factam capturam Ecclesiis circumpositis, & Christi pauperibus congruam si
clant portionem. Dies sesti solemniores, ab Alexandm in hae De ravit, ad eamque rem Martinio V. L ct Eugenius IV.
tali quae integra ex Gonet alea transcribitur exce- novis Indulgentiis tribuendis plurimum contulerant, uxti, tune erant dies Epiphaniae, Paschatis , Ascensim tandem in tota Ecclesia sestivitas celebraretur. nis, Br Pentecostes; quibus additum est festum Quamuis autem in eadem meretali tributa sit facultas poris Chriiti, postquam institutum fuit ab Urbano IU. . vacandi piscationi, hic enu lataeiniebus festis, lemni o ethb die ii. Augusti ia64. ut in Regestis Vaticanis ribus exceptis, cum onere tamen, ea peracta,imperuen reperitur a Const. Transituras , qua ad haereticos di titulo eleemosynae congruam portionem c decimam comprimendos , Ec exaltandam catholieam fidem sinis i nempe partem iuxta Globsam hie lucri, inde retracti,gulis annis , eodem, quo nunc , die 'in universali Ee- vicinis Eceles de Chri lii pauperibus; non inde sequitur,clesia celebrari iussit. Cum autem paulo post Urba- licere locor. Ordinar hoc ,vel aliud onus imponere i nus vita decessisset , nee quisquam urgeret , ut concedenda facultate vaςandi diebus sessis operibus sese executioni mandaretur , prout innuit Glo sa in se- vilibus, cum necessitas exigit, sive agatur de piscati mentina ualea ,-Retiq. e vener. Sanctor.inde factum ne eorum piscium. qnorum piscatio , aliquo inaturnest, ut annis insequentibus eiusdem festivitatem cele- anni tempore exerceri pateit c ut iunt thini. Rrda abratam fuisse nun reperiatur . Verum Clemens U. in sive de quocunque alio necetiario opere , sed tenentur Cone. Viennensi, habito an. i 3 1. Urbani Constitutio- istam gratis concedere ex Constiti Urbam Vli I. Bai ternem confirmavit , cuius executionem Joannes XXII .s, , idib. Septembr. i a. DL ibi.
qui an . a 316. Clemeati V. 1 uecessit omni studio
Ut mro ea , quae sutarius expressa sunt, serventioris, qua decςt veneratione , ac devintione colamur , eisdem ordimriis antiqvorum Canonum observ ntiam ad memoriam reum mus in concedendis licentiis laborandi diebus sestis . quae quidem licentiae non aliter , quam adsormam praedictorum Canonum , ut praemittitur , concedendae, nonnisi gratis , libere.& sine ullo prorsus pretio, aut pacto, direne, vel indirecte, concedantur, sub poenis etiam gravi ribus nostro , Successorumque nostrorum arbitrio infligendis .
simile siqiidem omis imponi solum potest a sum- tum fuisse refert Benedictus XI U. Constit. temomo Pontifice, quem ait modum etiam a Sixto V. imposi- Fore, 3. Novemb. ira 3. q. XXVILDum in minoribus constituti a secretis eramus memoratae Congregationis Conc. Tridentis interpret , prae manibus habuimus indultum se l. record. Sixti Papae V. Praedeces nostri, qui adpreccs cujusdam Abbatis ordinis S. Benedicti dioec. Gerunden. facultatem impertitus est piscandi diebus festis habitatoribus Castri, mari adjacentis, post audit m Missam,& post meridiem. adjecto onere tribuendi Abbati, ejusque monasterio tertiam lucri partem in Ecclesiae instaurationem pie erogandam. quae conditio progressu temporum cum nimis onerosa visa sit piscatoribus, paupertate pressis, & exhaustis dispendio , quod naves piscatoriae exigebant, re ad Sacr. Congri dehata, imminutum fuit primaevum onus ad septimam partςR , ut ex decreto , edito die χ4. Augusti a 2 o.
170쪽
Non est tamen Episcopo prohibitum hortari populum ad aliquam eleemosynana applicandam pro subi vatione i ,corum piorum , siqui alie ubi maxima ege ει te laborent , ex decreto Cong. Episeop. & Regul. in
casertana , 29. Novembr. t sp . relato a Lucio Ferra.
ris, Prompta Eiblistheea, verb. Festa, Quod tamen crederem , esse intelligendum , quando dispensatio concederetur pro Universitate alicuius loci, non pro aliqua peculiari persona. Has vero licentias non estin Episcopi facultate d
uegare in casibus vere necessitatis. ut declaravit eadem Cong. iu Beneventana , 12. Maii ισψ . prout re
sere idem Ferraris De eis. Si autem quaeras, ad quem l clat anImadvertere, seu punire violatores dierum sellorum , an scilicet ad Episcopum, vel potius ad Magistratum iecularem, sublata est antiqua D D. controversia a S. Ρ o v. Consii tui. Cum striinum , t. -rιL Is 66. ubi Φ. UII., statuitur .
quod, si agatur de violatione praecepti negativi mi avaeandi scilicet operibus serWilibus , aliisque prohibitis ν dari locum praeventioni si enim ageretur de vi latione praecepti affrmativi, audiendi nempe Missam, certum est, privative spectare ad Epit copum , ibi.
Qui vero in diebus praefatis opus aliquod illicitum fecisse deprehensus suerit, praeter divi
nam ultionem , de amissionem animalium . quibus ad vecturam utetur . etiam graves poenas
incurret arbitrio nostio , seu Vicarii nostri in Urbe . In aliis autem Iocis arbitrio Ordinariorum, vel aliorum Magistratuum , ita , ut praeventioni locus sit .
CApuT IV.CApELLAvus, ex Decretati Cuntentis m ignotum, cui rescripta . CApellanus tuus, frater Epit ope, coram nobis ex parte tua proposuit , quod cum statuta canonica declarent , nuptias tribus septimanis alite festum Nativitatis B.loannis Baptistae minime celebrari debere, quidam hebdomandas illas absque interpolatione continuandas intelligunt: alii vero inter festum, & ipsas volentes facere intervallum, illud dicunt ob reverentiam festivitatis Pentecostes fuisse statutum . quae in septimanis istis selet intervenire quandoque & sic a tribus diebus Rogationum ante Assensionem Domini inchoantes , usque ad och υam diem post Pentecosten , illis hebdomadis computatis , illo tantum spatio temporis c
Iebrari nuptias non permittunt, earum celebrationem abinde nullatenus inhibentes . Quia e go consiliti sui mus , utra istarum opinionum potior videatur , nobis, & Fratribus mostris ain paruit , quod licet ea sit Romanae Ecclesiae consiletudo , ut Quocumque tempore matrimonium contrahatur, consensu interveniente legitimo de praesenti, quia tamen a septuagesima usque ad
septimum diem post Pentecosten celebrari nuptiae non sinuntur, de postea etiam tribus septimanis, vel pluribus ante festivitatem S. Ioannis sine differentia celebrantur ; posterior sententia meliori, de subtiliori nititur ratione, de sive secundum Canones a septuagesima usque post octavas Paschae, sive iuxta consuetudinem Ecclesiae Romanae usque post septimum diem festi Pent cosres quod caret octavis nuptiae fusi cndantur, in Dominica , quae sequitur. & deinceps possunt licite celebrari.
Per hane mere talem nonnulli eminati sent. abrogatum fui ira ius antiquum , quo primis Ecclesiae temporibus nedum prohibitum erat, matrimonium contrahi diebus feriatis , de quibus in textu , sed etiam deis claratum nullum , si intra dictos dies celebratum fuisset , innixi EpiiL II. Sancti Petri Damiani lib. V.
in qua sic legitur m censura ea nonica nuptias illicitis temporibus institutas, remota omni scrupolo, mcuius alictoritate ni amplexus Chri Itianus Lupus lib. IV. de Conciliis pag. 43. antiqua: edit. q. q. & cap. de Feriis , ait m contractum extra tempora conjugium fuerit omnia. substaηι taliter nullum. fateor eum S. --tro Dainianora ac innixi etiam Can. X. Non oportet, caus. XXXIII. q. 4. in quo praecipitur, separandos e G1e coniuges , si tunc illud contra xiisent. Cum autem ibi praecepta separatio iuxta communem Canonillarim , cum talon ibidem , non sit perpetua , quoad 1blutio. nem scilicet vinculi, sed ad tempus, in poenam transgres
Eeasa, inferri nequit. tempus feriatum inducere nullitatem matrimonii , di per consequens hoc a liquum ius abrogatum fuisse per hanc Decretalem. CR-terum dictus Canon,tributus a Gratiano Concilio Ille densi, est stipposititius, neque in eo, neque in aliis Conciliis legitur, Berardus ad G patiani canones graui uos, par. L cap. VII. pag. edit.Taurini i73 a. Quod autem inclit ad numerum dierum feriat rum , de quibus in hae meret ali, eum in ea Clemens prohibuerit nuptiarum solemnitates a prima Dominica Adventus usque ad Epiphaniam , a Septuagesima usque ad octavam Paschatis, vi a diebus Rogationum us, que ad octavam Pentecostes, haec prohibitio moderata est a Trident. fef. Xxlv. cap. X. de reformat. matrim.
illam restringente ab Adventu Domini usque ad totum diem Epiphaniae, & a seria quarta Cinerum usque ad octavam Paseliae inclusi ve . am prohibitionem, si quis asereret, esse super stitio in irrannicam ipse facto incurreret comm