Litteræ annuæ Societatis Iesu anni 1601

591쪽

iant ad Collegium attraxit. Nuperrim Epostosi, tum P. Thyraei humiliter a Rectore Collesij ij trem spiritalem ut vocabati siue consessarium rotiit: cui deinde, Ita, inquit, Pater conscientiam

meam tractes , velim, ne laedas tuam, quin nec me caussa subditis meis operam tuam subtrahas cligam enim, clim admonebis, horas, iminus alio-xum confessionibus occupatas. 7

fames prios mentis, quam ventris exempta

QVAE: ad Dei gloriam nostri gesserint, quoniain

pleraque ab iis, quae proxime superiori anuo narrauimus diuersa non sunt, breuiter expedien--tur. onciones nostrorum variis in locis expetita:&auidὰ exceptae sunt, magna audienti uini det clatione & fructu. Catechismo rudes diligenter pro more imbuti. estque hoc negotium adeo no bis proprium, ut, sicubi catechistica disciplina vel omnino collapsa sit, vel negligentilis discat pueri, vel ludendi cupiditate capti rariores accedant; ad incitando pueriles animos , nos subinde euocemur, notatumque si in audierint, unum alique de nostris adesse, magno numero accurrere lube4tesque discere. Mendicis vagabundis, qui ad Coblegij portam stipis petendae caussa ac dere so- doctrina Christiana illis explicata sui ac

recte vivendi praecepta tradita : illorum plurimi, ut de peccatis apud facerdoterii rite confiteretitur inducti nonnulli ab haeresi ad religionem L atholicam conuersi. unus virtute nostroruin ad bpermotus fuit, ut in Societatem obstram adscribi

avide exoptarit Sacris B. P. N. Ignath meditationibus ad virtutem instituti quatuordecim: in his Caesareae Maiestatis Legatus,& summae aedis Re-

592쪽

uerendus ac n0bilis Dominus Scholasticus, qui subeas meditationes sacrificandi fecit initi viri,

' nouo Me exemplo tribus continentibus diebus ςpulum, non, Ut moris es imagnatibus, sed centum & viginti studiosis pauperibus impertiit,

multisque aliis egentibus solito largius benigne subuenit .Hunc paulo post imitatus cst Reuerendus & nobilis Decanus, cum iubileum celebraret. illud pr dictae magnificentiae adiiciens, ut in eleel mosynam llegio medium; vini plaustrum , dc decem fruisenti modios largiretur. Ad gratiam. Reuerendis Do minis reserendam studiosi nostripto dramate, exemplo Theodosj Imperatoris,ca, . cerdotium celebrarunt. Viri alij duo ex his, quos piis Sin ietatis commentationibus excultos dixi, e cilicium quidem esse audierant , viderant numquam, quid rei esset summopere experiri deside ararunt. cum finem petendi non facerent, datum quod d0mi reperiri potuit, asperrimum: fasside' inde sunt,'varias se quidem alias variis e rebus voluptates cepisse, hoc tamen asperitatis generq

sese singulari quadam ctaestique laetitia perfusos.

Qui ob flagitia in carceres coniecti fuerunt, uti- lem nostrorum operam senserunt: duo maxime

3 inter quos clim grauis & acerb exalsisset discordia , nobis hortantibus, dc odia, stupentibus iis, qui ad spectandum venerant, quibus pertinacia utriusque sal;s cognita fuerat, posuere,& offensae

alter ab altero veniam cum petiuisset magna constantia veraque poenitudinis sis nificatione supplicium subiere. In villam haud a longe ab urbes tam diebus Dominicis festisque itum, duplici cuna fructu . nam & familia Ciaristiana doctrina fuit instituta, & nautis in traiectu Rheni lechum Euangelium explicatumque, qua ex re duri alio- & dissiciles homines, utpote haeresi coiit '. minati

593쪽

ta bere coeperant; & una mulier, arxopta ex ea lectione occasione, ex haeretica saeta esst Calliolica. ssigris tape adfuimus, tam in 'rbe quam foris, magno ipsorum solatio & nostra laude. veheme

ter enim mirati sunt, clim animaduerterent, ea de

caussa,aut foedo caelo viaque dissicili,longius nostros ab urbe proficisci, ut infima eo dicione hominibus praestb essent, aut adsumpto peregrino habitu non sine periculo in pagos hae*ticos sese

insinuare, ut Sacramentis iuuarent moribundos,

aut denique corrogata pecunia morbidis amettiaque ferre subsidium. Ab haexesi expediti centum sexaginta: in his Iustus Caluinus, Ioannis Caluini infamis haeresiarchae in religione sectator,& Heidelbergae bonarum artium Doctor: quis utari formidine tactus Reuerendi P. R. obςrti

Bellarmini controuersias curiosi is legere cumstitisset, diuinae gratiae vim diu celare non potuit: videri ceteris Caluinianis modestior solito. suspicantur, quod res erat , captum veritatis luce: ergo calumniari, Papistam esse, minis & maledictis hominem a proposito deterrere conari,probris conuiciisque miserum onerare. Ille ad nos huc adu lat, uni ἡ nostris rem aperit,consilium capit, a qRoin pia sententia esst confirmatus: viai quoque ocrationem ab illis hominibus se expediς'di e ctus, non ita multo p'st aaeresim aliud nos abi cit, peccata per consessionem abstersit, fid in Catholicam publice, edita sui facti apologia dese dere coepit . quod cum Heidelbergaei potuisset

impietatis Ministxis, den' o clam0rum, execrationum, inuectivarum nullus extitit pro concione modus, vaporis ad diuortium pelliciendet extremus conatus ilicet constatior opinione eum pro

594쪽

ptas: quae omnia multaque alia, quam fortiter pro fide Catholica Christi tiro sustinuerit, duobus libellis proxime in lucem edendis vulgatum fiet. Adolelcens Lutheranam' haeresim ab infantia edoctus, cum d media Saxonia Spiram venisset, pertinaci proposito animum obfii marat, ne a patrio errore unquam discederet; verum, cum ad audiendum concionatorem nostrum frequenter accederet, quaeque dicebantur curiosi lis adnotaret, Dei benignitate lucem veritatis admisit. Haeretico-

tu libri exusti. Hebretus in Christi fide a nostris institutus, solemni caeremonia baptizatus est: Lites exortae inter coniuges sedatae sunt. Inter discipulos Angelorum Sodalitas instituta, & pro felici auspicio Tobias cum Angelo Rapha die in theatrum adduinus, magno adolescentulorum & gaudio δccommodo. Nam ut quisque ingenio, probitate, diligentia praestat, ad hanc sese aggregat: Afit sane, ut semina virtutis a natura insita crebris monitionibus sacrisque exercitiis iucundos honestatis serat fructus. Porro in erudienda iuueti tute, magna nostrorum est etiam apud malevolos

opinio Nam & ipsi haeretici suos subinde filios in

disciplinam tradunt. Pueri duo matre nati haeretica , scholas inibant Lutheranas : horum vitricus vir Catholicus, matri identidem nostrorum in instituenda iuuentute praedicat industriana, suoruin vero magistrorum obiicit ruditatem Mineptias. commota mulier suos ab haereticis abducios nostris erudiendos tradit, sed has apponit conditiones, ut Papistica sacra ne audire cogantur, ut diebus Dominicis festisque libera illis sit ad Praedicantes adeundi potestas omnia concessa sunt: versim pueri nostroru discipulorum & probitate de diligeatia illecti. ab haereticorum mori-

595쪽

non potuerit, ut ad eos redirent: δc nunc quidem Hister verita, ne Papistae fierent,a nobis abura slonge a se ad Luthera nos ablegauit: tribus admitationi esse cognouitanus, tum, quod maiores in litteris, quam pro rem pore, quo apud nos fue re, habeant processus; tum, quod in religione vicilem ostendant constantiam. Templi aedificatio belle adhuc procedit,in quam multorum hoc rursum anno exstitit liberalitas : de qua anno ius quente, quo manum extremam aedificio inre nendam confidimus,latius perscribetur.

Colligium Fuldense.

TIv M A N A destituit Guiliebrius Neubur: spe . J istata morum innocentia & simplicitate , qui

annos citriter duos supra viginti magna animi submissione diuersa Marthae munia impleuit, ea puritate, ut animalia ei passim obsequi videren-tar Ianitoris ossicio ex diutinae tabe aeger aliquot funistus annis, ita sedulo obivit, ut raro stipeni, porrigeret,quam non spirital releemosyna condiret. Hoc etiam opera: frueta , quod paucis anta mensibus, quam defungeretur , haereti eum oportuna monitione ad aestam vitam pellexit. In eius locumsuccesserunt quatuor adolescentes indolis

egregiae, qui ut se Societati instruistiores οὐ

rent, biennium ultro Rhetoricam audiridi, Gratans 'Latinisque litteris erudiri voluerunt. Nec tacem

da ex his duorum constantia , alterius, qui sponsam amplamque hereditate denique optaria ingesta , sacerdotia,aliasque spes rerum, fluxarui Claris in postposuit; alterius, qui cum rogaretur, emata. Doc genus vitae consectari iuberet, quodi multo

dent δ

596쪽

PROVINCI A RHENANAI 19s denter , sibi decretum illud cum Deb complecti.

respondit. Habitae conciones domi. forisque: ca-Itechismus rudibus exsicatus: confitenti uin maior hoc anno numerus etiam primariorum. Disi

sensiones sopitae, odiaque mutua. quae pudicitiam prostituerantinouem' abductae stigi tro. Mirabilis conuersio mulieris, clitae ante viginti quinque ei citer annos pro litae in his locis religionis,& iusti Principis abdicati non minima causta fuit. Hae pro e sexagenaria in haeresi educata post sumniam vitς licentiam, rerumque abundantiam,fiiij optimi ex nostra disciplina, primum monitis emollita, pdst acerdotiς nostri cogrei sibus evicta, haeresin eiurauit: vi i nunc agit verὰ poeniten, tis. Lustrati carceres, maleficae lex ad rogum ad- duae ad orthodoxam fidem reductae, omnes, ut piὰ supplicium legibus exsolverent, animatae. Obita frequenter no comia. Hoc anno Fuidet cerebri viti intam multis mente captis, quod fortὰ numquam alias, opera nostrorum profuit. Et nonnulli ex his desperata iam valetudine, post Poenitentiae & Eucharistiae Sacramenta statim conualuerunt. Vir quadragenario maior quicum idiu multumque actum ut Catholicu esse vellet, superatus a morbo, cum Patrem illum, quem sa--: S toties repudiarat , accershi iussistet, haeresim euomuisset, vitae maculas aperuisset,amissas vires recepit. Catholica mulier clim longioris vitae usuram plane despe asset, tacerdotem euocati sui purgandi caussa,& postridie communicate nocte secuta admirabili viso recreata, in multam noctem maritum, qui iuxta in scamno cubabat,excitat, dc

circa te ageretur, ostendit: ille nihil oculis

Uupare; manc tamen mulier surrexit incoluitiis . .

597쪽

haeretico, ubi ad Catholica sacra transiit, ita

trem permovit, ut optarit moderata coactionem, quo honestius imitaretur. Mulieroci ogenaria dc locuples, morbo assixa lecto, quae post: tres menses diem suum obiit , exorata Catholicorum precibus, sacerdotem nostrum Sacramentoru caussa domo recipi volui naritus Lutheranus quoquo versum dimissis nunciis Lutheranum Praedicantem euocabat, sed metu Gatholici senatus, inuentus est nemo: ergo passus est accersiri nostru,

qui post: acceptam confessionem non prius disces sit, quam ei per Parocliuin sacro viatico ad in Iiora viam muniret: post maritus de religione

Catholica melius sensit. Femina , cuius maritus per nostros auitam fidem amplexus esset, ut maritum sequeretur, aures obstruxerat: vicina partui monetur a nostro, tempori ut resipiscat, ne Deum pertinaciae vindicem sentiat. vaticinium flait: parturiens maximo cruciatu foetum edidit mortuum . post duos annos rursum institit Pater: tum sibi & proli timens, manus dedit, fidem profesta, prolem enixa est incolumem. Ex Hassia adolescens in haeresi educatus, aerario fabro hic dabat operam, Patrisq; nostri colloquiis inflammatus Sacramenta apud nos suscipere parabat: , herus Lutheranus a Collegio redeunti sores obiicit, cibum subtrahit, hera marito peior insigni ludibrio excipit. ille incenatus potiri die magistro

ualere iusso,ad Collegium accurrit: dum ab exo- mologesi iei diuinae attentius vacat, seu inedia, seu labore geniculandi linquitur animo; tamen perseuerat, corroboratus caelesti cibo. ieiunus si tu erat urbe excedere, ni a nostris prohibitus, ien-.taculo & viatico donatus esset, quae initio vehementer recusabat, ne religionem pretio mutasse

videretur. Indomitae pertinaciae quidam annum ἰ

598쪽

ouartum ob morbum omnium iudicio calamito-tissimus habebatur: ne anima periret prouidendum duxit sacerdos noster, saepius visit: duos amplius annos bruta mens ad omnia salutaria obsurduerat, tandem monitores submissi vermes, tum demum sacerdotem nostrum poposcit ultro,

expiatusque & hostia sacra recreatus, obstinationem vertit in religionis constantiam. Hoc sterili selo, ubi conuentus monialium dudum aboliti, haud paucae ad hoc bonum adductae, apud exteros monasteria virginum conquirunt. Seminarium Pontificium hoc anno nouis aedibus laxari coepit. Degunt hic modo 1 oo. & aliquot supra triginta, indole praestanti adolescentes. Tres Inter eos Ecclesiae primariae praepositi. Modestiet parendique laudes praetereo, itemque corporis doma

di uudia. Fuit, qui pro pudicitia tuenda, Iosephi

cxemplum nobis referret. Redituri ad suos prius B P. N. exercitationibus excoluntur; quod benescium quoque externis sacerdotibus impertitum. Testi hcatus est suum in Sodalitatem Ful-

densem amorem ReuerendusRutgerus monaste-rh Minseben Abbas, qui haud procul a Magde,

burgo circumdatus ab haeresi, memor institutio--nis, quam hic imbibit, summam argenti per se trem, quem habet in societate, misit. Reuerendis-smus fundator saepius hoc anno in arcem euocauit nostros rei diuinae caussa, & de religione colloquij praesentibus Lutheranis ex prima no-.bilitate, quo suos ab erroribus ad veritatem resectat.Vnus ampli generis & patrimo vij, 'Pr. dicantes aleret, priusquam in Hungaricam militiam discederet, ad Ecclesiae Catholicae castra pellectus. Principis vicini statum mirὰ cum haereticis implicatum opera sacerdotis nostri eum in

locum deduxit , ut is salutaria de se ipse consilia

599쪽

PROVINCIA RHEMANA.

susciperet, & subditis consulerex. Maumius Calatorum Lanigrauius, curn forte Sodales B. Virgi nis boni p storis ossicium proponerent, adfuit, laudauit, pueris graec E latineque ei gratulantibu daleros sex numerati iussit. Colhegium cum obitret, indicem Societatis Pro ui uciarum Collegio Iumque admiratus est Idem Hamar L anigrauius, cum iterum Reuerendissimum fundatorem vise ret, ab alumnis uobilibus Hassiae , varioc rinis num genere, ah ipso Rectore oratione exceptu, est tanti suit, v x lex irerum daleros adolescentiebus numerari vellet ; Rectori quoque assurgen latine responderet, aenigmata ab adolescentibus proposita iussolueret, multa in scholarum Socie

tatis laudem dicexet.Ioachimus Princeps,uolunmtatem, qua in Societatem sit, declarauri, cuna censtium flore nos ἡono misit: totidem legauit R. αAdamus Henrici Ecclesiae Hunsialdensis Decanus moriens Serenissimus Archidux Maximili nus, ditionis pro Caesare ad mloistratori Societasi

fauorei in conciliauit, quando in aede nostra rem

diuinam magnifico apparatu curauit, Collegii se studiosissimum professus est, cum ex fisco noμtabilem in pauperes summam erogari iussisset

monitu nostrorum, praecipuam Catholicorum egentium, qui praeteriti suislcnt, rationem haberi voluit. Serenissimi vicarius, yrbis Gubcinator ,in sommutatiove horti, qui nouus insulae Colleph accessit,&emptione priέdij, ubi Principis arbitriosuit opus. Societatis caussam egit. nec seges

rem Christiana habuit, cuius ipse studio flagiat. In prisca nobilitate Faustini & Simplich Rom

norum martyrum apud Fui deusses sacrata pigno'Ia,ia veneratio olim exstitit in pretio . nobilium fraternitas , memoria Sanctorum annua sacras

inartyrum thecas festa supplicausae praesciebat.

600쪽

toto comitante clari εc monachorum choro. doluit abiectam caeremoniam Gubernator: fecit ut supplic tio antiqui cultus restauraretur, &ctim patriae nobiles deest ent, qui solitum munus implerent ; concione per nostruri sacerdotem habita ex seminarij iuuentute rogauit lemssimos, qui sertis redimiti sacra pignora es Arrent , & cul-

tum martyrum more maiorum repraesentarent.

Idem forte in instrumentum magi incidit,qui ante sexennium cocursu multitudinis interierat, accersito in aulam sacerdote nostro voluit abolere. visendum in iis vasculum digitale crystallinum, cera signatum rubra: quam ubi nostri detraxere, ecce tibi medio solidoque vitio clausus ex ferrea lamella fietus satanas igniu0mus exserta lingua, caudatus,&vnguibus ferociens:quem responsa dedisse ex hoc vitro interpretatio est. specimen operis tam subtile spirare daemonem di-

ceres.

pvERvNτ nostrorum studia tam donii quam soris, quae solent: fructus, ut in sterili solo, non omnino poenitendus. Excursum est annui ieiu- xiij diebus,ad pagos amplius septemdecim, & rudibus fidei elementa exposita, nonnumquam e iam per annum. Euenit aliquando, ut noster die

quodam festo pagii ingressus ostenderet iuuenes eum puellis saltantes:adit fidicinestae in templum sequantur, monet: sequuntur etiam reliqui, doctrinam Christianam laeti audiunt. Spiritalibus exercitationibus purgati tres. Duae familiae, quae ob inauspicatas nuptias graui odio dissidebant, nostri sacerdotis opera reconciliatae. persuasit illesponsis, ut infaustas de futuro matrimonio pro-

PPp missiones